장음표시 사용
281쪽
testimonia. Dederunt et post episcopos illustrissimi provinciarum
praesides atque duces nobilissimo sanguine prognati, electores imp 0rii Fridericus Saxoniae et Ludovicus Bavariae Interrex et dux Virtombergonsis et Marcilio Badensis princeps et strenuissimus magister ordinis Teutonicorum, et e regione horum reverendi ac Deo amabiles Germaniae pontifices, episcopus Vormaciensis, episcopus Argentinensis, episcopus Constantiensis qui me Ovem Suam pastor agnoscit et episcopus Spirensis illo
a tua Sanctitate huic liti datus judex, qui autoritate tua lanctus
de consilio peritorum pro mea et scriptorum meorum innocentia dis initivam tulit sententiam. Cum illis dederunt pariter quinquaginta tria Sueviae oppida Τ omnes ossiciosissimi sortissimi et integerrimi viri commendaticias epistolas et literas rectae fidei probitatisque meae indemnitatisque testes. Addunt illorum testificationi robur et pondus insigni doctrina et gravitate
praelati ecclesiae quos reverendissimis causae judicibus Grimano Et Anconitano Cardinalibus, orthodoxae fidei columnis tanquam peristylia junxisti sonatorios assessores, mundi lumina archiepiscopi, episcopi ordinum generales, et eorum procuratores sapientiae Romanae magistratus, paenitentiarii et alii theologiae atque juria lectissimi doctores pro suis singulorum dignitatibus, in historia dotemporibus meis nominandi, qui tot sessionibus publicis in tuae Majestatis domestico sacrario quam capellam Pontificiam Vocant habitis, semper agente rem meam ut omnia solet fideliter oratore juris peritissimo Joanno Vanderbico, tam equestria ordinis nobili viro quam in causarum patrociniis disputatorct
acerrimo et eodem procuratore meo; tandem in ultima session cauSa plene cognita per sententias scriptis editas decreverunt me ab hac persecutione incuriosa liberandum esse ac absolvendum '. Nec ulli dubium quin dissinitiva quoque paris oraculi
sententia reverendissimorum judicum ut debuerat sequuta suisset, nisi tunc mandatum de supersedendo abs te ut dicebant accusatores, impetrassent. Eorum omnium quos jam citavimus undequaque testimonia et vota si recordaberis et acta judici rum, si coram te legi curabis, plane invenies me ab omni
282쪽
delatorum insimulatione prorsus alienum. Assilit huic meae puritati tota ferme urbs Romana et cunctarum nationum Omnes doctissimi, quorum ego decretales quotidie literas accipio etiam a finibus orbis, confirmantes me nullis hominibus scandalo suisse unquam scriptis meis, quin ne potius aedificare, in dies plantareque variis linguis ecclesiam spiritui sancto qui, per diversitatem linguarum cunctarum, gentes in unitate fidoi congregavit. Animadvertunt nimirum, quod ego primus omnium Graeca in Germaniam reduxi et primus omnium ecclesiae universalis artem et studia sermonis Hebraici condonavi atque tradidi, quare Spero me non frustra sperare, posteritatem ecclesiasticam meritis meis suturam non ingratam teque praesentem, beatissime Leo Pont. Maxime, rerum magis quam verborum aestimatorem pro tot et tam duris laboribus meis in orthodoxam fidem beneficii loco collatis pacem mihi et animi tranquillitatem juste redditurum. Sin me vero cupias in hac vita malorum persecutioni perpetuo Subjacere, vehementer gau-dsbo videri dignus, qui tantas pro Christo nostro injurias patiar.
Joannes Franciscus Mirandulae dominus an Reuchlin.
283쪽
Agidius generalis eremitarum S. Augustini an Reuchlin i
Philippus Beroaldus junior an Reusilin
mollie, von Jahob Questenberg und Martin Groning ermunieri, schon lange an Reuchlin schreiben und thut es nun, nam me tibi jamdiu non modo amicum, prope dixerim advocatum fuisse in causa illa tua confragosa ex aliis audire te malo. Libros tuos pythagoricos pontifex legit avide, ut res bonas solet. DasAelbe thue aucti der cardinal Medici Romae 8 hal. Iun. 1517.
