장음표시 사용
251쪽
confido. Quare divino favente numine opus propediem in luce proditurum expectato: neque tibi injucundum, neque Caesareae majestati ingratum, neque christianae reipublicae inutilo ut spero) suturum . Er und sein laeund Stella y wunschen selir, Reuchlina rudimenta hebraica und das Work de verbo mirifico gu et halten. Romae, in palatio apostolico. Gedruclit: 1 m J. v. e. O 4' bis D 1 ; 2 m gum theil Ni Majus, i. c. s. 449 Q.
Joannes Reuelitin Phorcensis an Peter Galatin
hann dio grosien iobspriiche, Welcho Galatin ilim Apendet, nichiann elimen, Deut sicli aber, dass suino sache bei den wohlge-sinnien anklang finde. Besprichi dann gelehrte dinge, dengusammenliang christlicher dogmen mit judischen lehren botressend und orklliri sicli bercit, diu erbetenen bucher gu Senden, Wenn er einen Sichern Weg Wiisste, , cum vel epistolae saepius mihi suerint in itinere nequiter interceptae'. Stutgardiae, Kal. Quinctilibus, a. 1515.
Joannes Reuctilin an den cardinal Grimani,
252쪽
Laurentius Behem, canonum doctor, Canonicus Senior et
scholasticus S. Stephani Bambergensis an Rouchlin
Trotet der ausregung, Welche ihin sein streit errege, Willer nichi aushoren, Wissenschasiliche boschastigung etu treibenund bietet dem heunde sine hicine gabo: die bemerkungen des Athanasius 2u den psalmen. Nach aussithrlichen bemerkungenuber die geWidmeto schrist, liber die psalmen, und uber dengusammenliang der psalmen, der gesange deS Orpheus u. S. N. mit dor habbatali, saliri er sori: Nam idem studium, aequalia opera, par exercitium Pyth gorei et Cabalistae, ars etiam eadem et consimilis scientia.
Utraque enim uno axiomate nititur: αυτος εῖα, modis tamen diversis, de quibus scripturus eram, a cunabulis ejus disciplinas incipiens, et magnam nunc partem arcanarum rerum StudiOSis edidissem utique, si non quatriennis ista me continuo remorata suisset adversariorum meorum acerrima persequutio, quam tot Runos innocenter passus sum propter ingens augendae fidei orthodoxae desyderium meum, et ecclesiae catholicae ampliandae
253쪽
studium ardentissimum, consulendo, quod ii qui foris et extra fidem nostram sunt sive Judaei seu Graeci aut Agareni nullis
dobeant injuriis ad nos trahi. Non enim commodum ecclesiae putavi fore per tyrannidem illos ac saeviciam ad sacrum baptismum cogi; quin potius quod sint juxta sanctae matris ecclesiae decretum blandimentis, non asperitatibus, suadendi non impellendi, ut integra maneat sorina justiciae, immo prudenter ex illorum ipsorum codicibus convincendi. Quos quidem codices et libros non consensi per nos igne comburendos eSse, nisi quos leges et jura comburi sanxissent. Quod cum latius in oculari speculo ad honoris mei salutem et necessario ad impugnatae samae defensionem edito, commonstrassem, coepit impetus et tumultus insurgere contra me quem cum dei laude apostolica sententia jure optimo sedavit, promulgata his verbis Quam cum hactenus adversarii propter evi-dontem justicium non munere non numero Sociorum infringere, demoliri aut subvertere valuerunt, coepi redire cum literis ingratiam, et aSSumpto psalterio hymnos modulari, ut sanctus iste Athanasius noster in hoc libro praecepit, quando sic ait: ἡSi exprobrent inimici qui tribulant te et nugis detrahant qui olim reputati sunt esse amici, et tu tristicia movearis aliquantulum in exercitatione tua, potes consolationem recipere laudando deum et dicendo psalmum in ordine 54. μΑuesi Athanasius habe versolgungen 2u erleiden gehabi, set aber dania gereti et Worden; moge SO auch thm, nach vier-jahrigem teiden, diu gu Uissenschasilicher arbeit nothige rahe vertiellen werden. Stutgardiae, prid. Id. Sextiles a. 1515. Gedruckt: - Athanasius in librum psalmorum 1515 vgi. Reueh-lin s. 97, Z. th. bei Boching Suppl. I, 279 Q.).
Peti ejus Aprobacchiis an Reuctilinhat den ansang des galatinischen divinum opus β gesehen.
254쪽
Joannes Reuchlin an Jacobus Quos tenberg
die stir dis cardinato Grimani und Adrian und stir Pothen, qui et me psalterio λ suo donavit bestim mi sind. Empfie littihm seine angelogenheli und erWalint das geriicht, dass Hoch- straten durch sein flehen belm papst Leo andere richter er-langi habe Stutgardiae, id. Sept. a. 1515.
