장음표시 사용
431쪽
XXXV. c. 8. In Italia Demaratum Tarquinii Romani
Regis Patrem. . . Iam enim absoluta erat pictiarao iam in Italia. Exlunt certe, hodieque antiquioresti δερ picturas Ardeae in aedibus Sacris . . . . Similia ter Lanuuia durant et Caere antiquiores , et Osae. Ex quo auctoris testimonio liquescit, picturam ante Romanam conditam urbem extitisse , eamque ad periectionem adductam, praesertim apud Etruscos. Nonne etiam architectaram ab iisdem absolutam existimatur,
ipsamquo tempora immemorabili' inde iam a Romae ia- cunabilis addiscimus templa, publicaquo aedificia condita ex Tuscis introductis urbem ab Romanis ipsis. Nonnuot 'I'arquinii filius Circum Maximum aedificavit Θ et un.
denam vir ille ortus P nonne apud Etruεcos, qui archi . tectonicam artem ad maiestatem redegerant 3 Ex supra citato Plinio accipimus , plastices artem etiam apud truscos absolutam fuisse: hinc scribit: M. Varro tradit sibi cognittim Romae Posim nomine, a quo factas Romas iapas : item pisces, ita ut non sit adme. ctu decernere a Meris. Et paulo post subiungit: Fra terea celebratam hanc artem Italiae , et maxime E-ν uriae. Martialis lib. XIV. Epigr. 93 Tuscanica laudat
Arretina nimis ne Vernas Nasa monemus,
Dises erat Tuscis Porsena flatilibus. Et Plinius loco eitato cuiusdam Turiani mentionem iacit in opere fictili satis celebris : Turianumque a Fre. gellis accitum , cui locarat Tarquinius inoem Iouis in Capitolio dicandam. Fictilem eum fuisse, et ideo miniari solitum. Hine haud mirum etiam esse debet . si tot opera Tuscanica, praesertim vasa, longe qua patet Italia, et praecipuo in nostra Campania apud tot veteres urbes identidem reperiantur. Hinc est, ut hodie, dum in eruderandis antiquarum aedium ruinis, tot ac tanta estodiantur, ut nullum adrit Museum, quod haud Diuitigod by Corale
432쪽
1 29seateat millonis hisce optimis elaboratis fictilibus vasis. Praetereo tot urbes Veteres , uti Capuam , Nolam , Abellam , Cumas , aliasque plures, ex quibus in dios i- sinaoc inveniuntur, eaque omnia Tuscanico nonnisi opo. re elaborata reporiuntur. Ex eodem Hinio lib. XXXI e. 7 accipimus suo aevo Etruscas statuas saepe reportas ; hinc ait : Signa Tuscanica Per terras . dAPersa ,
Ea autem signa fuisse tot ac tanta liquet, ut Ita. lia tota iisdem fuerit repleta. Hinc Tertullianus Apologet. c. 8. sic scribit: Signa Gmaecorum , et Tuscorum Romam simulacris inundarunt. Romani vero post do- bellatos cunctos populos , et praecipuo Italiam , plurimas statuas Romam Convectarunt. Celebro hinc est ilia. lud , quod narrat laudatus saepe . Plinius ibidem de Vulsinio, e quo opido Romam translata fuero ad duo millia statuarum: Deorum tantum putarem ea fuisse, ni Metrodorus Me lius , cui cognomen a Roman. nominis odio indirum est, Prγter duo millia statuatriιm mariniis Plaeter citatum Plinium Clementis Alexandrini Stromat. lib. I. pag. I 32. auctoritatem asseremus, qui Etruscorum plastices 'artem
scanos aiunt plasticen excogi arae. Negandum antem haud est, ante Etruscos alias extitisse gentes , quae hanc artem excogitarunt. Fuerunt Hebraei, et aegyptii, non vero Graeci, qui hanc artem introduxerunt. Verum Etrusci ipsam fortassis ad perfectionis apicem reduxerunt , non vero illius auctores fuero. At nihilominus inficiandum haud est, quin iidem Etrusci in hac arte celebres evaserint , et praeclarissima composuerint opera ; attamen Quintilianus lib. XII. c. io: eosdem in arto duros arsellat. Plimus interim Apollinis, statuas mentionem facit sco supra citato : Videmus certe Tuscanicum φοι- linem in blibliotheca temρli Augusti, quianquσginta Pe- m a pol ce, dubium aere min itiorem , Gn Pu
433쪽
3 ochritudine. Ea autem statua satis pulchra esso debuit , quae in loco tam magnifico fuit collocata. Quid vero dicam de aliis celeberrimis gontis huius monuino alia I Restant adhuc ab aevo immemorabili pie.
