장음표시 사용
271쪽
procedunt, amet et colat 3 Quare obsecro te, ni illum jure hospitalitatis suscipias perquam humaniter, cui et tuam et abbae nostri y virtutem ita commendavi uti est id est maximi
feci quam laudibus apud exteros celebrare queat. In causa mea Romana dissinitivam sententiam propter adversariorum potentiam quanquam serme ante annum conclusam ' nondum habeo, attamen quotidie amicis ex urbe consolatus expectobrevi, quae cum venerit haud clam te erit. Valete tuque abbasque meus. Stutgardie Idibus Novembribus anno 1516. Handschriit: N. Ellenbogi epistolarum libri IX, mscr. in bibl. imp. Par. cod. lat. 8643, Vol. I, lib. 3, epist. 20, sol. 25h.
Frater Nicolaus Ellonbog Joanni Reuchlin S. D.
Praeceptor colende literas tuas proxime ad me datas, per eos' qui a doctissimo Erasmo nostro Roterodamo ad tomissi fuerant maxima voluptate accepi, Virosque, ut petisti liberaliter suscepi, tum ut tuae gratificarer humanitati, tum ut Erasmo ROterodamo a quo non injucundas M vix ante annum accepi literas amico responderem. Verum ut verum fatear, suere ambo digni omni humanitatis obsequio. Senior enim theologiar doctor a juniore praedicatur et sane ejus doctrina ab hac dignitate non abhorret. Junior Vero Pro aetate sua musis incumbit et poesi oratoriaeque totus invigilat.
Reliquit quin etiam abbati nostro carmina non illepida ad honorem s. patris nostri Benedicti. Sed quid plura γ Τractati sunt ab abbate meo tum ob gratiam tui, tum ob illorum doctrinam et eruditionem triduo lautissime. Dedi quinetiam eis literas ad priorem sancti magni in sancibus qui ut non
dubito, humanissime eos suscepit. Caeterum quod scribis cansam tuam Romae esse d0finitam, tibi mirum in modum gratulor, tu, Velim, ubi eam sententiam ad plenum extorseris, me
272쪽
actutum de ea ro certiorem reddas, quatenus tui honoris defendendi materiam habeam fide dignam. Veniunt enim ad nos qui tui nominis et honoris inimici existant capitales et qui me Reuchlinum quae mea gloria est maxima appellent, eo quod tui nominis praeco existam fidelis. Illis, inquam, objiciam scripta veritati consona in tuam laudem maximam, ill rum autem. confusionem praecipuam. Caeterum memini, me anno hujus saeculi undecim postulasse a te interpretationem dictionis Semhammaphoras i, tu vero ad alia ejus epistolae pleniter quidem respondisti, solum hac vocula quam tamen maxime omnium enodari cupiebam silentio tecta. Itaque, si me amas, ejus dictionis derivationem et interpretationem mihi conscribas precor. Non abs re id peto, sunt enim qui in mysteriis ea vocula utantur tanquam sacerrima. Vale scella. Handschrist: Nic. Ellenbogii literarum libri IX, mscr. s. o. sol. 26 L
Joannes Bossensis opiscopus 3 an Reuchlinbedaueri, dass sein bries an ilin vertoren gegangen set, Minschi
I S. oben 29 Ang. 15ll, nro. CXXVI. 2 Gemeitit ist Psesterkorna be-schyrmung Ibl6; vgi. Reuchi in s. 378, n. 2 und 381 ff. 3 vgl. den brie dea Erasmus oben nro. CCXXVI. 4 Joh. Fischeri Wio selir Fischor denReuch lin verehrte, ergithit Erasmus: pene deperibat in Capnionem, tam magnifice de illo sentiens, ut me prae illo putarit nihil scire, captaritqueo casionem relinquendae Britanniae, ut cum Capnione velut oraculo rerum omnium reconditarum possit colloqui. Erasmi Spongia adversus aspergines
273쪽
Erasmus Botero damus an Beuchlin schmalit hestig gegen die nou erschienene deuischo schrist
Huldericus ab Hiitte11 an Reuchlin
ermunieri Reuchi in gum muthigen ausharren und wirst thm Schwachlicho Worte vor, die or in einem briose an thn gebrauchi habes Jampridem incendium consto, quod tempestive spero ema-