Εr habe von der chal ditis chen spraelio gehOrt, die noch gegenWArtig in Indien l) gesprochen Wiirde; als er geliori habe, dasa monet, e aua diesen gegenden in Rom solun eos adii Assiduoque laboro non sine temporis jactura quom idoneum interpretem reperirem, minimo linguam ipsam chaldaeam ab iis ad tantam suffieientiam didici, ut mihi persuaderem, me posse psalterium David arte impressaria edere, ut et quinquennio vix exacto Romae odidi. In beaug aus vorti egende ausgabe sagi er dania: sed cum homo Germanus in patriam post multa lustra reversus patriae me latear debitorem, psalterium ipsum non modo in hae chaldaea, per me in Europam importari coepta, sed et habra et geoora ae latina linguis imprimi curavi. Dass Pothen dem Reuehi in in dieser chaldaeis chen spracho, die librigens das ist, Was Wirheute n Samaritaniseli μ nennen, und was, wenn ich nichi irre, in jener goit meisi mit chaldiaca lingua, in gegens atκ gu der chaldai ea Oder chaldaea hegeighnet wurde, uia terrichi ei thullen mollio, haben Wir oben goselin. - 2 Dasselbo serilobi erWAhut und widorlegi Michael Hummelberg in sei uen
255쪽
Iineli Sten gli Summenliang ου telit, und gur erhenninis der verti filanisse in Romnusicrst Wiclitig ist, soli is en igstens in einer an merkung eine stelle erit alten. Ornatissimo eloquentissimoque doctori Mutiano Ruso praeceptori venerando S. Seio nihil tibi gratiuου sacere posse, quam ut Capnionis causam omnibus, ut dicitur, lineamentis tibi exprimam. Η seres enim favesque πολυτλωπω Germanorum polyhistori, ut filii maxime eo itaque consilio binas hasce literaq ali cras Reuch lini, alteras Huin et bergit heri mihi redditas tibi legendas trans nitito, tamen ut ubi perlegeris remittas, ut hominibus optimis oli inopportunum nuntium adeptus respondere valeam. Non potui universae statum causae quam IIummelbergius expressus, neque maximam Capnionis spem clarius exprimere qunm ipsemet. Verum tibi non ingratum lare arbitror, si de omnibus personis, quarum in litoris mentio fit, paucula quaedam perserilisur a. Fungar Domuncini Oris pnrtibus et istud tanquam auctarium addam. IIum mel burgius natione Suevus, juris licentiatus, ut vocant, Aleandro, et Hermonymo Sparti alae praeceptoribus tantam graecis literis operam navavit, ut jam sine cortice citra periculum natare queat. De literarum et juris cognitione nihil adtinet dicere, moribus alioqui tam candidis, ut quemque bonum ad se limandum compellat, Politin gero, Erasmo, Beato, multisque praeterea carissimus. Vander vigius Wostphalus V. J. D. acerrimo ingenio eo Capnionem quamquam de tactu incognitum, amore prosequitur, ut maximam laborum partem solus obeat, utque quod in causidico, tum praecipue Romanen Ri, rari Ssimum Ost) gratuito. Quocirca ubi, ut spero, Capnion triumphabit, haud multo minus Vander vigio debebit, quam Theseo Hercules. Hujus contubernalis Martinus Gron ingus, ct ipse jurisconsultiis, sed graeeae politioris quo litoraturae longe doctior, oculare speculum latiuitati donavit, idque ea de caiisa, eum sorto fortuna theologistici procuratores ab auditore cardinalis instantissime se ii tentiam peterent, obtulerunt cacatum istum Coloniensium libellum propositionum, ut ipsi Munt, de fide suspectarum et male Sonantium in speculo oculari, super quo sententia ferretur. vandervigius qui quasi oculis caneret, si id fieret, ne salutem quidem ipsum Si vellet, Suns parteS Servare pos8e excepit oportere de volumine Reuch liniano toto non in frusta secato, squasi Pelops aut Hyppolitus esset) pronunciari. Atque ad hane uitam exceptionem tanquam ad saeram anchoram tum confugiundum erat. I laeuit id auditori et ita scri decrevit. Solus tunc aderat Martinu S, qui interpretationis onus neceptaret. Et tametsi Bremae natus, ubi dialectus Reuch liniana parum trita est, egregie muneri suo satisfecit. Jacobum Questen-bergum peristra Sissimum habeo vel sama tibi cognitum. Diutissime namque Romae Verrinius co autoritatis pervenit, ut in Acribarum diplomatum pontificialium ordine, quem honoratissimum esse non ignoras, Parem vix habeat,
256쪽
Frater Nicolaus Elielibog Capilioni S. D.
