Dissertatio medica inauguralis, de Paracelso.

31쪽

3, ni estis, qui calceorum meorum vincula sol

γ vatis, vos asini urbici 20). Errores vestros B detegam et retundam, VivuS et mortuus, et D vobiscum luctabor sine corpore 21 . Per dia Dbolum omnia peragitis 22). Ex me habetis Bradicem omnis verae medicinae, quam nemo es mihi eripiet, etiam si Rhases cum tota suanturpi progenie rabiosus fiat, Galenus vero sel

Hisce satis me indicasse confido, PARACEL-s- fuisse ingenii superbi, liberi. Quid in pectore lateret, celare non poterat, quod cogitaret etiam in ejus ore erat, quare eum optime ex ejus scriptis et dictis cognoscere possumus, Sed id tamen Semper tenendum. est, illum, qui multa loquitur, simul etiam levia, sutilia et falsa pro bare Conari, atque Saepe easdem res diversis in locis tractare, ut intemperantiae suae linguae satisfaciat. Inter multos, quos PARA CELSUS habuit, adversarios, nominandus etiam est CONRADUS GEsNERUS, qui testimonium quoddam hujus viri dedit, quod invenitur in ERΛsaei dispus. de nova medi-

20) Philos. T. I. p. 233. 2IJ Alohymia T. I. p. 2I4. Et in lib. de Mysteriis vermium T. II. p. 219. dicit Blicet corpus mihi quidem auferant, D artem tamen non acquireui, nam in me abscondita est. 22ὶ Prop. med. T. I. p. 217. 23) De tu. philos. T. II. p. 138

32쪽

cina PARA C., ex quo palet, quid aequales de PARACELSO dixerint, quare non ab argumento erit alienum, si hic ejus verba asseram: DPARACEL DSUS nostro tempore Vixit, qui veterum Om-nnium placitis contemtis, multa nova in artem D medicam inducere conatus est. Vino et .ludis 3 deditus, nemini medebatur, daemone utebaturn familiari, ut ex ejus discipulo audivi. Vir D natura et eloquentia, quam litteris et studio Ddoctior, prorsus inconStans, nunc Theologus,

Dior et aleator inter rusticos. Audio tamen γγ multos passim ab eo in morbis desperatis DCuratos, et ulcera maligna ab eo feliciter χ sanata. Callebat Chymisticam artem, qua ii DquoreS, Succos, Olea et alia mira medicamentan parabat. In Scriptis Suis QScurus est.

Sed simul adjungam testimonium datum a viro, qui inter liberaliores et eruditiores ejus

temporis recensendus est, a PETRO RAMO nem

pe, qui quidem ipse non medicuS, tamen Studio litterarum deditus, multum ad Verum Sin dium medicinae restituendum contulit. χTHEO-I PHRASTUM PARA CELSUM Basiliensis Academia ae lingua Germanica prosessorem habuit, qui in D intima naturae viscera sic penitus introivit, D metallorum, stirpiumque vires et sacultates χ tam incredibili ingenii acumine exploravit, ae

33쪽

M pervidit ad morbos desperatos et hominum 3 opinione insanabiles percurandos, ut cum The Dplirasto primum nata medicina persectaque vi

un DerSct. Si attendamus ad ea, quae PARACELSUM in citarunt ad medicinam colendam, et qua ratione ejus ingenium enutritum et instructum fuerit, quid mirum, eum etiam hanc artem miro modo tractasse, medicum sibi finxisse Alchymistam, ex igne prodeuntem, et Se ipsum Omnium m dicorum principem dixisse. Quod ut appareat, ipsam ejus doctrinam pervestigemus, vel potius fragmenta medicinalia, quae magno numero Con Scripsit; nam quo modo vir tam inquietus, in constans, doctrinam vel systema Condere posset, aliud enim quid est naturam sibi singere, aliud naturam rite Observare: huc autem plane aliae animi doles requiruntur. Theoria ejus sere huc redit: primus atque summus medicinae liber est Sapientia, et liberi sicce DEUS ipse est, solus enim DEUS medicumsecit, ut in veritate operetur, nam medicuS apud

DEUM non inferiori loco est, quam apostoli 25).

