장음표시 사용
191쪽
o Arbitrio Iudicis relinquitur, qua duatur propriasignificatio vertita Commumi sului 'in Libri locum in statura imandarGuyniura vibraei i l inus sexirinsecoimeliaeri adito, de apis tamen vide ibidem. a a commoris et us tuquendi non habes locum in Paculo latino sermone concept Danais verba in eo prolata non habent suum vulgare distinctum. ys Communis usus bluendi ille Ieruit pro me pre avo Diuiorum, qui es in is Im
3 s Communis inus loquendi, ut habeat locam in Palutis, debet probari de tempore torum, imo quo moleueris per decem annos ante, ut num. 3 6. 3 7 Communis usui si quendi anιιquissimi modus probarronis. 3 8 Verba statutorum inserpretantur secundum communem Uum loquendi iliarum hominum, quos respiciunt,er de quibus disponunt. 3 9 Communis usus loquendi de ahquibus tantum hominibus,quando operetur in Miuriae. o Vsis fuerini ciues per longum tempus aliquo modo ualuist,m eo esu non consederasurcommuuis usus loquendi.
i sit de interpretatione legis agetur inpiamo inspiciendum est,quo iure ciuiras retro in huiusmodi cossus usa fuit. 62 Consiuetudine potest induci,quodpotest per Eaturum. 43 Obseruantiae,er consuetudinis requisita,m habeam locum is ritutis remi iuri Communem usum loquendi,dum dicimus, quι veniaιώιὸ,ornum. s. o 68.4s Gla octoritas suprema. 6 Lego verbum de lega ense, se lanificatione imponat etiam-MIutionem. 69 Communem usum allegam debes illum prassare,or in specu de re,de qua agitar, κτήin notorio, Hr publico,ut num. O.σ Fl. 3 Communem usum loquendὶ notortum, qaa faciant, ct releuant ab onere probanri
3 Doctora auectanti de communi usu loquendi,an is Pandum, se quo que o. q. I .
di quid inglositarum. I 6.estiterum de Doctore,num. 7. 8.19 Testes, νι communem usum loquendi pubent, quomodo deponere debeam. oo Communes usus loquendi reputa ur inter ea, quasum d γιο Πρυμνοι ci eos Probatio omnis residet in arbitrio Iudicis r
192쪽
TATUTA recipiunt interpretationem a communi usui I quendi, secundum quem sicut nomina,& significationes t rorum ,& verborum imposita sunt,&inuenta, ita secundum eundem pro tempore e xistentem mutatur,& renouantur iuxta illud Horatij in Poet. Multa nascentur, quae iam cecidore, cadentque. Quae nunc sunt in honore vocabula si volet usus, quem penes arbitrium est, ac ius, & norma loquendi, ita communiter traditur a Doct. in l. labeo, T de suppcit 'in. legati & in l. librorum, S.quod tamen Cassius, T de leg. 3. in l. cum de lanionis, S. Asinam,sside fund.instruit. Bartiin l. uxorem,s.legauerat in fi . fide leg. 3.de in I. vi. num, S. illud,ssi tritico legat. glos & omnes Canon istae in c. nonnulli, de rescript. &in c. cupientes ubi praecipue Franch. de ele i. in sexto Felin. & alij late in prociniqdecret. Ias Rom. Alex.& caeteri in rubr. Ede nou. Oper. nunciat. ubi c uch. in additi' ibi ad Rom. testatur hanc esse communem sententiam, prout illam communem dia' cit etiam Hormonoth. in repet d.rub.num. 26.& ibidcm num. 86.eandem comm
ne fatetur Socin. Iun. Croti.& alij in l.Omnes populi, stride iust.& iur.& passm ubiq; a Dore & ratio etiam Conclusionis potest esse, quia i statuentes in condendis stat iis tenentur se accommodare usui, &consuetudini loquendi Ciuitatis, & loci statutorum,c.erit autem lex q. distinet. glo.in Sc. nonnulli in vcib.dietas,& in d. cupientes in verb.commode. Igitur consentur vc rba, prout tenentur tali usui accom-