Gedruckt: m d. V. e. ΦReuch lin: caeterum Si me amaveris, ad communem amicum Johannem Reuchlin alligatam epistolam curabis perserendam, I April 1517; gedruckt als Mid-
ET l Concordiae Comitis. l Ad Leonem Pont. l Max. et Concit. l Lateran. de t reformant dis Mori. bus ora tio elo. 4 hogen k 4 bll. und 3 blI. in δ' mit dor anshelmi schen vergierung dor epp. ili. Vir. Rus dem erstenund let2ten blati. Αm ende: IIagenosa ex sedibus Thomae Anahelmi. Anno MD. XX. Mense Marcio.) Der bries des Pilius an Pirchheimer ist mit dem salsehen datum VI Kal. Apr. ais nune primum ex autographis edita lj ab-gedruchi bei Freitag, opistolae doctorum virorum. Leipetig 185i, s. 8 sq. 1 Agidius vota Viterbo, s. o. nro. CCXXVII. 2 Phil. Beroaldus d. J.geb. in Bologna, Iehri dori 1498, spliter in Rom, Wo er bibliothehar desvatilians Nird, starb 1518. Er hat die 5 ersten hiicher von Tacitus anna. len herausgogeben, und Isokrates rede an Demonilios liberseigi. Eino kIeine sobri si vota ilina et schion: opusculum de terrae motu et pestilentia, cum anno tamentis Galeni, A . . II in 4'; vorrede datieri: in urbe Schleistatina XXV. M i l 5l0. 3 Julius, der syntero papst Clemens VII.
284쪽
bedauert, trota eisrigen sorschens, seino ansnago liber die hebraischen verse nichi beantWorten gu honnen. Was er uber den gegenstand Wisse, habe er in einem Werhe, an dem er jelgi arbelle, fide accentibus' u. s. W. in niedergetes. Solleno hebraische buchordie er bestige, habe er in seinem Wetae de arte cabbalistica genannt; doch gabo ea sur solcho unior den deuischen judenheinen abschreiber, Weit eher liesse sich dasur in Rom einerfinden. Stutgardiae prid. cal. Quintiles 1517.
Frater Nicolaus Ellent,og Capnioni suo. S. D.
Colende praeceptor, libros tuos Cabalisticos ea perlegi diligentia quam merentur, hoc est maxima . Sed nec calamoeXprimere P0ssem, quanta voluptate, quanta animi delectationemsillifluum illud tuum opus legerim. Dii boni, quam elegans, quam PreSSum, quam copi0Sum et praegnans. Blandiatur sibi Graecia quantumcunque velit et bonarum scientiarum omnium repertricem et illustratricem se jactet, ego autem Graecos cum Platone vero pueros appellandos crediderim et Hebraeos ex quibus mutuati sunt omnia, non parvo intervallo praetulerim. Vere salus ex Hebraeis et omnis doctrinae et philosophiae fluenta inde scaturiunt et emanant uberrime. Non possum satis mirari linguae sanctae dignitatem et succulentiam, cujus mysteria ad plenum expiscari nequeunt. Persuasum plane mihi est literas sanctas primo suisse confusas et inglomeratas et pro captu cujusvis docti ac studiosi viri posse susque deque locari et combinari ad fabricanda signacula et eruenda mysteria prosundissima. In admirationem praeterea immodicam me ducunt Hebraeorum
285쪽
magistrorum divina ingenia, gravissimae sententiae, et mysteria ex secretissimis sacrarum literarum abditis erutay et deprompta. Absit, absit ut Cabalistici libri vulcano absumendi tradantur; digni plane sunt, ut inlinguam latinam fideli et luculenta tralatione vertantur. Sed et te interprete nonnullos lecturum me spero, non tantum autem ego, sed nimirum complures alii et docti et boni viri qui te praeceptore, te auctore, et duco Cabalistae evadent. Illud praeterea admiror, cur gloriosissimus Hieronymus ille Dalmata in tantum Cabalistarum doctrinam aut neglexerit aut contempserit, ut ne nomen quidem Cabalae usquam in ejus scriptis inveniatur. Nullum ego hactenus apud eum legi quod ex sacris literis juxta tres Cabalae species fabricatum sit mysterium et symbolum, et tamen plures Cabalisticos libros editos suisse tempore illius pro consesso habeo. Ceterum exploratissima nunc mihi sententia P, pdicentis DI η'o N: a q PV. Adepta enim nunc notitia quantulacumque Cabalae, discrutior sane, cupiens alia majora cui scientiae indagare secreta. Movere haberem dubia plurima quae me SuSpensum tenent, sed quod non tam Cabalseoa quam pythagoraeos tribus his tuis libris instituis, plane agnosco. Quaerere mihi lion licere, interrogatum autem id solum respondere Vale scolicissime. De causa tua Romana certiorem, me reddes, et quid 'b: ' interpretetur canticorum primo: Vineam meam non custodivi. Ex Ottun purra pridie Idus Augusti. 1517. IIandschr.: Nic. Ellenbogii, epist. libri IX, mSc. vol. I. lib. III, epist. 29, sol. 33b bis 35'.
