장음표시 사용
141쪽
deis Cl. Editoris Bibliotheca Suevo-Wirtenbergica,quius prior pars libros a Theologis Suevis & Wirtenbergicis editos, poste-xior scriptores rerum Sumicarum S Wirten bergicarum complectitur. Haec ejusdem sellas Episcoporum Constantiensium,& Augustam Episcopatus descriptio excipiunt,demumque origines Chi istianae Religionis in Germania, Gallia, Suecia, Dania,Polonia,Hungaria,Italia,Hi l pania & Anglia recementur, χsupplementa quaedam addunt uia
Historiae Germanicae a prima gentis origine ad annum u i que MDCCX V I, regenuinis historiarum documentis O
leberrimus, quod Historiae Germanicae.quam vix quisquam antehac cum laude aggressis erat syntagma,tot veterum monum mentis prudenter excussis, in lucem edidit. Absolvit opus triginta octo dissertationibus, quas si paucas excipias succinctis
thesibus distinctas, more in Academiis conlueto, e cathedra publica defendit. Praemissis itaque Disp. I, quae ad Germano Tum originem,lnomen & fines pertinent.in liuibus dijudicat dis variorum scriptorum sententias erudite examinat, tum Diss. u. cIlI antiquitatibus ecclesiasticis, civilibus, militaribus ct oeconomicis diligenter excussis, in reliquis historiam ipsain a Carolingis ad nostra tempora accurate tradit, iit tamen in his quae inde a temporibus Friderici III gesta sunt, paulo prolixior iit,
nec ea praetermittit, q ae gentes alias. maxime eas quibuscum Germanis aliquid negotii intercessiti ut Besgas, Dii nos, gaTOS, concirnunt. Ita vero versatur in historia imperatorum , ut Palentes, nativitatem, mores, bella, ea ii .e secundum temporum seriem. gesta civilia, leges imprimis re constitutiones, n- eessas dignitates, mortem denique oc familiam. exponat, nec ualuus eorum rationem habeat, quae ad vicissitudines Principum α
142쪽
st familiarum ad controversias, quae Statibus vel cum Imper tore vel inter ipses intercedunt, praerogativas legatorum, se eessiones illustres, de quaevis alia publici juris momenta perti. nent ; ut Viam adeo paratam illis aperiat,qui ad publica Germaniae nostrae jura animum convertere cupiant. Ceterum id praecipue dedit operam,ut cuneta coaevorum ac praestantissimorum scriptorum fide confirmaret, quorum ut loca integra in subjectis notis apposuit, ita subinde in ipsis thesibus aliorum verbis loquitur, quippe de styli concivilitate non aeque ac de rebullipsis sollicitus. Praeterea numos quoque, diplomata re quic quid est Actorum publicorum diligenter in consilium adhibuit, nec in novissima historia diaria historica menstrua. Gallorum praesertiiD,insuper habuit. Denique, ne quid operi dest, locupletissimum rerum di verborum Indicem addi sub finem
FRID ERICI GLADO VII TENTAMEN PLD
nae atque accuratae Iustoriae Imperii Germanui. Lipliae ct Halae, apud Felicem du Serre, ITII, 4.
seit Uertreiber, stylo acerbiore compositum anno IIIo, e deinde Naudaei Bibliographiam Politicam cum notis suis edidit, plura alia publicae hici expositurus erat, nisi die a 4 Martii anno I Is obusset Halae Magdeburgicae, ubi & in illustri Resorum atae religionis Gymnasio Regio docuit.& lectionibus in Fride. riciana Academia habendis vacavit. Non obstitit tamen prompera mors, quo minus anno proxime elapso ejus Introdiustio vernacula in novissimam Geographiam Europae binis editionibus eodem tempore in lucem prodiret, quarum altera Speran
143쪽
dri nomen mentitur, altera, Supplemento de Asia, Africa, de Λmeri ea ab alio aucta, Gladisii nostri nomen praefert. Sequitur nunc praecipuum ejus opus, Historia Germaniae, quae quanquam ultima Autoris lima destituta, attamen eo ab ipso jam provecta fuit, ut vivus Bibliopolam ei quaereret, ac morietas is cepublica dignissi inam reliquerit. Quippe in ea elaboranda Autor leges 1cribendi optimas ac lectoribus utilissimas ct animo praecepit, & feliciter executus est. Nimirum pro scopo habuit praecipue historicum, non raro tum, aliquando etiam Philosophum dc litteratorem agere, adeoque res ge stas Germanorum a primi', quantum ex litterarum monumentis constat, incan bulis, seposito partium sudio,breviter quidem sed plene ea ratione tradere, ut cum de historiae veritate in factis potissimum controversis constaret, tum tilitas doestrinae in nudio Politico aliisque eruditionis partibus, ct inprimis Iurisprudentia publica Germanoriim appareret. Itaque positionibus brevissimis rem
