장음표시 사용
261쪽
id mihi certo reddetur. Bene vale, Germaniae nostrae decus. Si Philippum y juvenem ad Roffensem miseris tuis commendatum literis, mihi crede, tractabitur humanissime, et ad amplissimam fortunam provehetur. Nec usquam continget plus ocii ad optimas litoras. Fortassis ille sitit Italiam. At his tomporibus Italiam habet Angl ia et ni plane salior, quiddam Italia praestantius. Bursam vale. Calecit VI. ΚΑΙ . Septembres.
IIonrictius Sta omer Aurbacchius medicinae doctor, Joharmi Rouctilin Phorconsi I L. doctori S. D. P.
Ne mireris, vir eloquentia atque juris prudentia absolutissime, quod ego tibi incognitus incultis verbis audeam tuis torsissimis auribus obstrepere Id enim evenit, non ex temeritate, sed incredibili et flagranti nostro erga universos eruditos
homines amore. Ea enim homo Syncero amore et Summa
veneratione dignissimus, qui primus hebraicam linguam solute hactenus ac rustice stridentem, donec abs te legibus dicendi subjiceretur, grammaticis nodis apte et concinne perstrinxeris, tam aperto artificio quod vel mediocre ingenio praeditus suo Marte tuis ex praeceptis perdiscere valeat, ossicium certe cunetis mortalibus, obviis ulnis excipiendum, cum summa gratitudinis relatione. Taceo quam bene meritus sis de latina genis tuis multivariis poematibus M admodum ornate excusis. Nam, quo fies tua intueor scripta, id de te judico quod longe eruditissimi viri omnes. Ignosce quod me doctissimis annumeravi. Judicat autem doctus eruditorum exercitus non minus recte quam Vere, te universam Germaniam atque etiam Latium graeco, latino, et hebraico sermone, tribus summis eloquiis istis
262쪽
illnstrasse. Camillum prosecto omnium sententia in Germania resers, tu, qui bonas literas cadentes et marcescentes in pristinum nitorem sustuleris. Solus omnibus Germanis ingenii decus et gloriam praefers, soluA Germaniam literis ubiquo gentium ornas. Itaque magna tibi debet Germania, qui unicum germanicae virtutis sis monumentum. Merito igitur Gemmani tuas deplorant adversitates. Aequissimo jure adversus tuum nequissimum hostem, tui causa inirent sanguinolentum
praelium, quod is infamis lamicida, juris et sequitatis atrox
praevaricator, tuam venerandam senectutem, famam puram
praeclarissimam doctrinam calumniatur, lacerat, et pedibus subdere nititur. Utinam ima tellus dehiscat, et tinctum Judaeum
devoret, atque etiam atram pseudotheologorum aciem et aerumnOSam fraterculorum conventionem, quod inutile ignarum atque atrocissimum genus hominum, crudelem tuum calumniatorem fovet, adversus te injustissime subsidia ei ministrat, ut ob virtutem oppugneris, quod penitus meum cor eXulcerat. Sed latius quam epistolae modus poscit evagatus sum. Tu ob Singularem quo te pr0Sequor amorem, nostram garrulitatem aequo seras animo, et animi affectibus tempora. Deus solus judex aequus eo vertet, ut injustos tuae nobilis famae hostes devincas quod etiam atque etiam tibi precor. Hoc unum te nescire nolo. Tui honoris lupum novas
quasdam ineptias quibus tuam sumam demetit congessisse, quas Archipi usuli Moguntinensi, Mademburgensi, Halberstat- tensi etc. aeque potenti atque justo archeprincipi domino meo clementissimo dicavit. Sperans eo et odium principis tibi excitaturum, et subsidium ab illustri sua gratia se adversus te impetraturum. Aderam fortuito cum ille sutilis libellus detractorius assurretur principi, et una cum nonnullis eruditorum defensoribus sententiam interposui, adeo ut Princeps nec librum, si qua alioqui decuisset gratia, acceperit et latorem inauditum insalutatumque abegerit L
I Lupust Psemrkoria ineptiast defensio contra famosas, vgi. Reuchlin
263쪽
Quare tibi persuadeas, et archipraesulem meum tui amantem esse et graviter lacerutionem tuae famae serre. Croto tui honoris sedulo propugnatori libellum tuae dignationi mittendum tradidi, ut te eo melius defendas. Quod si ab his calumniis ullo modo te vindicare quirem, credas omne tuo nomine subirem Onus. Non me Hercule aliquod majus beneficium me in te conserre putabam, quam ut tuum honorem pro noStro amore qua possem fidelitate defensarem. Caeterum quo planius tibi innotescam, meas ineptias quas adversus postilitatum ' edidi simul ad to mitto, non quod ducam eas tua lectiono dignas, sed ut tuam limam subeant et meum singularem erga te amorem testentur. Oro igitur nostram amici-ciam non explodas et nos tuis amicis connumeres. Valo scelici auspicio literarum decus et me te amantem redama. Prid. Kal. Septemb.