Hultent, bet Bocking, II ulterii opera II, 280. Vgl. auel, oben s. 25 I s. Μit ho-giehung aus unsorn bries soli rei bi Fischer an Erasmiis 1516ὶ. Ego ad Rouchii immseripsi, nescio an acceperit meas literas, sed non desigiam iterato scribere: redditae enim mihi litora, ejus mero, dor bries Reuehlins ist nichi erhalteri et prolixiores quidem ad meam maximam voluptatem. Visus mihi est prae ceteris, quorum haetenus opera legi, ex his qui supersunt palmam tenere, in rerum praesertim arcanarum cognitione quae vel ad theologiam vel ad philosophitam spectant. Opp. Er. col. Ib87. Epist. App. CIII. I Besehyrmung s. o. nro. CCXXXIII. Oder ἡSturmglockμ 15142 2 DioLOKener, deren verdam mungsurtheii des augenspiogeis, 28 Juli 1513, Rouchlina. 283. 3 Adrian V. Utrochi, dor sputore papst Adrian VI. 4 Der bries Reuch- Iins an IIuiten, in dem die reorte: sin brevi moriar, so Nie dio unien lalgenden: noli descrere causam veritatis, gcstanden haben, iat nichi et halten. In Ahn- licher Weiae, Wie in ungerm briese, ermuthigie auol, Hulten den gagendenPirckheimer 25 Mai 1517. Bocking I, 133 Q.; in dor antWori Pirchheimersvommi vor; Capilionem, quo animo in eo sis, certiorein reddam. Prudenter
274쪽
grabit; ipsum te quiescere jubeo; eos mihi adjungo militiae socios,
Sanctissimo Leoni decimo pontifici maximo Johannes Beuelitin se supplex commendat λItalica philosophia, beatissime Leo decime, religionis
agia quod ad cum non scribis, ne eum innocentem ac nolens in periculum trahas: nosti enim tyrannorum animos. Das. s. 137. I Ist nach deii Norten des hi ieses: postquam domum rediero aut derreiso, violteichi in Tiibingen bei Anshelm, geschrioben. 2 S. oben nro. CCXXIa. 3 Aus das Werk do arto cabbalistica, dessen Widmung undeinIeiiungen litor mitgetheiit sind, hegielit sicli solgendes J. V. e. m. 3, daraus hei Majus s. 219 abgedruch te) godiolit: Joannis Ziegleri in quendam Reuehlini librum compositumlCapnion hio latum victricia signa per orbem En agiti Et totus fulminat hocce libro Multus Agrippinis sumus importunus ocellis, Ast redolet doctis thura Sabaea viris. Das Werk ist, iste aus der unierschrist hervorgelii, Milrg Ib17 erschiemen; von dem noch nichi vollendeten nerho schreibi Bernhard Adelmannan Pirchheimor 24 Febr. i5l7ὶ: Rouchlin tres dialogos de cabala he-hrnice, latine ac graeeo a se conscriptos impressoribus tradidit, rem, ut ipse scribit, prius a theologia nostris non visam. Heumann, documenta
275쪽
christianae, Pontifex Maxime, a Pythagora ejus nominis parente primo, ad summos homines excellentibus ingeniis praeditos olim delata perquam plurimis annis ingenti latratu sophistarum occiderat tum diu tenebris et densa nocte sepulta, quouSque deum lavore Sol omnis generis optimornm studiorum, clarissimus Laurentius Medices pater tuus, Magni Cosmi propago Florentinae civitatis princeps, exoriretur. Quem etsi noVimus, animo et scientia gubernandi rempublicam et domi belliquo
Omnia consilia ac prudentia gerendi tam suisse compotem, ut nemo aestate sua in civili exercitatione videretur magis laudandus, tamen ad hoc nobis eum lateri oportet commindius natum esse perinde atque caelitus demissum, ut postoloquentiae disciplinas et benedicendi artes a Petrarchis, Philelphis, Aretinisque rhetoribus ante juventuti Florentinae traditas , quo esse absque controversia possent cives cunctis nationibus exteris nitidiore scribendi calamo et puritate linguae ornatiores, ipse tandem patriae in serret quoquo illam expultricem vitiorem sapientiam et arcanorum investigandi rationem, quae in libris et monumentis priscorum ad sua usque tempora latuisSent.
