Sylloge opervm minorvm praestantiorvm ad artem obstetriciam spectantivm : qvam cvravit atqve edidit, et indicibvs necessariis avxit

61쪽

osii mafricis interni ad ir. eius extensonem inhiatori vi opus est, unde facillimo ne gotio pessima metritis, matri plerumque letalis, in se quitur. Is Temporis grauiditatis. Primis gestationis temporibus, quam ultimis, propiori periculo grauida urgeatur; φ licet in hoc casu ouum abortu facile elidatur. 9 Symplomatu . Instantis mortis praesagia horri. pilatio, artuum, narium, faciei, totius corporis, frigus, vel et rigor; pulsus vacuus, debilis, celer, inaequalis, intermittens; aurium tinnitus; oculorum caligines; dyspnoea; anxietas; animi deliquia; sudor frigidus ex uniuerso co poris ambitu manans; conuulsiones; ' sensus aboliti, aliaque plura, non sine ratione habentur. Interim quum s xum sequiorem fere tenacioris vitae experientia monstret, ut ne quidem moribundae feminae semper credendum sit, et parturientes asphyxia raptae,' etiam 'altero die ad vi tam redierint, mirum non erit, si conti ulsae, vel et animo linquentes primiparae subinde, licet rarius, adhuc

euaserint.

f. Quae quidem f. 14.) enarrata signa diagnostica ad

placentam ostio insertam, poti mediam grauiditatem, nequaquam vero ante id tempus, dignoscendam, sufficiunt. Ab ortum itaque, qui ex hoc secundarum situs vitio frequentius contingit, ut in nostra arte consummatissimus S i medicus adfirmare non dubitauit, nec certo praesagire, i nec praepedire possumus. Inter leuiora pericula versaturi grauida sanguinis profluuio primis mensibus vexata,' liceti foetus tantum non semper perdatur.

y. Idem tratis de malaries es femines gress P. I O. g. Idem Aphoris. XLVIII, LVII.

Edit. Amstet. e. SMELOE l. e. Vol. I. Lib. II. Cap. I. Sect. II. l. MAURICE AU Aphoris

XLVIII.

62쪽

s; Brund Disperi. de secundis ambitui

3. IT. In li is dubiis et metuendis rebus auxilio arcessitus medicus obstetricius, omnes et singulas conditiones, quae in casu singulari sese ipsi obiiciunt, attenta, pacata, pro Uida, et proba mente lustret, ut cognoscere, atque ex artis legibus determinare, valeat, vimina partui huic iniquo manus medicae adplicandae sint; nec ne. Etenim si vinquatra, sane hic, cautione opus erit, ne leto extinxisse dicatur eam , quam sors rapuit, aut adstantium feminarum incuria crudeliter consumsit. Partus huius praeternaturalis speciem promtum postulare auxilium; et manu quantocius absoluendum esse, fere omnes artis nostrae doctores consentiunt,' ut unicam salutem in festinato partu, f et quidem quouis tempore, quo haemorrhagia, ex placentae separatione nata, urget, arte

moliendo, ponant. Quum enim placenta abscessit, fluit fangvis e vases parentibus, qrtamdiu vici us disentus: Da

cuefactus autem adpringit se; sit fanguis fere conquiescit.

Attamen a vulgari hac sententia recedere videtur PVZos, timens, ne ob deficientem adstrictionem haemorrhagia perseueret, quum fibrae uteri motrices ob lubitam exinanitionem tonum suum recuperandi tempus non habeant. Et quamquam hic metus vanus sit, quoniam eadem velocitate, qua foetus pedibus arreptis protrahitur, matricis fibrae se constringant vasa interposita comprimendo claudant: potest tamen haec methodus subinde usui esse, hinc eam quoque infra paucis exponere iuvabit.

63쪽

530lii matricis interni ad D.