34쪽

Medicina a DEO defluit, sicut calor a sole, nihil in terra est, quod a DEo ad nOS non pervenerit, quae precando, quaerendo acquirenda Sunt. Alter liber Firmamentum est. Qui hunc librum non cognoscit, nec medicus esse, nec dici potest, descripsit enim ille, cui ad docendum papyro non opus est; nullum alium librum me dicus habeat, quam hunc unum, qui homines et aegros et sanos reddit. Tertius liber est. Elementorum: in homine quatuor elementa es sentialiter insunt, inque illis similes omnino species et generationes fiunt, ac in mundo externo; si medicus ipsa elementa perdiscit, facile omnes morbos inveniet, quibus homines assiciuntur, simili enim ratione morbi in homine ex clemen iis producuntur. In libro quatuor elementorum hominem descriptum reperiet; natura textum

facit, huic medicus glossam addit. Porro medicus etiam pervolvat librum Physicum, Alcli miae et Experientiae. Ex libro physico novit

quam. Vctriae corporum species in uno physico Corpore existant, nam is demum verus medicus

est, qui species in physico corpore ita dijudi care et nominare potest, ut dicat, hoc in homine Sapphyrus est, illud Mercurius, istud Cypressus. Ex praxi constituitur theoria, nam non sufficit, hominem soris conspici, dein dissecari, tandem eoqui atque iterum pervideri, nam idem norunt

35쪽

rustici, sed medicus sit philosophus, mundum majorem cognoscat, ut intelligere possit mundum minorem. Ubi philosophus desinit, ibi incipit

medicuS. Experientiam summopere utilem esse medico monet, quia longus est morborum numerus,

quare ad senium usque perdurare debet, cum medicus non fit addiscendo logomachiam Avicennae vel Galeni. D Medicina, inquit, nihil D aliud est, quam magna certaque experientia,n quacum scientia jungenda est, quae tamen a BDEo innata est 26 . Certe jam hic nonnulla pulchre dicta osse dimus , sed Semper obscuro Velo obtecta, et mysticismo involuta. Nam prius quam medicus aegros Curare auderet, requireretur, ut hos libros

perlectos haberet, et quis est, qui intelligit, quo modo id perfici queat, et quid inde proficisceretur.

Praeterea alia suae doctrinae fundamenta tra didit, quae sub titulo nempe columnarum medicinae depinxit. 2 Primum, inquit, fundamentumn positum est in philosophia. Veteres philoso phos Spernit, ex quorum philosophia medicinati erant spumosi et fungosi, qui nil nisi fungos et spumam tractant. Fusius hic demonstrare conatur, hominem non cognosci posse nisi ex

36쪽

niundo externo 27), quam sententiam ubique probare tentat. Secundum eum, nihil quidquam vel in coelo, vel in terra existit, quod in homine non vigeat, quare ex ipso homine istarum

rerum nec fundamentum, nec scientia ulla educitur 28 . Si medicus hominem, et ejus mor

hos recte perspicere velit, rerum uni6rSarum morbos, quos natura in mundo magno patitur,

perspectos habeat 29). Hanc viam philosophia

monStrat, extra quam omnis disquisitio salsa habenda est. A natura ipsa omnis medicina promanat, et ex ea nascitur medicus, nam ho mo est imago mundi externi. Ab externis ho minem medicus discat, quid illi incommodet, ibi enim inveniet ejus cor, omnem cordiSila titiam ac dolorem, cerebrum et quaecunque Ce rebrum assiciunt. Hinc non dicendum esse do

cet, Choleram, Melancholiam, quia haec omnia in natura non inveniuntur, D nam quis, inquit, D in natura Choleram, vel in philosophia in I, lancholiam reperit 30). V Sic etiam ulcera Vocat erosa minerarum emunctoria 3I). Ex natura gignitur medicus, et ex ea prodit

37쪽

morbus, quare illi, qui aliam sequuntur viam ad hominem cognOScendum, non per januam in grediuntur, sed per tectum in domum descendunt; sic omnes Academiae Germaniae et Ita liae per tectum descenderant 32), nam g nuinum Ostitim erat Iumen naturae, non Avi cenna, Galenus, Rhases, Mesue 33). D Artes, Dait, faciunt medicum, neque Academiae, ne B que tiara, neque annuli 34). Ex macrocos

mo homo Cognoscitur, nam omnia, quae in mUn do externo sunt, etiam in homine inveniuntur; quia homo filius mundi est, in ipso viget na tura omnium fructuum, terrae, omnium me tallorum; nihil in terra, cujus naturam et Vir tutem in Se non exhibeat, nam adeo subtilis fuit

limbus, ex quo DEUS hominem creavit 35).n Quare enim, inquit, homo edit Z quia e terran est. Cur bibere appetit 2 quia ex aqua eSt. χ Cur respirat 3 quia ex aere est. Cur calescit PB quia ex igne est 36). V Ut nunc insuper Iu cide monstret, omnia in homine macrocosmo eS- se similia, dicit: D pulsus continetur in firma D mento, physiognomia in aStris, chiromantia

