장음표시 사용
451쪽
Mε ACTA ERUD. M. SEPTEMB. A. M DCC XVII.
Veherana vigilantissimo. Magistratum Academicum o ρ--- Iou semel tantum, Collegii autem Iuridici Decanatum decim eum laude gessit. Muneribus suis impigre semper, magnaque fide est perfunctus, sivedo Iure quaereretur, sive antiquas u vasque leges publiee aut privatim explicaret, non inanem do-Ginae ostentationem, sed justitiae ct aequitatis amorem in eoassilium adhibuit, usumque maxime spinaviti Imprimis in eo totus erat, ut, quicunque ipsius scholis utebantur, non recte tantum sentire, sed etiam bene beateque vivere, addiscerent. Inter seripta Viri Celeberrimi eminent Tractatus de oppigno. ratione rarium, Jenae I 67 - - in re Paraphrasu Pararit. Iamis eum Commensario ad Institutiones Iustinianeas, Rhorsi Λ. III s . Dotes animi pariter ac eo Oris quod concernit, inis genium B. Spitzio erat excellens solidaque Jurium doctri excultum : animus pius, candidus, ab omni luxu, vanisque Muli deliciis alienus, laborum patiens, justitiae ct aequitatis sudiosissimus. Stru jura corporis concinna erat, iusta, ct satis firma ; vultus placidus. re ad omnem modestiam comis positus. Ingravescente autem senio, Varia quoque sensit eius.
dem incommoda, quae tamen more suo, h. e. moderate foristiterque tulit. Tandem apoplexia eorreptus subito, hilaris ipsost S. Hilario in fastis saero, nempe d. I 3 Jan. hujus anni ad aeter via in eoelis Hilaria evolavit, aet. anno 7 s, Profess Iuridicae 3 I.
LECTORI. Uam superiori Mense Iulio p. 3rs Cel. Antamnis quodam
modo adseripsimus Epistolam, eam non dissitemur, certio xibus nune indiciis adducti, viro non minus doctrinae quam mo-xum commendatione celeberrimo Joanni Benedicto Gentiaret ab
Engelibran, Bibliothecae Caesareae Praesecto supremo, deberi, qui nomen Engelibraniab angeli Fontes fictis nominibus velare vi.
Postquam intra paveas septimanas Supplementorum Ninim Sectiones IX, X ct XI prodiere,jam etiam Sectionem ultimam seu XII illius Tomi una cum Indicibus Autorum re rerum prel. subjecimus, quam adeo pariter prorime in lucem prodituram
speramus. Pag. 69 lin. 26 lege fictoris elementia I p. 3o1 lin. 3 lege singulaι & ib. uri lese dijudicanda
452쪽
calendis Octobris Anm MDCCXVII.
vvlgo Conteum, ex Mn. Bodbearis descripsit, cum Vaticanis O Parisiensibus contulis se in Latinum sermonem eo retis DAVID IVILLINS, Ecclesiis
quissimae linguae literisque exequias itur, in nostro orbe vindices sunt nactae per quos aliqua sui parte vivent. Λbeo enim tempore, quo Arabes di cetera colluvies regionem istam tenuerunt, non infecta solum lingua contagione dominorum fuit, ut, cum sub imperio Graecorum esset, sed tan- ruam concisis radicibus exaruit. Inter Constitutiones Synois ales Gabrielis Patriaretiae Iacobitarum Alexandrini, ante annos propemodum sexcentos, haec una suit: Uti Dis i Θmbolum dei orationemque Dominicam lingua vulgari populo expliecrent. Quam constitutionem, ut alia, digna sane memoria, Eusebio Re-naudoto debemus,cujus opera Jacobitarum Alexandrinorum res ita sunt illustratae, ut nunquam fuerunt antea a quoquam alio.
