장음표시 사용
351쪽
ante parium administrandis. 34 Itus. sine viribus perfici nequit; partua creo non nisi diffidulter perfici potest, cum imbecillitate virium paritura laborat. AETIVS iamdum veritatem effati per
speXit, ita enim ille L. I 6. Cap. 22. Parieudi dis cultas viariis modis confingit, vel quod Parturiens animo aut corpore, aut Niroqve imbecillis sit. Qui dii igitur in paritura, imbecillitate virium laborante, debili
tantia in usuin vocantur, verendum, ne partus prohibeatur, vel in difficillimum conuertatur. Ex quo e Ui- dens est, debilitantia in robustas modo cadere, nequaquam in debiles. Praecipuis vero debilitantibus adnuis meranda sunt venae incisio, et optatum. Nisi igitur robur deficiat, quo partus facilior, celerior, et minus
dolens , euadat , breui ante partum , quin sub ipso istius principio, venae inciso, et pro ratione roboris quidem, administretur, quid δ quod optatum, cum
necessias iubet, exhibeatur. De ultimo illo, perbelle praeclarum olim Academiae huius decus, ROEDERE-RVS praeceptor pie colendus, in arse ob seir. edit. 2.9. 33 I. Optata, cante ab experto exhibita, egregia
sunt; spasmos videlicet doloribus contrarios sedantia et quiete inducta reficientia.
f. IS. Adhibeantur ergo ante partum vi multiplicis eX perientiae, et rationis exquisitae iussi, ad partum sa ,
cilitandum ; ad partum breuiori lcmpore perficiendum ; ad partum minori cum dolore absoluendum 3. IO.). I. Emollientia et remisse quidem calida 3. II, praecipue autem I ) iis , quibus aetas prouectior est : a ) iis, quae uteri seirrho laborant: 3 iis, quae cicatrices genitalium tenent, sub forma iniectionis nunctionis , cataplas nati , Υ Vapo
352쪽
s 4 a Wildes Diss/rt. de adminiculis chirurgitis etc. Vaporationis, fomentationis, pessi, insessus f. a.
se lU. J. II. Relaxantia q. ia. sub forma clysteris in anum, clysteris in uterum, inunctionis, vaporationis, Cataplasmatis, sementationis, petii. potionis, et insessus: quihus in casu necessitatii iungi cucurbitulae
possunt 3. a seqv. III. Debilitantia, nisi obstet pariturae debilitas f. I 4. .
Instituatur ideoque venae inciso 9. a. , ex pariturae robore metienda q. I 4.); quid' quod opia, tuna, cum necessitas iubet, exhibeatur f. cit. .
353쪽
D. ΤRAUG. CHRISTOPH HAERTEL DISSERTATIO
355쪽
s quidem Deile praeuideo, fore multos, qui hoc nostrae
dissertationis arilumentum; ne dicam leue et academico libello vix aptum, certe nimis tritum, et ab Omnibus, qui de re obstetricia exposuerunt, scri pioribus abunde satis iam tracti tum existiment Ne sue instias ire possum,elle iam multa de hoc disputata et innumeras fere regulas, in partu iuuando obseruandas, a celebribus satis Obstetriciae artis doctoribus praescriptas. Sed haec ipsa regu .larum legumque copia ac multitudo me mouit ac compulit, ut hoc dissertationis argumentum eligerem, cum ipse eX pertus fuerim, iis tirones in arte exercenda conturbari magi3 ac Opprimi, quam in auxilio ferendo dirigi. Quod enim haud raro videmus contingere in agrorum CVitUra, id quoque in scientiarum cultu saepe accidere eXperientianos docet. Quemadmodum nempe, nimium si terra culta fuerit ac pinguis facia, tanta copia videmus luxuriari ac pro pullulare plantarum stolones et surculos, ut adimere eOS, ne incrementum plantae tardetur, et, ut COLVΜELLA Bit, furciιlando fruticum incolumitati prospicere oporteat: se et in artium doctrinarumque cultura vi plurimum eUenit, ut, nimis cultae, hac sua perfectione admodum laborare incipiant. Est enim ea mentis humanae, nescio an dica in imbecillitas an arrogantia, ut raro aestimet aut magni sa'
ciat ea, quae naturali quadam pulchritudine exsurgunt, et nuda quasi a natura ante oculos nostros posita, sola tua simplicitate, quam eleganter veri sigillum nominare tolerb/t BGL RHAAvius, se optime commendant; sed pra*ise
356쪽
346 Ghkr Dissertatio de partus
renda iis putet talia, quae longa meditatione et subtili ar-
gumentatione detegere, atque, cum altissime recondita ac luelata videantur, multa opera in lucem producere Oportet.