g. I 8. Quemadmodum igitur conditiones dantur, quae paristum hunc quantocius arte absoluere iubent: sic dantur quo que, quae, eumdem naturae committi posse, docent. Quas quidem probe distinxisse nullo non tempore poenitebit. Nequaquam ergo, si placentae margo uteri ostium parum attingeret, aut et huius dimidiam partem degeret, adeoque illius parua modo portio in ostio digitis obuia fie rei ; si eodem tempore cum illa parte protrusa foetus velamenta a liquore amnii in vesicam, legitimo modo formatam, expanderentur; si haemorrhagia minus larga foret, imo paullatim minueretur; si nixus ad partum veri, et violentia, et frequentia, increscerent; si pelvis bene conformata uterum in axi suo situm reciperet; si foetus rite collocatus esset; si mens parturienti constaret, viresque suppeterent; si symptomata enarrata . t n* 9. abessent: ac reliquae ad partum naturalem necessariae conditiones adessent, manus medica operi admouenda est; sed negotium naturae actuosae beneficio relinquendum est. Praeterea auctores nihil moliri suadent, si ostium uteri durum, quasi callosum, et pertinaciter clausum existat, 'ne violentia, qua tunc aperiendum foret, utero illata, metriti di funestae occasionem praebeat; licet et in hoc casu, urgente necessitate, hac dissicultate non obstante, alii opus adgredi iubeant F tb Unt porro, qui autumant, nihil tentandum esse, si signa, mortem inflantein praesagientia 3. I . nR. 9.), adessent, parturiens extrema ageret, et prae primis et US vires funditus exhaustae forent, singultus fatigaret, sensusque externi et interni aboliti silerent. ' Sed quum experientia docuerit, foetum subinde tardius periisse, ut mortua quoque matre adhuc superuixerit,' et quum huius

D 3 omnino

64쪽

omnino ratio habenda sit, pis, sollersque manus medica Opem ferre non recusabit; praesertim, quum foeminae exas PhyXia non raro iterum reuiuiscant. Prudentis tamen est in hac rerum facie amicis parturientis praesentibus verum flatum ante oculos ponere, de euentu nihil certi promittere, ' interim tamen, quae verus numinis cultus, a

scientia, dielitant, fideliter peragere, eXitumque proui,

dentiae diuinae committere.

Quum ergo profluuium sanguinis acrius instat, nixus et efficacia et frequentia minuuntur, inao sere obdota miscunt; in ostio et retro segmentum uteri grauidi in se. tu , nec pars quaedam foetus oblata, nec membranae laetum includentes, nec vesica liquore amnii turgescens; sed in vagina multum cruoris congelati, et in matricis Orisicio massa quaedam spongiosa, tactu deprehenditur, vires parturientis decrescunt ostium molle, aequale, minus resistens, inuenitur, uterus, aut et foetus, inique siti sunt, symptomata exposita . Is . n*. 9. periculum minitantUr, quiescere, aut cundiari sane nefas. 'Ab usu remediorum sano uinem sistentium nil boni hic exspectandum, omnia enim medicamina in cohibendo sanguinis uterini fluxu quamuis efficacia, in nostro vitio incassum tentantur quoniam causam, et mali fomitem, nulla ratione tollere valent. Quin et ipsa venae pertusto, quae alias in profluuiis sanguinis uterinis utilem se praesti, iit, quum placentae auulsio eam induxit, nocebit. 'Quamdiu enim uterus sua contenta non dimisit, sese quo,

que adstringero nescit; hinc nec adstrinsentia, nec styptis

65쪽

. osii matricis inferiri admis.ca, lumina vasorum minuendo, aut humores cogendo, aliquid proficient; praesertim quum ceruix in partu maximam dilatationem subeat, eiusque vasa a nixuum violentia multum patiantur

Simul ut omnium conditionum sagax et circumspectum scrutinium, maturaque meditatio, agere, et quidem manu, iubent, ante secum rite decernat quid agendum 8 et qua ratione succurrendum sit ' quam operationem ipsam adgrediatur, ne sine scopo marius rei iniiciendo, et se ipse in , et parturientem, irrito conatu fatiget. Idcirco summa cum attentione de nouo in omnia curiosus inquirat, ut foetus, matricis, situm; ostii pelvisque habitum; placentae inique adfixae conditiones, exquisite ςognoscat, omniaque secum rite, mature, perpendat. Prout enim hae conditiones variant, variabunt et ipsae ii dicationes, quas explere medicum obstetricium oportet. Dissilendum tamen non est omnes, qui se obiicere possunt, casus, et rerum hic occurrentium discrimina, conditionesque, ad certus classes reduci vix posse. Celebrem olim virum μ hac in re consentientem habeo, qui, ninil amplius, inquit, de hae operatione loquitur de ex tractione laetus mortui, et rebus ad artem obstetriciam

pertinentibus in publicum dabo: proptὸν funimas i tus

di cultates, quae circa ipsam occurrunt. Etiam si euimilIam plus quam quadragies propriis manibus administraverim, et DXor mea plus quam trities, Nondum duae o

feritationes, quae sibi inuicem ex omnibus respondissent, Occurrerunt, sed femper aliquid .noui, iam circa silviu foetus , iam circa dispoisionem uteri, et partium genitalium, aut parturi ntis infertihnit. Quis igitur rem tam intricatam, tantisquρ mutationibus dissicultatibusque coniun diam, ad certam methodum redigere poss t.

