C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII

541쪽

chadonem, Bygantium, Lysimacheam, CherroneSum, Melanem sinum, Abderam, Samothraciam, Maroneam, Aenum. Bessicam, Thraciam, Maedicam, Paeoniam, Illyrios, Durraclitum, Canusium, Apuliae extuma, Campaniam, Etruriam, Pisas, 5 Lunam, Lucam, Genuam, Iuguriam, Antipolim, Massiliam, Narbonem, Τarraconem, Hispaniam Τarraconensem mediam et inde per Lusitaniam. gnomoni pedes VIIII, umbrae VIII. longissima diei spatia horai um aequinoctialium XV addita VIIII parte unius horae aut, ut Nigidio placuit, quinta. 16 Septima divisio ab altera Caspii maris ora incipit, 218 vadit super Callatim, Bosporum, BorFSthenen, TomOS, Thraciae aversa, Triballos, Illyrici reliqua, Hadriaticum mare, Aquileiam, Altinum, Venetiam, Vicetiam, Palavium, Veronam, Cremonam, navennam, Anconam, Picenum, MarSOS, 15 Paelignos, Sabinos, Vmbriam, Ariminum, Bononiam, Placentiam, Mediolanum omniaque ab Appennino, transque Alpis Galliam Aquitanicam, Viennam, Pyrenaeum, Celtiberiam. umbilico XXXV pedum umbrae XXXVI, ut tamen in parte

Venetiae exaequetur umbra gnomoni. amplissima dier20 spatia horarum aequinoctialium XV et quintarum partium horae trium. Hactenus antiquorum exacta celebravimus. sequentium 219 diligentissimi quod superest terrarum supra tribus adsi- 1 lysimachiam R Τ τα. D 2 maroniam FRA l aenum - 3 paeoniam om. DFdRy l Oenum Beda i hessia a T 3 tra

542쪽

522 C. PLINI SECUNDI NAT. ΗΙSΤ. VI 34 39 IE DFRα xliavere Segmetitis, a Tanai per Maeotim lacum et Sarmatas usque Borystheneia atque ita per Dacos partemque Germaniae, Gallias oceani litora amplexi, quod esset horarum XVI, alterum per Hyperboreos et Britanniam horarum XVII, postremum Scythicum a Ripaeis iugis in Thylen, s4, 101 in tuo dies continuarentur, ut diximus, noctesque per 220 vices. iidem et ante lirincipia quae fecimus ΡοSuere circulos duos: primum per insulam Meroen et Ptolemaidem in Rubro mari ad elephantorum venatus conditam, ubi longissimus dies XII horarum esset dimidia hora amplior, 16 secundum lier Syenen Aegypti euntem, qui esset horarum XIlI, iidemque singulis dimidia horarum stlatia usque ad

ultimum adiecere circulis. Et hactenus de terris.1 tegmentis 'l octauus a Tanai Beda) l meotium O.

lias ingreditur Beda) 4 XIII op 5 XIIII op l ripalis F.

543쪽

De codice Lei densi Lipsit VII F), cognito adhuc iis

tantum lectionibus, quas Dotlessen publici iuris fecit in editione anni 1866 parcissimo delectu adnotatas, nonnulla hoc loco eXponere utile videtur, cum de eius origine et indolo Wolg-hofer controversias moverit, de quibus nisi pleniore lectionum cognitione non potest cum aliqua probabilitate iudicari. saciem

quidem et habitum codicis post Goelium ita descripsit Deilessentu Flecheisoni annal. XCV 1866) p. 70 sqq. , ut vix addi possit