Praeceptor colende; qui has tibi reddidit literas pater otjucundus et bonus diebus hic egit paucis. Ubi autem accoepit me tibi tanta devinctum necessitudine, absque meis ad te litoris abire hinc noluit. Sed eo facilius impetravit quod volebat quo tibi sum affectus propensius. Eo autem me esse in te animo scias bono et amico quo sui semper et praeter id quidem quod nunc ad te scriberem habui nihil. Ceterum avidissime cupio videre z' ἴτ' promisit Onim mihi praelatus pater se mihi illum missurum brevi. Vale bene. Ex Ottenpurra pridie nonas maji 1516.
Aus der handschriit: - Εllenbogii epistolarum libri IX. Cod. lat. 5643 der biblioth. nationale in Paris, vol. I, lib. III, epist. 4,sol. 11 b.
Joannes Reuchlin an Erasmus dankt stir erhallenen bries und buch. Mehercle cum tua lego,
ita meorum contemtor sum ut saepe totus a calamo desideam, subtristior aliquantisper, dum studiorum tuorum magnitudinem recte judico scriptores aetatis nostrae omnela undequaque. quemadmodum et Germanos omnes, quotquot Romae sunt, eruditione longissimo anteeellit. Stephanus autem Rosinus, ut Caesaris sollicitatorem decet, in magna apud Scnatores omnes purpuratos existimatione, gratia mirifice pollet. Galatinus patria Dyrachinus, natione Epirota, latine, graeae, ebraico, chaldaiceque eruditissimus jam tum, eum ego adhuc Romae essem, in defensionem Capnionis scribere in operat, conarique demonstrΑre omnia nostri dogmatis mysteria in Thalmudicis voluminibus haberi. Dumque ego discederem, decem volumina absoluta erant, dicebatque laetenda superesso adhucoeto. ΙIis igitur argonautis spero Capnionem aureum vellus ex Colchido, hoc est, speciosissimam de diabolis suis vietoriam relaturum. Vale et me ama. Die Dianae. Brevi te videbo. Petrejus Aperbacchus tuus. Cod. Goth.
257쪽
vincere; non quod iis bonis quae tibi natura, labore, fortuna data sunt, invideam, ita me superi ament, sed quod tempora mea lugeam, quibus mihi non libri, non praeceptores fuere, neque aliquid tum limae genus, quo polire aut linguam, aut
calamum adulescens potuissem. Von Sich honne er nur mititheilen, dass der stre it noch schWobe. Ab argentariis iterum mille ducatos aureos mutuati sunt. λ. . . Stutgard. 5 Juni 15l6. Gedruelit: m Erasini opera vol. III, ed. Lugd. Bat. col. 1558 sq. Epist. app.) nro. 63.
Paulus Germander an Beuchi incretilliit, dass Frang P0ggius y vor papst Leo X gesagi habe:
Pater sancte, ego Sumam mihi parteis Reuchlin et volo stare loco ipsius: legi suas lucubrationes omneis quas habere potui; homini fit injuria; und dass der papst geantWortet habe: Noli curare, Poggi, non seremus, ut quicquam mali patiatur hic vir. Auesi cardinal Grimani γ δ interessire sicli sir thn; Dago hausig nacti sui lien, nach Melanchthons schichsalen und wurdssicli liber ei non bries selir Denen. Habuit nuper literas ab Erasmo Rotero damo quem summopere laudat, pOSset prodesse si commonefaceres illum. Expectantur ab omnibus Pythagorica tua Romae Anno 1518
258쪽
Hieronymus Ricius Pauli Ricii Israelitae filius adu
lescens an Reuel 1lin. Er Wagi an den berithmten mann gu schreiben, naclidemor Reuch litis bries an Peutinger gelesen Worin jener sicli sortihmlicli uber Paul Ricius ausspriclit, schichi dessen Werh: portarum lucis Ex Augusta 20 Aug. a. 1516.