totam nervose narrare, notisque perpetuis ubcrius illustrare, i coptimis auctoribus tam coaevis, quam recentioribus magno numero adductis probare suduit. Ex utriisque ipsa verba, quo ties opus videbatur, allegat, atque dissidentium sententias breviter examinat. Quoque magis appareret, quantam quisque fidem mereatur, plerumque primo, quo quemVis nominat, lo- eo brevem Autoris historiam, addita illius censura, inspergit. In primis vicissitudines, quibus forma regiminis vel tu toto imperio, vel notabili ejus parte mutata est, diligenter annota das statuit, nec quicquam eorum, quas ad successiones, controversias, ac praetensiones Germanorum intelligendas necessaria credidit, omittendum putavit, eoque Genealogias illustrium subinde inseruit. Ceterum princeps historici Ossicium ratus
ingenue scribere, nihil cujusquam favori dedit, sed ubique sententiam ex animo dixit, nec ulli aut imperanti, aut scriptori pepercit, Verum potius nazVOs cujusq; fideliter annotavit ca vens tamen ne cui per calumniam notam inureret. Enimvero aliquando tanta libertate, quae senserat, expressei at, ut, qui post Autoris obitum operis recognoscendi curam suscepit, pastim nimiam censurae acerbitatem temperandam putaverit. De nique
144쪽
MERSIS MARTII A. MDCCXVII. ret
nique promiscuas observationes per occasionem inserere, i cargutas de rebus gestis, quas enarrat, cuin Poetarum tum alio inrum sententias referre non dubitavit. Hoc ergo institutum ne
illotis, quodajunt, manibus aggredi videretur, Pro lego inena prol.g de Historia in genere, adminiculis Historiae Germanicae neces- fit a.
sariis, ct speciali ejusdem divisione praemisit. Historici ossicium dissicile, bonum historicum, maxime in Germania, rarum ait, tum per genuinam Germaniae historiam nihil aliud, quam 4 -3 Veram, cohaerentem, ferumque pragmaticam, styloque puro& perspicuo scriptam de iis, quibus status totius Germaniae niti. tur, relationem intelligi ostendit, indeque ejus utilitatem tu Iure publico & Politica, lisserentiamque a Memoriis, inmoiresct fabulis, quas voeant, Romanensibus derivat. Hinc genuina subsidia a Geographia,Chronologia Miplomatibus,coaevis aliisque fide dignis scriptoribus, numismatibus, inscriptionibus, sigillis, arte Herat dica, Genealogia, praetensionibus & juribus
petenda docet, ct quid judicium ae memoria Historico prae- 32- 34 sient, declarat, denique opus in VII Periodos dispeseit, quarum 3 singulas singulis libris complectitur. Etenim per singulos ire
prolixum foret, id tantum notamus, Librum VII, qui ceteris multo diffusior dimidiam operis universi partem constituit, Austriacorum res inde ab Alberio II ad pacem nuperam Badensem complecti. Hic ergo Imperatorum horum familiae, potentia, comitia, leges, habitus ad Pontificem, obitus, ingenia. mores, status Ecclesiasticus & Politicus, scriptoresque, qui de iis commentati sunt, diligentius reseruntur: simulque notabiliora de Statibus Imperii , Concilia , nova inVenta Δ. Academiae, pacificationes, totum imprimis Reformationis negotium, aliaque memorabilia recensentur. Usum operis adjuvant bini Indices loeupletissimi, quorum prior scriptorum, unde sua hausit Gladovius, plenum catalogum exhibet, ad ea potissimum historiae loca, quibus Autor de singulorum vitis ac meritis nonis nihil attulit, lectore in remittens. Posterior res ipsas hoc volumine comprehensas serie Alphabetica plenissime recenset, cquae de Imperantibus di ista sunt, non modo sub eorum, sed&sub regionum , quibus praefuerunt, re ad quas res gestae pertinent, nominibus resert. R DE.
145쪽
les Entreptilis dela Cour de Rome.