Academico prae primis doctori operam dandam esse pleri- lque existimant, ut non vulgari ac plebeia eruditione, quam. livis utilis ista ac humanae genti fructuosa sit, inclarescat, sed ut ad altiora et excelsa eruditionis cacumina adscendat, bisque consequendis se ab aliis, quos haud ultra vulgus sapere putant, discernat. Perta es igitur eorum, quos sapienter natura posuit, humani ingenii limitum, ipsiusque seruitii, quod naturae debent, cui imperare quam obsequi gloriosius censent, altius, quam licet, penetrare et cancellos prO-teriae transilire conantur quo saepius fit, ut, naturae simplicitatem cum nimium auersentur, minutias captent, licet ventosa loquacitate doctrinam suam adeo suis inuentis cultam esse iactitent. Possem hoc multis, ex omnibus fere artis medicae partibus desumtis, comprobare e Xemplis, cum et in Physiologia et in Chemia, imo, quod magis adhuc dolendum est, in ipsa, quam practicam solent appellare, artis nostrae parte, quae non ad disputandi subtilitatem, sed ad humanae salutis curam referri omisi ino meretur, tot offendere possis hypotheses, tantaque reperire Commenta, certissima luxuriantis humani ingenii signa, ut, quomodo se extricare ex his possit, haud raro tiro medicus nesciat. Continebo me tamen intra artis meae limites, et cum multa experientia cognouerim, tales nugas ac ludibria, uti in omnem Chirurgiam, sic et in hanc eius partem transiisse, et esse cxortos doctores, qui cum discentibus viam ostendere vellent, rerum verborum que inaui strepitu, regularumque inutilium saepe, imo moxiarum, copia utilissimam hanc doctrinam corrumptarent ac conspurcarent, ' mearem partium esse duxi, data haca. Taxat hunc regularum, vRETVs in eleganti libello: quas potius in vulgus receptas EIsai Jur l' a s des regles genedixeris opiniones, abusum LE- Fales, ex conire les prejuges, qui
357쪽
naturaIis adminiculis.147 hac seribendi occasione, monere artis cultores, ne nimium fidant his subtiliter expositis praeceptis, sed naturam sequantur ducem, ea inque, si opus est, eiusmodi artificiis iuuent, quae conuenire naturae legibus iisque consentanea videntur, et se sua simplicitate commendant. Licet enim facile concesserim, quod scite nuper admodum ac eleganter, ut solet omnia, Exc. PLAZIVs V monstrauit, fac peposse naturam non solum ab arte iuuari, sed et haud raro
Optimo cum euentu superari: temeritati S tamen arguendos saepe esse medicos, qui naturae moliminibus aut frena iniicere, aut intempestiuum calcar addendo aegros in praecipitium dare audeant ipse fassus est. Quod quidem a sertu in , uti in omni medicina, sic vel in primis in obstetricia arte innumeris exemplis comprobat quotidiana experientia, docetque deuinci cogique vix unquam naturam
posse, quae obsequiosam se praebet ac facilem , si in ipso,
quod poscit vacillans, auxilio ferendo, statas sua, atque nunquam impune violandas leges curatius obseruaueris. Cum igitur in obstetricantium doctorum scholis multa di dicerim praecepta, et in huius artis scriptorum libris plura adhuc inuenerim, quae in exercenda arte aut superflua, aut minus accurate definita, aut saepe noxia, quod verum ac unum auxilii genus iis longius disseratur, ipse ρxpertus fuerim, constitui mecum in variis scriptiunculis academicis exponere ea celebrium auctorum dogmata ac praecepta, quibus ta in naturalem, quam artificialem partum iuuari ac perfici iubent, quae tamen mihi in ipso artis exercitio non satis fida, certe non omni exceptione maiora, visa fuerunt λ addereque ea, quae obstetricum Vulgus, saepe cum magno parturientis ac laetus discrimine solet adferre partus adiument . S Quanquam autem praesertim hos erro 1'orassent aux progres de Pars
des accolicheurem. Paris i 66. ipse tamen regularum, qUa praescripsit, copiae ae subtilitatis haud raro arguendus. resb. in Programmate de arte naturam superante, IT J2.
