장음표시 사용
11쪽
CAP. III. De convulsionis , epilepsiae , e lammia, V Pρας νοσου, speciebus atque curationibAS. . 277 Tabula spaseniorum generalis 28 S
CAP. III. De animi defectione , ejusque speciebus
Tabula debilitatum V privati0num gene-
Tabula anhelationum gerieralis. . . . 3IO
Mentis m0rbi. CAP. I. De mania V melancholia , earumque cu
12쪽
CAP. IX. De me venerea, ejusque curatione. S M Tabula cachexiarum generalis. . . 36
13쪽
De febribus continuis earumque Detiebus
FΕΑstices naturam in universum Lectoribus nostriSex illarum descriptione & theoria, quam in priore hujus operis parte dedimus , satis cognitam esse , speramus. Iidemque in memoriam sibi revocabunt,
hunc morborum ordinem eX quinque constare generibus , quorum primum febres c0ntinua, alterum intermittentes , tertium remittentes, qUArtum exanthematicae , quintum hecticae , constituant.
Febres continuae in quinque species dividi possunt.1) In febrem continuam simplicem ;2) In fatrem contrutiam infaminatoriam , 3) In febrem continusus nerUGamq) Iii febrevi continuam putridam is) In febrem continitam miAtam.
14쪽
I. In febre continua simplici neque evidentia inflammationis signa, neque graviores systematis ne vossi turbae, neque manifesta sitimorum Vitia, apparent. Calor talis cli, qui nec Vere inflammatorius , nec putridus, dici possit. Praecordiorum quoque oppressio, nausea, atque debilitas, non admodum magia pe sunt. Caput, quam ViS Pler UmqUe vehemon- ter doleat, haud magnopere tamen turbatur. Pulsus, etsi frequens, tamen aequabiliS cit, neque insignem duritiam caehibet. Moveri solet haec species ab erroribus, in victu cIatione committis, a perfrictionibus , ab e rcitationibus nimium vehementibus , ab excretionibus Daturalibus suppressis, a rebus acribus & noxiis, in canali cibali subsit stentibus , vel ab injuriis extemnis. Incidunt autem liae causae in ea corpora, quorum solidae juxta fluidaeque partes in plenissima integritate ac sanitate constitutae sunt. II. At tibi febris continua in corporibus valde robustis movetur, quorum vasa magnam firmitatem habent, & sanguine denso , particulis rubris abundante, repleta sunt, hae particulae, a stimuli, cor ac systema arteriosum irritantis, vi in vehementissimos motus actae, summum calorem λ siccitatem excitant, crassioresque illarum , in canales , qui secundum naturam tenuiores tantum atque subtiliores humores transmittunt, intrusae , vasa distendendo , fibrasque sensiles distrahendo , faciei & oculorUm ruborem, cum capitiS, aliarumque corporis
partium, dolore violento, essiciunt. Huic febrium continuarum speciei pulsus pleni, Validi , duri, rapidi &, qui ipsam distinguit, calor manifesto immoderatus, in flammatoriae cognomen fecerunt. III. In contrariae constitutionis corporibus, qUO-rum humores vas pidi ac tenueS, nervique ad excipiendas impressiones valde opportuni sunt, si febris
15쪽
moVetur , raro insignis quidam calor accedit, pulsus nec pleni, nec validi, quamvis celereS & inordinati, sunt , neque litis , quae caloris magnitudini potissi-nHim respondet, fere unquam tanta est, Ut multum. molestiae exhibeat: sed . partibus solidiS in universum praeter naturam relaxatis, fluida, quae subter cute sunt , maximam partem per hujus poros in sudorum glutinosorum speciem prorumpunt, Virium infirmitas multo magis , quam in praecedente specie , conspicua , corporisque ad spasmum & alia symptomata, ex perturbato sys remate nerVoso pendentia, proclivitas longe major eis. LX quibus necessario consequitur, Ut haec febrium continuarum species sminus celeriter progrediatur , nec tam brevis atque acuta sit , qUam praecedens, quoniam aucta fluidorum vis partium solidarum contextui tam cito, quam in febre inflammatoria , destria ludo non sufficit. Atque ideo haec species febris
contiuua lenta , si Ve nerv0 a , appellatur. IV. In tribus his febrium continuarum speciebus sanguinis crassis, saltem ante morbum , Vel morbo incipiente, non magnopere vitiari statuitur: in progressu autem febris , maximeque hujus quae ingenti calore inflammatorio hominem adoritur, talia saepe