66쪽

3 6 Braud Dislsept. de secundis ambitui

Tentabo tamen, quid enim tentare nocebit' an res hanc partus difficilis speciem circumstantes, et concomitantes, synopsi quadam generali ante oculos ponere pos sim, vi sic filum habeam, quo ex hoc labyrintho me

extricem. In uniuersum symptomata Vrgentia, quae ex hoc placentae situs vitio nascuntur, medici obstetricii auxilium exigUnt. I. aut ante sextum mensem, quilin nempe Ouum abortione relicitur.

II. aut post sextum mensem, se eiu ad maturitatis, et foemina ad grauiditatis terminum, adspirantibus, quo in casu Q vel vitium hactenus expositum solum, nullis aliis partus impedimentis grauioribus sociatum, adest.

Id quod si obtinet, foetus

aperturam superiorem nondum ingressum est, ubi placenta

αα aut penitus auulsa, et in vaginam vi nixuum protrusa, Occurrit; ββ) aut eius tantummodo portio soluta, cum multo sanguine coacto adhaerente, obuia est; a) nunc nihil de placenta in vaginam prouolutum inuenitur sed tota adhuc in matricis cauea retisnetur. In hac rerum facie οι aut ossium uteri ad sussicientem latitudinem dilatatum est, et plaeentava vel sede quadam soluta , laxius adhaerens

inuenitur, velamenta vero

I) modo rupta, et liquor amnii effusus; ab modo adhuc integra, deprehenduntur; bbb vel circumcirca orae ostii interiori adhuc firmiter adcreta haeret, tum plac tar modo perforanda est, ut manui per eam mediain via in uterum pateat; α ruo

67쪽

' Oisii matricis inferni adfixis. a) modo locus quaerendus, ubi minus firmi. ter adhaeret, ibique leniter deglubenda est. β M aut ostium nondum sat dilatatum, idcireo secunddin artem aperiendum est; quo saetoplacenta obuia na) vel in omni ambitu adhuc adhaeret, ob) Vel sede quadam auulsa deprehenditur, et quidem velamentis 1 nunc integris ;a nunc rupti S. b) modo caput cum parte placentae oblatae iam in pelvim delapsum est, ut foetus in uersio locum

amplius habere nequeat. TUnc caput

I) aut in media pelvis minoris cauitate ita subsistit, ut ostium αα) vel apertum sit, et placentaoab aut protrusa in vagi u m, et quidem a) nunc tota a) nunc pro parte tantum; bb) aut orificio praetensa adsiet; β 2) vel occlusum sentiatur: a) aut in apertura pelvis inferiori haeret. β) vel aliis impedimentis et partus vitiis complicatur, quae sedem suam habento aut in Detu v. g. stus iniquus, caput mole

maius.

b) aut in matre, ut mala pelvis conformatio, ut e rus oblique situs, prolapsus et cet. Ex quibus omnibus, probe cons deratis sicillimo negotio indicationes speciales, quae explendae sunt ab eo, qui mauibus malo huic succurrero tentat, deducuntur.

Placenta ostio matricis insita frequentiorem, qURm Vulgo creditur, abortus causam constituit. Haemorrhagi δὶςuior grauidam ante quintum , sextumue, mensem in xi.

P s dens

68쪽

58 Brund Dissert. de secundis ambitus

dens postulat remedia congrua, qualia fere quieS corporis et animi, venae pertusio, aer frigidiusculus, medicamenta refrigerantia, sopientia, leniter adstrictiua, ut rhabarbarum t9stum, cum vitro antimonii cerato, atque opto habentur. Quibus et similibus , si leuamen Obtineri nequit, et signa abortum praesagientia increscunt, allaborandum, ut uterus, a contentis suis vacuefactus, se adfringere queat. Quo propius grauida a sexto mense abest, eo facilior erit diagnosis, eaque maiori cum fiducia

