장음표시 사용
201쪽
S Gabriconclusi.tit.de consuet. Capta reg. t 3.dc nos alibi in conclus quod statuta recipiunt interpretationem a iure communi.
Vertitur inter Doctores quaestio,quod praesupposito, quod statuta sint interpro- 44 tanda i secundum communem usum loquendi de quonam communi usu intelligaritur,an scilicet vulgarium, an vero hominum peritorum,& quia in hoc multi multa dixerunt, & multi etiam variarunt, quicquid sit, do posset dici in alijs dispositioni ibus in statutis,eam, ni fallor, arbitror meliorem sententiam, quae vulgarium usum communem spectandum allirmat, quam quae ad peritorum loquelam tantum conclusionem restringu sub tamen modo, de quo infra, & moueor. t Primis, propter ipsam denotatiam istorum verborum communis usiis, quae im- , portat ,& supponit maiorem partem populi, nam ut supra ostendimus, ad consti-truendum usum loquendi, qui possit dici communis spc etari debet, quod a maiori: parte populi receptum est Curi. Sen.d.cons.s.num. 2:ῖ. Gallia. in d.constiti Alexan. in verb. lidos,q. I. num. iq.& i I.qui dixit,quod ille usus loquendi erit attendendus in interpretatione statuti qui esset trequentior,& usitatior in Ciuitate,& ad c cgnoscendum communem usum loquendi maiorem partem Civitatis spectandam, esse dixit Felin. in d. procm. Decretinum. i-Abb.in d .c.ex parte, num. 6. de censibus,& alij, de quibus supra, si ergo non poterit dici usus communis, nisi ex maiori: parte populi,certo non poterit causari ex loquela, siue intc llectu peritorum solum . qui nedum non faciunt, ut experientia ipsa docet, maiorem partem ciuium, sed ali iruando,& saepe reperiuntur loca, in quibus, aut nulli, aut perpauci periti adsunt, cit m per faciunt,aut constituunt minorem partem, a qua parte minori non posse co-t stitui usum communem docuerunt omnes supracitati Doctores,& pricipue Abb. in d.c.ex parte in fine, sicut de consuetudine notauit ROch. sectio.q. in tertio requisito, num.6r . quae non potest induci ab una tantum parte Civitatis,& not. in l. r. C. quae sit long. consuer. Nec obstat, quod si replicaretur, quod si non adessent periti in loco, posset communis usus loquendi hauri, & verila cari secundum commune usum loquendi peritorum aliorum locorum, quia respondetur, quod hoc esset de directo contra communem opinionem omnium Dinorum, qui, ut supra visum fuit, in hoc coueniunt omnes, quod usus communis loquendi sit illius loci, cui statuta seruire debent, & quod ad illum constituendum attendatur maior pars Ciuia.
Secund5. Moueor, quia si statuta sunt intelligenda secundu mentem statuentili, ut supra fuit ostensum,& mens statuentiu presumitur fuisse, proiit,& talis esse debebat, accommodare verba statutorum ad communem usum loquendi populi, pro quo statuta condebant, & in sensum qui communiter eis dabatur,& in ea significatione, secundum quam communiter in illa regione, siue loco accipiebantur, ut per
Socin.Iun. in d.rubr. Ede nou. operi nunciat. nuin. 92.& seq. & ut etiam supra probauimus,certe ut mens statuentium salvetur non poterunt statuta interpretari, nisi ad communem usum loqvcndi vulgarium, a quibus tamquam a maiori parto p puli usus deducitur comunis,de communis verificatur,& non ad usum peritorum, qui sersitan,aut non reperirentur,aut essent longe inferiores numero ali)s, ct tamquam minor pars non possunt usum constituere.
Tertio. Moveor,quia cum stet conclusio, quod statuta intelligantur, sic imitum
usum loquendi communem, & usu loquendi nos possit dici communis, uui cor stituatur '
202쪽
stim in imi parte populi, s uere iri Quod aut nunquam,aut per raro verisi-QNtur inpiune diruina, & conclusio, si ad peritorum tantum usum reperiretur,
qui a't nunquam aut rarissim Eperiti se rent maiorem partem loci, & populi, de
. tamen regusae,& communes conclusiones praecipue, sicut etiam aliae dispositiones, aqea quae frequentius accidunt, no autem ad ea quae per rar5 contingunt adapta da sunt iuxta tex. m l. iura constitui, & J.ex his, & l.nam ad ea, fide legibus.