accedunt symptomata, quae magnam Corr Uptionem atque acrimoniam, & sanguinis crasin non mediocriter dissolutam signis cunt , ut qui non raro pCrp0rOS , in arteriarum, cuti subjectarum, tunicis hiante S , exsudans, aut fortasse , corrosis illis, er Umpens, in telam cutis cellulosam effundatur, Cuticulamque ele Vet , Vel varii coloris maculas efficiat. Sed quarta febrium continuarum species est, in qua fluida, si mulac primum accedit, corrupta utque depraVata apparent. Haec ex evidente ad putredinem procli Vitate putridae cognomentum accepit, & in plures Varietate 8OVidi potest, quarum Donnullae ab acrimonia qua-
16쪽
dam specifica oriuntur, summamque alios inficiendi
potestatem habent, aliae certis anni temporibus gra santur, quaS epide micaS Vocant, aliae certis regionibus propriae, sive endemiae, sunt. U. Persaepe autem vehementes febres continuae occurrunt, qUurum notae tam parum distinctae sunt,
ut dissicile dictu sit , num inflammatoriae, an ner-Vosae, an putridie, appellari debeant, quum symptomata, unicuique trium harum specierum propria, tam aequabiliter inter se commixta sint , vel unum in aliud gradatione tam obscura transeat , Ut limites , qui ipsa discernant, praecise definire non liceat. Sic, exempli gratia, summa nausea, atque ultima virium imbecillitas, quae febris putridae symptomata characteriitica Rint, non raro sim hae cum magno calore, pulsuque celeri, valido, &duro, quae propria febris inflammatoriae signa sunt, inveniuntur. Quare hanc sebrium continuarum speciem mixtam cognominari
Quinque igitur in totum febrium continuarum species sunt.
De curatione febris c0ntinuae simplicis. Quo Motio febris continua simplex hominem in Vadere soleat, speciatim exponi, necesse non est, siquidem hoc ex iis, quae de febrium origine & progressu generatam a nobis dicta sunt, facile colligi potest. Nihil igitur aliud nunc superest, nisi ut doceamus, quid Medico agendum sit, ubi neque gravioris alicujus inflammationis indicia, neque insigniorem systematis nervosi perturbationem, neque conspicuam in pueredinem proclivitatem animadvertit.
17쪽
Si mitiora sunt symptomata, tota curatio Cepe n turae committi potest, satisque est, aegrotum ab iis, quae Ventricultam Onerare, ac nauseam & syste malis vascularis irritationem augere polient , abstinere , potionibus diluentibus liberalius uti, atque ad per I- pirationem promovendam in lecto se continere. Sin autem graviora accedunt symptomata, sic. ut magna praecordiorum oppressio & magnus calor sen
tiatur, pulsusque plenus ac paulo durior siit, aliquot sanguinis unciae detrahendae sunt. Quod si alvus adstricta est, mannam cum sale Glauberiano, vel seignettiano, in sero lactis vinoso leviori solutam, per
partes assumi oportet, donec ter, Vel quater , t Ur gaVerit. Quo facto , alienum non erit, aegroto sub noctem potionem pare goricam cum decem, Vel quindecim , tin eiurae thebaicae, & triginta, Vel quadraginta, spiritus nitri dulcis guttis exhibete , quae stricturam spasmodicam non tantum laxet, sed etiam ad resolvendam illam faciat.
Ρostero die, si calorem ac praecordiorum oppressi O-nem adhuc durare, cutem siccam manere , linguam sordidam esse, aegrumque non quievisse , in VeniaS,
id agendum est, ut, si fieri possit, febris progressus
impediatur, eXhi hendis remediorum, e stibio paratorum , minutis portiunculis. In his nullum est, cujus certiores sint effectus, quam tartari emetici, qui praeterea etiam reliquis parabilior est , eamque ob causaria tantum non semper adhibetur. Solvendus est in paucis unciis aquae
alicujus simplicis, sic, ut julepus inde conficiatur, vel cum medicamento aliquo testaceo , eXiguo quus acchari pondere , conteri potest, ut in minutaS dividatur portiunculas, in quarum singulis sexta, vel quarta, Vel tertia, vel dimidia grani pars sit, prout aegrotanti S aetas, vires, sensibilitas, postulaVerint.
