장음표시 사용
401쪽
ntraque tuto uti possis, ut i 73 elidere, vel elicere ignem, et e. saepius optionem, potissimum in compositione mercitiorum schol, sticorum, monitus a Praeceptore tuo honorando, sacere debeas, ni in stylo variando utraque vox, aut phrasis utralibet Concedatur imo ex Atrio tertia detur: hic enim etiam ansa vario Latina Latinis commutandi datur. Caeterum et in Jauua, et in Afris restitutionem quorundata in melius, Clarissimo Viro, Stephano Spleissio, Gymnaesii Schas husiani Roctori solertissimo qui et unus est, ex noVem istis.
quibus Comonius in Didaeticis lampada tradidit, Operiti. suis P. VII, p. 107ὶ debemus. Quid vero Atrium prae Ianua habeat, id sagile cognoscet.
quisquis Janualem Terium cum Atriadi conserre volueri quod evidentius et commodius ut fieret parallelum dedimus. Est sollicet Atrialis Textus ex omni ornamentorum genere promisgue gompositus: quorum Praecepta non tam aliunde ex Grammaticis et Rhetoricis, quam ex Ipsius Authoris Grammatim. ut Vogant, Heganti, habere poteris, quae Textui Atriali non tantum in operibus praefixa est, sed separatim, cum Gaetu tamen aerarii,
si aliis pulchellis Comenii Libellis, Fortio Rediuino. sive de pellenda Seholis Ignavia, Et: Utilissimis Vitae Regulis annexis, Norimbergae typis Endterianis seeundo jam prodiit. Quomodo et hue saeiat Erasmi Libellus insignis do Copia vide Grammaticae elegantis Cap. V, j 106.
Horum ornamentorum specimina, ut videas quid velimus, Textus Janualis novem modis variati, et ad imitationem variandi. post praelationem hanc, Auctoris, et opera ejus sive junctim, rix seorsim excudentium venia, et paeo, bono publico, cui Author humanissimus, sacillimus, omnia destinarit, ponemus. Neque solam Soli variationem suisse scopum, sed meliorem. pleniorem, suarioremque Rerum ipsarum expressionem. ex Textus utriusque collatione facile deprehendes. nempe, ut Badem Opera et Rerum cognitione estiore imbuamur, et Res easdem vario lepore
Habos junctim, Eruditionis Candi tude, Verborum ac Rerum
copiam. ad sermonem atque stylum larmandum utilissimam manu- ductionem: certe orna toriam Artem, quae de Rebus loqui varia aeeleganter; ad Oratoriam, quae Res potenter eloqui docet, viam certam. Accedunt et aliae causae, antequam praelari desinam, quae moverunt me, ut prooemium hoo ad Vos, Scholaε nostrae Patriae Directores prudentes, et Collaboratores fidos dirigerem, nempe, id Disitiam by Corale
402쪽
quod summum erit, ut pro humanitate Vestra, opuscula, in Sch. Iarum bonum et commodum impressa, juxta mecum, nostrae quin quo juventuti Scholasticae commendetis, et eo, quo antehac saVOro Vestibulum Comenianum excepistis, haec opuscula bina, Januam cum Atrio, illi succenturiantia, suscipiatis, imo tractu et progressu temporis, mecum de horum Libellorum usu, in Scholae nostrae usum transserendo ulterius deliberare, ne dedignemini. Unum enim id in votis habeo, ut talentulo meo vel aliquid Domino meo lucrari
queam: Quem insuper pro Vobis oro, ut mina cujusque vestrum mensae eaeposita Domino, qui negotiari vult servos suos, lucretur alias
Tu modo, Domine Deus Noster, Ipse da nobis cor hilare ad inserviendum gloriae tuae, qua quis ius parte potesti Boni consulite assectum, Viri honoratissimi, quos una cum Sehola, Gelasia, Reque publiea, quibus labores vestros consertis divinae gratiae, me autem vestro favori, et mutuo amori commendo. valete. Dabam Tiguri,
VL Id. Augusti, Anno MCLXI. 185. l. s. Ssy id an die Relohssilidis Efflingen, solimar, Hali und
406쪽
SehWab. Hall, 1665. Candido et Benevolo Lectori Salutem lAnni elapsi sunt haud ita multi, cum J. A. Comenii. Viri do
Juvontute studiosa et re literaria quam optimo meriti, Auream Linguarum Januam, Centum Capitibus sivo Titulis. et Mille Paragraphis, non minus ingeniose, quam artificiose concinnatis, aliquot millia Vocabulorum, adeoque tanti aestimii, et summis olim votis expetitum thesaurum, Bxhibentem, ex Decreto Spectatissimorum Dnn. Scholarcharum, in Superioribus Gymnasii nostri Halensis Classibus, Nomenclatoris loco tractare goepimus, quippe quae non ut alii huius generis libri sola et nuda Nomina, sed et Verba in contextu aliquo non inconcinno suppeditat. Hoc autem unum in illa decideratum fuit, quod plerique illius paragraphi ea fuerint prolixitate, ut pueri, maxime in specierum congerie, ut ut Germanica Versio postmodum e regione accosserit, non ubique tamen perspicere potuerint, quae dictiones quoad significationem sibi mutuo respondeant, praesertim cum non quaevis Versio cum Latino textu per omnia congruerit, nee in utroque Indico numerus cuique Voci subjunctus ipsius signisscatum, sed Paragraphum solum ostenderit; idcirco Ephori Gymnasii nostri gravissimi, librum hunc ad rudimenta Latinitatis perdiscenda alioquin aptissimum in simplices dictiones atque phrases resol-Vendum esse prudenter