DEFENSIO MONARCHIAE SICULAE ADVERSUS
Murpationes Axia Roman Amstelodami, apud Steph. Lueam, ITI pl. IV. LIbelli hujus Autor nominis fama Cel. du Pin jura Siculorum
molitionibus Pontificis huc usque impetita egregie defendit, eorum origines a tempore fidei Christianae a Siculis receptae ducens. Hinc C. I statum Siciliae, antequam a Rogerio fuisset occupata, ct c. 2 primordia Christianismi, atque Ecclesiarum, quas fundaverat Rogerius, brevibus describit. C. 3Bullam Urbani II exhibet, qua Rogerio,haeredibus & successo. xibus cons. c. 6 dignitas ac potestas legati sedis Apostolicae tribuitur, seu ut verius loquamur, jura Confirmantur, quibus jam ante usus fuerat. Deinde contra frivolas Baronii objectiones hujus Bullae veritatem fidemque c. , S, T, I S, II usu Omni um Stelliae Regum ut ex historia subnexa patet,c. 9 occasione data firmatam a summis Pontificibus & subinde renovatam, c. Io,& perpetua possessione continuatam c. II adstruit. C. IEfusius demonstrat, non solum justum, necessarium & maxime proficuum fore, ut jus suum Monarchia Sicula retineat, sed omnium omnino Regum interesse, ut Siciliae Regis caiisam tu antur, ne eadem sors a Pontifice ipsis sit subeunda, I 3,maxime eum similia jura summis plerisque Principibus competant. C. 14 supremum quoque Dominium in Siciliam.&inde dependentem Investitiaram Pontifici plane negat c. I 6. Causas tandem turbarum recentiorum c. I 8 proponit, unde conjici pol. est, quana levi saepe momento lites atrocissimae a Pontificibus motae constent. Episcopus Liparensis vendenda cuidam pisa dederat. qui Dominum illorum reticens, tributum ab exacto. ribus solvere coactus est. Ast isti,comperto, cujus essent, non solum omnia reddiderunt, sed Magistratias etiam, Episcopum adeuntes, ut se excusatos haberet, submisse sunt precati. Conis
146쪽
MENSIS MARTII A. MDCCXVII. Iar
tra Praesul, ira exaestuans,fulmina adversus exactores emisit,qui eausa ad Tribunal Siculum delata plene sunt absoluti. Inde Pontifex litem ad se delatam suam fecit, rem istam ad reservata Pontificia pertinere causatus. Paulo post decretum ad Siculos missum, quod cum noxium libertati Ecclesiasticae videretur, Ficarius Regius promulgari prohibuit: at Episcopi Catanae &Agrigenti, interdicto insuper habito nihilominus promulgabant,unde regno excedere jussi sunt,quo facto suis lacris interdiAerunt. Horiun quoque causam in se suscepit Papa, atque judicem Monarchiae Siculae excommunicavit. & occasionem p. 2os Rege mutato Opportunam ratus, omni transactione spreta jura Regni penitus abrogare conatus est. C. est. Autor ostendit, rua ratione Siculi antiqua jura sint tutati, quandoquidem me' p. I 8 8. iante praese1 tim legato Gallorum Tremotio, baud post habita interim reverentia sedi Pontificiae debita , appellationem a Pontifice male informato ad pontificem inelius informandum interposuerint. Sequitur uberior narratio omnium Aetorum inter Aulam Romanam ct Siculam ob forum Monarchiae litigiosum , ex Italico idiomate in Gallicum translata, subjunissis scriptis publicis,aliisque quae pertinere eodem visa sunt.
ITER CIRCUM TERRAE ORBEM. COEPTUMMDCCVIII omitum MDCCXIa ODESROGERS
Λmstelodami, apud viduam Pauli Marret, III 6, 8. Alph. I plag. 2OCommercia in mari Austrino inter Americam cst Asiam Hispani sere usque ad finem sec. XVII ut propria sibi vinia diearunt. Post pacem Rysvicensem demum Galli duas navea
mereibus suis onustas eo miserunt,& invitante successu, earum numerum ita breVi auxerunt, ut uno anno centum ampli.