Et post id tempus ipsi sanctissimi Libri nostri re liturgiae sero
non aliter seri piae sunt, quam ut e regione Arabica interpretatio ad verbum religiose conversa esset; & glossarum Coptico Ar biearum mile mones sunt complures factae, quarum aliquae satis antiquae in bibliotheois orbis nostri exsant, aliquae etiam editae sunt a Κirchero. Paulo autem ante nostrum tempus Ro- Iii bese
453쪽
ipsum exequiariun linguae istius apparatum adfuisse memini. mus. Interim in hoc communi Veluti totius orbis theatro, . quiequid vetustas abolevit, aut longinquitas aliqua tenet, aut injuria quaedam oecupavit, nostrorum hominum sedulitas ab aliquot annis vindicat. Nec Coptica lingua neglecta fuit, sed nunqua majorem lucem, quam hac Veluti opportunitate tem. poris adepta es, cum re aliqui in abdit eclusaque . sacraria vetu-Hissimorum temporum, per has cadentium circum se literarunt minas contendunt, re in eo posteritatem ipsam Clarissimi Wil. citat indastria adjuvareatque incendere Videtur. Itaque diei re temporum simul felicitati gratulamim. Nεo possemus dis. simulare, doctum illum Virum, qui post Grabit mortem in Amglia Borum e gentis nomen Nindicat, eam gratulationem abi omnibus merer quam ejusdem gentis illustre & mirificum in. . genium iis versibus fecit, quos, quia.non possimus pati, .ut aut Glarissimus Wiliansius tanto praecono aut eruditi suavitate doelegantia istius ingenii non perfruantur, ita Autoris Clari tanti
pace inseremus, ut ad Inauu nostras pervenerunt: .
Ingeniis fixisse cruces Gens ausa nepotum Monstrifero rupes scivit arare stilo . Sunt illic vermes, ululae; pygmaeus, aristae, Intortus coluber, fascia, musea volans, me numeranda mihi formarum ludicra, sed quae et Dissimulant imis sensa reposta fibris: Hixsibi plaudebat Copti vetus incola monstris, Hate fest Oedipodi vincere cura novo. Jani Coptus, jam Ronia suos pertaesa obeliscos, Quid toties tenebris ludificamur λ ait; :Hie nobis meliora tulit, decus auget mirique Coptum Romano qui iacit ore loquit: Trissia Niliacis simulacra facessite saxis, .
454쪽
In Librum. Ista salutiferum tibi pagina reddit Iesu Qualis in aegypto paginamota fuit.:Sed festire multis vehit intermortua secus Contimit patrio lingua repulsa solo.' Suseitat in primis Hiliansi cura sepultam, Dispositisque docet vincere fata typis. Insolitum reduci, Leetor, gratalle nitorem, Nec tua te pigeat jungere verba mei mortua quae jacuit, tam docto lingua revixit
Vindiee splendidior; sic periisse juvat. 'tam gratulationem hoc magis jure suo meretur mihinsiuia
quod neminem in lingua omnium, quae sunt, quaeque fuerunt..dissicillima habuit, quein tuto sequeretur. Neque dissimulavit V. C. eorum, qui ante se linguam eam cognovissent, aliquosPluin ra quam potuerunt, esse inolitos, . aliorum autem industriam ad publicos usus nihil elaborasse. De iis dicemus etiam nos aliquas: nam, qui hodie ejus linguae studio celebrantur, AOs eXemplo missi sit re eorum modestiae causa, ab hoc sermone se jungemus. Λthanasium etiam Urcherum, quem di hic re alibi notavit, ob eam causam praetermittimus, quiἀnos ejus sortunae mi stret, tametsi ideo justa videtur esse, quod, qui aliquaudo vertitatem salutarem cum istis erroribus, iclem magnam famam dein. niqua cum magno ludibrio commutarit. Nou oportet quem. quam credere, eum, quod promiserat, Libros nostros editurum unquam fisisse Coptice, nisi tam inquinate, quam glosias istas, ex quibus errores in aliorum etiam scripta pervenerunt, pervenientque donec istae aliquo loco habebuntur. Maxima autem spes de Th.Mareschalio fuit, eum editurum esse hos Libros ea aetate, . qua & majus harum literarum, quam nunc est Vulgo, pretium
erat, & nihil desieiebat, quod ad juvandam rem faceret. Sed de fortuna ejus consilii praeter mihinsium Thomas Sinimus in viaetis R. Huntingtoni & E. Bernhardi dixit. Eo tamen juvit eo silium istud, ut eum Ioannis FeliI beneficio typi in eam rem conis
festio an exstarent, iisdem posteritas denique hinia librum
455쪽
haberet. Nollemus hic Wilhiasium Huntingtoni, Ber ardire inprimis Ludovici Pichesii in has literas merita tacuisse. Nee ausimus Sibrando Lubberto aut Danieli Heinsio fidem derog, re, qui I. I. Maligerum haclingua doctum fuisse tradiderunt, ataque etiam Psalmos, librum sane difficilem, editioni destinasse.
