C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII

301쪽

Sagi secere Tusci egesto amnis impetu per transversum in Atrianorum paludes quae Septem Maria appellantur, nobili portu oppidi Tuscorum Atriae, a quo Atriaticum mare ante appellabatur quod nunc Hadriaticum. inde 1215 Ostia plena Carbonaria, Fossiones ac Philislina, quod alii Tartarum vocant, omnia ex Philistinae fossae abundatione nascentia, accedentibus Atest ex Tridentinis Alpibus et Togisono ex Patavinorum agris. pars eorum et proximum portum facit Brundulum, sicut hedronem Meduaci duo ac 10 lassa Clodia. his se Padus miscet ac per haec effundit, plerisque, ut in Aemplo Nilus quod vocant Delta, triquetram siguram inter Alpes atque oram maris lacere proditus, stadiorum II circuitu. pudet a Graecis Italiae ra- 122tionem mutuari, Metrodorus tamen Scepsius dicit, 15 quoniam circa sontem arbor multa sit picea, quales Gallice Vocentur Padi, hoc nomen accepisse, Ligurum quidem lingua amnem ipsum Bodineum vocari, quod significet fundo carentem. cui argumento adest oppidum iuxta Industria vetusto nomine Bodincomagum, ubi praecipua altitudo εο incipit. 17. 21) Transpadana appellatur ab eo regio un- 123 decima, tota in mediterraneo, cui marina cuncta si metu0SO alveo inportat. oppida Vibi Forum, Segusio, coloniae ab

302쪽

Alpium radicibus Augusta Τaurinorum - inde navigabili Pado - antiqua Ligurum stirpe, dein Salassorum Augusta Praetoria iuxta geminas Λlpium fores, Graias atque Poeninas - his Poenos, Grais Herculem transiSse memorant oppidum Eporedia Sibyllinis a populo Romano conditum siussis. eporedias Galli bonos e tuorum domitores Vocant. 124 Vercellae Lihiciorum ex Salluis ortae, Novaria ex Vertamocoris, Vocontiorum hodieque pago, non, ut Cato existimat, Ligurum, ex quibus Laevi et uarici condidere Τicinum non procul a Pado, sicut Boi Τransalpibus profecti Laudem 14 Pompeiam, Insubres Mediolanum. Orontobiorum stirpis esse Comum atque Bergonium et Licini Forum aliquotque circa populos auctor est Cato, sed originem gentis ignorare se fatetur, i Iuam docet Cornelius Λlexander Ortam a Graecia interpretatione etiam nominis vitam in montibus is 125 degentium. in hoc situ interiit oppidum Oromobiorum Parra, unde Bergomates Cato dixit ortos, etiamnum prodente se altius quam fortunatius situm. interiere etito Caturiges, Insubrum exsules, et Spina supra dicta, item

303쪽

ADFREI NΑΤ. ΗISΤ. III 17. 18 21. 22) 283Melpum opulentia praecipuum, quod ab Insubribus et Bois et Senonibus deletum eo die, quo Camillus Veios ceperit, Nepos Cornelius tradidit.

18. 22) Sequitur decima regio Italiae, Hadriatico 126

5 mari adposita, cuius Venetia, fluvius Silis ex montibus Τarvisanis, oppidum .hltinum, flumen Liquentia ex montibus Opiterginis et portus eodem nomine, colonia Concordia, flumina et portus Reatinum, Tiliaventum Maius Minusque, Anaxum, quo Varamus defluit, Alsa, Natiso cum Τurro,1o praefluentes ahquileiam coloniam XV p. a mari sitam. Carnorum haec regio iunctaque Iapudum, amnis TimavuS, 127 castellum nobile vino Pucinum, Τergestinus sinus, colonia Tergeste, XXXIII ab Aquileia. ultra quam Sex milia p. Formio amnis, ab Ravenna CLXXXVIIII, anticus auctae 15 Italiae terminus, nunc vero Histriae. quam cognominatam a flumine Histro, in Hadriam effluente e Danuvio amne eodemque Histro exadversum Padi fauces, contrario eorum percussu mari interiecto dulcescente, plerique dixere salso, et Nepos etiam Padi accola; nullus enim ex Danuvio 1282d amnis in mare Hadriaticum effunditur. deceptos credo, quoniam Argo navis numine in mare Hadriaticum descendit non procul Τergeste, nec iam constat quo numine. umeris travectam Alpis diligentiores tradunt, subisse autem Histro, φ 126: 7 Mola II 61. - φ 127: Mela II 61. 57. - 17 ch.

