장음표시 사용
91쪽
Consuetudo in cibatione despicieda nomaximopere consideranda; qi findoquidem ipsa sit altera natura, calan tib. de quam siquis commutare tentaret, cor ε' μεε ς R- νbri stro admodum ossiceret. Vnde Hippocrates. semel, multum, & ' iste vel vacuare Vel replere, Vel quouis alio motu movere,periculosum ex quibus inseri mutationem a consuetudine periculo non vacare. sed alibi Marius. Consueta longo tempore , erigis si deterior1 sint, insuetis minus Derae. via. molesta esse solent. Et alibi ait. Qui s sn morb.acnt. litiaiant prandere,& non prandeant,imbecillitatem corporis percipiunt, & animi prostrationem. Qui vero semel in die cibari solentini pluries cibum capiet
es.' Corporis grauedinem sentient. Quantuindicet ars ipsa de cibationis quatitate, adeo sensibus patet,Vt nulla dei'onstratione, nullaque mentis agitatione res egeat. Vidomus etenim Rusticos,eosq; pariter qui artem aliqua in aquis exemcent , plus ac saepius comedere, quam
ι-, ' ij qui in ocio degunt. Hi sunt scopi, m. .. -indicationes omnes, in quibus cibandi quantitates versantur. Possimi nihilominus & breuitatis studio, & necessia
92쪽
tatis causa cunilae ad binos sontes red ci : Ad alterum, qui Virium robur de monstrat: & ad alterum, qui humorum copiam in corpore existentem deci
rat . Quorum Vtrumque uirium robur scilicet & humorum copia iterum diuiditur di Robur virium i aliud validum est , aliud imbecille : Humorum
pariter copia; alia exhuberans; ali ad ficiens. His inuicem copulatis, canon
de quantitate cibandi corpora insurget; nam si virium robur debile extiterit cultu morum abundantia dempta illorum corruptione quia de sanis est sermo no λ ster institutus tunc parum & raro prς- ' hebimus alimentu: Raro inquam, prinpter humoris nimiam copiam hoc indicantis : parum , ob virium ipsarum imbecillitatem , a qua modica cibi quantitas parari , conficique potest . si virtus valida cum humorii extiterit destinu de cibaria multa & sepe corporibus sunt adhibenda; quum roboris vis magnam cibi copiam ferre queat, & humorum desectus lassissimam ciborum sumpti nem postulet; sin virtus fuerit imbecillis cum humorum inopia, parum ac sae
93쪽
indicante defeetiit parum, Vistute concoquere multum & euincere non potente. Si vero virtus valida fuAh non sine humorum copia, multuς sed rarius cis bus dandus erit: multus propter Ui tutem , quae illud euincere potest: ra rius Vero propter humorum copiam corpori inexistentem. Ex his, ita ibduobus scopis, virium nempe robore S humorum copia conuenientem ci
horum quantitatem ut vidimus per scribere poterimus. Nunc de qualitate cibariorum dicamus. Qualitas istorum temperata esse conueniet, loquendo tum de primarum qualitatum temperatura, tum de corpore temperato , cui cibaria offerre intendimus inam si fuerit corpus quod mediam temperaturam non obtineat, cibum requirit excedentem in qualitato opposita qualitati cxccdenti corporis nutriendi:
quia sicuti corpus temperatum persi mile conseruari oportet: ita & per oppositum auferri quod excesserit: ut puta si ventriculus in qKalitate calida excedat, oifcrcndus est ei cibus in frigi do excedens ad gradus caliditatis extaeedetis ventriculi, ut ex istis contrarijs.s A inuicem
94쪽
inuicem pugnantibus calido videlicet ac frigido, temperatum quoddam me dio resultet. Id autem est quod a Galeno, primo de Facult. simpli alimenta capit. primo, dictum fuit. Si enim ho minis corpus medij plane sit temper menti per alimenta medij tempera menti eo in statu seruabitur: verum, si id frigidius, vel calidius, siccius, aut humidius fuerit, medij temperamen ii cibum ,& potum perperam exhibue ris: quippe huiuscemodi corpus qua