Quarto. Moueor, quia, ut diximus, omnes Doctores t. im unam, qu. imalia opinionem sequentes in hoc conueniunt, quod statuta sint intelligenda secundu communem usum soquendi loci Ciuitatis, vel Patriae, in qua statuta condita fuere, de cui seruire deberent, si ergo est attendendus indistincte usus communis loquendi loci, ciuitatis,& Patriae ad quid de usu solum peritorum,qui, ut supra vidimus non potest dici communis in aliquo loco, etsi replicaretur, quod intelligendo statuta secund*m usum communem illorum peritorum qui in loco sunt posset dici inter- p ctatio secundum communem usum loquendi illius loci respectu peritorum, m-ipondetur quod istud esset distruere omnino conclusione, quia si ad construendum communem usum loquendi alicuius loci requiritur maior pars populi eiusdem l cI hon poterit conclusio de communi usu loquendi disponens verificari in peritis qui sint minor pars, & ad quos se restringere esset, quod particulare est illius generis hominum commune appellare contra omnes Iuris regulas, de doctrinas.
Quinto. Moveor,quia si, ut supra vidimuh in aliquo statuto essent aliqua verba dubia spectantia tamen ad aliquod genus hominum,ut puta artificum, & mercat 'rum, recurretur pro illorum intellectu non ad Peritos, sed ad communem vulga. rem usum loquendi illius generis hominum, quos dicta uerba statuti respiciunt, ut soluerunt Socin.&Dec. &alij de quibus iupra in 7. declaratione ad Conclusonem, unde reliqua uerba statutorum alia genera hominum in communi respicientia non debent codem modo secundum communem loquendi usum ipsorum intelligi, & interpretari.
Sesto. Moveor,quia si in legibus ipsis Latine, & a peritis coditis,& scriptis verba sunt secundum communem vulgarem,ac quotidianum loquendi usum interproranda, ut not.in l. ut Alphenus,& in lamniculus, Ede verb.signi f. & in d. l. labeo, &in d.l. librorum,S.quod tamen Cassius, d. l. cum de lanionis, S Asinam d.c. nonnulli, ubi noci.& glo.d. c. cupientes, ubi pariter Doct.& glo. Abb. in c. maiores ad fin. de Baptismo, imo etiam ipsa diuina scriptura sumit interpretationem aco inlini usulmuendi, Euerard. in d. loco ab opinidi vulg. num. 3. per d.tex.de ibi Abb. in d. p. maiores,& idem Abb. in c. nam,& res,& c. loseph.& d.c. quamuis,de verb. significi quare non idcin erit in statutis licet latin & a peritis conditis, prout, & h κ modo argumentatus cst Felin.in d. procin decret.nu.i3. ubi dixit, quod imb sortius praedicta procedunt in statutis,& licet Croti. in d rubriff. de nou.opcr.nunciat. num a. dicat,quod communis usus loquendi habebit locum in alijs legibus, & dispositio nibus non autem in statutis, quia in illis verba possunt impropriari, in istis autem non,tamen respondetur, quod imo in statutis praecipue verba i in propriantur, dum agitur de communi usu loquendi, qui facit cessarem propriam signincationem, cu .
illi praeseratur, ut supra vidimus. Et ex hoc apparet, quod quicquid posse dici in υ iis, tamen in statutis non procedit distinctio quam faciunt aliquando Doctores, dum v0lunt, quod in sermone vulgari, vulgaris usus communis loquendi,& in se
203쪽
mone latino peritorum usus inspiciatur, qiua quomodocumq; suerint condita st tuta, semper communis usus loquedi in illorum interpretatione locum obtinebit, non enim consideratur conditio perso dae: ista quis utitur ad aliquid agendum, sed conditio illorum, ad quos ill ό όctus dirigitur in effectu, Roni consi. sit .per toti &Dec. in l.& militibus, C. de milit. testam nu. .& verba esse intelligenda secundum conditionem personae, in qtiam dispositio consertur dixit Bari in l. plenum, φ. qui- iij, fide usu, habit. lui licti loquatur in udibis testatoris, tamen ualet argumenta
ab illis ad uerba legis Croti in .aembr. F.de nou. ope nuntiat. num. o. unde non i
fert,an suerit Bariolus ipset aut qui et alius Excellentissimus, qui in codendis sta- tutis adhibitus fuerit, cuin ramen . & Partorus ipse, & omnis alius in dictorum sta- tutorum dispositiqne non propries uoluntati ipsius, aut usui, & intellectui, sed illo rum,quibus statuta seruire deberent, & ipsorum usui, & consuetudini, prout ad id