quod novum et magni momenti sit. neque vero Opus est denotare diligentiam incuriamve variam, sed parem fere inscientiam Scribarum, qui suas quisque portiones unius eiusdemquΘ Rrchetypi transcripserunt, aut selectig exemplis illustrare mendorum genera multiformia, litteras oculorum aut aurium errore inter se confusas, syllabas foede divulsas aut conglutinatas, ut voc4bul R exsistant portentosa, quaeque alia huc pertinent; nam de Leidensi F in universum eadem valent quae de Bambergensi Bin Vol. V p. 478 sqq. disserui, eaque plerisque codicibuS COmmunia Θsse solent. sed tria potissimum sunt, quae adhuc incerin nec satis explorata videri debeatit. Primum igitur cum in familia. qua D FREA Continentur, D et F artiore cognationis vinculo iunctos e-go facile RPPuretat, ambigitur tamen, sitne uterque separatim ex communi arche typo an F demum ex D paulo vetustiore transcriptus. R primo quidem Detlessen priorem opinionem pronuntiavit, cum fratre8 germanos eos appellaret, postea vero alteram amplexus est, cum mirificae similitudinis indicia quaedam externa deprehendisset, quibus F non fratrem, sed filium esse codicis Devinci videretur scis. odit. vol. IV praef. R. quam retractationem studiose oppugnavit Weighofer, qui quaecumque mentis acumine

indagari possunt scite compositis D. Boitrag p. 26sqq. negR-vit indicia illa ad persuadendum officacia esse. addidit idem p. 29 quinque lectiones libri II ex editionis Dullossent apparatu

de8umptas, quarum dissensu F propriam ac suam sibi vindicaret ex ipso archetypo communi originem. ged sinistro casu acciderat, ut hae lectiones non accurate essent in editione enOtatae. omnibus enim F cum D planisAime congruere ipse vidi;

544쪽

nam II 222 in voce plurimus terminatio mus ab altera demum manu F in loco raso substituta est itemque φ 230 in voco incorruptas littera a ab eadem appicta. una potuit lectio ex libro H afforet: 199 inuenit D, invenitur F. nihilo minus Welg-hosero assentiendum esse arbitror, quoniam ex pleniore RPBaratu, quo Detlessen novam editionem anni 1905 instruxit si modo vacat erroribus - , et mea collatione codicis F elucet, hunc tot tamque variis lectionibus a D discordare, ut discordia non possit explicari nisi separata utriuΗque ex eodem exemplari Origine. qua in re praefandum reor, missas me lacerct diserepantias litterarum i et V, ae et ei e et i aliasque eius modiminutias, si unius F propriae sint, cuius scribae solebant ae pro

cum et similia passim obvia sint. talibus igitur neglectis inveni in libro III circiter 20 lectiones, quibus F plus minusve a D discedat idque ita ut 44 earum communes habeat cum Rvel a vel etiam Ra, nec aliter in libro IV circiter 100 lectiones

545쪽

ἐrιm Fa. ipilum R. pypylum D. plus ponderis habent, nisi subest error collationis D, lacunae quaedam, ut IV 85 μα n PF om. D, VI 174 pseudepylae FR. om. D, itemque IV 1 et in iocris F Ra. et Ioeris D, ib. 71 init. hippurus hipui Ad F . h.--rαs hipurius R . phimurus hypurtas syp- ME 'R. phimurust D. e contrario III 6 et saepius nasci gaudens sic D cum A R

om. FR Ea, IV 19 brumali Aegaeo ab oriente om. F E, ib. 87 eaque ima om. F Eya, sed atque ipsa separate DR, VI 181 opsida eorum D cum Ε'p, oppida r, 191 advena8 ait D, aduenas r. hsto varietate scripturae iure, opinor, colligitur, in his primis saltem libris F non ex D, sed ex communi archetypo descriptum esse . quam ob rem non imitatus sum Deilessonum, qui in nova editione priorem manum codicis F tamquam sui pretii expertem prorsus neglexit, cum o diverso potuisset D prae Feodem fere iure nec maiore textus detrimento neglegi; in secundo autem libro ex D eas tantum adnotavi lectiones, quae apud Dellessenum inveniuntur, ne periclitarer ex silentio eius

falsa concludere.