Ad id provinciae diligentor accivit undequaque doctissimos
et veterum autorum peritissimos Viros quibus cum rerum scientia etiam satis osset eloquentiae, Demetrium Chalcondylen, Marsilium Ficinum, Georgium Vespucium, Christophorum Lundinum, Valorem, Angelum Politianum, Joannem Picum
Mirandulae comitem, caeterosque orbis eruditissimos, quibus antiquorum solertia et arcana vetustas malignitate casuum
niolit erit alten, or schreibi an Piroh heimer: litteras Jo. Reuchlin aocopi der bries ist stelli ch nichi in elir erit alten , librum ejus nondum, qυ niam Petet Hieronymus wie Heu mann sagi) mercibus adhuc Veronae est Heu in ann a. a. o. s. 34 . I 5l6 me id ut boretis Gerhard Lystrius dem Erasmus: scripsit mihi Caesarius, Capnionem curare apud Thomam Anselmum imprimi artem cabalisticain et philosophiam pythagoricam. Er. opp. III, col. i587, Append. Iaro. CIV. Auch Luther lini das Werk benulgi. Ersohreibi an Spalatin 29 Juni 15I8 do Wette, Luthera briela, Berlin 1825. I, a. 127ὶ: Quod et Johannes Reuelitin in secundo libro Cabbatae suae satis assirmat: quod si ulla necessaria est dialectica, naturalis illa ingenita ausficit, qua homo promtus est conferre credita cum creditis, et sic concludere
276쪽
obliterata in lucem rediret. Hoc egere summi viri certatim. Nam docuit hic, commentabatur alter, legerat iste, interpretatus est ille ac linguas vertit in linguas. Marsilius Graeciam duxit in Latium, Romanos in Graeciam Politianus reduxit. Instabant omnes operi, nemo non summas Medicibus laudes asserens. Hos in heroas, beatissime Leo, tuus natalis virgula, ut Munt, divina sceliciter cecidit, Diis gratia, certe ut non restaret ullum elegantioris doctrinae genus, in quo tu noneVaseris peritior, adeo quidem puer amplexus politissimi suavitatem Politioni.
Quid multis 3 Florentia illo aevo nihil erat floridius, in
qua renascerentur optimarum artium quae ante cecidere
omnia, nihil remansit intactum de linguis et literis, quo non exercerentur nobilissimi Florentini. Ea fama ego tum quidem vehementer movebar, tactus ejus loci cupiditate, ac non solum magnificentissimi et insueti nobis Hercyniis dificiise avitae tuae, quam Magni Cosmi nominarunt, verum etiam parentis tui
desyderio visendi, unde nostro saeculo tanta commoda prodiissent.
Igitur in Italiam prosectus cum illustri Eberhardo Probo SueVorum nostra aetate primo Duce, cui a Secretis fiebam intravi Florentiam circiter 12 Kalendas Apriles Anno Christi 1482. Cunquo insignem Medicae gentis nobilitatem ei duci commendassem, ut pro rei veritate prosecto debui, optabat cum eo sibi viro colloquium habere. Quod ubi animad-
Vertisset, nescio quo revelante, Laurentius, apprehendit per grini dexteram perquam humaniter, omnesque nos domum suam duxit singula visu digna ostendens: Primo, faberrima equorum stabula, deinde armamentarium omni apparatu bellico resertum, post item singulos thalamos pretiosissimis aulaeia ornatos pulchrosque tapetas et in excelso culminis tecto arboribus consitum nemus, hesperidum hortos, ne aurea mala, cujus bibliothecam cum in caelos usque verbis eXtollerem, perhumaniter, ut solebat vir Suavissimus, respondit fimajorem
sibi thesaurum in liberis esse quam in libris'. Quaeso te, Papa sanctissime, sinas me loqui tecum alb
277쪽
quanto liberins infimatem de media plebe hominem: Quanto
putas me tum captum admiratione cum quodam insigni gaudio, quando universis applaudentibus audivissem ad summate rerum sastigia conscendisse optimum optimi sapientissimique Principis divi Laurentii Medicis filium, recordabar subito tanquam hierophantes aliquis paternum illud vaticinium versa prophetiae par. Quid hac ex Laurentio laurea fruticari queat, non modo laurentibus populis, sed etiam toti orbi preciosius 3 quis major excogitari thesaurus possit quam sit illud tuum ineffabile
