장음표시 사용
371쪽
N,Iuὶ ia Fortis ex ad dorse Catonis sententia, magisclue utilis quam: exissmare maiores nostros armis 'Temp. exparua
his tua. magΠam fecisse. aba fuere, qua illas magnos fecere , quae nobis nulti lim ' sent: domi indu Dia, foris ιussum imperium, animus in considendo neque delicto,neque libid ni obnoxius. Pro his nos habemus luxuriam atque auaritiam, publice egestatem, priuatim opulentiam. laudamus diuitias,sequi ιr inertiam. inter bonos oe malos nultam Astramen est: omnia virtutis praemia ambitio possidet. Neque mirum, ubi vosseparatim sibi quisque consilium capitis πιι domi voluptati-bm nc pecuniae, aut Pratiae seruitis. eost, ut impetus fiat in vacuam Ex ubi. ' on votis, nequesenticiis mubebribus auxilia Deorum parantur: migilando, agendo, bene consilendo pro pere omnia cedunt mi socordiae te atque ignauiae traideris,nequidquam Deos im-stores .irati insistiquesunt. 11aiorum mores de imperia probat, damnat artatis suae. tublicas opes, priuatam egestatem cammendat. fuit haec, cum floreret Rcqui blica. periit piluvis pibus,publica egestate. Discrimina a virtute, non ab opibus sumenda, si firmanda Resi .est. In commune deinde consilia - ferenda, nec tam priuatim,quam publicc studendum.Vigilando denique & agcndo, prospcre omnia succedere, ignauia perirc. Votaque Dcum fortium, non ignavorum audire. Aρericulis, Redeo ad Catilinam iam pugnae accinctum. Compertum j fiat. VirtWem nora addere. neque ex ignavostrenuum, piovocan- neque fortem ex timido exercitum, imperatoris oratione fieri. quandiu misti, ta citi que animo audacia, natura, aut moribus inest,tanta in bella' pateresolet. a em neque gloria,neque pericula excitant, nequiquam hortire: timor ammi auribus opicit. tapropter os moveo, ti foret atque parato animositis : r, cum praelium inibitis, memineritis mos diuitia gloriam,praeterea libcrtatem, atquepatriam in dextris estris portare. Si Unctauae, omnia nobis tuta erunt. commeatus abunde, municipia atque coloniae patebuntsmetu cesserimu eadem ilia aduersa fiente neque locus, neque amicuw qu quam teget, quem arma non texerint. Nemo nisi α Euroace bellam mutauit. nam in
fuga salutems erare, cum arma, quibus corpus igitur, ab ho Iea
372쪽
ctoriae tenet. animus, aetas, Nirtus Nestra me hortantur: praeterea n
eessitudo,quae etiam timidos fortes facit. . odsi virtui mestrae for-
tuna Inuiderit , cauete ne inulti animam amittatis: neu capti potius sicuti pecora trucidemini, quam virorum more pugnantra, cruentam atque luctuosam /victoriam hostibus relinquatis. Veri Ducis oratio. & qtialem optem, si pro patria, non in illam. Gloria Mpericula quem non armant, nequidquam ferrum circumsi i- ciet. S non libertas, diuitiae,honos,patria,pro muro de scuto sunt omnia tuta victoribus, intuta vietis . nec quisquam ic-get, quem arma nudarunt. audacia pro muro & ense est. timor exuit armis, animus induit. addit ad aetatem, ut virtutem, necestitatem validissimum telum. monet denique, ne inulti pecorum in ore cadant cadant virorum,hostili natan-ws sanguine dum natant suo. Bocchum Regem Metellus ad paccm hortatur,& Rom. F horta' populi amicitiam. Omne brin sumi facile,caelorum aegerrIme δε- sinere. non in eiusdem potectate, initium eiusVsinem esse . incipere
indesibi re noque suo consideret: neque florentes res suas, cum Iugur ibae Prudentis Ducis verba sent, Z vera nimis,
Mouere bella etiam inualidi de ignauillimi possimi; deponere non possunt. initia in manu nostra sunt, finis fere in nostili. stultum vero est florentes res suas, deperditis aliotuin miscere. Vna namque plerumque ruinae inlepcliuntur fatuus auxiliator, S: alieni indigus Militaris oratio Marij est, docta 8c elegans, dum serrum loquitur & Ludores:Sci'. irites,plerosiquenon iisdem artibusλ- quaaμ- perium amobis petere, o postquam adeptisunt erere. primo, indu- βρ κ' sirios, .nbces, modicos esse: deinde per i nauiam es siverbiam aetatem agere. abis,s deliquere, vetus nobilitas, maiorum sortia facta, di suos coguatorum es nium opes,multa chentelae, Omnia haecpraesuio adsunt.