modata, etsi statuta sunt intelligenda 1 secundum mentem statuentium, & secundum intentionem illorum,a quibus emanarunt arg. l. si quis intentione, ff. de iudit. l. semper in stipulationibus,& l. in ambiguis orationibus, fide reg.tur. interpreta do illa secundum communem usum loquendi interpretatio fieri dicetur secundum es quod statuentium mens censetur ibisse postquam ad id, ut diximus ten bantur 1 &mens alicuius talis eta praesumitur, qualis cile debet Bald. in d.Lomnes populi nu-ώ mero 87.sside iust.& iuri ac unusquisque ea fecisse,& t in unoquoq; actu se gessile fraesumatur, prout de iure tenetur arg. tex. in l. quaedam mulier, gile rei vendicat. 2.C.deacq. posscssi Hippol. Riminal.consος a. num. 28.lib. I.& praesumitur id fa-τ ctum, t quod erat de iure faciendum,Cephal .cons.9. num. io.lib. i . Bar. & Dodi. in B l .cum seruum, sside verb.oblig. & ac iis praesumitur factus, i ut ius disponit Ceph. conpio vigesimoquinto, numero trigesimoquarto codem lib. i. qui ibidcin numero a a. dixit quod actum faciens censetur secundum leges de illo loqui nies fa cere , dc pro conclusione seruit quod dicit Corn. conii l. 2 33. numero 6. in fine v lum. q. quod scilicet ex consuetudine loquendi regionis v rba dchent interprcta ri , & quod communis usus loquendi patriae in interpretatione mborum sit inspiciendus dixit Rom.cons. ι79. num s. quin etiam in exaudiendis sermonibus communem usum loqvcndi potentissimum esse scribit Paul. de Castri consi. o. in sine vol. r. & vulgarem interpretationem,& formulam loquendi regionis pi a stare noparuum adminiculum intellectus tradit Bald. incon aqs. ad fincm volum. 3. quia talis praesumitur inquit intentio singularis qualis est uniuersalis idcnaque inconsi. 393. num. ι .volum.3.dicit, quod si consuetudo vocabulum interpretatur, huius, modi
193쪽
modi interpretati stSaecessariis unde etiam Paul. de Castri in consabo. numcirrvers& quia senti x Volum. r. scytbit,quod vulgi opinio est quodammodo Ius nat
rate, quod naturaliter, non artificio aliquo insitum est mentibus singulorum;Vnde Ilustrissimus Mantica de coniect. vlti in. volunt. lib. 3. tit. 8.nu. a. dicit, quod quai do constaret de communi usu loquἴdi nullus Doctor teneret, quod is proprie ver- borum significationi non debeat praeferri,& nume. . subiungit, quod illa est acciapienda interpretatio, quae vulgari cosuetudini loquendi magis congruit, quia omnis intellectus extraneus esse dicitur qui non cosenat auribus vulgi Bal. in s. pi
s nebuntur, E deleg. 3. dicens, a quod usus omni regulae, omnique constitutioni in exaudiendis sermonibus derrogat solus, idemque voluit Oldrad. & Bald. in I. vltinum. 3 .C.de haered. instituen.dici liquod communis intellectus vocabuli omni significationi praeponderat,& reddit rationem,quia sicut per intellectum communEnatae sunt verborum significationes, ita etiam per easdem causas, idest per comm nem sensum,& intellectum possunt mutari, augeri, & minui,& Marcus Cic. de ii uent. lib. a. Rhet. scribit considerari oportere quemadmodsi homines in consuetu- rdine scribendi, & sermocinandi aliquo verbo,de quo controuersia est uti soleant. Primo. Infertur, quod si mulier ex statuto debeat relinquere dotem suam fia eslijs utriusque matrimonij aequaliter verificabitur disposito etiam in vidua, quae io non habet maritum, quia licet propriε das non dicatur, inis adsit matrimonium
I.a. ff.de iuridotium, l. fin. C.de donat.ante nupti tamen secundum comunem usum loquendi etiam mulier, quae non habet maritu dicitur habere dotem, ita Bald. I. r. LC. unde viri& uxor.Crottilia d. l. omnes populi, num. I 7o. Alexand. cons. I S. nu. Iib. r. Salic. Paul.de Casti& Rom. ind. l. r.
II Secund5. Insertur, quod licet etiam illa dicatur uidua,t quae nunquam maritia habuit l. malum, s. uidua, fsde uerb. signi f. tamen quia secundum commune usum loquendi illa sola dicitur uidua, quae marito orbata est, in illa uerificabitur statutude uidua loquente, ita Crotti ubi supra num. 17o.de mente Abb. in taex tenore d
I a Tertio. Infertur, quod licet appellatione, uestis, i ueniat quicquid tegit corpus
l. uestiS,S. .&l.argento, g. r. ff.de aur. &argent. legat. tamen statutum loquens Guestibus non comprehendit caligas, uel capiacium, considerato communi usu lo- S uendi, ita Card. in clem. a. in quinta quaestione, de uit.& honesti clericiqueinr .