Alterum de quo certatur est id quod ob similitudinem iam a GeoIio observatam Dollussen contendit, codicem F eundem esse ac Chifflotianum h illum diu oblitteratum, nam contra dixit Weighofer t. l. p. 31 sqq. subtili et copiosa disputatione.

omitto quae is argumentatus est, ut Lipsium negaret umquam fuisse possessorem Chimetiani, quoniam ne codicem F quidem, qui fertur quondam Lipsit fuisse, re vera iub eo possessum osse pro certo affirmari potest. sed lectiones perlustremus, quas eighoser p. 34. 38. 40-42. 56-60 ex libris II et VI composuit, ut dissimiles esse in utroque doceret. quas quidem comparantes eum vera ipgius F scriptura invenimus de plurimis lectionibus illum in errorem inductum esse, cum incerto niteretur fundamento apparatus Deilesseniani saepe silentis, interdum etiam minus accurati. nam illarum 111 lectionum 72 in F vel F ) et f eaedem sunt, 5 exceptis una paucisve litteris consentiunt. 26 tantum validius discrepant. 11 denique ita comparatae sunt, ut facile Suspiceris, non sinceras codicis flectiones esse, sed Chimetii coniecturas margini adscriptus.

sigiis enim Ch. Chi. mis Chus lectiones codicis, sigia missis. medicum eruditum significando uel ipse in praefatione testatur

Dalecampium errori Re obnoxium dedisse elucet, idque confir-

546쪽

mari videtur iis quae ad II 127 adnotavit: Vide num rectius legatur: aquilo, quia siccus et frigidior: NOXiua Auster, fortassis quia magis humidus, Chiff., et eo quod II 244 Pintiani coniecturam Lechaseo pro Laconico sigia Ch. insignivit. in hunc numerum rettulerim II 16 per fetidas cepas, allia et similia. 23 et eruditi et in de rulgus. 30 in aeritoribus. 98 Osimis III et Q. Fabio II cons. 140 Volsiniis et urbe et agris depopulatis. 141 avitis pro habetis FR. habitis επι beneficiis.188 minora c. maiorave autem. 189 criniumque ipsistim pro ipsoque murum). 197 minus c quippe quatiuntur. verum etsi haec ita se habent, non coreuit tamen Weigholari opinio, nam longΘ alia evadit numerorum ratio, cum omnes lectiones ex t a Dalecampio adnotatas cum codice F comparamus. sufficiet unum librum II variarum lectionum fertilissimum excussisse. numerantur in eo lectiones 340 ex f adnotatas. in his 78, quas communes habet cum nran. Dal. g . in toto hoc numero sunt 172 quibus solus f cum F, 78 quibus f et et coniunctim cum F congruunt; reliquis 90, hoc est quarta fere parte, f cum F non congruit. augetur vero mirum in modum haec diversitas eo, quod praeterea ex solo a lectiones 85 cum

Fi vel F' congruentes ita adnotantur, ut his ipsis f diversum esse e Dalecam pii silentio apertum sit: ergo 175 lectionibus libri Π hoc est paulo minus dimidia parte omnium quas novimus f ab F diffsrre concludendum erit. adde quod f, ubi consentit, modo cum F . modo cum F cum hoc quidem praecipue)consentire solet, II 14 autem cum F Omittit verba visus totus auditus totus animae totus, quamquam in F haec iam ab padem manu priore, ut videtur, signo appicto in superiore margine addita sunt sita ut in principio etiam unum toltis abundet), et g 58 f habere fertur fulgor. Interdiu, cum in F scriptum sit fulgore interdu -du F ), itemque φ 4 exu. f cum neutro, sed potius cum op consentiens habet aut homines possint uidere, cum F et E conΗentiant scriptura aut mereantur meror Fy) homines uidere -ri Py), ne alia huius modi exempla hoc loco