304쪽

C. PLINI SECUNDI

deiii Savo, dein Nauporto, cui nomen ex ea causa est inter Emonam Alpisque exorienti.

12s 19. 23) Histria ut paeninsula excurrit. latitudinem eius XL, circuitum CXXV prodidere quidam, item adhaerentis Liburniae et Flanatici sinus, alii CCXXV, alii Liburniae sCLXXX. nonnulli in Flanaticum sinum Iapudiam promovere a tergo Histriae CXXX, dein Liburniam CL secere. Tuditanus, qui domuit Histros, in statua sua ibi inscripsit:

AB AQUILEI, AD TITIUM FLUMEN STADIA MIL Oppida Histriae civium Romanorum Agida, Parentium, colonia id Pola, quae nunc Pietas Iulia, quondam a Colchis condita; abest a Τergeste CV. mox oppidum Nesactium et nunc sinis Italiae - 1luvius Arsia. ad Polam ab Ancona traiectus CXX p. eSi. 130 In mediterraneo regionis decimae coloniae Cremona, ISBrixia Cenomanorum agro, Venetorum autem Ateste et Oppida Acetum, Patavium, Opitergium, Belunum, Vicetia. Mantua Τuscorum trans Padum sola reliqua. Venetos Τroiana stirpe ortos auctor est Cato, Cenomanos iuxtag 12s: si1ὶ Mela II 57. - φ 130: 17 Mela II 60. - Cato

305쪽

Massiliam habitasse in Volcis. Felirini et Τridentini et Bemenses Baetica oppida, Raetorum et Euganeorum Verona, Iulienses Carnorum. dein, quos scrupulosius dicere non attineat, Alutrenses, Assertates, Flamonienses 5 Vanienses et aliι cognomine Carici, Foroiulienses cognomine Τranspadani, Foretani, Nedinates, Quarquent, Τarvisani, Togienses, Varvari. in hoc Silu interiere per oram Irmene, 13i Pellaon, Palficium, ex Venetis Atina et Caelina, Carrus Segesta et Ocra, Tauriscis Noreia. et ab Aquileia ad XII1o lapidem deletum oppidum etiam invito senatu a M. Claudio Marcello L. Piso auctor est. In hac regione et undecuma lacus incluti sunt amnesque eorum partus aut alumni, si modo acceptos reddunt, ut Adduam Larius, Τicinum Verbannus, Mincium Benacus, 15 Ollium Sebinnus, Lambrum Eupilis, omnes incolas Padi.

Alpis in longitudinem p. patere a Supero mari 132

ad Inferum Caelius tradit, Τ imagenes XXV p. deductis, in latitudinem autem Cornelius Nepos C, Τ. Livius III stadiorum, uterque diversis in locis. namque et centum

306쪽

C. PLINI SECUNDI

milia excedunt aliquando, ubi Germaniam ab Italia summovent, nec LXX inplent reliqua sui parte graciles, veluti naturae providentia. latitudo Italiae subter radices earum a Varo lier Vada Sabalia, Taurinos, Comum, Brixiam,

Veronam, Vicetiam, Opitergium, Aquileiam, Tergeste, Polam, 5 Arsiam D CXLV p. colligit. 13a 20. 24) Incolae Alpium multi populi, sed inlustres

a Pola ad Tergestis regionem Fecusses, Subocrini, Catali, Menoncaleni iuxtaque i arnos quondam Taurisci appellati, nunc Norici. his contermini Raeti et Vindelici, omnes in 10 multas civitates divisi. Raetos Tuscorum prolem arbitrantur a Gallis pulsos duce Raelo. verso deinde in Italiam pectorct Alpium Latini iuris Euganeae gentes, quarum oppida XXXIIIII 34 enumerat Cato. ex iis Τrumptini, venalis cum agris suis pollutus, dein Camiliani conpluresque similes sinitimis is adtributi municipis. Lepontios et Salassos Tauriscae gentiRidem Caio arbitratur; ceteri sere Lepontios relictos ex comitatu Herculis interpretatione Graeci nominis credunt, praeustis in transitu Alpium nive membris. eiusdem exercitus et Graios suisse Graiarum Alpium incolas prae- ro