Quarto. Infertur, quod licEt sit magna alteratio inter Doctores, an in statuto deI3 intestatis, uel ab intestato morientibus comprehendatur Τ pupillus, uel suriosus ii restabilis, tamen si erit communis usus loquendi in loco, quod etiam intestabilis
diceretur ab intestato decedere, propter comunem usum, declarabitur indubita ter statutum etiam intestabilem comprehendere, ita Alexand. cons II S. num .s- tib a. Gabr. suis commvn.conclus prima conclus nu. 8. tit.de statui. Io.de Imol. iteti centurio, sLile uulg.& pupil. Bald. in cons ia .in fi.uer bene tamen fateor uol. 3.d cons. 7 . vers. ego Baldus sequendo communem opinionem cod. uolum. Ang. in
cons et O. uas sed his de cuius successione, & passim Doct. de quibus per Gabr. ubi . supra
194쪽
Degen. Stat . interp. Concl. III
sup.num. T&per Cras de success. S. successioq. r. num. I. ubi de communi testatur. Quinto. Infertur, quod licet stantestatuto quod filius masculus filiam seminae excludat appellationet filij ad exclusionem filiae veniat etiam nepos ex filio m sculo, ut late per Gabriconclusi .num. I s. titi de verb. significi ubi communem dicit, tamen si extaret communis usus loquendi, quod aliter filij,& aliter nepotes a pellarentur, statutum ex eo usu interpretationem se increti & nepos no veniret si, nomine fit ij, ita Gabr. ubi silpra numero so. versao.limita cum ibi per eum alleg. . 1 Sexto. Insertur,quod licet i appellatione mobilium veniant omnia,quae moueri possunt de loco ad locum,& per consequens etiam se mouentia, l. mouentium, ff. de verb.signific.Oldrad.consai p. incip. factum est Dominus Rex Dec. cons. 72. num. .& scf.ubi exemplificat in libris in auro,& argento, & pecudibus, & fructiabus separatis a solo, imo etiam in pendentibus, de in pecunia numerata, reprobando contrarium sentientes rationibus ibi per eum, tamen si ita se haberet comm nis usus loquendi in Ioco ubi statutum de mobilibus loquens extaret, ad suppellectilem solum verbum mobilium restringeretur, & sic solum venirent ea, quae habentur in l.suppelectili legata, Ede suppetect. leg. ita Oldrard.ubi supra spec. te sesemb.& interesse, S. primo vers. sed pone, quos rescri, & sequitur Dec.d. consit.q72.
a 6 Septimo. Insertur, quod stante statuto, t quod vir non possit relinquere uxori, non comprehendet sponsim etiam per verba de praesenti, quia communis usus i quendi ante consumatum matrimonium sponsam,& no uxorem appellat, ita Dec. cons o. per tot. per lex.& ibi A bb. in cap. 3. loco de ptaesumpt. & in c.ex publico
de conuersconiugat. Anchar. consa I .num. 8. vers. 3.ponderandum dixi.
Sed in contrarium esse magis communem opinionem testatur Gallia. in consueti Alexand .in verb. maritus q. r . num. 26.cum ibi alleg. ibique illam ampliat, &limitat, & dicit, quod opinio Decis esset vera, si appareret per probationes de illo communi usu loquendi in illo loco, in quo talis statuti dispositio vigeret. t octaud. Insertur, quod si in statuto neret mentio de mense, t nisi aliud ex eodEstatuto appareret, intelligitur de triginta diebus ex interpretatione communis usus loquendi,ita Franch. in cap.quam sit s. ι .num. .de cladi. in sexto cum ibi per eum. 18 Nono. Insertur, qudd licet bestiarum appellationet comprehendantur solum ex propria significatione animalia fera, ut Icones, Urii, & similia, unde in materia
exorbitanti,& stricta animalia domestica,& mansueta non venirent, i. r. f.bcstias,sside postulan. Bart. ini. I. g.remouetur, T. d. tit. tamen si extat communis usus I quendi denotans contrarium , statutum de bestijs loquens ex interpretatione dicti communi usus, mansueta etiam comprehendet Mattesila. sing.9 et incip.no unum
mirabile, ubi lata additio. 9 Decimo. Inseruir, quod licet quando fit mentio de parentella, i vel familia in telligatur ordine successivo, ut in I. gallus, S. quidam recte, T de lib. & posthum .l.
peto, S. fratrem,& l .cum ita, g. in fideicommisso,ff.deleg. 2. in l. fin. C. te uerb. sign. id tamen non verificabitur in statuto de familia loquete, si communis usus loquendi erit in contrarium, Cephal.cons3 i 8.num.6o. lib. 3. cin.cons. 37. sub num. I I.