Praeterquam enim quod istud omnium temporum exemplum nihil de se. praedicare est solitum, quin re ipsa longe superaret omnem de se exspe stationem 3 idem etiam ex eo suspicamur, quod Salmasium has literas ita constat cognovisse, ut qui maxime, eumque in iis Scaligero magistro usum fuisse non dubitamus. . Quam sagaciter autem Salmasius sacraria hujus linguat detexerit, ex iis facile cognoscimus, quae neglectim & sparsim in libris suis tradidit, cetera, quae commentario de lingua AEgyptia ea destinaverat, perierunt nobis. De Guillelmo Bonjurio non possumus, quin, cum Wilhinsius curiam supellectilein ejus αhie re alibi a se visam Romae fuisse commemorat, famae eruditissmi viri causa quam apsi Wilhinsio, qua est humanitate , cordi esse. credimus) aliqua moneamus. Possumus utique Virum gra
vem re eruditum inter nonrates nominare, qui eodem tempore
Romae fuit, viditque quotidie in Vaticana bibliotheca nitidissitna Bo prii manu describi Cbpticos libros . Deinde nihil dubitamus, ejus ingenium liuic rei suffecturum suisse , nam de singulati
eruditione ejus in his literis ex iis, .qum edidit , ,existimare possumus. . Is labor, utcunqpe interceptus, eo in Sinis mortuo, una in
uriit. . Theodorum denique Petrarum nom negligit Uvithimsus, qui in ipsa AEgypto linguam didicit; multaque non conte mnenda secum attulit, quae in Bibliotheea Regia Berotmensi ex flare scimus. . Rus tamen industria quia latuit; paucis profuit. Per quatuor deinde capita operam inpraefatione distribuit Wilhinsius. . Primo de versionis Copticae antiquitate disquirit. . Et cum eam praejudiciis quibusdam ad ultimam stirpem Christiani nominis revocasset, Λ thanasii, Palladii ct Theodoreti
auctoritatibus ista eo confirmat; ut eorum tempore & aliquanto
ante vel sionem AEgyptiacam Librorum nostrorum exstitisse do ceat, sed quantum id ad hanc versionem pertineat, non d iam eXiis Eutamus. aliquanto magis conflare, quam ex Martyrologii
456쪽
MENSIS OCTOBRIS A. MD CCXVII. 43
'Copties aut Nicephori festimoniis. Antiquam tamen esse interpretationam, ex eo facile apparet, quod laua diligenter ex Graecis conversa est, ut nihil interpretis diligentiam sugerit, quin majora, minima, medioxuma religiose ex Graecis in AEgyptiaca
transferret. . Antiquitatis autem tam ultimae existimationem
tum aliqua alia tum iu ud etiam turbat, quod, quia codices quidam ita variant; ut paene diversae intermetationes locis quibusdam videantur esse, nondum sane apparet, cui earum ante ceteras major vetustas tribuenda sit. Secundo capite eodices MSS. recenset, quibus usus fuit. Bodlejanos, quos Huntingtonus αMareschallus in eam bibliothecam reposuerant, primum descri- . psit, deinde Vaticanos& Parisienses denique contulit, quorum' aetatem sedulo annotavit. . Tertio capite vocum AEgyptiaearum compendia quaedam exponit, ex quibus primum re ultimum, pace Viri Clarissunt, non possiunus concedere. . Nam quis se explicabit tam multis locis, quibus κυριον significare primum compendium apparet, si ex Graeco Θεος composiluin sit Τ Τria' loca appellabimus ex Lucae cap. XVI, 3, 6, 8, quibus sine omni controversia, vox illa dominum significat, non Deum. Copti inferioris AEgypti Ascheur pronuneiant, ut Petraeus ex eorum Ore accepit re in primo Psalmo annotavit . Igitur qui Psehios legunt, totius superioris AEgypti consensu probabuntur. . Vocem quam
Phtha legit, etiam Hontingtonus se in AEgypto pronuneiari au divisse retulit. Sed Petraeus ab inferioris AEgypti Christianis Ibnudi legi idoneus antor est. - Itaque qui Pinuti legunt, istos aut potius superioris AEgypti Christianos, quorum pronunciatio 'integrior est.. obtendent, nec minus ipsos codices, qui, ubi sine compendio Vox tua scripta fuit, eo plane modo habent. Ipse Wilhinsius eos sequitur Matth. XXVII, 46:: Panuri Panisi Deut mit Deus mi voan. XX, a 8 & alibi..Vocem autem NHIO aliunde originem quam isthinc habere, edocti sumus. . Quarto capite . - rationem reddit eorum, quae in editione sua praestitit, & loca ad- . fert quae a Graeco textu dissentire deprehendit. Ex quibus Ω- eile apparet, optandum esse, ut haec editio cum omnibus codicibus qui exstant aliquando conferatur. Ne dicamus de iis in ' . quibus ipse diversam invenit interpretationem; ab hac quaeNunc