asseram. quae Omnia vix poterunt aliter explicari quam ita ut eundem esse ac F negetur, nisi forte Dalecampium permultis locis mira levitate confudisse adnotata ac prorsus invertisse putare malumus. obstare sane videtur celebre illud additamentum III 55 summa inserendi similitudine in utroque insertum, idque in F ita, ut sint ab stitera manu voci oratori in extremo versu positae protinus adiuncta in margine modo in ea domo staldione et deinceps versibus uno tenore interposita caStellaNO - mimo, quae continuantur verbi H iterum in margine adscriptis paride cognominato li agriMo Senatori eorr. DX astrinuqentitore . sed discrimina quaedam iam Welethofer p. 48sqq. icute notavit studuitque probabilem similitudinis causam ex-ogitare, nec potest haec una res tanti ponderis esse, ut ceterae

547쪽

APPENDIX

diversitates omnes pro nihilo aestimari debeant. utcumque resse habet - nam ad liquidum perduci vix posse videtur, ut nulla relinquatur dubitatio - ad crisin factitandam non multum roseri, quoniam quidquid traditur boni in f fuisse certiore fide in F scriptum invenimus. Tertio loco correctionum codicis F diversa genera paucis explanari necesse est, simul ut inspecto codice ipso iam paulo accuratius definiam quae nov. lue. p. 76. 78 sqq. de eadem redisserui. tria enim genera oculorum iudicio discernuntur. prima quidem manus est correctoris eius qui ex eodem exemplari, quod librarii ante oculos habuerant, calami lapsus sustulit et lacunas aliquot explevit, pallido usus atramento et tenui ac velut timido ductu. ne blandam speciem versuum diligenter

exaratorum deformaret. secundus Rutem corrector saeculo

sere XII ex alio eoque meliore et pleniore pxemplari vetustioris ordinis egregia studii assiduitate in unaquaque pagina verba signis appictis rectius discriminavit et textum ita castigavit

ut nec membranae nec scripturae venustati parceret, sed falsis ot rasura et litura fortiter deletis fusco atramento et valido ductu vera quae videbantur rpponeret aut varias lectiones in margine Adnotaret. huius potissimum manus intellegenda est in si gla F ; primi correctoris manum in commentario non ubiqu0 distinxi. tertius denique fuit lector attentus aevi multo serioris, qui satis habuit quaedam interpunctionis signa addidisse et crebra compendia suprR scriptis Voculis et, nec, aut, enim stl. explicasse; raro litteras nonnullas correxit aut notam margini aspergit. atque huius quidem correctoris operam nullius esse pretii per se patet, secundi vero illius merito plurimi aestimatur, praesertim ubi F Ε R aut F E inter se congruunt.

verum tamen non omnium eius correctionum esse eundem

auctoritatem, sed multas interpolationis notam prae se ferie, et nOV. luc. l. 1. evidentibus exemplis e Iibris VII X potitis illustravi et pluribus pliam, quibus scatent libri II-VI, Evincere

POSSum. quorum mRgnam sane partem - in secundo potissimum

libro - consulto suppressi, ne futtilium lectionum mole commentarium Obruerem, sed amplius ducenta excerpta ex copia multo maiore in promptu sunt, e quibus exiguum delectum subicero

placet: II 16 ad aedem Larum) ad eadem laru Fy aedes larvis F ib. pro dis habeant) prodigiis habeant FΦΕya in prodigitis

habeant F . 17 claudos ovo) claudos cecosque F in ras. 18 Passu cum . . Vadit) pascuu . . adit F . 23 in omnes futuros umquam deo decretum f-to F J) in omne futurum

de si decreto F . 26 uilitate) vigilate F , agilitate F . 31 in eo Cleostratus) neo depsus tradit F . 3T in magno

nominum ambitu F J in agone nominum ambitus Fr. 98 existunt eaedem coronae) existente adem coronae F , istente eadem corona F . 131 rupere nubem) rumpere nuber