uer ad secundum dico lib. 3.αo XI. Infertur, quod licet appellationet nepotis ex proprio signisicam uocabuli ueniat dumtaxat filius filii, uel filiae, IIurisconsultus, T de gradib. tamen ex communi
195쪽
muni usu loquendi statunam de nepote loquem interpretabiliu etiam de filio fi tris, uel seroris, ita Ioan.Andi .in c.fundamenta de elin.lib. 6. quem refert,&sequiatur Euerard in d. loco ab opinione uulgi num. at XII. Infertur, quod licet appellatione domus t comprehendatur etiam apoth ca, ad quam ex domo sit ingrinus, tamen in statuto loquente de capto,uel insultato in domo, non uerificabitur in apotheca, quae ex communi usu loquendi distinguiatur, nec uenit sub simplici uocabulo domus, ita Natticons. 29 I. nu. a. lib. 2. & Paul. de Castri cons. I. uiso puncto col. 3. de quo tamen infra in prima ampliatione ad nonam declarationem. 21 Primb. Amplia conclusionem,ut procedat etiam in materia, i siue statuto co rectorio exhorbitati, ac pςnali, ita Mattesila. d. sing.9y. Abb. Antide Butri & Felin. in d.pro m. decretalium post Bar.in l. non dubium, C. te legita& in L l .labeo, sLde suppetere legati cum ibi per eum, & in l. i. circa medium in uers communis enim usus,ffide suis.& legit.& in d. I cum de lanionis,f.Asinam Io.Andriin c.fianda mem tum de elesi.in 6. Aret. in s. i. in fi.Inst.de legitima agnatasia cis Tiraq. de retract.
hoc communiter esse receptum assirmat, & ibidem S in. Iun. nume.93. pariter do communi testatur, ubi etiam Alexan. num. 6. prout&cam communem dixit addita ad Abb. in d.c. nonnulli littera H. & hanc etiam uerissimam,&receptissimam opinionem assirmat Galli de uerb. signific. lib. 8.cap. t 8.num. F.Bar in l. libellorum. sed si aliud in fi. fide accusat. Abb. in cia .in princip. de arbitri& in ciper tuas coL2- ubi etiam Felin de probatio.& in . . ex tenore in fin. de sota compet. Crami. com
2 3 Secundo is Amplia, ut communis usus loquendi i in interpretatione supradietastatuti praeualeat omni propriae significationi uocabuli Tiraq. l. f. a.glo. I .nume. de mente Bari in cons. 8.circa modium, Curi. n.cons 9.nu. io. Abbaac ali, ibi peceum in d.c. nonnulli colum. i. ubi dicit, quod in interpretatione cuiuscumq; dispositionis primo recurrendum cstad communem ustim loquendi,& in cap. I .col. n. uersad unum tamen aduertas de iudicinotauit communem usum loquendi in qui cumque materia semper praeserri proprio significato siue id elliciatur ex distiniatione, siue ex elimologia. siue ex Iuris auctoritate Dec.cons. 72. nu. r 2. & 17. vers in secundo dubio, Bart.ind. l.omnes populi, num. 9.ubi Crinti num. 37o. Iasin disi rub.sside nou.oper.nunciatinume. 7. uersem teneo,ubi dicit hanc esse communem opinione, facit rex.in cap.quamuis, ubi Abb.& Ant.de But de uerta signis de not. in I. Alphenus l. vulgari, & Anniculus, T de uerb. signis. Socin. Iun. in d.mbr. ff. do inoper nunciat. nu. 86. ubi ita communiter a Doctoribus teneri assirmat,& hoc ibidem tenuit Bar.num.6. idem uoluit Rui.cons63.nu. 7.uolum. 3. Fulmsconsa colum. i. Maluacconsi 2I.num .9.Bald.ind. l. ultima, nume.33. C.de haered. instita Alex. consi .num. 9. uolum. .& de hoc est, ut supra dicebamus glos ordinaria ind. l. librorum,S.quod tamen Cassius in uerb.continebunt, & faciunt alia supra ad . ducta in principio conclusionis. α 4 Tertio. Amplia, ut Conclusio procedat etiamsi adsit statutum, ' qudd statuta intelligantur ad litteram, siue ut sonat, aut ut iacent mam nihilominus sequendus erit in statuti intelligentia comunis usus, ita Paul.de Monte Pic. in cons. 8y.nu. 33. de mente Bald. in l. omnes populi in penulti colum. vers. 3. nota, ubi dicit,quod lit.