373쪽
Securitaton in a bore peri pulum in
ritia su G omnes labores pericula cosseta habeam. Agis do de sinpotentatibus temperare,qisper ambitionem e probos simulauere.
rubi, qui omnem aetarem in optimis artibus egi, benefacere iam ex tonsuetudine in naruram mertitur. Hi audiret legeresolent,
eorum partem evisi alia egometgessi. - illi biteris, ea ego ἀδώ-ωἄdo. Nunc vos existimate Iacta an dictapluris sint. φὰd si iure
me despiciunt, faciant idem maioribussuis, quibus, uti mih ex Nirtute nobilitas coepit. Inuident honori meo: ergo inuideant labori, innocentiae,periculis etiam meis, quoniam per haec illam cepi. Naisi apsunt, qui diuersissimas res pariter expectant, ignauiae mo&'acem, in praemia mirtutis. Maiorum gloria posteris q- lumen es: neque bona,neque mala eorum, in occulto patitur. Nam me quidem, ex animi mei sententia,nun iadere oratio pote t. quim mera, necesse rei bene praedicet: falsam emta morsque meisuperans. Pomsunt composita verba mea. partii id facio. ipsa se minus satis Mundit. Ita artificio opus est,ut turpi acta oratione tegant.ctim tute rmossiciem agas, exercitum seupplicio cogere, id est dominum, non imperatorem esse. Maiores eorum omnia,quae bcebat,itas relique ,δω-cias, ima fines, memoriam sui praeclaram: mirtutem non rei uere. neque poterant. ea sola neque datur dono, neque accipitur. Eumet in
agmine atque in praelio consultor idem, socius periculi vobiscum
adero: meque mosque in omnibus rebus iuxtageram. Plina dicerem,
diris di timidis virtutem verba adderet: nam strenuu abunde ἀ-ctum puto. Facta dictis potiora esse, Mnnium,& suo exemplo docet. illa spondet: haec aliis concedit. Solam dein nobiliatatem veram factis metiendam, non maiorum Virtutibus, quas nemo moriens dare potcst. diuitiae, imagines, memoria sui,dari possunt,& heredibus legari;virtus non potest. in animo cuiusque nasci haec dcbet . a qua Verc quiaque ma gnus & nobilis haberi &dici debet; non abalieno. Suos Sylla hostibus circumfusos hortatur,ut animo,non numero semetiantur. Saepe antra paucis renuis aduersus multia
374쪽
tu em bene pugnatu: quantumsibi in eopraelio minuspepercissent, toto tutiores fores nec quemquam de re , quem manus am uerat, ab inermibus pessibus auxilium ter Win maximo metu nudum eaeum erepuae ad Ao retere. Securitas in robore & audacia; periculum in fuga. non est viri caecum corpus ad hostes vertere: maarinis pulsare, & pectus dextera armatum ho
stili ferroobijoere, viri dc militis est. nec quisquam tutior. ruam qui ferrum serro propellit: intutissimus est, quia pe-
ibus auxilium deposcit.ab armis mutuatur miles,eo minus periclitaturus,quo sortius presserit hostem. Et non lasemper militis salasin animo, vi seuoi in fuga dedecus 5 morseth ; decus & vita in armis. Ex his nemo non videat, quid in Duce oratio possit,quid
ad animandos milites, terrcndos,excitandos,componendo recreando S,mouendos, timorem pellendum, spem erigendam , temeritatem reprimendam, ignauiam deponendam, seditionem sedandam, moerorem detergendum, verecundiam prouocandam. Nil sane tubae& tympana, nil praedae magnitudo, nil honoru dcopum expectatio. nil ignominiae depulsio, triumphi gloria, ad Ducis orationem. laa Vna prodigiosas in desperatissimis rebus victorias secutas, Tacitus,Caesae, Liuius.Curtius,Sallusti meminerunt. Illa vim omnium maxime oratio habet, cum generosa verbagenerosioribus ausis Duxisse condecoratanagni Catonis in Lucano inemplum caeo, quibus evnaseimplacuit mea castra secutusAdomita comice mori,componite menteis Ad magnum et/irtutis vras ummorique labore1. Et praeit ipla sortioribus facti H . ἀ- Dum primm arenas DP ed a primosquegradu/in puluereponam, calor aetherra feriat, mila plena Mneno Occurratserpens, satoquepericuti mestra Praeteritate meo. sitiat, quicunque bibentem