457쪽
exstat, Petraei codices ita aecepimus differre locis quibusdam, ut qui maxime. Itaque eum aliqui ad oppugnandam coelestem
veritatem etiam hanc Mrsionem .expediunt, ii ejusdem versionis autoritate ante propulsandi erunt, quam adversus Graeca puis
.gnare possint. Et ex hac denique versione nihil variantis lectio. nis notari oPortet, qust Graecus, quo usi sunt interpretes Copti, a nostro dissidere diei debeat, antequam de ipsius versionis inintegritate satis cautum sit. Ipsa editio, quam A alodami curare primum consti meisaat Cl. VVithiesius, ubi quoque specimen A. ino I exv prodiit, . tam est hitida, lain digna ingenio x industria Autoris, tam ipsius sentis in has literas meritis, ut solus splendor etiam ignaros ad voluptatem aliquam commOVere possit. Aliquibus locis, itaque. etiam quae supra eitaVimus, Voces non diremptae sunt satis religiose, quod his earum literarum initiis res sane magna re fastidi,ia fuit. Versionem addidit commendandam Oh V. C. diligemtiam maxime, quae juvare magnopere lectores poterit, si quae tamen ad Graecum textum ex hac Versione notandae snt variantea
lectiones, ut Millius ex Mareschalli schedis secit aliquibus locis, .non ista solum, quae supra monuimus, firma esse re certa oporteolit, sed ipsam etiam versionem,'uam potest, accuratissime cum Graeco conferri, ne Latinae versionis auetoritatem pro ipsa G. , ptiea substituamus. Dicemus exempli causa Marei I, 3o Nurum verti, quod nemo existimet ita Coptum habere, nam Socrum seribere voluitCIarissim Interpres: id vox AEgyptia signifieat et ira alibi etiam abeo exposita est. Si quid nostra vota.vesent, iis qualitum possumus tum l. 61iurisium tumoxonienses Maecenates incendimus, ut et Ue teris Testamenti libros id liturgias omnes eorum beneficio h beamus. Quod quidem beneficium ita interpretabitur.erudit orbis, ut majusse accipere hoc tempore pine non sit exissima-.turus. Quanquam enim Renaudotus de antiquitatibus copii- eae eeeletasatis bene sit meritus, lainen non possumus. dissimulare eum minori integritatis di fidei, ouam partium suarum nudio in his commentariis versatum fulse. Quae non eo dicimus, Athac*esuti donuoeiatione acerbiotem ejus in nostros homines
458쪽
vindicemus, sed quo allorum studia ad conviseendos ejus erro. 'res excitemus. Ita vero denique magnam Iacobitorum res acci- pient lucem, cum ejus ecclesiae plurima exstabunt monumenta. Nam hane Copticam verilonem & Syriacam illam, quam ali-' qui paene ad Apostolos retulerunt. Jaeobitarum esse, non possu mus dissimulare. Non autem ad Christianorum solum res ex. 'plicandas illa lingua juvat, sed etiam antiquas ct reclusas opes multo plures, quam ulla alia aperit. Magnam ejus partem Grae eam este dixerunt aliqui. Satis pro imperio. Exceptis enim pau Cis vocibus Graecis, quae saepe non ex necessitate, quia AEgy t eadem significatione exstant, sed quodam prolubio adhibentur, , tota paene,ut eam Graeci cognoverunt, in libris conservata est. Praeterquam quod aliquid Syria, consuetudhiis in ea lingua animadvertitur, nulla alia lingua est, quacum conveniat, aut quae id habeat, qnod in ea μυ φωδε'ον est. Ob eam causaInlin tanto honore olim fuit, ut m ae solam etiam linguam aliquid sanctitatis ot virium habere existimarent. Iamblichus id
uaditi qui etiam ita describit linsuam in Mysteriis f. I s 4:
α βαραζα ονομαlae ποδην μεν εριφοισιν, πολλῆν δε συντομίαν, αμφιβολίας τε ελατὶονος far χηκε ' πο λίας , τῆτων λεξεωνδα παντα ἔν ταυτα συναρρικει τοις Me kσι. Haec tametsi ad Phoeniceas etiam voces pertinere apparet,iamen adKgyptias maxime pertinent, quas ita fere alicubi etiain Hierony-mus commendat. Mirum igitur non est, etiam Deorum nomina gum cetera superstitione ex ea gente ad Graecos pervenisse, quo- rum rationem nulla alia quam Coptica lingua explicare potest.