tenentur seipsum accomm'dasse praesumcndus sit, & facit, quod no tantum uerba. 'quam personae,quarum contemplatione praeseruntur attendi debent, i. isti quidem
lib. i .& hanc opinionem indubitatam appellat Fclin. in . . pr m. Decretinum. 1 3. iuribus,& auctoritatibus ibi per eum,& faciunt etiam infra proximδ. Septim b. Moueor, quia hanc parte, ultra supracitatos Doctores, tenuerunt Anta
ces stud. in usib. stud. & alibi uerum non dixisse dum uoluit, quod uerba prolata a vulgaribus secundum vulgarem modum csi munem sint intelligenda,& quod prolata a peritis secundum consuetudinem peritorum sint accipienda, cum potius indistincte uerba etiam a Iurisperitis prolata, secundum communem usum vulgi loquendi sint interpretanda propter glossas apertas ibi allegatas, quibus in dubio di-4s cit in h. aerendum, quia illarum auctoritas est suprema, ta leb ut praeponi debeant
communi opinioni,ut testatur Cephal.cons at o . nume. 27.lib. a. ubi multa alia, &plura, de auitoritate glossae,& idem Roman. idem uoluit cons 32. nu. . & apertius cons i3. uerscontrarium tamen uerius Corn.cons Io 6. nu. 3.uers nec obstat lib. q. & Bald. ipse in cons 183. num. 2.lib. 2. incip.statuto Ciuitatis Veronae, uoluit, quod
ad talis statuti interpretationem deberet considerari opinio uulgi, & qualiter uulgus appellat illa,de quibus in d.cosquia inquit appellatio uulgi pro iure habetur, ct in cons398.nu. i lib. 3. inci p. punctus talis est, scripsit, quod licet in statutis uerba sint interpretanda secundum intellectum satum a iure uocabulis, quibus stat
in utuntur, tamen secus cssiet, quando communis usus loquendi aliud importaret, nam interpretatio communis usus est neccssaria, a qua recedere non debemus, &in cons i2.nu. . lib. 3.aperte ctiam intellexit de communi usu loquendi vulgi, ibi, bene tamen confiteor, quod si probaretur de communi usu loquendi, videlicet, quod intestatus vulgo diceretur omnis etiam intestabilis. Accedit Theorica Batat' communiter a Doct. approbata in d. l. labeo, num .6. circa modum probandi commune usum loquendi, ubi exemplificat de casu, quo testator habens multos equos
legauerit alicui pala frenos suos, & dubitatur, quid intelligatur appellatione pala- frenorum suorum, certh inquit Barto. debet declarari a communi usu loquendi.& subiungit ad declarandum autem communem usum loquendi formabis artic tum , quod a decem annis citra,& per in sum tempus communis usus loquendi fuit in hac Ciuitate, unde est testator, uel ubi testator conuersabatur, quod equus talis
204쪽
eonditionis appellarenta Palafrenus; dc Pauld insta idem rati sequitur interrogatuς restis,cyuomodo scit, licet quia perdictum tempus in dicto kγω audiuit equum
talis conditionis ab omnibus tractantibus de hoc Pala frenum vocari, unde nota illa verba communis usus loquendi in hac Ciuitate, quae important communem quin loquendi loci,& non sol)m peritorum,& alia sequentia ab omnibus tractat tibiis dehoc, quae non includunt, noc se restringunt ad sbios Iuris peritos idem ii luit Franch. in c. r.num. 3. glo. a.de iniuri&damn .dat. lib. 6. ubi noti& gl.ibi quod uocabillo Iuris interpretantur secundum communem usum loquendi, di intelliolide communi usu loquendi vulgis, cum illa glo istud expresse declarat, ibi consi 1 randum est, qualiter vulgus lociuatur,& idem Franch.in d.c.punientes, nume. 6. Oolin. lib. 6. aperte notavit,quod uerba statutorum, licet sint composita a peritis, in men debent intelligi secudum vulgarem,& communem usum loquendi,&secun dum consuetudinem loci, & non secundum legalem, quod dixit menti tenendum,&idem misse de mente Anchar.ibidem, facit, quod dieit Bertrai .cons3a nu. s. 66 Iib. a. ubi voluit: qu .llaci verbum lego de legali sensu,t& significati ei inportet etiam institutio in iuxta not in I. verbis legis, fide verb. signi f. tamen quia dσcommuni usu loquendi importat solum legatum, te togato intestigetur, non autem