tenus ab exacte media constitutione recessit', eatenus in di Versium statum tra
ducatur est necesse : fiet autem id per presentis distemperantiae cotraria. Contraria autem pari interuallo in utraque oppositione a medio in v tranque partem secedunt: ut si corpus tribus 'verbi gratia) numeris a temperata ac me' dia constitutione ad calidiorem siccesserit, totidem cibum quoq. a medij temperamenti cibo ad frigidiorem secedere erit necesse:sin vero quatuor numeris ad humiditatem discesserit, toti lcm cibum mediocri sicciorcm csse conueni ei. Clterum, ciborum qualitas duplex: quaedam manifesta dicitur quatenus
95쪽
, DE NUTRITIONE calida est vel frigida, ct c. de qua Vsque
ad hunc terminum loquii suimus: quae dam dicitur ipsorum qualitas occulta, de qua nunc exempli, duntaxat gratia dicamus. Aurum, & lignum guaiacum ' ferunt omnes posse nostra corpora n lintrire,quq benigna quadam qualitate respiciuntur b eisdem. Cibaria igitur nosolum penes manifestam eorum qualitatem, verumetiam penes occulta consideranda sunt: sed huius rationem inteis ligemus, quum de Venenis loquemur. sequamur de modo cibariorum usus sermonem. Modus utendi cibarijs, a tribus
desumituria substatia inquam ipsorum: ab actuali qualitate, hoc est qualitate quae eis actu inest: & 1 condimentis: maximum praeterea in praeparatione discrimen accidit pro eorum quae inijciuntur
facultate Gal. 3. de Simpl. alimentorum facult.cap .primo. Indicatur primus mΘdus a viribus ipsis mamque si vires celeri egeant resectione: non durum cibum,
sed mollem non solidum sed liquidum praebcre licet Hippocratem insectando, qui dixit. Facilius est potu refici quam cibo: vhi Calenus videtur per nomen illud potu rem omncm potabilem expli cuisse,
96쪽
cuisse, ad differentiam solidioris cibit
quod verum esse experientia comprobamus, dum exhibemus alicui piissanam, contusum, Alicam, Ferculum,ouaq. rbilia, vel id genus similia r Haec omnia sub forma potabili sumuntur, pro cibarijs tamen exhibetur. Secundus modus ab actitati qualitate bifariam adhuc si mitur : a qualitate nempe aetii ipsi ventriculo in existente: necnon anni tem p ribus:quoniam si fuerit ventriculus excalefactus, & in aestiuo tepore, res haud ' quaquam prς bebimus excalefactas. Tertius modus a condimentis , suscipitur 1 sapore, ac delectatione, quia si sapore da lectationeq. cibi esitentur , melius con- . coquentur & nutrient:quum id quod sapit, nutriat, praemissis caeteris conditionibus cibariorum a nobis superius ali tis. Qui busdam cibi insuauitas, magna ex parte causa est,quo minus ipsum co- sciant: ob eam igitur causam satius fuerit cibos mediocriter condire, dicit Galenus in se cudo de facult. simpl. alimet. cap. 1 2. Ideo est Hippocratis sententia. Paulo deterior cibus Notus, suauios tamen , melioribus & insuauioribus semper praeferendus, quo loci Galenus i
97쪽
quit, Quae libenter,& magna cum UOIuse plate stimimus, ea arctius amplectituryentriculus , & retinet, atque sicilius concoquit rinsuauia vero & ingrata utpote naustam, vel insationem, vel fluctuationcya parientia respuit. Exemplo nobis sint ea quae sale & aneto con diri decet, si absque fale & anetho comedantur, nauseam efficient, & cruditates sorsitan gignent, quae ab ipsis con- GaI.x. de D. dimentis impediri poterunt. Ordo ineutrsempl. α- cibandis corporibus multum refert,
' 'δ' quia per ipsum ordinem recte scire poterimus quid prius, quidue posterius praebendum sit: hanc ob causam liqui da, corruptuque facilia in sumendo cς-tera prscedere debent. Quod si contra . cieret, hoc est solida prius liquida vero