147쪽
mum certe belli contra tot Europae populos sustinendi praefi-ssium. Tandem & Anglis aditus eo patefactus est , per ultumum bellum de successioneHispanica gestum,ct per foedus,quo inter Imperatorem Leopoldum & Guillelmum III M. Britan.
niae Regem convenit, ut quaecunque fingi i in Americanis provinciis jure belli ceperint, sibi servarent. Hae occasione Ro. gerius noster cum duabus naVibus,Anglorum quorundam sum. ptibus instructis, quarum alteri ipse praefuit, eo contendit, praeis monstratore Guillelmo Dampier, qui jam antea mare illud plus uice simplici ingressus, bis terrarum Orbem circumnavigat at. Solverunt Bristolio die et Aug. I7O8,multisque dissicultatibus superatis, ct aliquot hostium navibus in potestatem redactis, praeda onusti per Asiae & Africae littora die a octob. I ii in Angliam reverterunt. Quae igitur in itinere isto memoratu digna occurrerunt, Rogerius e Diario suo ita in lucem profert, ut simul singularum, quas Vidit, terrarum, praecipue Americanarum , descriptionem addat, ct eam quidem plerumq; ex Neu .hofio aliisque itinerariorum scriptoribus petitam, sed novis tamen testimoniis confirmatam. Eo pertinent, quae memorat . de genere serpentum in Brasilia, Liboya dicto, XXX pedes longo & integrum capreolum uno rictu deglutiente, p. 9I, de divitiis fodinarum aurearum & argentearum in dies crescentibus, p. 92, de causis, ob quas Belgae foederati provincias tam opimas, Λ. I 637 occupatas, A. I 6 3 vicissim amiserint,p.9s,de Brpsiliensium moribus ct institutis, vestitia, habitu corporum 2 diver-ss nationibus, p. 96. Ineunte A. I O9Rogerius cum sociis Brasiliam praetervectus , ct superato Horni promontorio in mare Austrinum ingressiis, viam hanc longe commodiorem esse, p. I TI ostendit, quam per fretum Magellanicum, Λ I s I9a Ferdinando Magellano auspicio Caroli V detectum. De. prehenduntur circa fretum illud gigantes tantae magnitudinis, ut Europaei mediocris staturae vix cingulum illorum capite suo p 1 a sonting/nt. Mense Februario ad reparandas naves aliquandiu substiterunt in insula Io.Ferdinandi, ubi praeter plurimos canes marinos, ct leones marinos inusitatae magnitudinis, non nisi unum hominem,Sethlachium, natione Scotum, invenerunt,quia pra
148쪽
a praesecto navis relictus per quatuor annos vitam solitariam egerat, hoc Anglorum adventu demum exilio liberatus, p. I9 3sqq. Postea Guiaquil insulam & urbem depraedati, aliquot naves Hispanicas interceperunt,& inter eas unam Manillae insulae, quae quotannis mercaturae causa in Mexici portum dc civitatem Λcapulco commeare solet. Hoc enim commercium Mexici maritimum in littore occidentali praecipuum est, cum Europaei plerique omnes recta via in portibus lateris Orientalis negotientur. Veteres Mexici incolas ingenio non impolito praeditos fuisse, praeter alia ostendunt signa Hieroglyphica,quibus re rum apud se gestarum memoriam conservarunt. Eorum eX-plicationem, Mexicana lingua conscriptain, praeses Hispanicus ducentis sere abhinc annis Hispanice versam misit ad Imp. Carolum V, sed nave a Gallis intercepta, pervenit illa Lutetiam in manus Andr. Thevet, cujus heredes illam vendiderunt Hackluytio Anglo,unde Anglice versa prodiit cum figuris, Principes aliasque personas Mexicanas repraesentantibus cura Henr.Spel- manni aeri incisis. Hujus historiae Mericanae ab anno Christi I 3a4 usque ad med .sec.XVI dedullae partem tertiam, quae ritus di disciplinas Mexicanorum continet, Rogerius p. 22 seqq. in T. II. eompendio sistit, deinde p. 26 seq. in origines Λmericanorum inquirit,& verisiinillimum judicat, illos ex Tartaria huc demi grasse, quia hodienum naves ex insulis Philippinis in Mexicum quotannis Venientes, cursum maxime septentrionalem tenere coguntur, ut vento secundo uti possint,& ad 42 gradum latitudinis septentrionalis provectae, subinde vada in Oceano reperiunt, indicia terrarum, nobis licet incognitarum, & fortasse euin Calisernia & Japonia cohaerentium. Neutrius enim extremitas septentrionalis adhuc detecta est. Ceterum itineis raria ultimorum S probatissimorum Scriptorum, nominatiin Gemelli. qui I 697 Mexicum perlustravit, P. Ovale natione Americani, & aliorum hic quoque Noster illustrat Ec confirmat,