de institutione,ycum uerba etiam legis secundum talem communem usum intemptetari, & intelligi debeant,ad idem Matthesii, singulos. noti unum mirabile, qui voluit, quod uerbum thgis, quod licet secundum logalom intellectum importaret imum, illud tamen scdum significabit, quod communis usus loquendi reo ionis deo notabit,& Banin consis 'inci' nacti lus nis. s. aperia demonstrans, suod coma munis usis loquendi thtelligitur de comuni vulgari prout ab omnibus in illo loco recipitur , exemplificat dictum communem usum loquendi, per uerba in uuloari sermone secundum quem loquebaturcommuniter, &hulgariter ibi, idemmauit Abb. in d prym.decretilium irin Ang. consa 6. per tot. di xit,quod uerba maestatus positum in statuto dialarabitur a vulseri usi loquendi , an etiam csi hendat inhabilem ad testandum, & Ruin.consso. nu. 'volum. 3. respondit, quianbii resert utrum sta a sint condita aperitis, an non; quia semper uliis communis AIraeualet,& Beroq. .inita oncludit,quod licet ad cognoscendum quis sit alveus uminis,qui diei tui terminus, seu uerbum, quo Iurisconsulti utuntur in suis leo ita non dei ancili sola opinio, filio usus circii colentia riasticorsi, tamen si iistis loquen diesset in ilici loco non solii in illorum circum colentium'. sed generalis apud omnes, licti Alueuς sit, ui supra uerbum usitatum a peritis, ct prolatum in leb, tamεα tali generali excommuni usu loquendi interpretationem, & significationem is
mei, hanc opinioncm etiam secutus est Hippol. Rinain.cons. 3 .nu lib. I.&B-ciunt allegata sepra in principio Conclusionis, & praecipuo glosin .s.c. nonnulli in
ba, Alexand. in consi ibi. & susticit ad probandum communem usum loquendi, quod probetur poς testes, qui audierunt ab omnibus loquentibus, uel tractantibus do aliqua re, circa quina adducitur communis usus loquendi,& Mnon restrinxit probationem ad auditum sellim aperitis, sed de ninibus in oenere loquitur, iuxta Theoricam supra citatam, Bar. quem ibidem allegat, ct sequitur pro hac opinione etiam concurrit Socin. cons. 3 7.num. I r. lib. 3. Et haec erit quoad ι Τ nos
205쪽
nos alia claclaratio conclusi imis nostrae, ut scilicet duin diximus statuta recipere in terpretatione ita a comuni usu loquendi, de communi usu loquendi vulgarium hominum, iton autem solo peritorum intelligatur.
7 Sed ne decipiaris attens, quod dum hominum vulgarium dico, ino de plebeis
tantum, aut grossis, idiotisq; hominibus loquor, sed vaesares appello respe stultominum literatoruin, & peritorum, quia sicut plebei solum non constituunt populum, sed connumerantur etiam uniuersi ciues, comprehensis etiam Patritiis, & Se natoribus, S. Plebis, scitum institur. de Iur.nat. gent.de ciuil. ita a Plebeis lis, seu Idiotis hominibus usus qui possit dici communis alicuius Populi,uel loci non con- .stituetur, nec per consequens verba statutorum ab eorum grino, & Plebeo usu 'Io normam accipient, prout sic Felin. in d. pr m. decreti nume. 17. credit uoluiste
Bald. in lege secunda, versic. nec puto, C.de success. edict.& in dicto capitulo primo de success. scud. dum vulgarem communem usum reprobauit in interpretationastatutorum a peritis conditorum, ut scilicet, de vulgari grotarum hominum interulexerit tantum,& prout sic accipitur text. in Lita vulneratus, Eadhacquit. & in lai eo. dictuin, ff.de euict. & in Litem Pretor, isde suis, & legitim. de prout hoc fuit etiam de mente Bero. dicta quaestione nonagesimaquarta, dum tenuit, quod Almus fit minis non ex sola opinione non ullorum rusticorum circum colentium dictum flumen, quisnam esset dignosceretur,quia tales riastici nimia gaudent simplicitate, ignorantia, sed ex generali totius loci communi usu loquendi, nisi tamen de tali I co ageretur, in quo solum homines Plebei omino, uel potissima Drs Idiotariim reperiretur, nam tunc statutum illius loci eiusdem loci consuetudinem, ac usui a
commodatum, prout decet, praesumetur,& a communi usu illorum hominum etiamdium interpretationein sumet, per supradicta in discursu,&per ea, quae animaduertit Felin. in d. proe maereretinumero deci septimo, verucula hoc tamen no