548쪽

nube F , rupere nuper nube F . 133 fulmen est. ctistat

fulminem distat F fulmen autem distat F . 154 osiolum dei) eaelum diei F , caelum dies F . 157 aquis ferro aliquis ferro F . 173 ut dicemus f-eaemus F l) ut dicamus F 177 cum ea aquas) eum ea quasi F . 180 exoriens)emurien8 F . eae sursens F . 183 per eos XC dies) post eos XC dies F . 194 occultat ore) occuliore F , Occulto

derum F , dierum F . Haec maxima ex parto nihil esse nisi inutiles coniecturas Rd primae manus errores peculiares et fortuitos modo qualicumque tollendos excogitatas quis est quem fugiat 3 sed ne ipsum correctorem putemus ubique coniciendi libidini indulsisse monent aliae eius modi correctiones haud paucae, quae etiam in aliis codicibus aut in vetustis oditionibus inveniuntur, velut

mtaximeque magnus numeras lectionum correctori cum x com

munium, velut Π 3 desiderio) si deerit F a. 4 meror FI)mereantur F a. 9 cursus cursui . . saeculis) saeculorum F . circulorum a. 13 librantem) librantenique F a. 15 genera)genera deorum F a. 18 deus est Si deus est F a.

21 excogitant cibos) excogitant globos F a. 23 otium

549쪽

clatum) otio dato F a. 160 globumqueὶ globum quem F g. 237 dilutius) dulcius a. dultius F . huc pertinere puto eos quoque locos, in quibus lectioni non deletae F apposuit variam 1ectionem praemissa vel particula, ut II 1 degunt) dicunt contineri uel nunc inesse. utroque) uel uisoque. 110 sallenti)uel fatenti. 119 liba) libanon F 3, uel Iibian F . 128 austros)Mel tauros. 137 signo cerae) sic nocere F Τ, uel sine onere F . 145 natura tribuenteὶ vel naturo tribuendo. 154 sacra merito) sacro merito Fh, uel sacramento F . 208 subinde)perinde Fh, vel subinde F , item insertas particulas et, que, aut, item vel est et alia verba addita, quibus orationis forma mutila egere visa erat, denique miurginales argumenti titulos et adnotatiunculaA quasdam, ut II 96 in bello mutinet ad verba Mutinensibus malis et IV 37 Virgil. Quantus eris aut quantus athos ad verba montem Atho aliaque similia. talia igitur correctorem F sincera fide et nulla interpolationis suspicione recepisse ex suo exemplari non iniuria statuemus, id autem videtur ex iis fuisse, quae quondam in Britannia ultima quidem stirpe ex archetypo pervetusto ortu sed descripta erant e codicμ aliquo posteriore et qui flagrantibus ibi iam inde a Bedao aetate antiquae de natura rerum doctrinae studiis ab homino

non mediocriter erudito lectorum commodi causa proprio conatu eastigatus adnotationibusque instructus sitqAμt. cuius rei exemplum simile an dicam testimonium') memorabile agnoscas in eo quod de codice Redonensi nunc Oblitterato traditur: Robortum de Torigny sive a Monte. hominem doctrinae laude celebratum a. 1154-1186 , Mentensi Angliae coenobio ' apportas8e eum in monasterium S. Michaelis, et fuisse in eo Prologum Roberti Abbatis in Plinium: qui et ipsum librum in Normanniam ad-τ it et corruptum correrit'; cis. Detlessen mus. Rhen. XV P. 285. erant Rutem eo tempore, quo reges stirpis Normannicae Britanniae imperitabant, septentrionales Galliae regiones, in quibus codicem F ortum et adservatum esse satis constat, cum regno Britannico litterarum quoque commercio frequenti coniunctae Haec monenda mihi Visa sunt no deficientibus aliis subsidiis certisque quae parere cogant argumentis nimium confideretur soli correctionum F auctoritati. nunc proferam de lociη quibusdam aut corruptis aut dubiis difficilibusque observationes, quibus commentarium onerari ab instituto alienum erat.