38쪽

3, in mineralibus, spiritus in Euro et Zeph3ro, 33 febres in terrae motibus. Has res si medicus D a verbo ad verbum ita callet, videt, ac ii

laternoscit etiam extra hominem Omnes morbos.

γγ Quodsi ergo homo cum Omnibus suis assecti ibus, ita in te essigiatus et expressas jacet, D tum ad interiorem hominem penetra, medicum Dage, urinam speculare, pulsum tange, et per lasonam judica 3 ). Oportet eum Omnium D hominum medicum esse, et quomodo id sciet

χα uno, decem, centeniS, nam in uno unus

D morbus est; ideo mundus suppeditare debet, nis enim homo, qui ita ex mundo majori cog-χ noscitur, Omnes in se habet morbos, tam de Diunctorum, quam adhuc nascendorum. Qui Box ipso homine discit, nil nisi experimentator B erit, quod numquam consilium DEI fuit, nam Blunc melius esset, si nullus medicus creatus 2 fuisset 38 . V ob eandem causam nomina

morborum mutanda esse credebat, nam non

aequum habebat dicere, hic est cholericus, sed dicendum est, ille est arsenicosus, hic aluminosus, iste est morbus Antherae, aegritudo Pulegii, morbus Melissae. Sic etiam non diacendum est, hoc est vitium sanguinis, hepatis,

39쪽

stomachi, cum nemini lynceos oculos dederit DEUS, quibus scire possit, num sanguis vel li par in causa sit; quare potius dicendum est, hic est morbus Terebinthinus, Helleborinus , Hemmodactyli, Colocynthidis, Colica Sibilhina, Illa

ω Moschala, nam diversae habentur morborum SpecieS, pro diverso arcano, quo curantur 39). Alio loco aegros denominat secundum morboS, quibus laborant, et dicit: hic est homo cancri, homo lupi, homo pestis, homo sebris, prossu vii, menstrui, Vermium 40). Porro industria medici consistit in eo, ut sciat, quae res invi

sibiles vel juvent, vel laedant, quid visibile, quid invisibile, quid dulce, quid amarum faciat, quid olfaciat, quid mors sit, quid DEUS, quid Daemon, quid Venenum, quid ei adversum, quid

discriminis mulierem inter et virginem. Medicus igitur, naturae lumine ductus et spiritu sancto accensus, debet Scire omnium rerum causas, quid

illud sit, quod in plumbo liquescit, quid sit durities in ligno, quid colores in rubino, quid in

atramento nigrum faciat, haec enim qui sciat, philosophus est, et DEUs nobis philosophiam proposuit, ut ex ea docti sieremus 41). Nunc videamus, quid de Astronomia, altera

40쪽

medicinae columna, dixerit. Qui verus medicus esse cupiat, VersatuS Sit in AStronomia necesse est, nam in homine etiam insunt duo poli, ii nea lactea, Zodiacus. Omnia patitur homo, quae terra et coelum patiuntur, attrahit ea, quae in ipsis sunt, nam homo in se continet astra. Sic cor Sol est, pulmo Mercurius, hepar Iupiter, 1ien Saturnus, cerebrum Luna, bilis Mars, re nes VenuS, quae cognoscenda sunt, Cum homo

filius coeli sit, et e patre cognoscatur filius s42 .Quapropter non dicendum est, hoc est frigia dum, calidum, vel siccum, sed hic Saturnus, illic Mars, istuc Venus, ibi polus. Sic etiam e

sectus medicamentorum non derivandos eSSe credit ab eorum viribus, sed ab astris, quare M lissa non est vocanda matricalis, Majorana capitalis, nam id in Venere et Luna positum est. Coelum medicinam regit, eam possidet, et in eo quaerendum est, si idem medicamentum di versos in hominibus essectus exserat s43), nam in corpore humano stellae et planetae eosdem motus perficiunt, ac in coelo 44), et hanc ab

causam neceSsarium eSt, ut medicus adscenden tium et conjunctionum, planetarumque exaltati