Muti ratus Presbyter an Reuctilin
hom, dass Reuchi in durch die romiscite entscheidung die ge-wiinscii te ruite erhalten habe. Seine gegner viirden von alienverfluchi, er hoch geeliri. Ad me quotidie confluunt boni adolescentes, quibus Capilion est in ore et in pectore, hic sese graecum probat ille
1 Archiperesulun . l. 2 Psesser orna defensio. 3 Ineptiast dies christ erschien linter dem titet: HΕΝRICI STROMERS AVRBACH Π, i medicine doctoris, saluberrime aduersus pestillentiam Obseruationes, recens editae: l Aeque pauperibus prosunt locupletibus aeque. t Aeque neglecte, pueris senibusque nocebunt. l Titet in febr schoner leistenelnsasgung, mitalleri et grotesken figuren vergiori, unien 3 hildor mit den ausschriston: 8. MAURICIUS. S. MARTINUS. t S. SI EFFANVS. t 4 bogen in 4', A, B, C ii 6, D ii 5 bll. Ain ende: i inpressore Valentino Schuman Ayns a Christiana salute MDXVI I ridie Kal. Junii. Darunter ein buchdruckergeichen. Eine deui solio libersutgung erschion in dein selben Jahre. Lei ig bei Melchior
264쪽
hebraicas et vero arcanas literas admiratur quantum a praeceptoribus insulsis ad nugas trahuntur vel emendas vel discendas, tantum utroque pede resiliunt ad sequenda vestigia spectabilitatis tuae. So sei Richard Crohus ein Englander, jungst bei thmgeWesen, der sicli danach seline, hebraisch gu lernen, soandere. Er bittet um rationem constituendae bibliothecae. Dat. Id. Sept.
Eas, quas ad me e Stutgardia 3 Kal. Sextiles dedisti, doctissime doctor, literas nuper recepi cum quaternione operis y per F. Petrum Galatinuin compositi ad me remiSSO. Tibi haud parum gratulabar , quod ex parte epistolae quam ad me mittere dignatus es, intellexisti causam illam tuam in Portu esse. Ego cum epistolae partem absque mora Georgio Sobio β juventutem Coloniensem in arte humanitatis publice erudienti, laudum tuarum praedicatori, tuoque hac in civitate acerrimo defensori, tradidi. Is primo exinde die sesto intemplo, quod summum Colonienses vocant, facta doctorum virorum corona omnibus audire cupientibus, e quorum numero nonnulli tui aemuli erant, legit, perlegit et relegit, subitoqua Orto rumore per civitatem, ut fit, quod victor evades, multi ex his qui te amant et nonnulli ex eis qui te odio prosequun-
265쪽
tur, inter quos etiam ipsi et Pepercorn et Ortuinus erant, me adierunt experturi, quid ea in re ipse assimarem, quibus etiam alias literas, ad me latiuscule per Doctorem Joannem Wili procuratorem tuum scriptas, in eandem Ostendi sentemtiam. Quae res tui amantes, quorum major Coloniae est numerus, quam forsan ipse speraveris, solito sequianimiores at crioresque, alios vero vultu et animo depressiores secit. Quod autem scribis, lata pro te sententia te Coloniam peregre iturum , ad meam in lingua quam edere coepi chaldia eruditionem, plurimum gaudeo quod sententiam vel jam latam, vel propediem serendam spero. Nam et D. Mik inter alia ad me scripsit, qu0d mandatum de supersedendo per contrarium a Sanctissimo domino nostro signatum mandatum rejici curaverit. Et nisi reverendissimus cardinalis Sancti Marci ex urbe, ubi quotannis durantibus generalibus seriis solitus eSt, Secederet, causam tuam in ipsis seriis per cardinales decidi sperabat. Lata igitur pro te sententia, non me, Sed Coloniam ipsam accedito. Injuriam tamen mihi seceris haud mediocrem, niSi domo mea, cujus reparationi jam intendo, hospicio fueris usus. Ero in te linguam ipsam chaldiam docendo tuus Barnabanus, non solum nocturnus sed et diurnus, nihil eos metuens, qui te odio prosequuntur. Mitto ad te ineptias quas brevi ante tui aemuli sub vocabulo Nebulonis illius Psessori Orn conflarunt. Bene vale, et uti Soles redama.