regnum, unde nobis omnes divitiae tanquam ex Pactoli abysso fluunt, omnes optimarum literarum ornatus, et omne quod
est in humanis bonum 3 Semina jecit pater universae veteris philosophiae quae nunc te filio in culmos surgunt, ut te rex nante nobis spicas illius metere liceat in omnibus linguis graeca, latina, hebraea, arabica, chaldaica et chaldiaca, quibus hoc tempore libri tuae Majestati offeruntur et uberius omnia perficiuntur sub tua ditione, quae sunt a parente tuo prudentissime inchoata. Quare cogitans sola studiosis Pythagorica defuisse, quae tamen sparsim in academia laurentiana delitescunt, credidi haud ingratum tibi suturum, si et ea soro afferrem, quae Pyth goras nobilesque Pythagorei sensisse dicuntur ut tuo scutici numine legerentur, latinis hactenus ignota. Italiae Marsilius Platonem edidit, Gallis Aristotelem Iacobus Faber Stapulen-
Sis restauravit, implebo numerum et Capnion ego Germanis ' per me renascentem Pythagoram tuo nomini dicatum exhibebo.
Id tamen absque Hebraeorum Cabala fieri non potuit, eo quod Pythagorae philosophia de Cabataeorum praeceptis initia duxit
quae patrum memoria discedens e magna Graecia rursua in
Cabalistarum volumina incubuit. Eruenda igitur inde fuerant sere omnia. Quare de arte Cabalistica quae Ambolica philosophia est scripsi, ut Pythagoreorum dogmata studiosis fierent notiora. In quibus omnibus nihil affirmo tantum utut opinantur infideles recito, qui Simonem Judaeum Cabalae peritum audituri Francosordiae in unam' cauponam e diverso itinere conveniunt Philolaus junior Pythagoreus et Marranus Maho-
278쪽
Et postero die dum de moro induuntur, interea meminerunt ejus diversorii cauponis verba longa et varia, quibus ad hesternas epulas hospitibus recensuerit suisse quasdam superioridie a romana curia Francosordiam missas propositiones et conclusiones contra inhibitionem Apostolicam ab Astaroto quodam fictas et concinnatas adversus Jο. Reuchlin propter libros non comburendos jam plus quinquennio crudeles persecutiones innocenter ac simul animo sorti et in Dacto passum prae laribus sapientiae ac templorum vestibulis Romae affixas et mox in lutum, stercus et caenum ibi projectas et co culcatas justis ex causis tum quia praeter Summi Pontificis voluntaten, et absque reverendissimorum judicum notitia, coram quibus ea lis post Astaroti appellationem hactenus triennio in Curia penderet tale facinus suisset attentatum: tum quod universis innotesceret eam conscriptionem apertissimis scatere mendatiis. Principio nunque polliceri Astarotum in praesentia Papae conclusiones eas sore disputandas et Papam tamen negavisse ac certe prohibuisse, quoniam in multis aestate proxima publicis Romae sessionibus habitis ea causa plene scisset disputata et discussa coram doctissimis mundi luminibus, ecclesiae catholicae praelatis, Rrchiepiscopis, episcopis, generalibus ordinum, et eorum procurat0ribus, paenitentiariis, doctoribus, magno numero theologiae jurisque peritissimis viris, qui Capnionem esse absolvendum decrevissent. Deinde quod ignominiose apellaverit oculare speculum scandala et sententiam erroneas continentias, cum tamen liberiste sit per apostolicam sententiam diffinitive admissus. β Tum etiam quod de eodem libro ita scripserit, quod sit a quinque univorsitatibus dudum igni addictus, quae orte Sunt merae nugae clara et candida mendacia quia nulla in omni terrarum orbe sit aut
suerit universitas quae oculare speculum condemnaverit, Sed tantum singularia quaedam capitosa capita ε, vertiginoso cerebro heterolita et supino errore decepta conveliticulariter et conspirative
contra juris et justiicae sormam in Oculare speculum livore
279쪽