raque in antiquarum Italias urbium ruinis nobilissimi vestigia. Quia memorem v'tuatissima urbis Volaterrae moenia , quorum reliquiae hodiedum advenientibus sunt miraculo: immania enim saxa sino calce connexa, quibus ea urbs erat aedificata , dubio procul artis raculum existimatur. Mitto etiam Perusiae Augustae moenia eodem modo effecta. Nonne etiam existimandum simili aedificatum structura nobilissimum Amphithoatrum Campanum , quod si non ab Etruscis, saltem illorum ordi. no fuit conditum t Ibi enim immania , et praegrandia saxa adhuc adservantur extrinsecus, et i Tuseanico ordine
Postquam de Etruseorum diximus monumentis, nunc heic pauca do huiusce gentis opulentia , deque aliis robus in medio ataremus. Ea Italiae Pars, quae quondam ad Tuscos pertinuit, omnium ditissima fuit. . Nam ea gons in Italiae iesius meditullio cum esset sita , coelique , terraequo alvitiis seueretur; opes hinc maximas a
naturae auctore donatas constat. Cum Vero non solum
vicinas, et Ionginquas possideret terras, quibuscum Commercium magnum exerceretur . sed etiam mare Su. perum , Inserum quo prospecturet; inde in vicina Graecorum , et longinqua litora merces opimas convectabat. Ex Halicarnassaeo lib. VIII. Demaratum proditur Corinthium mercatorem maguos thesauros in Italiam ad Etruscorum opida, et Polaponnesum attulisse. et brevi adeo fuisse locupletatum, ut ditissimus evaserit. Ex hisce narratis liquet, Tyrrhenos eo tempore Italorum omnium ditissimos extitisse , qui merces ipsas ex ipsorum felicissimo solo extractas porcipiebant.
Ea vero gens divitiis affluens, et in Italiae maditullio s ut anto innuimus adeo vitas deliciis, et illecebris suit dedita , ut cibos perquireret exquisitos, et
434쪽
3t vestibus indueretur sumptuosis. Huiusco rei testimonium adest apud ipsum Halicarnassaeum lib. Il. Quod confirmat alio loco, nempe lib. IX. Athenaeus de huius gentis luxu sermonem etiam sic instituit lib. IV. Παρα δε
θυ- Tyrrhenos bis in die mensae Aramarabantursu mosae , soridis stragulis et aureis omnis generis Masous, ει se Ortim decentium assistes multitudo , pestilus sun tuosis indutorum. Eo autem res rediit, ut non solum seipsos exqui
sito tractarent, verum .etiam hospites , et quicunque ad illorum domum perveniret. At undenam isthaec omnia vitae bona , nisi ex ipsorum Ionga pace, et fortunae
indulgentia, et felicitato astanto, qua illorum solum per longam annorum seriem ut credibile est ) nullo
Intratino extemove turbatum bino fuit unquam Z I incaries ad ultimum perfectionis gradum apud ipsos pervenisse constat, ut etiam do aculptura, de architectura , aliisque factum est. At ea gens , quae per tot sa cula in Italia a vetustissimis ipsis temporibus fuerat dominata , quaeque ad maiestatem . et divitiarum pervenerat culmen , quaeque ad illud usque tempus luxuriose vitam egerat; brevi ad sui ipsius ruinam accedebat. I inc Miseminati mores apud eosdem , es nullo belli usu deturpati per longum tempus, cum tot annis vicinia populis pace reddita, postea ad Imperii lapsum pervenere. Hinc longinquae vicinaeque elleratae gentes bellis instructao Etruscorum beatum invidentes solum ,
illorum rempublicam a fundamentis overtero omnino con
stituunt. Galli primum, qui cis Alpes incolebant ea
gens tunc temporis celeberxima, et ad militares labores
assuata in Etruscos irruit ) illvi um opida sortissima diripiunt , atque populantur. Vix Romanis ortis et Romulo primo illorum Begocain Fidenatibus, et Volentibus bellum geronte, eo res
435쪽
i 3 a rediit , ut illorum urbibus validissimis expugnatis, praed a divitiariiiiii immensa illa fuerit potitus. Ita narrant Plutarchus in Romulo , Halicarnassaeus lib II. et Livius
lib. I. Infinitum vero esses enumerare tot praelia horrenda , quae Romanos inter, et Etruscos gesta fuere , quo tempore horum res eo venerant, ut illorum potemtia, et antiquum fuerit extinctum nomen. Sic igitur bellica virtus , militaris disciplina , praeteriti temporis sa. ma , et sutura spes penitus ad extremum fuit redacta. No lectorem iteratis bellis , atque praeliis onarrando
fatigemus , supersedeamus fas est.