Ex Colonia 13 Septumbris Anno 1516.
Cum has literas parassem ad primam γραματοφορου copiam, redditae sunt AntKerpiae tuae literae, sed mense Julio Mscriptae quas ego lid finem Septembris accepi, ad has ut paucissimis respondeam. Erat quidem mei ossicii, doctissime
266쪽
Ronchlino, literis tibi gratias agere pro codice hoc est
deliciis tuis, nobis commodato missis, sed Frobentus in causa fuit, qui me non admonito librum remiserat. Νaenias meas tuo hoc est doctissimi optimique viri calculo comprobari vehementer gaudeo. Caeterum, quod tua prae meis contemnis, age ne nimis amice, et modeste plus satis. Et inscelicitatem
tuam deploras 3 qui faelicissimo illo seculo videris Italiam, florente Agricolay, Politiano, Hermolao, Pico, cui tam Varia,
tanque recondita contigerit eruditio, qui tot summatibus viris notus ac familiaris fueris , qui nunc quoque optimis ac doctissimis quibusque sic charus sis et adamatus, ut, si pateresses, Omnibus intimius charus esse non possis. Adorat te propemodum episcopus Rosseti sis, Ioanni Coleto sacrum est tuum nomen. Quod ni minister perdidisset epistolam tuam , haberet eam ut Mebat inter sacras reliquias. Nuper invisi monasterium pervetustum Curiusiensium apud Sanctum Ode-marum Artesiae oppidum. Rus loci Prior e tuis libris mire literas hebraicas assecutus est, nullo praeceptore, tibi vero sic deditus, ut nomen etiam ipsum veneretur. Erat sorte apud me quaedam epistola tua, quam ubi sensit tua scriptum manu, obnixe rogavit, ut apud Se relinquerem, eam identidem
Non pauci sunt, mi Reuchlino, hoc in te animo. Quod
tua virtute contentus negligis hominum malevolentiam, laudo. Ipsa virtus abunde magnum tui praemium. Et si parum agnoscit haec aetas, agnoscet posteritas P denique agnoscet
Christus, cui tui militant labores. Scribo vel paucis Coleto, is jam senex graecatur ' Roffensis etiam processit sceliciter.
I Codicet liandschr. des N. T. γ s. o. bries Reuctilins, Aug. i5l4, S. 225, a. 2. 2 Den Agricola hat Reuctilin schwerlich in Italion geselin. 3 Auesi ungiat e in an Colet gericlite ter bries Reuesilitas ni hi Erlialten. 4 I'riori Walirache inlich Joannes Quonus s. o. s. 223, a. 2. 5 In dem vergeiclinis derReuehlinisten in England, das in den epp. ill . vir. a. a. o. Siet, findet, hei sit es nocti: omnes sciunt graeco excepto Coleto. Das vergeiclinis enthllit ausior Colet: M. Guillelmus Grocinus theologus, Thomas Linnerus medicus regius. Cuibertus Dunatanus jureconsultus, archiepiscopi Cantuariensis cancellarius. Guillelmus Latam erus theologus. Thomas Mortis Londonicnsis judex et advocatus disertissimus. Andreas Ammonius sceret artus Lucensis
267쪽
Rursum vale, doctissimo Reuchline. Antverpiae. 3 Kal. Octob. Ex aedibus Potri aegidii, publici scribas, ad quas si quid miseris, id mihi sacile reddetur.
F. AEgidius Viterbierisis i ordinis cremitarum S. Augustini prior generalis an Joannes, Dionysius Beuchlin und illa eschwester Elisabeth.