Johannes Caesarius Capnioni suo salutem.
Doctor Martinus Groningus, patria Bremensis, ubi ex urbe Coloniam rediit, ad me divertit, atque per mensem sere in aedibus meis versatus et hospitatus est. Interim ne dies quidem suit in quo non de te commentati suerimus. Multi quoque ob eandem causam ad nos venerunt ut quanquam alias certi esse poterant de causae tuae in urbe tractatu, ex
286쪽
illo tamen planius intelligerent inter quos quadam nocte Simul
eramus praecipue illustris novae aquilae comes Johannes C pellarius alias de Regio Pago et Henricus Monoceros alias do Uesalia η totam illam noctem tecum transegimus. Crede, mi Capnion, neque satis, neque humano consilio evenisse, sed divina potius providentia, ut talis tantaque controversia inter te et theosophistas adversarios tuos suboriretur, quando alioqui quisquis alius is suisset praeter te, Succubuisset omnino, et si non virtute, multitudine tamen et turba Superatus. Ita nec potest salii Deus, nec sallit unquam. Doctor Sessoler cum hinc alio migraturus esset, id quod dolenti animo sero, quippe qui vir est optimus et integerrimus , priuSquam proficisceretur me commonuit, ut sibi vel epistolium aliquod ad te darem. Quod equidem feci quam libentissime, non tam ejus quam et mea ipsius causa. Sic enim tibi semper commendari cupio. Reliquit et nos paulo ante Phugius noster , homo non tui modo studiosissimus, ut certe est, sed et omnium doctissimorum hominum, ut et ipse est. Et ad Prrhheimorum nostrum, rarum inter Germanos miraculum, literas dedi, quibus ot illi indieavi apud nos libellum Nagareni theologi Caesare ae Majestati destinatum excudi, quem et adhortatus una sum, uti dialogum illum Luciani, de quo alias mihi scripsit, titulo piscator seu resuscitati' in lucem tandem det, quando scilicet et ipse mores sere exprimit quibus nostri Theosophistae in doctissimum quemque utuntur. Accepi ab Erasmo nostro si literas
287쪽
his diebus in quibus tui quoque mentionem lacit, et de duobus
opusculis a se consectis in tuam credo laudem. Itaque ubique a probis amaris et coleris unice, unicum et singulare literarum decus. Vale. Coloniae 6. Id. Septembris.
Philippus Beroaldus junior an Reuchlin
5 Dec. a. 1517. Gedruelit: - J. V. e. Ch.
ormalint ilin, sicli durch die anstrengungen der gegner uicti irre machen Zu lassen, die, Wie sicli erat neuerdings durchilar vergobliches Schreion gegeia seine ver5ssenilichung dos Lucianipiscator in gegeigi habe, sicher gu Schanden Wiirden. Vale. Gedruckt: - Bilib. Pircklietineri opera ed. Goldast, Francos 160 1, s. 399.
288쪽
docti. Lipsisse, non. Januar. a. 1518. Gedruat: - J. V. e. z. 3it Q.
Thomas Triiclisen, decanus Spirensis an Muctilin
danhi surseinen gluckWunsch gur fortunarum accessio ' versicheriden Reuchlin seiner laeundschast: in super ubi Spiram veneris, decanatus non ignotas tibi aedes ψ tuum putato diversorium. Hat Pirhheimers vorro de gu Luciani piscator mit grossem Vergnugen gelesen. Spirae, 2I Januarii 15l8.
Philippus Melanchthon Brettanus Suevus si an Reuchlin.
Neve schristen Hochstratens stud nichi gehommen; Pirh- heimers Luciani Piscator Wird neu mit der vertheidimngs-schrist dos G. Benignus gedruchi, aucti eine neue schrist des Erasmus. Bittet um schristen des Albertus, Will seine liber-Setzung einer plutarchischen schrist dem Wid men, den Reuchlin bestimme und schicht grusse des Franciscus Stadianus. Tubingae.
289쪽
Adriano S. Chrysogoni reverendissimo cardinati Joannes Beuchlin Phorcensis I L. doctor salutem dat.