375쪽
3I4 CAR. SCRIBANI INsTITUTIO Viderit , aut imbras nemorum qincunque petenim, Emet; aut equitem peditum praecedere turma , ,
Dux an miles eam. 'pens tmardor araetulcia misisti: garadetpasientia duris
Latius est quoties magno sibi constat senectum. Magni haec Ducis magna verba sunt,videamus
Vtque calor soluit, quem torserat aera ventus - Incensisque dis manant sudoribus artus, Arent orasiticon tecta eLIparua malignai rida procul inna: quam vix e puluere miles Corripiens, patulum galeae consiudit in orbem, Porrexitque Duci. squalebantpuluere sauces cunctorum: minimumque tenens Dux ipse Equoris Invidioseu era Menae, inquit, degener um. Miles in hac turbari euumvirtuteputastit que adeo mossis,primisique eiaciribus 1 MSum visus' quantopama tu dignior ista, qui populo sinente bibas' sic concitus ira i Excusegaleam,sesseritque Omnibus unda. Dignissimum magno Catone factum .persimile huic Magni Alexandri es de quo illud Curth: Poculo pleno , sicut obiasum
est, redditos P resolus,mqvit,bibere sustineo, nec tam exiguum diuidere omnibus possum. Et premebatur extrema siti Rex. sed curneadem premeretur exercitus,delegit cum ominibus pati, omnesque exemplo suo animare. addi :At illa thorae indutus, nec aut cibo refectus aut potu, qua veniebat exercitus, conmtis , nec ante ad curuiaum corpus reces , quam praeterierant qui Regem sequebantur. Illud etiam magnum. cum exercitus frigore prope concretus inerraret siluis , lassataque passim milcs humi Corpora prosterneret; Reae inustanti ma aliens, circuire mi- lutes, contrahere dissiperses, assiuareprostratos. addit: Forte inacedo gregarius miles,seque'arma sustentans, tandem in eastra peru
ucrat. Quo viso Rex, quanquam ipse tum maxime admoto igne re-
376쪽
fouebat artus, exsilia sua exstauit, to=pentemque militem, in iis compotem mentis, demptis armis, in Da sedes t considere. Me Hunee ubi requiesceret, neca quo esset exceptus agnouit. tandem, recepto calore, trisa Mem Regemque missit , territinuit. uem ιntuens Alexander, Ecquidistiasgis, miles . inquit, quanto meliore sorte,quam Persaesus Rege mmatis. Husisset, Moseonsidipem
ta&foret, tibisaiati fuit. N on absimile habes a Suetonio in Caesare. C. Oppio comitantisi per silueare iter, corretoque Fusita valetuasine, ej diuersorio, quod unum erat, cessi ae ipse humi ae
Eadem prope habes in Davide. de quo Scriptu- 1Reg. s Irruperunt tres sortes ea Ira Phili Ibinorum, es hauserunt aquamis cisterna Bethlehem,quae erat iuxtaportam, in attulerunt adDiuiae at illi nolvit bibere, sed libauit eam lomino, ieenso Propitiussit mihi tominus, ne faciam hoc . numsinguinem hominum iEorum,quia Uem sunt, es animarum periculum bibamismebat Rex, sanguine Iuorum emptam aquam, ne reliquas mollior via deretur, bibere noluit., Animando proinde militi non tantum oratio: sed & res,& industria Ducis valuere. Ita Tullus Hostilius perculses suorum animos ob Meth sccessum, dum iussu suo secessisse
denuntiat, reparauit.&Scipio negata a Syphace auxilia cum edixisset promissa, animos addidit. Barbarum in Sertorio, qui denuntiantem Herculei mortcm occidit, ne caedis illlius fama suos exanimaret. Hannibal veia, cum in Italiam tranumitteret,iria militian auxiliatorum millia iustu ibo retro a
ijs e, quae iniussu abierant, assi audi. Lucullus cum Maceo donicum equitatum propensiorem in hostem sciasisset, ad arma vocaviqin ossicio tenuit.Scipiodum in Africam exscedens cadit,omen vertit in bonum: Bene, aut, est, oppressi . . eam. Factiam idem a Caesare . Non absimile T. Semproni, Gracchi , cum in Picenos ducenti intremuisset terra, perculisse, suorum animos excitinitior ime, inquit, cum hostilis terrati rem seum testetur.