Φdoctissimus. Warum Johann Fischer, episeopus Roffensis in diesem, Wahrscheinlich von Erasmus herrithronden , vergoielmisse fellit, ist unbegreistich. i Agidius von Viterbo, eigenti ich Agidius Antonius Canisius, geb. 1470 in der diocese von Vite ibo, studiri bei don Augustinern in Viterhoausser den Humaniora aucti hehrlli soli und clialdlliscli, wird Ib07 generaldes ordens und cardinal und hat ais solcher Wol seinen ausenthali in Romgenommen. Diesen mussio er gwar Ost unierbrechen durch viele gesandi-schasten, gu den en er Von papst Leo X gebrauehi Wurde, g. b. Eu Maximilian, gu KarI V, guin hergog von Urbino. Er erhicit verachiedene histbiimer, Wird 1523 protelitor seines ordens und vom papst Clemens VII gum patriarchen von Constantinopei geWAhit. Εr stirbi in Rom l 2 Nov. 1532,vgl. die kurgo bio graplite in sorigesctgie sam inlung von alten und neuen theologischen sachen I748, s. 58 bis 64, mit portrait. Eine angahi briefo an und von Agidius, welch Ietet tere bet se inen Iebgeiten sein ordensbruder Seraphinus Sammeln wolite, sin d ahgedruchi hei Martene et Durand: collectio amplissima tona. III, s. 1232 bis I 276; eine grosse angahi seiner schristen be Nahridie bibliothoque nationale in Paris handschristi ich. Wllhrend seines au Denthalis in Rom hat siet, Agidius 15l3 Q. ein groges indirelites verdiensium dio verbrei iung dos hebrili schen spraeli studiums dureli die ausualimedes Elias Levita bui sicli erisorben. Fiir seino hebrilischen studien istnuch se in bries an Caspar Amman provinciat in Lauingen I 524), voti interesse sabgedruckt in: annales literarii, cura Henke et Bruns. Hel matAdt1782, vol. I, s. I93 fg. , in Welchem es liber Reuchlin heisit: etiam multo magis gratulamur tibi, quod sortitus sis doctorem eximium Johannem Raylin Reuchi in) cujus eruditio maximi apud nos est, quod in sancta scriptura Sancto versatur. Audimus apud eundem tuum praeceptorem esse eum multatum egregia hebraeorum volumina. Gratissimam nobis rem seceris, ni ad nos quam primum mittaA indicem librorum omnium, quos illo idem Pra,ceptor habet tuus, perspiciasque diligenter, an habeat ipse libros, qualea vides descriptos in hae pagina interclusa praesentibus . . . Vale in domino. Iroiliae, dio Ib Deccmbr. Ibi 3.
268쪽
losigheit des irdischen lebens vos et ordini et parenti Augustino deditissimos, quantum ad nos attinet quantumque nostri juris est, nostro ordini adscribimus atque vos Singulos,
ut ex nostris unum, toto corde confratres et con Sororem per has literas et accipimus et vocamus .... Anno 1516, dis 20 Octobris. Gedruchi: m J. V. B. B. 4'. C'.
AEgidius Viterbiensis an Reuchlin
hehlagi, dass er Reuchlin bei seiner anWesentieit in Deutschland nichi gesehen habe, gibi seiner beWunderung mr R. don leb-hastesten ausdruch, hebi seino verdiensis fur hebraische undhabbalistischo studien hervor und schreibi: Thorah erepta primo nobis est a deo ex igne cum Abraham ex igne servatum esse voluit. Νunc secundo a Reuchlinservata est ex igne, cum libri illi servati sunt quibus stantihus lex panditur et lucem capit, intereuntibus autem tenebria aethernae noctis offunditur. Deniquo in hoc judicio tuo ubi hac aestate periculoso aestu laboravimus, non te Sed legem, non Thalmud sed ecclesiam, non Reuchlin per nos, Sed nos per Reuchlin servatos et defensos intelligimus. Velim quae do Pythagoricis cudero te scribis, latius de eis me reddas ceditiorem. Vale, Romae. Anno MD.XVI.