Quid autem de Religione huiusce dicemus gente 3 Ea
autem ad insaniam quasi pervenit: hinc eo suit redacta, ut ad superstitionis pervenerit gradiam. Hanc ob rem audire Livium licet de Etruscis enarrantem lib. U. Gens itaque eo magis religionibus de ita , quo excelleret arte Co-iendi eas. Armo hius lib. VII. contra Gentes Etru corum gentem appellat Genitricem, et Matrem smerstitioniam. Hinc Etruscos augurum collegia in Arretio, et Volaterris habuisse scribit Valerius Μaximus lib.' I. c. I. Et Cicerode Divin. lib. I. c. a. sic ait : Cumque Nis Mideretur ESSE, et in in ereandis, consulendisquct rebus , Et in mon.
stris inter etrandis, ac procurandis in harus ictim disci lina omnem hanc ex Etruria scientiam adhibebant, ne genus ullum dipinationis, quod neglectum ab iis υideretur. Romani inde hane ob causam adolescentes d. eem in Etruriam quotannis mittebant , quo religionis mysteria edocerentur. Hinc celebres ipsi met Etrusci ob auguriorum, et haruspicinae inventionem evaserunt. Ad rem narrat Clemens Alexandrinus Stromat. lib. I. pag. 332 has gentes aruspicinam invenisse; Καὶ θυrtκην ἐωξβωσαν
Cinam perfecte tenuerunt Tusci, Micini Italiae. Et si quando Romae portentum aliquod ingrueret, statim in Etruriam oracula scitatum ad sacerdotes mittebant, quorem edocerent. Livius lib. IX. narrat, primis reipublicae temporibus Romanos ipsos adolescentes litteris Etruscis Diuiliroes by Corale
436쪽
emidiendos citrasM : Auctores hMeo , Romanos Pue OS , sicut nunc Graecis, ita tinc Dracsis citeris erudiri so. Iuos. Ex Dionysio Halicat nassaeo lib. III. Demaratum Graium acimus , i suos. filios Et ruscas, edocuisse literas. Ex his narratis satis iiquet , hanc olim serite in literis addictam adeo suisse, ut vicinae, et, longinquae nationes in illorum lingua instituerentur. ' i I . Cum autero horiam liogua in more maxime esset posita s nam illorum, Imperium late erat disiusum) hine
Certum est, i apud Etruscos plures extitisse scriptores, qui materias, ut argumenta. tractarunt vacia. IIuic inierim de
ipsis pauca adiungemus. Macrobius lib., VII. c. 33 Caecinam Albinum prodit apud Atteium Capitonem , librosque Pontificales memorat. Ilic quidem auctor a Seneca etiam indicMur Quaest. Natur. lib. II. c. 35 , quique Fulminum a uetor ab eodem dicitur. Suidas in verbo Πυλλῆν mentionem huius facit auctoris patria Augiensis, qui scris sit Auguriorum libros octo, de Arithmetica duos,de Auspiciis Homericis, deque Tyrrhenorum Divinatione. Hic quamvis Graecus patria, tamen Tyrrhenum Pelasgum eundem suisse sunt qui scribunt. Citatus auctor alterum memorat , ipsumque in historia virum perivum stasse ait ; sed quinam im fuerit auctor, per buno baud constat, neque quonam tem-Pore suam elucubrarit historiam. Varro etiam De L. L lib. IV. quendam memorat Volumnium Tragoediarum Tyrrhenicarum scriptorem , neque de ipso quidquam anseri , nec verbum quidem , aut fragmentum. Tullius de Divin. lib. I. meminit etiam librorum Aruspicinorum, et Fulguralium , et Ritualium Etruscorum. Haud memorem Etruscos alios scriptores, uti Sostratum , Aquilam , Tarquitium, Vmbritium, et Caecinam, qui omnes de Italico Regno , deque Etruscorum rebus suse scriptitarunt. Tagetes vetustissimus alius seriptor Homero ipso anteriors uii sertiar ) de mortuorum animis , deque divinitate
disseruit. Verum ut alios praeteream, satis esset, si antiquissimorum Romanorum opera prae manibus haberemus L qui de Italia verba secere, ut inter alios citantur
437쪽
334 Cuto , qui dixit de originibus , Q. Fabius, L. sine itas ,