Partes tractare, foetumque protrahere possumus. Quo-' tiescumque abortus aute quintum mensem imminet, ex. yulsionis negotium tuto naturae relinquitur, utpote quae,

siue secundum, siue praeter naturam, laetuS prodeat, Ope uixuum feliciter excutitur, ut obstetricii medici auxilio uix indigeat; si vero omnia lentius procederent, periculum faciendum, an, uno vel altero digito in genitalia introducto, matricis ostium aperiri, secundaeque oblatae arripi, protrahique possint. Violentiam tamen adhibere nefas, et potius exspectandum, donec natura ad expellenis dum sese accingens, ostium diducat. Facilius optatam Contigemus metam, si Ouum, vel placenta, iam in vaginam pro parte expulsa, haereret. Et quoniam sanguine inucoque omnia lubrica digitorum vim arripientem, extrahentem, plerumque eludunt, praestat ad forcipem Le- etianam istuce a faux gerans pro extrahendo abortu, seu ouo abortivo, fabrefactam, ' confugere. Quum abortus post quintum mensem imminet, foetus aut legitimo situ obfertur, viresque parturientis Vigent,

aut non. In priori casu naturae totum negotium relinquimus; in posteriori odi uni arte aperitur, pedibusque arreptis laetus protrahitur. Q

69쪽

osii matrici inferni noxis.

Foetus ante quintum mensem ex sius, quum diu superstes esse vix queat, quoque non est, cur de eo coi seruando multum solliciti simus. Dispar vero res est posssextum mensem elapsum, quoniam tum non solum vitasseetus prospiciendum, sed et quam maXime grauidae conseruationi, utpote quae circa hoc tempus ob vasa sangui fera ampliora aperta periculum ex haemorrhagia facilius, velocius, pereundi incurrit, prospiciendum est. Ut ergo. metam felicius attingamus regulae quaedam generales. ante ipsam operationem notandae, ac exsequendae, sunti) Parturiens in statu congratuin, et ipsi, et medico obstetricio, quantum fieri potest commodum, νFonatur. Quam quidem legem prudentia dictitat, saepe enim ne gotium protrahitur, improuisaque impedimenta multum temporis absumunt, hinc viri usque viribus parcendum. Sellae obstetriciae, quales vulgo adhibere solent, huic casui iniquo minime aptae sunt. Praestat igitur grabatum extemporaneum moxnianum,' vel alium, ' construere si perfectissimus I Rignit adparatus V non ad manus foret. Prioribus ita incumbat, ut Os sacrum margine lecti, pedesque dependentes adstantibus, fulciantur. Sic puerpera commode requiescit, et viae auxilianti magis patent. a) Firmetur per minifras, quarum quatUOr requiruntur, duae nempe lateri adsidentes, quae pedes, scabellis insitientes, vel genu suffultos, ita sustinent, ut altera manu genu, altera talum, proximumque tarsum, comprehendant, femoraque diducant; tertia capiti humerisque prospiciat; quarti neces aria operanti porrigat.

3) Parturientem, ministrasque ius at , quomodoso g/rere debeant, illamque bono animo, et .in prouiden ita diuina adquiescente, esse suadeat.

70쪽

Bratis Differt. de fecundis ambitui

ο) Dum parturientem sic componit, quantum fieri potest, a Vistu nimio caueat, quoniam haemorrhagia silens facillime inde recrudescit, imo augetur. Omnia ea ratione disponat, nε urbanitatem laedat. 6) Matrem, vel foetum debilitatum, Ursicieulia remedia, quin et serramenta, forsan necessaria, praesis sint,

curet.

) P dente et medico christiano digna prognosi se

denuo muniti t. Exsequatur regulam CELsi : sunullum adparet aliud auxilium, perituraque sit, quae laborat, nisi temeraria quoque via fuerit adiuta, in hoc statu boni medici est ostendore, quam nulla spes sit sine operatione, faterique quantus in hac ipsa sit metus; et dum demum, si exigatur, opus adgredi.

omnibus rite dispositis ad curationem ipsam, quae manuum opem desiderat, se acci upat. Primum est, ut omnia coacti cruoris frusta sollicitu et prudenter educat. Quum iam , his excussis. secundae penitus abstractae, in vaginam eiectae, deprehenderentur, c . a O. α. a. I. αα. eaS continuo, et ante foetum , eximere' oportet, separatae enim foetui non amplius prosunt, et manui auxilianti impedimento forent. Oculata medici manus placentam totam, aut et Us partem, a sanguinis congelati frustulis probe distinguat, ne eam forsan, parte quadam sua adhuc cohaerentem, pro cruoris thronabo habeat, et in matris, infantisque, internecionem protrahat. Placenta a cruore coacto firmitudine et res flentia, quas digitis contrectantibus dat, maioribus, ac praeprimis tuberibus, seu lobis cum interiectis

Cap. X. .