196쪽
Degen. Stat inter' Concl. III. ia
tera intest igitur, prout vulgus exponit,&nu. s. subiugit, nota quod intellectus ii temtis exponit etiam, idest vulgaris, sic ut vulgus intelligit Anch. in repet. G-
non. statuta decimaquarta quaest. princip. vers virum, quinto statuta, de constituti Antide Buttain dicto proem. Decreti ubi etiam Abb.colum. 3. & Fel in columna 6. m. tq. Bald .ind. l. de quibus,sside legib. Alexand,da onca r r. nume. a. lib. 6. Iasconsa os . vertitem est animaduertendum colum. . lib. a. Abb.coni 7y. nuineros. lib. t.Tiraq. d.S. 2.gl. i. num. 6. in fine, Euc d .in sua Cent. in loco ab opinio. vulg. numero I. o
Quarth. Amplia, ut idem , de multd magis sit si ageretur de interpretando vem dis bo non scripto in statuto, t sed solito proferri ex consuetudine alicuius loci, nam Acilius consuetudo, siue consueta uerba secundum communem, de consuetum mO- dum loquendi qui frequentatur in loco intelliguntur, quam alia dispositio, cum plus habeat inter se communis usus, & consuetudo, quae omnia ex non scripto prin26 cedunt, quam communis usus,& statuti verba, quae ex diuerso sonte emanant, i &inter symbolum habentes facilior est transitus, S. hodie instit. te adopt.Gallia. in d.
& facit dictum Bald in cap.i. num. laeseud. Marchio. ubi dicit, quod communis usus loquendi in liue maxime consuetudinario spectandus est.27 Primo. Declara conclusionem, i quod si communis usus loquendi varius re periretur in aliquo loco, ille deberet seruari pro interpretatione statuti, qui esset nequentior,& usitatior,ita Gallia. ubi supra in verb.selidos quaest. r. nu. rq. & is., ad quod facit CurtiSen.d.cons φ.num. 23. ubi dixit, quod spectari debet,qui a m tori parte populi receptus est usus,&ad cognoscendum communem usum loqueni di attentandam esse maiorem partem Civitatis not. Felin. in d. pro m. decreticol. 7., num . i 6.in fi.& prius idem voluit Abb.in cap.ex parte num. 6.& in fi. de cens b. &i iacit quod habetur per Dec.cons. t r. num. t 2. Beria2.conscivit. 39. nu.32. & Bero.
a 8 cons8 u. 2 r.lib. 7.quibus in locis dixerunt,quod in iudicanda cosuetudine i d i bemus attendere quod frequentius obseruatum est, qJ & replicauit Dec. cosai s. i num. 2 uersitamque plures,quod tamen declara, ut infra in septima declaratione. as Secundo. Declara conclusionem, ut uera siti l nisi in volumine statutorum adcia set statutum, aliquod, per quod disponeretur uerba statutorum debere intelligi sei cundum propriam illorum significationem, nam cum usus comunis loquendi non dicatur propria, sed abusiva, & figurativa significatio vocabuli Bata ind. l. labeo, num. F. de suppel. leg.Socin. Iun in d. rub. ff. de nou. Oper. nunciat nume. 88. & 9 I. idem Bari cons. t 38. haec est copia infi. tunc haberetur solii in consideratio quanta verba proprid,& in proprio illorum significatu importaret, nec attenderetur qu i modo apud communem loquendi modum reciperentur, quia ex quo tali casu stat tutum requirit solum propriam significationem uocabuli, & praecise innititur di-i ctae propriae significationi, ut statutum seruetur de propria significatione uerborui crit curandum omissa pro tunc omni consideratione quoad communem usum loquendi, ita r. in . . l.labeo, nume. . Horma noth. ind. rub.sside nou. Operi nuntiat.
' num. 7 .ubi etiam Socin. Iun.quinume. 9y. testatur ita communiter a Doctoribus teneri,& idem ibidem Iasnum. 7.in fi. Salic. in i .cum antiquioribus ultima colum. in princip.C.deiuri delib. lin. ind. c.per tuas,num. 8O. de probat. Bald. ind. l.omnes populi q. 4 ubi Sanct. Seuerinu. a ῖ .vers caue tamen Alexin rubrinu. 2 l. fides operi
197쪽
oper.n .nunciat. post Castren. in I. r .ffsi cert. peti Anch. consit 33. inesp.risopumcto colum .6.Euerard.d.loco ab opinio. Vulg. num. 8. & quomodo tali casu erit ac-ao cipiendus proprius intellectus, & significatio erit in pectore Iudicanti ita addita ad Abb. in d. c. nonnulli in uerb.ad communem usum littera H.de mente Butri in c. ex litteris de sponsa.ec Innoc. in c. cum populi causam de testi. & in cap. cum opo
teat de accus3i Subdeclara, vi vera sit declarario, quando verd appareret, i quhil comunis usus iloquendi.& propria significatio vocabuli discreparent, nam alias si non appareretide disserentia inter se, cum tunc selum communis usus loquendi dicatur impropria signiscatio quando certe aparet discrepatio a propria,&vera si nificatione l
nis usus potest esse idem cum propria significatione. & nihil repugnati non reiice retur ab interpretatione statutorum, ob supracitati statuti dispositioneni, ita idem Alexand. ibidem nulN. . Tertio. Declara conclusonem, ut non habeat locum quando adesset statutum,ar t quod statuta intelligentur nullo extrinseco intellcctu addito, nam tunc non eriti sumenda interpretatio ex communi usu loquendi, qui dicitur intellectus extrins .