tentiam LMvRκΥus, qui in praefamine modo citati libri
358쪽
348 Geister Dissertatio de partus
res in artificiali partu, vel in versione infantis, vel in instrumentorum tam inuentione quam adplicatione deprehendendos et te, lubens confiteor; non tamen deesse mihi videntur et in facilis ac naturalis partus au Xiliis, eiusmodi luxuriantis humani ingenii vestigia. Hinc primam hanc dissertationem de isto partus genere, quod haud raro nimiis artificiis turbatur ab imperitis, ac in dissicile conuertitur, conscribere annisus fui, summopere laetaturus, si quid ex his, leuiter disputatis, in parturientium commoda utilitatis redundare intelleXero
De partus naturalis definitione. Sed iam in ipso tractationis meae limine haestandum
mihi esse sentio. Cuin enim summopere videatur necessarium rite et accurate definire, quem partum existit nemnaturalem esse dicendum; fatendum mihi est e video, me nullam inuenire certam et omni exceptione maiorem huius distinctionis descriptionem. Quod multos esse . vehemen ter miraturos haud dubito. cum in tanta de arte obstetricia compendiorum conscriptorum copia ne ullum quidem eZsset, in quo non sint cxposita satis partus tam Varia ge'nera, quam signa, quibus unum ab altero commode possedistingui sibi auctores persuadeant. Desinent tamen hi mirari, si curatius paululum disquirere ac perpendere at tentios oluerint has , a scriptoribus prolatas, descriptiones, cum mea quidem sententia, omnes illae, in exe cenda arte Obstetricia vel plane sullum, vel certe eXigUUm valde, ita exponit: Travailier, inquit, I' on professe: est datis ces
per ues progres des l' ara, que
359쪽
valde, usum praestare possint, tam ad praesagium partus futuri, quam ad ipsum ala Silii, si quo opus est, ferendi
genus eligendum parum accommodatae. Solent enim plerique tam veterum quam nostri aeui scriptores in distiti quendis partus generibus, quorum vel duo vel tria ponunt,
naturalem nimirum, usu Naturalem et c0ntraua stiralens,
respicere ad eiusmodi momenta, quae, cum vel a matris habitu, vel a foetus figura aut situ, vel ab utroque pendere possint, ob leues innumerasque causas, tam varia ac fallacia deprehenduntur, ut certam discriminis notaria non suppeditent. Qui ad foetum respiciunt, eum ita naturali
pactu non modo rite in utero compositum, sed ci viuum, sanum, vegetum ac perfectum esse volunt: hinc ad comrum mentem nullus immaturus, aut demortuus foetus,
absque artis auxilio, siue per naturalem partum, eXcluderetur, quod tamen haud adeo raro fieri constat. A matris habitu qui distinctionis notas petunt, illi eam, ut . hoc VnUin tantum asteram, non modo per grauiditatem, sed et per Omne puerperii tempus sanam ac nulla morbi labe temeratam supereste debere contendunt, si partus, quem passa esl, facilis ae naturalis diei debeat. Alii ad partus durationem attendunt, nullumque, qui vitra sex horarum spatiurn extenditur, naturalem appellandum censent. Alii ex ipso ellectu determinant partus genus, et eum, qui absoque artis Ope, solius agentis naturae viribus perficitur, nain turalis nomine dignum iudicant. Ne, si sigillatim recensere vellem auctorum varias descriptiones, nimis longus sim, liceat in summam contractam addere partus distinctionem, quam sere communi suffragio, omniumque plausu exceptam este inuenio. In eo consentiunt nempe, ut naturalem 1. facitim s. et perfectum existiment eum, quo perfectus ablolutusque foetus, valentiori sanae matris nisu, et uteri ac abdominalium musculorum contractioneVivus ac vegetus in lucem editur. Eiusmodi partum, nisi ab obstetrice turbetur, solius naturae uiribus seri, pauci hori. absolui, matremque per totum puerperium sistud mmanere
360쪽
manere ad si manti Praeternaturalem s. ut alii volunt nouMaturalem intelligunt eum, in quo praeter naturam, quae sola nou sussicit, aut impedimentis remouendis impar est, artis desideratur auxilium. Partus tandem, qui vel contrarnaturalis vel artificialis dicitur, is est, in quo artem omne auxilium praestare oportet, adeo, ut cuneia naturae conamina non tam iuuare ab arte quam supprimi deceat. Displicuerunt aliis haec, cuilibet generi imposita, nomina, cum non satis apte aliquid contra naturam, multo minus praeter naturam fieri dicatur, hinc mutare ea paululum suadent, et quem olim naturalem appellabant partum, cum nunc facilem; quem praeternaturalem, eum labo- Iiosum; et quem contra naturaleria, eum artificialem dici iubent. Neque tamen et ex hac scholarum subtilitate multum utilitatis in artem redundasse perspicio. Cum et ipsi intelligerent celebres varii a uel ores, non sum cere has generum partus diuersorum descriptiones, sed opus esse,
vi suis signis a se inuicem possint distingui, longum satis
catalogum horum signorum addunt, et fuse Omnino enarrant iHomenta et phaenomena, quibus collectis determinari possi, inina iacilis ac naturalis partus fuerit, an praeternaturalis. Unum tantum I OEDERERUM, J cui in arte nostra multum debemus, adducere ad huius asserti probationem susticiat. Quae tamen omnia, cum ita comparata sint, ut, vel non nisi omnibus iis collectis ac conquisitis, patius, absoluti et ad finem perducti, genus definiri, uel excluso dein tam foetu, ne dicam post puerperium per adium, de partus natura iudicium ferri queat; vix poterunt haec ab iis recensita signa, obstetricantibus, ad parturientem acceri tis, usum praestare, ut inde coniicere ac iudicare valeant, num partus futurus sit facilis et naturae viribus committendus, an arte adiuuandus ac perficiendus.
d. vici. Eius Elementa artis etens gyiIn licher A vineis xetur obstetriciae, I 6ῆ. p 96. - . Hebummenlamst Hild burghaudii A Merentur et ea hae de sen, 17TO. P. II 8. 3. 1 9. re legi quae exstant in Sebiaz.