377쪽
C A P V T XXVI. . ratio tenenda in Mationibmeon tutor
ARDVA res legatio est, multorumque calamis, nec in liciter, nec negligenter pertractata. plus tamen haec a rebus, quam a docta manu,priadentiae& eruditionis trahet. non negligenda in terim mini,ne quid intactum,neue inausum quid transisse videar. raptim tamen in hoc mari magno littora tangenda,& eminus prospectanda ostentasse satis rix. nam ut omnia & singula cymba hac legam, temerarius audiam.Vt veris propius rem aperiam,νς Lcgato committuntur,scripto fere traduntur: eoque nunc arcano, nunc publico; phirimaq; non raro verbo tantum.Sic Romam Leg tis imperauerunt verbo,ut Achaeorum corpus ditauierent,
singulasque urbes proprij iuris facerent. concisa hoc consilio Achaeosum potentia, dum singulae urbes pro libertate sua depugnant, or pro beneficio habent nulli subesse, parere
nemini. Antiochus etiam per Aristonem Legatum ad priuatos amicos Carthaginem misit, pcr quos popularium animos ad se traheret: Heraclidi etiam Legato imperauit, Vt Scipionis animum magnifieis promissis tentaret. Cum vero occulta haec mandata usitatissima magnis Regibus sint,tum tyrannis non raro isequentata. Discimus hoc a Tarquinio, di a Seuero Imp. in Albino. potentiam non tulit. virtuti inuidebat sustulit;& se metu &inuidia liberauit Eadem habes in Capitolino,& Herodiano. Illud nouum. cum bella Princeps meditaretur, nec tutum illi in aperta arma erumpere,. nili aemuli Principis Duce 2blato: semilii per Legatum. per quem timere primo docuit,inde potinatiam in inuidiam vo- cauit, litteras etiam Ducis manum mentientes, quae proditionem aperiren tradidit. inde vincula,&mors. quo sebi to,ad aperta descendit arma, certus de victori hoste subla-
378쪽
to. Α Romanis etiam in hoc genere peccatum,cum per L gatum, ter Africanas latebras Hannibali insidias struunt, mortem parant. Et secreta haec fere imperia, proba illa animproba sint, verbis, non litteris committunturine qua se tuna diuulget,quae occulta esse decebat. Quid3 quod mittentis interdum fidei res tota commi latur. factum non semel in libertate Romana, sub Imper toribus, maxime Orientis. ita Claudio Marcello Consule, quodssenatin derem e ros eprimoribus legit,stm Graciam communιμtentia cum Dio res Gracμ componerent, tes ste Poly-
bio; cum populus Q flaminii voluntatem secutus, pacificationem cum Philippo firmam & ratasti esse iussisset. & Amtiocho superato, decem Legatos decreuerunt, quorum arbιtrio per missa rerum partιcularium a miseratιο, audito Rege Eumene,& Rhodiorum Legatis. Magnam vero facultatem post bella & victorias concedi Legatis solere icitis Cicero. Neque e- Pbilipati vim luet aliter; nequepermissum nobis ab hoc ordine, ut bestis confe- decem Legat spe sit siet, more miorum. confirmat supra Polybius : Senatus decem viros e primoribus legit,Vin Graeciam misit,ut de commumsententia res Vraeciae componerent. dc sibi: Patres decem Legatos decreuerunt,ac eum mandatis miserunt, in besio finem imponerent,st' Prusiam pro iniuriis bella istatis paenas Attalo pendere cogerent. Magna omninis horum potestas,& sacrosancta decreta,& feresine limitatione poterias.qualis etiam fuit illa,quam Phaneae& Damocli Acnaeorum Legatis conces iam legimus- illa etiam, quam quinque Legatis datam nam rat Polybius, quibus commissum,ut Ptolemaeum iuniorem Cypro restituerent; regno nimirum Regem. &illa, quam idem auctor a Carthaginensibus Legatis suis concessam refert ; qui Romanorum arbitrio Carthaginensium omnia permiserunt, cum viderem spem nullam seperesse aliam prudenter. nam&libertati redditi,& bonorum possessioni ta
Est vero legatio omnis temporari aut perpetua.illa man- te po datis expletis finituri haec rebus sere,non perinis perpetua- Rr tur. νιι '
379쪽