Valerius Antiates, aliique quorum opem omnino interci- iere. Plinius Hist. Natur. lib. XXXIV. c. 6, et Plu tarchus de aliis mentionem faciunt ,- qui de variis conis sci ipserunt rebus, nempe de Μnsica , aliisque argumentis, quae profecto opera deperdita suete. Ea vero iam saeculo primo, et altero ab Ecclesia Chiistiana condita inennie, adhuc prae doctorum hominum manibus habebantur , aut omnino fragmenta, eorun dem plurima opuscula aderant , quaeque temporis Pro greSsu , et sequiori aevo Proeul dubio 'interiere. At undens m , et qua ratione posteriores auctores de ipsis haud mentionem secerunt i Non alia id crediderim ratione sae- tum , quam ipsorum Romanorum invidia, et praecipue Graecorum garrulorum Ioquacitate . qui potius Vetustate tot nobilissimos auctores, totque artes tam egregias everterunt. Quo sane tempore Graeci suas artes, atque scientias introduxerunt, eversa ubique erant Tusco.
Haec gens de qua usque modo locuti sumus, quamque tam celebris in Italia quondam fuit , quaeque' perplura saecula fuit dominata, usque eo stetit, donee Bomani imperium per Italorum regiones extendere eoepe runt. Ex eo iam tempore Tyrrhenorum Regnum fuit penitus eversum , neque amplius illius historia nobis mentionem facit, aut si postea auctores de Etruscis seripse: re, omnia Romanorum invidia intercidere.
438쪽
uit quidem magni semper habitum rerum antiquarum studium , et praesertim illud quod ad patrias spectat antiquitates', non solum' ab Italis eruditis Viris , verum etiam exteri . Hinc mirum haud est, si clarissimos saepe homines adspectamus ex dissitis Europae partibus in Italiam adventantes, quo res antiquas udhuc existentes invisant. Quidquid id rei 'est, in dubium vertendum haud
arbitror , quin rerum vetustarum hic amor Omnium amoenissimus sit 'existimandus. cum nihil sit praeclarius homini literarum studioso, quam Romanae reipublicae tempora ob oculos sibi obiicere. Italia cuncta Netustis quaquaversus scat et ruderibus: at unus ipsius angulus Campania scilieet pretiosa Servat rerum 'vetustarum monumenta. Inter alia eiusdem loca Puteolanus ager infinitas continet antiquitates. Nos dehisce ad ravim usque in quarto diximus libro , ubi de omnibus sermonem instituimus , physicum in genere huiusce anguli statum innuimus; heie vero pretium operae ducimus, et Pergratum lectori erudito, circa .Anianum lacum praesertim loca physice describere. Lacus hic adsurgit in patulae vallis medio I plures Aniis montes, atque colles an phitheatri instar circum illumeoronam veluti efficiunt. Squalidus et graveolens est ad- Pectus eiusdem , ex pestilens habitatio, ita ut vicinorum pagorum haud tutum sit domicilium. Eiusdem crater nihil aliud repraesentat, quam ignovomi montis Os, ex quo olim' eructatae suerunt materiae , ut adhuc videre est in
propinquis illius locis. Cl. Ancora, Guida di Poetetuoli PRg. 26 edit. Neapol. Ipsa evidenter probat, lacum hunQ
439쪽
quondam vulcanum fuisse, ut ex vestigiis apparet. Hinc solum Aniani lacus nihil aliud ob advenientium ocul ostendit, quam ignem quibusdam in locis extinctum , et in aliis adhuc permanentem. Vicini collis Leucogaei, qui Vulcani Fori sunt partes , ut ipsum etiam , et in loco praesertim , ubi dicuntur Fontes Lencogaei , P acqua de
Pisciorelli si) , quos sontes deseribit Plinius lib. XXXI
C. it., nihil aliud sunt, quam ignivomi montes. Super hosce sontes adsunt colles L qucostaei, nunc P AIumera , quorum meminit San felicius Senior Orig. Camp. pag. is edii. i 26. IIaec aqua duos inter montium crateres , quoS dicimus Astriani , et montem Spinam ad Vulcani Fori, sive Sulphurariae radices reperitur.