figillatim illud , quod posterior refert de regionibus a Blanco promontorio sub gr. 4 lat. meridionalis, usque ad Coquinabo,
sub gr. 3O, pluvias aeque ac tonitrua signorantibus, ac nihilominus largo rore ita rigatis, ut sit uberes fruetus proserant,p.4.3
149쪽
Rebus in littore Americano feliciter gestis, naves Anglicae I I die io Jan. ex Calissimia per mare pacificum, in Asiam, & speciatim ad Latronum insulas curtum direxerunt, ct die II Mart. Guam insulam primum conspexe ut, cujus praeses, Hispanus licet, resistere non ausus, annonam ct comeatum, cujus inopia hucdum laboraverant, petentibus concessit, p. 7 s seq. Mense Junio attigerunt Bataviam,urbemJame insulae imo omnium,quas Belgae foederati in Asia tenent,facile principem,s qua praesecti in reliquas illorum provincias mittuntur. Urbis hujus situm, dc splendorem praesidis Batavici, qui tertio quoque anno ex senatu Indico, XXIV senatoribus constante, eligitur, magnificentiisam prorsus regiam, apparatum bellicum, & rationem commeriseiorum cum Chinensibus, qui ipsi merces suas in hanc insulam important, ct tutum in portu Bataviae, nunquam paucioribus quam XX navibus bene armatis munito, refugium habent. Ro. geritis p. I 27 seq. copiose describi di similem portum in Socie. tatis Anglicanae provinciis Indicis desiderat, multo plus pros turum, quam navigationes in ipsam Chinam institutas. Navibus hic , Hollandorum socioriam ct amicorum, concessione reis sectis, Angli nostri ad Caput bonae spei perrexerunt, idque ultimo anni mense assequuti sunt. Sequenti anno 17 II cum classe Belgica, ibi exspectata, rei quam itineris partem feliciter confecerunt. Promontorii illius Africani incolas, imprimis Hot- tentotos propter barbariem vix hominum nomine &societate dignos, loci naturam, praecipue Euxi ex monto Tasselbergruentis, violentiam navigantibus perniciosam, tollandorum in illo sedes, nos omium & reliquum apparatum, Ut et moduirict cautionemqua classis illorum in Belgium deducitur, perspieueNoster p.LΠsqq.exponit.Supplementi loco addit descriptionem littorum, portuum. rupium,Vadomin,insularum,promouistoriorum &c. ab acapulso sub gr. II lati septentrionalis usque ad Insulam sub gr.44 lat. meridionalis, ex MSStis Hispanicis navium in hoc itinere eaptarum, non tam jucundam te mi quam utilem eo navigaturis, ct Cliristophoo Pacugna diserta. tionem de fluvio Λmazonum jam Λ. Io8 2 Pa risiis Gallice edi
150쪽
co MMENTARII HISTORICI ET MED ITA
tiones de his quae regnante Ludovico XIV evenerunt, utio de iis, qui rebus gerendis praefuerami ; ZIuIore M. LM. D. L.FRoterodami, apud Casp. Frust I7I6, 8.
HOsce Commentarios Vir ab omni adulatione servili plane
alienus composuerat, quem Marchionem de la rara fuisse dichum perhibent, uti etiam ex literis initialibus apparet. Constituerat Autor eosdem ad finem belli ob Hispanicatu Deeessionem moti continuare, sed inorte sorsan praeventus saltem ad pacem Rylaicensem opusculum perduxit. Veritatis studium cum ex iisdem undique elucescat,operae pretium erit,uel breviter illis immorari.Ludovicus XIV secundum opinionem Auto-p'ris nostri fuit natura timidus, vivoque Ma Zarino ex illius tantum arbitrio pependit, donec consilio ejusdem, ne familiarius cum Gallis viveret, post Cardinalis obitum autoritatissum tenacissimus existeret. Λttamen quos in aulam cooptaverat, omnia pro lubitu agebant, semotis illis, qui Regem vera edocere potuissent; ct cum Primores Regi obsequiis plurimis blacidirentur, ipse una cum suis potestate abuti coepit. Hine 4. Gallia, dum aliis terrorem incutere visa, ipsemet languescens viros nec Arte nec Marte magnos prodrait, Rege Optime me- , ritos praemiis haud assiciente. Denique Regina Matre ino tua, Ludovicus severo ingenio indulgens, in villis plerumque degit,urbanitate civium ab aula pene summota,& dum paucis &adeo sceminis omnia credit, a Luvoyo, Coiberto semper in- 18 I. I 8s.fenso ad capessenda consilia duriora concitatur. Cum Anglo. 8I- rum Regem Carolum II in suas partes trahere Galli cuperent, mediante Aurelianensi, arcanum primus detexit Turennius amore captus Coaquiniae, cujus rei se prorsus indignae eum
postea puduit. Turennius hiberna simulans Λ. I 67 celeriter I 43'