cij. Perpetuare vero in legatione, maximc celiuri, Legatum non probo, ne ex Legato Princeps oriatur, cum prouinci lium sibi affectram varia arte parauerit. ita namque crescente potentia, SI amore imperandi, crescit animus, de audere incipimus, quod breui legatione ne sperare, ac ne cogitare quidem ausi fuissemus. Quod si similiarius externo Principi Legatus assilescat, periculum ne cum caelo &consuetudine aficetum transferat, patriaeque ac Principis sui obliu ' scatur, immemor praeteritorum, pra sentium amator. Linatorsi Legatos autem ab euentu varie definiunt. Alij muneris publici ministros, pacis ac belli curatores, auctores, admini-1hros, mutuorum consiliorum factorumque speculatores; alij aliis nominibus decorarunt. Quos Varios suisse reperio Minores. hinc illud Menandri: Imperat, Legatum m sit ad Comem Fersarum,inducis promittentri quawtant proremaum ab Imperatrice maximus Legatus mitteretur. Llissus exinde Traianus Legatus maximus, cuius opera triennales induciae. concessae. Sed& post maximos,quorum ampla potestas, minores submitti solitos, testis Menander: Tiberius Theodosium Legatum ad Regem Persarum mittis , quod Traianum maximum Romanorum Legatum s2mmo honore asserisset. ab antiquo enim in more apudutrosque Principespositum en,post magnos Letatos mi
tere abos minores, qui ae non is cultus, qui magnis Legatis exhibetur, praestatur.
1 Mi A. Augeri etiam dignitatibus solitos Legatos,qub augustior Ditatu u legatio estet, Malciaus tradit. ita Zeno Adamantium,quem mittebat,Consulari dignitate auxit;& Menandro teste, Aberius Zachariam regium medicum , consulis dignitate decoratam,ad legationem obeundam misit. Eundem postea Ioana, i & Petro Consularibus, Persicae legationi coniunxit, quia bus , Menandre, teste, maximorum Legatorum pote tem dedis.
Similem potestatem Cos oes Mebodi, plenam nimirum sacultatem pacis conficiendae, dedit Romae sine in veteri
380쪽
libertate non nisi Consulares missi.itum deinde ad minores
labente libertate. Caduceatores etiam ante Legatos mitti solitos e Polybio habemus: Caduceator Mussus ab Antiocho missis diue viae Antiochum Legatos mittere de summa re Huro1. postulabat commeatum dari Muturis. Re impetrata reuertitur caduceator. paucis deinde diebus venere Legati a Rege Antioebo. Varie vel ὀ Legatos reperio solitos designari. Sorte; suffra- ω. --giis. ijsque nunc occultis,nunc Fertis. De primo genere elegans apud Tacitum, inter Priscum & Marcellum conce tatio. Eleganter,&vere Priscus: Sorte, es' urna mores non ἀμ ni. suo gramexistimationem senatus reperta , Mut in cuiusque vita amamque penetraret. Marcellus contra nui: Secundum vetera exempla , 'Me seriem legationibus posuissent, ne ambition. aut inimicitiae locus esst. dc auctore Tacito, vicit pari,quaesortira
Legatos malebat, etiam medis Tatrum annuentibus retinere morem.'θlod issimus qui ue eodem inclinaba metu invidiae si ipsi
eligerentur. Confirmat hunc morem Dio: Legatos his de rebus, Lib. sy. abos quidem sene, Claudium me τὸ si ragiis elestum miserunt. de Cicero: Senatus. decreuit, ut Consules Valgiassortirentur, debetas haberetur,legatι cum aucto late mitterentur, qui ad rent Galgae ciuitates.atque hoc loco non queo praeteris quo cum de Consularibus mea prima fors exi se ocesenatu requens retinendum me in urbe censuιt. hoc idempost me Pompeio accidit: Ni nos duo qua 'μgnora Reipubl. retineri fideremur. Milu suffragia placent, audPrincipis delectus. Quis enim militiae Ducem prudens sertiaturὶ quis senatorem, Consulem, Praetorem quis athletam,cursorem,oratorem,& cauta suae patronum 3 Sors sine probos improbosque,doctosque iuxta ac indoebs, pruden-ves ac fatuos, providos & temerarios, peritos ac imperitos, fortes ac imbecilles muneribus ac honoribus dignatur. ci mo ex virtute munera partitur. Scio hanc .crrare posse. at Ars fortuito tantum bona est; clectio fortuito mala. ac, ubi electionis error unus est, sortis mille sunt. . Variami