Vadiantis poeta laureatus Joatini Reuchlin S. Utrichus Huttenus doctissimo Capnion, litoris y ad mosvis Bononiae datis honorifica tui mentione iacta, quid Romae
269쪽
proximis his mensibus in illa ina causa actum fuerit, adeo indicat fideliter, ut quanti te faciat, ipsa sua verba haud obscure testentur. Is Romae tota prope aestate, ut intelligo, moram traxit, literarum et in primis noscendi juris gratia. Sed lito quadam inter se et Gallos aliquot ob res Germanorum eXOrta, uno consecto Gallo, reliquis autem misere
Sauciis, Bononiam petere coactus est, illic sortassis diutuleman Surus. Quanto vero me gaudio assiciat omnis illa fama quae victoriam innocentissimae vitae tuae contra Stoicorum istas simias adjudicat, non lacilo scripserim, ac ne dixerim quidem, si coram essem: testis enim esse possum vel posteritati, quoniam altissimum illud tuarum doctrinarum ocium tam praecipiti molestiarum et perturbationum impetu non dignum extiterit; cumque doleam persaepe de multis, istud nunquam non gravate tuli, quod homines illi, quorum stipendiis invidia militat, tantas in re tantilla tragoedias moverint, ut res tota tot judiciorum censuras, magnorum etiam judicum conSensu, sustinuerit. Imponet his finem Romanae sedis autoritas, tot vitae tuae et eruditionis praeconibus munita, inter quos EraMmum ipso Roterodamum adeo libenter accipio, ut nihil magis. Ego quantulacunque doctrina ac ingenio id moliar, ut vel meo judicio Capilioni debuisse studiosos omnes sutura saecula agnoscant. Excudetur jam nunc a me scriptus de poetica libellus, in quo meritissimam laudem tui locis oportunia inserui, meam in te observantiam hoc ipso testaturus ejus tibi copiam brevi laciam. Vale et scribe. Viennae. Anno MD.XVI. Gedruckt: i m y et ith; 2 m Hultent opera ed. Bdcring VOl. I.
stello findet: de Capnionis summi viri causa bene te sperare jubeo: Salus in procinctu est: Hogostratus theologistarum alpha ingenti decoeta pecunia tanti spem suam emit) nihil effecit quiquo olim potentia fretus sua optimo cuique molosius lacile fuit. κεο αλη τbv Ουραvhv ἐξαρασσεv επtχεtptou fractus animo est destitutusque lupus hians discedit. Erasmus pontifici commendavit Capnionem literis. Duos Germaniae oculos omni studio amplexari debemus: per vos eni in barbara esse desinit haec natio. UgI. auch Huttens brieso an Crocus , 9, 22 .Lug. Ibi 6, BOching a. a. o. I, s. 123 bis I 26.
270쪽
Excellentissimo studii Viennensis noViciorum gymnasiarchae domino Vadiano studiosorum principi et literarum legislatori amicissimo suo i Jo. Reuchlint s. d. p.
Crede mihi, tantis sum obrutus negociis, ut elegantissimis tuis literis ne barbaro quidem, ut soleo, respondere nunc possim. Quare tolera humaniter excusationem meam, posthac nostra videbis abundantius vel libellos quibus sudamus in praesentia haud segniter. Expecto quotidio Romanam sententiam, utinam pro nobis et pro veritate decernendam. Tunc liberiore vena ad te et alios mihi deditos, auxilianto Deo, perscribam. Vale. Stuttgardiae, 9Κl. Novembris anno I 516. Joannes Reuchlin Phorconsis I L. Doc. Ηandschr.: 1 α Vadianischer briefWechsel bd. l. s. 81 bibl. guSt. Gallen) autogr. 2 m Huberiselle famnilung. Band 49 der Apographa: epistolae ad Joachimum Vadianum, de ipsis, quae in bibliotheca S. P. Q. Sangallensis adservantur, originalibus exemplaribus transscriptae. Gp II, 38 der Basl. bibl.) bl. 41.
Joannes Reuctilin phorcensis Nicolao Ellent,og s. d. β
Quem ad te mitto, Nicolae, harum ostensorem, is ab amici simo et mei amantissimo Erasino Roterodamo cum literis suis pro more elegantissimis ad me nuncius accessit. Vir, ut ego de Vultu conjicio, admodum venerandus et tam gravi mittente Roterodamo dignus. Quis enim non omnia quae ab Erasmo.I Aulachrist ausgelassen 2. 2 De arte cabalistica a. unten nro. CCXXXVIII. 3 Uher seinen Dilheren briuswechsel mit Reuchlin sobreibi Elleubog 1526 in die Sexti an seinen laeund Jakob Gmierius. Dieser halto ilim ange-hoten, collectaneen, die or in Reuchi ins vortesutagen gesammeli, gu sebi hen, lina Elleiabog hatto os angenommen: mirum enim dictu quam faciat ad stomaehum meum reuel, lina parata culina. Fuit mihi vir ille humanissimus non parum assectus, dum in humanis esset. Et licet ex facie alterutrum nos non noverimus literis tamen frequentibus quibus rusticorum illa seditiosa factu me privavit) me adiit, quas sane ut Croesi opes penes me reservabam et deosculabain. A. a. o., vol. I, lib. IV, ep. 49, sol. i 33.