munis doctrina est, qui dicit, quod per hoc obtinuit magnam quaestionem Flore
Animaduertcndum tamen cst ad hanc declarationem Arth non veram , quia si statuentium mens, ut dicebamus supra in principio conclusionis, praesumitur fiuisae, , prout ad id tenebantur,accommodare verba statutorum ad usum, & consuetudinei communem Civitatis iuxta etiam not. in l. si seruus plurium, g. fi.si de leni. & in KI. cum de lanionis, S. Asinam,sLdefund.instrudi. Socin. Iun.ind.rub. num. 93.ime pretando statura secundum communem usum loquendi non dicetur aliquid addit extrinsecum in statutis, sed potius quod intrinsecum est ex significatione uerborii secundum praesumptam mentem statuentium regulatam ad communem usum rem gionis propalare,&aperire, scut in simili fuit dictum,quando adesset statutu,quod velina intelligerentur ad litteram prout iacent in statutis, nam nihilominus admi ititur communis usus loquendi pro illorum interpretatione, quia ex quo,ut dicebamus, uerba in statutis censentur a principio a statuentibus posita secundum significationem communis usus loci, cui seruire deberent, si interpretarentur postmodum secundum illum communem usum loquendi, dicetur interpretatio fieri,prout littera iacet,ex quo ut diximus iacet littera ex mente statuentiu usque a principio quo statuta fuerunt condita secudum communem significationem usus loquendi illius loci, ubi condita suerunt, de sic etia in casu supradictae declarationis nihil addi statutis extrinsech poterit dici propter communem usum loquendi, postquam a princi pio, tuo statuta suerunt condita, secundum illum communem usum loquendi censentur statuentes vel ba itatutorum protulisse,& posuisse, prout & hoc idem videtur animad ἀ
198쪽
Degen. Stat. Interp. Concl. III. 139
animaduenisse Socin. Iun. indicta rubrica numero ror. & sequent Forte tamen non procederet praesens consideratio quando propria significatio vocabuli discreparet a significatione communis usus loquendi, δ' extaret, ut supra, statutum, quod statuta intelligerentur secundum propriam significatione verborum, nam tunc cum propria significatio,& significatio communis usus essent di, persae esset quidem addere quid extrinsecum in statutis, si a communi usu loquem di, discrepante a propria significatione, ad interpretationem illorum, propriam significationem requirentium, agere vellemus,& ideo non admitteretur intelli sentia, siue interpretatio communis usus tamquam extrinseca, &diuersa, stante tali statuto,q d statuta intelligantur nullo extrinseco intellinia addito. Quarto. Dcclara, ut procedat conclusio i quando verba statutorum in Latino sermone prolata haberent suum vulPre distinctum, prout habent Latinum, secussi in Latino termone esset distinctus sermo, qui non est in vulgari, ita Socin. Sen. in l.gallus, g. si eius, num. 3.in fi is te lib.& posthum. Illustrisi.&aeque doctiss. Mantici
qui explicant primo modo in legitimis, & legitimatis qui tam in latino sermone quam in vulgare, situm habent vulgare,& latinum distinEtum, secus in liberis, &filijs,qui latinae distinguuntur, vulgariter autem non. Quinto. Declara, ut procedat conclusio quoad communem usum loquendi I ci, i cui statuta seruire debent, ita Banin d.l. habet nil. 7. & Socin.Sen.in d. g. si eius
communis usus loquendi potest esse diuersus in uno loco, vel in alio, ideo simplex probatio de communi v se loquendi non concluderet quoad aliquem locum pari,cularem, nisi & illius loci particularis communis usus probaretur, ita omnes Dest. supracitati in principio conclusionis, & ubiq; alij,&praecipue Dec. cons 72. numero ise Alexand. d.cons. . num. r t. in fi. Soc. in d. S. si eius, & facit etiam, quia scut statuentes censentur uerba statutorum posuisse in eo significatu, in quo coni.