posterius capiantur, fluctuatio in Uen triculo oriretur, quam super natatio nem dicimus, inde non bona coctio, nec exacta succederet nutritio . Temporis.occasio in cibatione, valde existimanda est: nam si quid pro cibo intempestiue Osseratur : id nocere posse nemo si qui dubitet. Quis enim verebitur,sI Ucurriculo praeteritis adhuc cibarijs onusto nouus offeratur cibus noxam inducet. r: es Detem-
98쪽
De tempore, licet non habeamus quic Ruam praeter, nunc, constituitur nihil minus tempus ipsum cX praeterito,prae senti, atque futuro. Praeteritii cibati Dip. reminisci debemus .Ftiturum praeui dere. Praesens inspicere: praeteriti nam q. recordati dicimus: iste paulo ante alitus fuit,ob id abstineat a cibo: turum praeuidentes,aserimus:Hunc nutritum perpetuo cu illo vietii permanere non pos se, ideo quandoqi cibum ei offerendum esse iubemus:praesens inspicientes, nunc cibum dandum csse conij cimus. Reliquum modo e i, antequam de remotio ri materia alimentari pertractemus, Ut ea explicemus quae dicenda fiunt de postrema naturalium facul tatu Expultrice vocata:de qua dicere aggredior. z
De Expultrice facultate, & Expulsiones Cap. X.
X ijs, quae prius de caeteris naturalibus facultatibus dicta sunt,haud dissiculter colligi poterit quid denique sit Naturalis facultas haec, quae ab omnibus
99쪽
Expultrix nominatur. Ista igitur est veluti facultates reliquar vix animae, qua materiae cuiusdam missio ab aliqua corporis parte ad locum. aliquem fieri s let. Expulsio vero duplex est, alia quae
materiam et alia quae respicit actionemrrista trifariam dicitur: uno modo naturalis tantum,veluti ea est, in qua chylus 1 ventriculo expelli solet, & ab Hepate,
per venas, ad ultimas corporis partes fuditur:in hac sola natura citra voluntatis imperium operatur ; alio modo dicitur prorsus animalis, veluti est excreatio: in qua sola concurrit voluntas &arbitriunostrum; tertio modo mi Xta Vocatur , Ut expiratio, in qua,cordis seligines expelluntur: in hac etenim expulsione natura operatur cum adhesione nexuque nostrae voluntatis adhuc concurrentis 3 eo quod dum Volumus expiramus, idisimq; pro arbitrio nCstro expirationem cohibemus; ac deinde,nobis inuitis, ese
piratiost ab ipsa natura; sim ili modo evesca expulso ipsius urinae fieri conspieitur. Expulsio,quae respicit materiam: alia est de materia superuacanea: alia deI. . necessaria & utili, ac per se ais nutriti assec .cap.7. nem constituta. Prima subdiuiditur in
100쪽
duas; in excrementitiam, suapteMe n tura inutilem, quemadmodum sunt saeces , & Vrinae ι & in materiam secun- , dum sui naturam utilem, ac probam et
quae tamen superflua dicta est propter
exhuberantiam ipsius , quatenus non est eo tempore ad nutritionem institu- tuta:cuiusmodi est moderata seminis expulsio: Quod autem sperma sit utilis materia, argumeto nobis esto dictum Hippocratis , quod a veneris usu paucula adeo re emissa, imbecille admodum redditur animal. Expulsio de utili materia,& per se ad nutritionem ordinata,ea est
in qua alimentaris ipsa ad aliquod alen dum mittitur per se, dictum est a nobis,
ad disserentiam eius quae dicitur eXcre mentitia,& facit ad nutritionem per ac cidens, quatenus nutribile corpus exhaustum est noxia illa materia, residuo permanente bono,& ad nutriendum accommodo.Ιn expulsione, quum fiat motus :ad ipsam csficiendam omnia ea quae& motui competunt, concurrere est ne cesse: primo membrum expellens ut terminus, a quo uocus, ad quem mittitur, Ut terminus,ad quem:Μateria, quae mittitur,ut mobile: Meatus, &instrum e