Nullo sermone consequi queam, quo Studio, qua Venera tione tuum nomen prosequatur magnus ille literarum ac pie
tatis antistes, Episcopus Roffensis, β adeo ut cum antehac plurimi secerit Erasinum, nunc admiratione Reuch lini ' peno
259쪽
cbntemnat. Quae res adeo me nulla urit invidia, ni vehementer etiam gaudeam proque mea virili currentem, quod quut, extimulem. Nullas ad me dat literas, scribit autem crebrius)in quibus non laciat honorificentissimam tui mentionem. Dω creverat positu cultu episcopali, hoc est, linea veste, qua Semper utuntur in Anglia, nisi cum venantur, trajicere, hac praecipue causa impulsus quo tecum colloqui liceret, tanta habet hominem discendi tuique sitis. Atque hac lege nos ad navim properantes decem apud Seso dies detinuit, ut una trajiceremus. Verum incidit postea, cur mutaret consilium et, si rem distulit, animi propositum non mutavit. In extremo digressu sollicite me rogavit, qua re posset tibi gratum sacere. Respondi, tuam sortunam non esse ejusmodi, ut magnopere egeret in pecunia, verum si mitteret annulum aut vestem, aut aliud ejusmodi, quod ceu tui monumentum posset amplecti, id sore gratissimum. Respondit, se nihil laborare, quanti constaret, modo tibi gratum esset. Collaudavi hominis animum, Suspicor eum brevi ad te venturum. Interim fac scribas mihi, quid tibi potissimum mitti cupias, nullis ille parsurus est Sumptibus. Sensi illum avidissimum calamorum vειλωτωv, cujusmodi mihi tres donasti proinde si tibi sunt aliquot, nullum munus gratius mittere pOSSiS. Non gravaberis eum crebris appellaro literis et item Colotum; uterque tui studiosissimus est, uterque est, ut etiam, Si nulla speraretur utilitas, tamen ob egregias quibus praediti Eunt virtutes et animum in te tam propensum, digni erant
amore mutuo. Nunc ambo Summam apud suos obtinent autho
die schrist, col. 1604, epist. App. CXXX lIΙ, was Deiliel, giem lici, natiirlichmar, da Colet dio schristen et uilioli gela alten halte, um sie guerAt Zu lesen. Erasmus, der das an Fisclior gur entschuldigung soli rei bt 8 Sept. lblΤὶ, fligi liinetu: Ubi dabitur certe aliquis qui perserat, romitte nobis libellos, qui ad Reuch lini negotium pertinent, si tamen his jain usus sueris. Dann olgi die hege ichnende stello: quidam e Colonia scripsit ad me causam
illius in optimo eqse statu, verum arbitror eam causam nunquam finiendam
App. CCCXXVIII.)I Egeres 2 2 In den erit altenen briesen Relictilina an Erasmus iatdavon nichi die redo.
260쪽
ritatem: Coletus etiam regiae Majestati intimus est et ad privatissimum colloquium quoties vult admittitur ' Leo Summus Pontifex ad meam epistolam δ quam excusam logisti, diligenter respondit nec minus amanter quam diligenter adjecit alterum breve quo me sua sponte Regi Anglorum commendavit, haud quaquam more vulgari; atque id nominatim adjecit, se id suapte sponto lacere, nec a me nec a quoquam, ut id saceret, rogatum. Responderat uterque cardinalis verum hae litorae in tuam Germaniam missae sunt ad Ricardum Pacorum, hominem egregie doctum, qui nunc apud Elvetios oratorem gerit. Quin et Pontificis brevia mihi non ante sunt reddita, quam in Angliam rediissem quae sin tempore fuissent reddita sortassis et Hieronymum Leoni dedicassem. Mihi vix dum in Brabantiam reverso Illustrissimus Princeps meus Carolus praebendam donavit, satis et honorificam et
copiosam. Revisi Britaniam salutaturus Maecenates meos et amicos veteres, reperi multo nostri quam reliqueram amantiores. Arctiiepiscopus cum Semper amaret unice, nunc tantum
adjunxit veteri in me studio, ut ante parum amasse videri possit. Omnia sua mihi detulit, recusavi pecuniam. Abeunti donavit equum et calicem cum Operculo elegantissimum inauratum, pollicitus apud mensarios pecuniam quantumcunque jussero se depositurum ' Novum Testamentum plurimos amicos mihi conciliavit ubique, tametsi nonnulli strenue reclamarint, praesertim initio, sed hi in absentem tantum et forme tales, ut nec legerint opus meum et si legerint, non intellecturi.
Scribe ad nos frequenter, doctissime Reuchline. Quicquid Aniversiam miseris, ad Petrum aegidium ' scribam publicum,
vgi. oben nro. CCIX, a. 2. 5 Uber den litur angedeuteten ausenthali Erasmus in England vgi. Drum molad II, 206 ff. 6 Petrum .Egidiuint. In demvon thin selbst versassten verget clinisa se iner schristen catalogus lucubrationum sagi Erasinus: est autum liber unus de parabolis si vo similibus ad Petrum .Egidium iureconsultum et civem AntWorpiensem quondam milii studiorum sodalem. 'or der ausa abe der Uurho l .ugd. Bat. i 703, sol. ll.