Hebraicae veritatis amatoribus, Adriane, optimarum lite- j rarum patrone, nuper in tui nominis gloriam nullo unquam
tempore interiturum et ecclesiae universalis perpetuam utilitatem ego primus omnium, quos terra sustinet, libros de accentibus et orthographia Judaeorum sermone latino edidi, tuoque saetici praesidio dicavi, ut certum haberet ducem externarum linguarum studiosa juventus, sub cujus signo levato militaret, cum opus foret contra suriosos et rabidos canes omnis bonae lartis Osores, contra luem et pestem vetustatis, contra librorum incendiarios, monumentorum antiquissimorum cladem et orbitatem sitientes. Non satis esse duxi, tot exantlatos labores, tantum Operae, tantum olei superioribus annis in noviciorum studia impendisse, ut eos et graeca primum, deinde et rudimenta Hebraica cum nullo meo lucro ne sperato quidem docerem, nisi etiam et consummatissimam grammatices hebraicae hanc 'partem tuo nutu atque numine discendi cupidis gratuito monstrarem, id quod potissimum fuit scribentibus nobis reliquum, iqui desyderamus pleno pectore ac totis viribus omnium studiosorum salutem, dignitatem, atque prosectum cura cogitatione vigiliis ot lucubrationibus nostris comparare. Nam Semper haec mihi fuit in partem beatitudinis optata sors, ut omnibus ProdeSSe 90SSem, nocore memini, nisi sorte lacessitus injuria. Nimirum ad hoc me natura inflexit, educatio aptavit, et vivendi consuetudo jugiter commovit, ut nihil esse in hoc seculo beatius arbitrarer, quam in omnium bonorum hominum commoda,
sudores et labores nosti OS eonvertere.
Utque nihil eorum ignores: jam sane ab ipsis vitae meae incunabuliS Orsus tia πῖρ απι γραα λης rationes omnes meas tibi exigua scheda colligam. Nihil omnium tanta animi vel contentione vel cupidine sum sectatus quanta multiplex illud externarum linguarum studium, ut non dubitem signa genii me
290쪽
flagrantis insecutum. Itaque nulla aetas, nulla vitae pars mihi agitur, qua non aliquid moliar animo, quod ad externae sapientiae cognitionem atque adeo ad prodendas nostris hominibus gentium linguas attineat, non nimis alta sapiendo, sed humilibus consentiendo. Quondam nempe adulescens ego, dum asperam et rudem seculi superioris philosophiam apud Rauracos y meditor, statim ad cultum et aequabile genus or tionis latinae, sive solutam velles, sive nodis vinctam, adjecinnimum. Interque primos prosessores ut esset aliquis etiam usus mei in restituendis literis, extra ordinem utriusque generis antliores publice docui. Atque id primum studio, magis ut grammatici quam elegantes haberemur, quid enim requireres amplius ab hominibus qui annos jam supra tercentos aliud nihil moliebantur, quam ut barbari essent, unde cum loquendi vitio, amor etiam et voluptas balbutiendi insederat. Sed pro
pere cessit. Magnae rei non frustra manum admoliti sumus tametsi strenue refragarentur initio istius generis in
gistri quos hodio scilicet hostes patimur, quibus corruptissimo judicio et admirabili φιλαυτια tumentibus nihil praeter seces Sua
recte probatur. Iam usu res explendescebat fiebatque, ut purius et scriberet et diceret juventus germanica, idque me Ruspice. Deinde accossit graecarum literarum studium, sine quibus nemo sat politus censeri potest. Hisce ad philosophiam TeVocabamur aristotelicam, quae non nisi a graecis hominibus proprie ac rite tradi solet. Huc aspirabant, si qui bonis ingeniis non corrupta ista et perturbata disciplina insecti erant. Sensim pueriles scholarum nugae deserebantur. Ibi vero supercilia tollentes veternosi sophistae, mirum ut ridiculi, Me-bant, literarum genus a nobis tractari alienum a romana pietate, Graecos schismaticos esse, interdictas eorum disciplinas contra ecclesiae decreta nobis magistris prodi. Viden quanti ratio mihi primorum studiorum constiterit, per quae rerum discrimina, quid passus a sophistis effecerim ut resipisceret Germania vel tandem: Sero enim Phryges sapiunt . Haec sunt primae juventae merita, quam intelligis omnem
1 In Basel I477 n. 2 Suro enimi proverbium est natum a Trojanis, qui docimo denique anno velle coeperant hiulenam quaeque eum ea eram rapta reddere Achivis. Festus