459쪽
Londini, apud Iacobum Knapion, ITI , 8. Alph. 2 plag. q.
ina occasione controversia inter illustrem Lesivitiam & Cl. Clanium orta suerit,optime discere licet ex iis,quae ipseMGnitius L 23 Decembr. Λ. I7 Is ad G um scripsit. Ecee tibi Mepistolae verba huc spectantia : Serenissima Princeps malis,
siquae Theodicaeam meam legit cum attentione animi eaque dei
Pata est, nuper pro ea cum quodam Anglo ecclesiastici ordinis Maccessiun in aula habente disputavit, ut ipsa mihi significat. ,,Improbat illa, quod Ne pronus cum suis vult, Deum subinde
,,opus habere correctione suae machinae & reanimatione. Meam
,,sententiam, qua omnia ex praestabilito bene procedunt. nec seopus est correctione, sed tantum sustentatione divina, magis,, persectionibus Dei congruere putat. Ille dedit Serenitati suae ,,Regiae schedam Anglico serinone a se conscriptain,quaNelaton
,,sententiam tueri conatur meamque impugnare. Libenter mi.,,hi imputaret divinam gubernationem tolli, si omnia per se be- ,,ne procedant: sed non considerat, divinam gubernationemiscirca naturalia in Ipsa sustentatione consistere, nec debere earnissumi ανhαπτοπαβως. Respondi nuperrime dc responsonem meam a s Principem misio Capita controversa, quae non satis perpenderat Clanius, In scheda quarta p. 68 Collemonis prae-1entis distincte enumerat Leibnitius. Quaestio scilicet erat, muri Deus agat maxime regulariter & omnium perfectissime λ Num machina ejus incidere possit in irregularitates, per remedia extraordinaria corrigendas 3 Num voluntas divina agere possit sine ratione' Num spatium sit ens absolutiun 3 Quaenam sit natura miraculorum Z In hac igitur Collectione primo loeo exhibet excerptum ex epistola mense Novembri A. I I s a Leibnitio dubio procul ceu ex modo allatis apparet) ad Serenissimam I I. liae Principem scripta. Conqueritur Leibnitius de languescente in Anglia religionis naturalis nato, eum multi animas corporeaa esse fingant, imo alii Deum ipsum corporeum esse affrment tquare re Loetium & ejus sectatores de animae immaterialitato minimum dubitantes,st Newtonum in Opticae appendice assereri.
460쪽
eem,quod spatium sit organum sensorium Dei, unde sequi arbitratur, quoa mundus ab eo non dependeat,nee sit productio ejus. Reprehendit praeterea, quod jam ante indicavimus, Nemranum quae vulgi opinio est divina ab humanis non diseementis statuentem, quaeilam interdum per concursum extraordinarium in machina universi aDeo emendari debere.Hoc excerptum exeipit scheda Claniana, cujus ante mentio facta in literis LesinitiamnSententiam Nemtoni defensurus Curtius monet, Newtonum non
satuere, quod Deus utatur spatio tanquam medio sentiendi, sed quod omnia sentiat per praesentiam immediatam in omnibus spatiis. Nemtonuvi scilicet considerare cerebrum & organa sensoria ut medium, per quod formantur imagines, quibus mens 'praesens est; non ut medium, per quod anima imagines istas sen lit. Sententiam Dibrilianam impugnaturus objicit, fatalitatem introduci, si mundus machina statuatur, Deo non interveniente motum continuans, ct providentiam divinam a Lesinitio tolli, mundique aeternitatem introduci, quando Deum intelligentiam supramundanam pronunciat. Respondet Leibnitius in altera sua scheda, cui tertius in Collectione locus est, ad percipiendum non solam praesentiam sussicere. Deum non per simplicem
praesentiam, sed per operationem res mundanas percipere. Sensorium semper significasse organum sentiendi. Eo ipso, quod in machina mundana citra correctionem ex praestabilito omnia bene succedant, providentiam divinam non tolli, sed fundari. cum inde sequatur, Deum omnia praevidisse 2 praedeterminasse. Quodsi autem correctione opus sit, aut Deum esse debere animam mundi, aut illam fieri debere supernaturaliter adeoque per
. miraeulum.CeterumLess=ulatus initio ejusdem schedae notat, fui-damentum Matheseos esse principium contradimonis seu identitatis, quod nempe eadem enuneiatio non possit eodem. tempore esse vera di falla, quod omni Alithmeticae ac Geometriae deis
monstrandae lassiciat: In Phy scis vero di Metaphyseis c pus adoliue esse principio rationisse cientis, quost toti fere Metaphysi- eae, immo re principiis dynamicis demonstrandis inserviat. Curtius in altera tua scheda, quae quarto loco comparet, verum esse
agnoscit, quod nihil si sine ratione sussiciente, cur potius sit,