307쪽

eorum Stoenos. Raetorum Vennonenses Sarvnetesque 135

ortus Rheni amnis accolunt, Lepontiorum qui Vberi vocantur sontem Rhodani eodem Alpium tractu. sunt praeterea Latio donati incolae, ut Octodurenses et si nil imis Ceutrones, Cottianae civitates et Turi Liguribus orti, Bagienni Ligures et qui Montani vocantur Capillatorumque plura genera ad confinium Ligustici maris. Non alienum videtur hoc loco subicere inscriptio - 136nem e tropaeo Alpium, quae lalis est:

308쪽

C. PLINI SECUNDI

138 Non sunt adiectae Cottianae civitates XV, quae non siuerant hostiles, item adtributae municipiis lege Pompeia. Haec est Italia diis sacra, hae genteS eius, haec 0ppida populorum. super haec Italia, quae L. Aemilio Paulo C. Atilio Regulo cos. nuntiato Gallico tumultu sola sine externis ullis auxiliis atque etiam tunc sine Transpada- idnis equitum LXXX, peditum DCC armavit, metallorum omnium sertilitate nullis cedit terris; sed interdictum id Vetere consulto patrum Italiae parci iubentium.139 21. 2b) Arsiae gens Liburnorum iungitur usque ad numen Τitium. pars eius fuere Mentores, Himani, Encheleae, 15 Bulini et quos Callimachus Peucetios appellat, nunc totum uno nomine Illyricum Vocatur generatim. populorum pauca effatu digna aut sacilia nomina. conventum Scardonitanum petunt Iapudes et Liburnorum civitates XIIII, ex quibus Lacinienses, Stulpinos, Burnistas, Dibonen- mi 138: 12ὶ eis. Plin. XXXIII 78. - ο 139: 15 Mela II 55.

309쪽

Ses nominare non pigeat. ius Italicum habent ex eo conventu Alutae, Flanates, a quibus SinuS nominatur, Lopsi, Varvarini inmunesque Assertates, et ex insulis Fertinates, Curictae. cetero per oram oppida a Nesactio Alvona, 140s Flanona, Tarsalica, Senia, Lopsica, Ortoplinia, Vegium, Argyruntum, Corinium, Aenona, civitas Pasini, numen Telavium, quo finitur Iapudia. insulae eius sinus cum Oppidis praeter supra Significatas Absortium, Arba, Crexi, Gissa, Portunata. rursus in continente colonia Iader, quae

io a Pola CLX abest, inde XXX Colentum insula, XLIII ostium Titii numinis. 22. 26) Liburniae sinis et initium Delmatiae Scar- 141

dona in amne eo XII passuum a mari. dein Τariotarum antiqua regio et castellum Tariona, promunturium Dio-15 medis vel, ut alii, paeninsula Hyllis circuitu C, Τragurium civium Romanorum, marmore notum, Siculi, in quem locum Divus Claudius veteranos misit, Salona colonia ab Iader CX1Ι. petunt in eam iura viribus discriptis in de- 112ἶ140: s) Mela II 57. - ο 141.142: 15. 17. 290, 5) Mola II 57.

PLINI NAT. HIST. I. 19

310쪽

C. PLINI SECUNDI

eurias CCCXLII Delmatae, XXV Deuri, CCXXXVIIII Ditiones,

CCLXVIIII Maegei, LII Sardeates. in hoc tractu Sunt Burnum, Ande trium, Tribulium, nobilitata proeliis castella. peliant et ex insulis tisaei, Solentini, Separi, Epetini. ab his castella Petuntium, Narest ρ, Oneum. Narona colonin stertii conventus a Salona LXXXV p., adposita cognominis sui iluvio a mari XX p. M. Varro LXXXVIIII eivitates 143 eo ventitasse auctor est; nunc soli prope noscuntur Cerauni

decuriis XXIul, Daversi XVII, De sitiates CIII, Docleatae XXXIII, De retini XIIII, Deraemisiae XXX, Dindari XXXIII, 1. Glinditiones XLIIII, Meleumani XXIlII, Naresi CII, Scirtari LXXII, Siculotae XXIIII populatoresque quondam Italiae