muniter in loco statutorum accipiebantur, prout supra saepe dictum sitit,& infra, ita ut interpretatio ipsorum procedat secundum ipsorum sensum, de sensu,& vse,ac significatione loci illius sumi debet. Primo. Amplia declarationem, ut requiratur nedum probatio de communi usias loquendi loci statutorum, i sed quod talis communis usus loquendi ex titerit aempore conditi statuti Bar. in d.l. labeo, num. 7.& 8. Matthesila.in sing. ror incip. nota quod si capi tulum,num. io.in addit. Rebusside verb. signis in procm. vers a. est re gula Socim Iun. in ii.rub. nu.sq. Corn.cons. 83.col. . volum.q. Menoch.d.casuq88. Mum. a.& rationem etiam allegat additio ad Abb. in d. procm. decret. in littera indicens, quod qui vult statutum interpretari non secundum propriam significati nem, sed secundum communem usum loquendi nihil aliud vult inferre, nisi quod concurrente communi usu loquendi,& propria significatione verborum debemus ituelligere statuentes volui sie, prout tenebantur accommodare statuta secundum communem usum loquendi loci, pro quo tunc statuta condebant, sed si non apparet, quod iste cdis usus loquendi super quo quis se fundat, extaret tempore coinditi statuti, & quod per consequens statuentes potuerint, & voluerint se super illo dare,quinnodu pirocedet concludemde eo probatio, quia non sequitia rivi dixits a Alciat. Diuitiet hv Curib
199쪽
Alcia. de verb. sign.lib. 2. l.mihi Aa .nunc est communis usus loquendi, ergo erat.& tempore conditi statuti, cum posset esse, qubd illo tempore non esset, di quod de illo statuentes, nec quidem cogitassent, unde si concludens dcbebit haberi probstio,cominianem usum allegaris, de tempore conditi statuti necessarium est, ut probet, tamquam fundamentum suae intentionis, hinc Fulgosconsil.163. in quaest. pr polita,nu. 7 animaduertit, quod necessc est sermare articulos non de communi usu
Ioquendi,qui nunc sit, sed qui erat tempore latae constitutionis,quicque ipsam comstitutionem longo tempore, idest per decem annos praecellisci, nam probatio de communi usu loquendi praesenti non releuaret, cum ex moribus Ciuitatum,&usu reru stpenumero mutata sit nominii, & rerum significatio, idem voluit Dec.in c. in praesentia, col. i o.nu. 9o. de prob. Alexand. in l.quinta in pi inc.sside lib. & posth. Soc. in d. l. gallus, S. si eius, nu. 6 .in princip.sside libo.& post hum. Euerard. in d.loco ab opinione vulgi, num. 7. D. Iosephus frater meus carissinae memoriae de probati
Secund5. Amplia, quod ut communis usus loquendi possit praetendi requiritur, 36 inedum quod fuerit tepore conditi statuti, sed etiam quod inoleverit, ut dicebat
Fulg. ubi supra per decem annos ante, quia ad hoc ut constituatur communis usus, requiritur usus longi temporis, ita Bar.in d.l. labeo, num . o. uersquod autem dixi a decem annis citra, idem voluit in l. i. nu.99. C. de dignit. lib. 12 .& Bald. in La. C. si adueriremiud.& in l. dies sestos, C.de sec. Arct.in cons. 2. num. 6. Crauet. in con sit. 3o8.colum. 3. versi cuid illud respondeo Lan franch. de oria. in trastide testibus, num.97. ubi dixit, quod necesse est, ut testes concludant de tempore decem ann rum, quia alioquin non diceretur communis usus loquendi in loco, ut in l. nummisiff.de lepat. 3.& ini. si seruus, S .fi. fidelega. t. idem voluit Marcel. Cala. in suo tram
de modo articulandi, num. 18. iv x ta lex in i .de quibus, side legib. & in L consumtudinis, quae sit longa consuetudo. Sed animaduerte ad praedicta,quod si ageretur de statum, adeo antiquo, ut non possent haberi testes, qui etiam de decennali communi usu loquendi, ultra tempus 37 conditi statuti deponerent, i ad euadendam istam dissicultatem, di impossibilitata probationis erit probandus communis usus loquendi, per tempus,cuius in iiij m moria non extat in contrarium, quia hoc probato resultabit concludens de eo probatio,ita in specie nos docuit Crauet.d.consa o8. num 3. vers. ad istud respondeo, quod prius etiam nil de mente Socin. in . . l. gallus, S. si eius colum. fin. Tde lib. &posthum.& Fulg.d.cons i 6 3. nume. .licξt hoc pro constanti non ais at,& idem censuit Alcia.de verb.sign. lib. r. l. mihi qa .uersquapropter qui hodie,& faciunt not.in c. cum Apostolica,de his quae fiunt a Praelatisine consen scap.ubi Laicus non potest retinere decimas, nisi concessas ante Concit Lateran. &quaerunt Doct.qu modo probabit Laicus concessionem, sibi factam ante illud Concilium Lateramnam ista probatio videtur impossibilis,cum homo vivens, non possit de hoc testita cari, respondent Din. quod sufficit probare Laicum possedisse decimas per Upus . cuius iniiij memoria non extat in contrarium, quia hoc probato praesumitur concessionem decimarum factam esse ante Concilium Lateran. alias esset grauare aclprobationem impossibilem, quod sequitur Ias cons ι ο .colum. r .lib. a. ubi testat