suaserunt, ut prolixiora et maiora Periodorum frusta in minutiores bolos sive particulas sio concisa a tenero et infirmo juventutis ventriculo citius et facilius digeri, inque succum et sanguinom quod Munt loquendo et scribendo commodius converti possent. - Quem laborem a Superioribus tum mihi demandatum, prout debui. haud invitus suscepi, et eo modo reSO- lutum autoritato illorum publici iuris seci. Ubi autem omnibus Exemplaribus abhinc annum distractis, opusculum denuo ad incudem revocandum, preloque subjiciendum erat, sine praescitu Amplissimi Dnn. Scholarcharum Consessus, id negotii tentare non ausus, Consilium illius et judicium super hac re pro debita submissione requisivi, ut, si quae in priori Editione desiderasset, Oa in posteriori hac mutarentur et corrigerentur. Ex huius itaque decreto et placito Textum Januae, non velut antea in simplices dictiones et phrases, ne tanquam arena Sine ealce o memoria dilapsae facilius amitterentur: sed in brevia tui
407쪽
vocant) commata resolvi, ut sic in sensu et contextu aliquo eoae-binato, puerili memoriae firmius aliquanto inhisererent, verum ita, ut de cuiuslibet vocis significationi haud obscuro cuivis constare posset. Versionem Germanicam Ob madorem edicendi commo. ditatem Latino textui e regione adjunxi, ut tam docentibus quam discentibus, aut germanicum latino, aut hune illi praeponere pronum esset. Praeterita et Supina verborum, ut et Terminationes Nominativorum ex illis Nominibus, quae in obliquis Casibus, constra, tione ita poscente, Bxtabant. Parenthesibus inelusurus, et ipsis vocibus immediate subjuncturus eram; nullum enim Indicem adjicere initio animus erat, ut et opusgulum prodiret longe succinctius, et in tanta praesentis seculi nummaria difficultate fieret parabilius. Verum jam quorundam obseeutus congilio, animum mutavi, geminum, imo tergeminum indicem calci libri annexui, et Praeterita cum reliquis eo rejeci, ut evolVendis Vocibus inserviret, nec textus cohaerentia cum legentis taedio quodantenus obscurior fieret. Illarum vocum syllabis, de quarum pronunciatione tiruneuli maximo dubitare possent. accentus imposui: et si sorte in horum impositione, praesertim in vocibus origine Graecia uni atque alteri non satisfecisse videbor, adeat volim Verrepaeum, Grammaticorum
nostri seculi Coryphaeum, qui me in suis Grammaticao Supplo mentis vindicabit. In duos insuper gradus seu discendi classes, totum opusculum divisi. atque etiam typis distinguendum curavi, quae videlicet his aut illis ediscenda sint: Antiquis siquidem sio vocant) descripta
typis faciliores et communiores voces exhibent, Tertianisque nostris inferioribus pensa dabunt: Cursivis vero sexcusa dictiones aliquasto rariores et dissiciliores continent, nostrisque Secundanis ut superioribus Semantur perdiscenda, non exclusis tamen, sed coniunctis prioribus. Ne autem labor, quem hi utriquo in portractandis his e gradatim Sumpserunt, ut plurimum inanis pereat, ea non sine maguo cogu0Poendae Latinitatis Commodo, a Primanis seu supremae Classi8 Scholaribus repeti poterunt. Caeterum nec prioris, neo novi SSimae adornatae Januae textum ubique secutus sum, Sed nonnulla, quae scilicet videbantur minus, noc cuivis scitu necessaria. in hae Editione emisi, nonnulla autem, quae Sestu nec injucunda, Bec inutilia censebantur ex roliquis Comensi opusculis, amplisseato item Vechneri Vestibulo excerpta, huic nostro inserui atque ut rem summatim complectar, id unum agere volui, ut Docentium labores minuerentur. disgontium vero literarii conatus promoverentur, insimul ex eventu pateseeret, num Januam Latinitatis hoc vel illo
408쪽
187. Aus J. G. Mybolda voraeda Eu asinor officina Scholastiea. 363
modo accedente dextra Praeceptorum mMuductione, eum Pube scholastica tractare conducibilius, sit. Vestrarum partium erit, dilectissimi Adolescentes, paucas hasce Behedas hac sorma et methodo vestri causa conscriptas, et hine indu zongestas, nocturna VMBarct manu, versare diurna, cumque Praeceptis Grammaticis conjungere. Quod si feceritis, meoque consilio parueritis, non erit dubium, quin eum commilitonibus vestris aliisve, de quibusvis sero rebus obviis summa cum vestra et audientium delectatione, latine disserere, atque in Classicorum Autorum lectione majori cum fructu versari possitis. Tu denique Lector benevolo vale, laborem hunc molestum
quidem ast literae juventuti inisallori apprimo utilem, boni consule,
409쪽
Molior Atlantem Linguarum: id est, ut Janua transseratur in Linguam Arabicam Persicam, Turci eam Tartaricam et Armeniacam. Est enim ad manus earum omnium linguarum peritissimus. Reliquae Europeae addentur, ut et Abyssina. Opus debet esse in solio regali, splendidum et ingentis utilitatis, quale nunquam orbis vidit.
in postscripto sit. D. Horati de dato 27. Aprilis 1666. Disiti eo by Cooste