PRAEF. 6 5 non recepi famas D), quam formam pluralem

a Seneca ep. 114, 19 pro exemplo vitiosae nec imitandae dictionis allatam a Plinio notione glorioso factorum hoc uno loco positam esse vix credibile est, cum aliis locis multis constanter singulari numero usus sit. nec facile discemas, utrum

550쪽

laudum nomini aliud nomen an tonandi verbo aliud vortium ille opposuerit, ut Titi erga patrem fratremque verooundiam dicendo variaret sic clamas temptari possit vel etiam cantas. quo quidem verbo poetica quoque ars Titi simul lacticaroturheretque ad sequentia transitus. sed res incerta. - g n stim hanc operam condicerem: non constat particula cum, comDΘndio.

ut videtur, olim scripta, quod posteri deinde varie tu in et quam interpretati sunt. structurae conveniat guis quihus . cui respondeat in hoc horum) abbo. - Τumebi illuct nenias in hoc assio, ad operam relatum, ORossbach iterum commondavit in Beri. phil. Wochengchr. 1903 p. 509. - ο 10 Rn hac choc I dadtestabatur re se vel inimico iudiei se probari posse g 1 1 hoc loco difficili et nescio qua graviore depravntione turbato quod D coniecit obso ris librorum in tenebris non

bene quadrat in adversativam particulam xero, sed eopulativam potius requirit mutata paulo sententiarum ratione. - ib. ante omnia scripsi l frequenti an compendio), quia quae Veterum encyclopaedia complectebatur, ea non omnia, sed magna tantum ex parte in nut. hist. attinguntur, siquidem dialectica abest itemque rhetorica, grammatica, musicis; erant Rutem, quod

ORogsbach proposuit, in Pliniana elocutione facile supΡΙQtur: ch. Mulier de stilo p. 80 sqq. idem selecto sint ut correctoris additamento) deinceps scribere vult ut multis prodita ita in fastidium adducta, sed quod e priore loco ut pro ita scripsit. fortuito errori probabilius tribuitur, et iungenda videntur itumodita: fastidii causa non multitudo scriptorum Est, spd narrationis genus ingratum. Vocula vero rimi, qua C ere non possumus, rectius post ut inseretur, ubi intercidere facile poterat

sicut IV D sit post ut in R omissum est; amat enim Pliniussit et sint ipsi particulae subicere: ch. ut sit VIII 180. α 339152. XI ZR XII ID. XXIV 67. XXVIII 39. XXXI 87. 93 Hae I XXXII M. XXXV GL XXXVI 162: ut sint XXVIII 216. XXXVII116: ut non sint VIII 4Ε ne sit VIII 8. XII ET XXVIII 48: κρsint XII 15. XXX 414 si sit XXVIII 7 si sint XXVIII 21 206: si non sint XXXII 47; nisi sit XIII in an sit XXXV 184: quam sit VII 13 VIII 165: eum sint XIV eum sit II 228. IX 60

X 23 et undecim locis aliis, nec exhausi omnem eX emptoriim

copiam. item ut possint XXIX IT XXXIII 6h et pronomini

quoque relativo saepissime adhaerent est, sunt, Sit, 8int, sit, alia huius modi. - g M pro sperore certiore fide commendatur sp clare eaqI), dum correcto Vitio creberrimo scribas e ectare. - ib. removi plebeim Vocem gro. siores, ab I primum ex vitiata codicum scriptura invectam, quae quarto demUm p. Chr. α saeculo in consuetudinem scriptorum, ut Sulpicii Severi si Augustini, admissa est, postea Vero adeo increbuit, ut medio stovo librarii propensi essent ad eam substituendam. editores Veteres CorreXorant crassiores, rectius id quidem, sed incerta