Sexto. Declara conclusionsi, quod si disputatio,& uerba statuti conuenient generaliter
200쪽
De gen. Stati interm Concl. III. 14
38 neraliter omnibus ciuibus f de communi usii loquendi omnium ciuium erit pr
bandum, si autem respicient solum quodam genus personarum, utputa mercatom, artificum, Medicorum, & similium, dcbent verba secundum comunem casum i quendi illius generis hominum,cui conueniunt, intelligi, & interpretari, utputa si agatur de termino solutionis posito cum hac demonstratione ad oet iram Paschatis in aliquo statuto determinante rem,& negotium inter mercatores, erit omnino probandum, quaenam dies appelletur Pascha , non solum communitςr apud vulgares, sed praecipue,& praecise inter mercatores,prout ita consuluit Socin. Iun. sit. 6 t. num. 26. vers& plus dico volum. 2.quod etiam censuit Dec. cons. 7. nume.3.& Menoch.d.casu 88. num. .dc nouissim ε D. Frater meus d. conclus. 32ς. ubi s pra num. 3 3.dc facit ad hoc doctrina Bar.in d.l.labeo numero 6. dum voluit, quod ad probandum quisnam equus appelletur Palatanus, testes debent deponere de auditu illorum .a quibus talia traetantur. 9 Septimo. Declara, quod si ageretur,de verbis statuti. quae fictum quotidiana respicerent, & in quibus per consequens nosset cadere usus loquendi frequens, &communis non conc Iudetur communis usus loquendi probatio, si de aliquota tan tum modo usu loquendi fieret,& testes deponeret, quia, ut supra suit ostensum, maior pars populi requiritur ad constituendum communem usum, secus si factuin noesset, ita quotidianum, & frequens, quia etiam si de aliquibus tantum hominibus deponeretur concluderet probatio, quia in his, quae perraro cotingunt, non requiritur maior pars populi ad inducendum communem usum, prout in communi usu utendi testatur Bata in d. l.la innum. r o. versic. sed quaero si in aerrogatur,& sequitur Men h. loco proximhcitato,nume. q. & D.Frater meus ubi supra nume. i a.&ante eos Alcia.de uerb. sign. lib. 2.fol. mihi a. ubi dixit,quhd si de eo agatur, quod contingere solet sufficiet si non a plurimis, sed ab his dictum constet, qui de ea re verba recerunt,quamuis pauci fuisse proponatur. 6o octauo. Declara, ut non procedat conclusio quando in eodem loco esset usus condita legis,uel statuti,& communis usus loquendi, nam attenderetur potius usu vstatuti, idest quomodo statutum suerit interpretatum eueniente casu, & quomodo eo per longum tempus fuerint usi Cives, quam quomodo se haberet comunis usus loquendi, nam si de interpretatione legis quaeratur, in primis inspiciendum est, a quo Iure Ciuitas retro in huiusmodi casibus usa fuit, i quia in ambiguitatibus,qus ex lepibus proficiscuntur,consuetudinem,aut rerum perpetuo, idest decennio similiter iudicatarum auctoritatem vim legum obtinere voluit rex. in I. si de interpretatione,& in I. nam Imperatoriis de legib. & etiam quia ex quo non obstante communi usu loquendi in illo loco, tamen semper statutum, ita obseruatum mit,cens turde mente populi suisse in illo casu, siue statuto communem usum loquendi non debere attendi, sed quod obseruatum fuit, nam ea quae longa consuetudine con probata sunt, & per annos plurimos obseruata uelut tacita iuium conuentio erut seruanda inquit tex. in I. sed ea. ff. de legib. & si per statutum potest induci, ut communis usus loquendi non habeat locum, ita & per consuetudinem, quia quini po- a test fieri per statutum t po est etiam induci per consuetudinem, di mutari, ita Gallia. in Ousuet. Alexand. in praelatione quarta, nu. I 2.S in. Iun.cons. 6S. num. 29. lib. I. Abb. in cons. 7. colum. pcnult.lib. I. De qualitatibus autem, di i equisitis si