Hoc solum nihil aliud offert, quam ignem, ubi
vicina terra pestilentes, et sulphureos exhalat vapores,
ei ubi solum ipsum sub pcdibus saepissime tremit. Uul canicae hinc passim materiae loci faciem quaquaversus convestiunt. Idem Aniaiai lacus erater totum ignem fuisse quondam liquido demostrat ; nam etiam onm aqua haud ventis agitatur , quibusdam in locis ebullire videtur , praesertim in ea lacus Parte , quae parvam Canis Eo fam respicit. Scriptores omnes qui eiusdem Iacus mentionem secerunt, et inter alios Carlet tus , Regione Brugiata pag. Ira, hunc Probat lacum Vulcanum fuisse, ut etiam de monte dici potest , qui vocatur Astrianus ubi
i Paveis abhinc annis lociis hic magnam vicem. est Passus. Parva crypta ad montis radices adsurgit , ubi quondam aqua scatebat eum crepitu instar aestus. Haec equa ex illo essi uens cavo cum aliis minoribus se miscebat 'fontibus , qui in' loca saliebant praerupta. In eadem igitur crypta nunc temporis idem auditur aquarum murmur , et adlluc Eliam idem permanet caloris vaponisque gradus , et aqua lia id ut antea adsurgere, videtur, uti observavit Breislavius, Topograna Fisica delia . campania .PRg. 245. αὶ Breislavius, Topogr. sifica, pag. 24o hunc montem autui at olim 'vulcanum quoque fuisse, nou solum ob Sulpitu- Diqilige, i by Cooule
440쪽
adhuc vulcanicas extare probat materias. Id etiam eonfirmat
Hamiltonus Anglus Physic. Experim. Quid sibi tandem volunt eruderationes illae, quae in dies ex vulcanicis illis mate. riis, quas piperno vocamus, efficiuntur apud vicos Socca , et Hanum , nisi materiem a temporibus usque remotissimis e terrae visceribus productam i Ea in inferiori montis parte reperitur, qui subiacet alteri, quem appellamus de' Camata . Superior Hrs est totae , quae etiam vul
canicas inter materias eis adnumeranda.
. Ex his usque modo dictis luculenter eruitur, Aniani Iacus propinqua loca nihiI alipd esὲe, qu3m ignitas materias olim
eructatas. At quo tempore id evenitῖ hoc esset experiundum monumenta certe deficiunt ad hoc probandum, et nullus inter antiquos adest auctores, qui id sciat. Sunt vero qui seribuni Romanae Reipublicae tempore, hunc lacum haud extitisse, nee nonnisi multum post tempus ipsum enormatum fuisse. In hane sententiam discendit Cl. Naetochius , qui autumat eundem exsurrexisse saeculo XI. post natum Christum,
quod eonfirmat Breislahius topogr, siste pag. 23έ qui hoc evenisse credit eirca annum MCXCVIII. Federico H. Neapoli regnante. At qui fieri poterat, ut laeus Anianus post tot saecula suerit efformatus p Paee bona Cl. Hazochii id credendum haud omnino est cum enim montes, collesque qui lacum circumeant, et eum ipse tam profundus sit ,
ubinam tot aquae , quae quotidianis dispendiis ex iisdem percolent montibus, ire debebani P heic loci nee euripus aliquis, nec aquaeductus unquam adsuit. Non in alio lo- eo, quam in hac Aniani valle aquae ipsae semper suerunt. Sive quod igitur a temporibus immemorabilibus ,
rariae propinquitatem , verum etiam ob vuleanicas ipsas materias, quae adhuc acispiciuntur eo Ioco. Re sane vera haud procul ab iisdem locis ignitas materias adservari asserit. Nec solum hete , verum etiam qua patet idem mons , restam plures ex bisee , praesertim ex eo loco , qui montis orientalem respicit parte