Si ventriculus saburra aliqua, quam ejici Oportet ,
18쪽
praecipueque acida, oneratus est, vel minimum tartari emetici pondus vomitum provocabit, qui promovendus hic est, sic , Ut aeger aquam, quae flori-hu S chambemuli, aut herbae cardui benedicti, infusa fuit, vel aquam ad cruditatem, cum aqua calida Vulgari mixtam, largius bibat, quoad , omnem sabur- Tam rejectam esse, appareat. Quo facto, ventriculo trium quatuorve horarum quies conceditur. Praeter- lapso autem hoc spatio, ad tartarum emeticum denuo Te Vertendum, ejusque usus tertia qua quo, Vel quarta hora, repetendus est, data inter liaec operi', ut aegros OPUS aptu S, Velut aqua , ex qua hordeum decoctum
est, aut serum lactis duplicis, suppeditetur. Haec curandi ratio, si mature adhibeatur. in plerisque febribus continuis simplicibus symptomata
molesta removet. Quae si1 non removentur, sed nausea& prsecordiorum opprestio adhuc manent, C lor ,
sitis, cutisque siccitas, augentur , capitis dolor ingra escit, nec aegri ullam partem quietis capiunt : in hoc statu, nisi vires prorsus dejectae sint, Venaeque conciderint, sanguinis missio iteranda est, quae, si
Caput nimi S Oneratum videatur, rectius in pede instituitur. Tartari emetici usus inter haec continuari , sed portiones tam parvae esse debent, Ut neque Vomitum Vehementi O rem moveant, ne i alvum validius
dejiciant. A quibus si venter nihil excernit, singuligdiebus vesperi medicamentum aliquod molliens clystere per anum immitti oportet.
Si, adhibita hac curatione, molestiae ante finem quarti, vel quinti diei, non conquiescunt, sed potius f mptomata graviora evadunt, febris pro stabilita haberi, eique aliquot adhuc dierum spatium accessurum esse, praedici potest, quorum numerus pro rerum
circumstantium diversitate diversus est. Neque tamentiri, nisi perraro, etiam ab expertissimis Medicis ita perspici possiunt, ut morbi vel eventum, ' vel spatium ,
19쪽
certo prete sagire liceat. Quaro prognostica nunquam non dubitanter proponenda sinat. Etiamsi enim res aegrotanti S eo loco sint, ut, quae praesens denuntient periculum, signa non appareant: tamen, quamdiu febris manet, semper cavendum nobis est, ne in tuto illum esse pronuntiemus, siquidem Lepe accidit, Ut morbi facies repente mutetur , & symptomata maxime terribilia atque funesta accedant, de quibus securissimi fuimus. Febres continuae simplices raro ultra quartUmdecimum diem porriguntur : intra quod temporis spatium operam dare oportet, ut estrenatos illarum impetu S moderemur. Sustinendus igitur aeger est potu , acrimoniam involvente, vel subacido, ciboque tenui tali, qui a ventriculo commode perferatur, nec gustui injucundus fit. Quod ad medicamenta attinet,
potio quaedam P, cui pauXillum tartari emetici
Paulatim adjice sal. abi th. q. odlerfectam saturationem. Dein affunde
Sacch. puri s. gr. d. Tart. emet. gr. j. Sumat c0chlearia duo, tertia gliaque h0ra. In Hibernia potioncs sex octove uncinrummensura exhiberi solent, Uc unum alter Umque cochlearium inde sumatur, non singulae
potiones seorsim, ut cum singulis bolis &put Veribus capiantur , quemadmodum in Anglia moris est.
20쪽
adjectum est, alvum lare liberam servat, cutisque
poros idoneos reddit, qui sudoribus, quum Venturii illat, eXitum concedant. Si caput vehementer afficitur, ejusque dolor graViS est, vesicatoria, inter scapulas, vel cervicibuS, admota, pedumque balnea& fomenta, levamen promittunt, ac placidam quietem invitant. Quod sit, canalem cibalem saburra acida repletum esse , apparet, utile est, unam alteramve magnesiae albae , aut medicamenti alicujus testacei, drachmam cum potione salina miscere. Alias autem terrena ista non multum proderunt. Sub finem febrium si arte-xiarum pulsus languescere 1ncipiunt, necessitasque Daturam aliquantum eXcitari jubet, non alienum est, pot1onum , in principio febris sumptarum, loco, serum Iactis vinosum, vinum, aqua dilutum , vel interdum meracum , e Xhibere. Atque in hoc statu potioni salinae spiritus aliquis aikalinus volatilis addi, vel apta confectionis cardiacae portio cum ipsa misceri potest ). potioni, octo unciarum pondus habenti,
spiritus volatilis aromatici guttae sexaginta iisque ad centum , & consectionis aromaticetae drachma una, vel duae, adjiciuntur. Felicem morbi exitum exspectare non sine causa licet, si copiosum in urina sedimentum apparet, eodemque tempore sudores largi per totum corpUS
oriuntur , si pulsus plenus , mollis , aequabilis , &minus frequens fit, aegroque post somnum sensus
Quamvis autem omnia symptomata plurimum remittantur, aegrotus tamen in vado salutis esse prius
videri non debet, quam , quae in febre fuit, pulsuum frequentia ita imminuatur, ut infra eam , qUM intimo esse consu everat, etiam subsistat. Evacuationes