tabuerint sit sua, ut Munt, sentimenta conflaverint. Postremo eos Munt qui luto et coeno corrollaria illa involverint et revolverint affirmare solitos, in eisdem conscriptionibus nihil contineri ab alpha ad O quod non antea in defensione publica
Joannis Reuchlin contra calumniatores suos Colonienses justificatum, Solutum et resolutum fuisset, quod lectori cuique lucidius stellis claruerit, Astarotum itaque semper eandem cantilenam pro turpi sua lingua canere. Hos cauponi sermones suisse cum
hospitibus ct convivis suis dixerunt Philolaus junior et Marranus grave nimium putantes in re tam parva et puerili tot annis tam serociter digladiari. Habes, sanctissime Leo decime a Capnions humili servo tuo brevi compendio recitatas in symbolica Pythagorae phil
sophia et cabalse sapientum veterum opiniones atque sententias
exigui licet numeri, tamen quae studiosis multo amplius cogitandi ac investigandi ansam praebeant. De quibus ego mediocris ingenii et minutae prudentiae homo nihil judicare ausim, nec sane judicavero. Sed totum hunc librum tuae subjicio authoritati, cujus in arbitrium collata est totius mundi censura, ut quae displiceant rejicias et tum laetabor caetera placuiSSe. Conatum hunc certe meum quem et nostri et reipublicae causa suscepisse me potes existimare, videri tibi non plane improbum confido, tum quod aliena meo laboro nostris pateant tum quod hoc semestri legendis illis id quinquenne bellum quod adversum me hostes mei te sciente gerunt, si omnino nequibat vitari at levare studuerim, tum denique, ut et meorum esset apud te aliquid quo sit benevolentior
memoria nostri tua, quoties paternum erga me animum tuam frangere ac avertere inimici moliuntur. Non enim intermittunt, scio, quotidie, susurris attentare pias aures tuas, modo per proxenetas conducticios, modo per
epistolas, ut quas ad te proxime I 4 Kalend. Octobres ex Agrippina Colonia datas ' nuper legi, quarum simul cum salsa
280쪽
delatione titulus etiam mentitur aulliorem. Non enim tam colenda Colonia, tam jus veneranda universitas, sed particul ritas et quaedam inimicorum singularis colluvio, minimaque pars civitatis et ea insanior hoc facinus secit, ut tuae sanctitati assi arent quae vera non sunt idque contra inhibitiones apostolicas, et contra mandatam Caesaris pacem. Vides etiam quanta in Oisdsm literis a udatia tan quam Solonianas tibi leges praescriberelantemque juris docere praesumant qua oporteat via in judicio ad nutum et voluntatem eorum procedere ut tacilius me sordibus vincant quasi nonjain certa tota ferme orbi habeatur innocentia mea. Unde adduci non possum, ut suspicer istis te fidem habere, qui despecta inhibitione apostolica et contemptis censuris tuis quae minime observato juris tramite libellum meum lito pendente combusserunt. Credes vero potius gravioribus viris Alemaniae superiori omni exceptione majoribus quod nullum scandalum posui, nullam ruinae occasionem paravi coram ulla plebe Germanorum qui mihi ejusdem lingua sociutate juncti sunt in qua lingua istis Belgis ignota consilium meum illud camerarium cum plana ejus declaratione uno contextu certe, ut decebat, edidi ac secure quidem credere potes eoque firmius, quo de mea innocentia, pietate, fide, integritate quo a pluribus illustrissimis latissimarum terrarum nostrae uationis regnatoribuS, magistratibus, populisque German0rum et sanctissimis dioecesium nostrarum episcopis, oppidis et civitatibus sermo triennio ante per literas obsignatas et fide dignas factus es certior. Extant penes te ab invictissimo Romanorum electo Imperatore Maximuliano Maximoleoni tibi et a reverendissimo cardinali domino meo Gurcensi ' pro mea innocentia torque quaterque oblata
i Cardinalis Gurcensist Matthaeus, seu Matthias Langius, seu Longius vel Longus, geb. I 468, schon I5ll hoi inlici, voti Julius II guin cardinalernanni, von Leo X 20 Nov. 1513 bestiitigi, bischos vota Gurh, daher Gur