pono pro con stanti, ubi dixit, quod etia a vulgo vili potest introduci usus loquem di, quando in lo facit maiorem partem illius, sed ad hoc uide secundam com
48 Si tamen aliquando contraria sententia de usu peritorum cum hac nostra ' de usu hominum vulgarium concordari posset, dicemus,quod prima proced8iqua do uerba statuti non haberent suum vulgare distinctum,prout habent Latinum, natunc uorba Latina peritorum non sumerent interpretationem a uerbis vulgaribus communis usus,qua in illo casu significationem uel bomin non distinguerent, nec importarent, prout distinguitur, & significatur4n sermone Latino, secunda autem opinio procedat quando in sermone vulgari idem esset sermo distinctus qui est, dein Latino. iuxta ea, quae supradiximus in quarta declaratione ad Conclusionem ,& prout hoc idem innuit Felin. ubi supra numero decimotertio, versic. sed loquiatur in uerbis. Ia
Vel dicas, quod prima opinio reijciens interpretationem a communi usu vulgarium, intelligit, ut supra fuit dictum de illo communi usu loquendi,qui est apud persenas omni uis uiles, & penitus Idiotas, & quae licet constituant maiorem partem illius populi quoad numerum, tamen illarum usus non fuit receptiis ab ali seiusdem loci magis intelligentibus, tamquam adeo grosibianus,ut uix ab eisdem, qui eiusdem loci sunt, quid sibi vellit intelligatur,&tamquam improprius, nedia cerim, barbarus habeatur, secundum exquae animaduertit Fesin. ubi supra nu. 3 7.
206쪽
Degen. stat. interp. Concl. III.
versiculo tertio,cogitabam,& in dicto capitulo per tuas,nu mero septimo in fi. ibince obstant Iura, quae rei jciunt aliquando communem usum vulgi, ut in dicta Lita vulncratus,&c. quia loquuntur de communi usu loquendi ii peritorum,& idiot rum,& ex toto incongruo, quia talis non attenditur, &sabiungit, quod ita intellexit Bald. in locis, in quibus primam opinionem auirmauit, idem significauit Ias indicta rubrica, is te nou.opcr.nunciat.numero 7. ibi ad i. item praetor, respondetur, quod ibi erat communis usus loquendi nimis ineptus, merito reprobatur a Iur consult', alias attendoretur. Secunda vero opinio pNcedat quoad communem
usum loquendi, di qui est communis totius populi per consequens comprehcdentis, ut supra dicebamus, nedum Plebeos,& Idiotas, sed etiam uniuersos Ciues, Patritios,& Senator S.
Vel tertio, dicas, quod prinia opinio procedit, dum agitur de aliqua te e generali, aut alia dispositione, quae in illius constitutione non adaptatur, neque respoxit ad aliquem usum loquenssi particularem, & de quo per consequens non est cu- .randum in illius interpretatione. Secunda autem habeat locum in lege, & st nito particulari alicuius loci, pro quo fit, & cui specialiter seruire debet, & secundum cuius communem usum loquendi interpretandum cst , cum debeat statutum Ciuitati, cui factum est conuenire iuxta ea, quae nos s*pradiximus, di secundum ea, quae r spondit Roman.dicto consilio 3 a. numero quarto, versiculo non obstat, d. l. D dictum, & ad hoc faciunt verba Alexand. in d rubi. T de nou. operi nunciat. n
mero 17. ibi, quia verba Iurisconsulti in lege non debent intelligi secundum communem usum loquendi unius loci,quia debent eo generalia,& ideo non mirum si generaliter ad Iurisconsul torum intellectum referuntur,&restruantur, sed si a oitur de statuto interpretando,& cst unius loci, in quo loco usus loquendi est certus, s cundum hoc debet fic ri interpr tatio, quod etiam placuit Campeg. in suo trin. de
dote, J.6 .vcrs non obstat, l. l. si dictum.
vel quarto dicas,quod prima opinio procedit in odiosis. Secunda autem in uorabilibus, perca quae animaduertit idem sempeg.loco proxime citato vers. aduerte quia . ubi dixit, quod hoc modo procedit opinio Bald.in d.cap. I. de success. Dud. & alibi, dum distinxit, quod uerba prolata a vulgaribus grota inudo, a peria . tis autem secundum peritos debent intelligi.
Vel quinto dicas,quod prima opinio poterit verificari, si ageretur, de proprio
Latina vocabuli, ad quam indagandam, nedum erit recurrendum ad usum lo- silendi Latinum, siue peritorum, sed etiam praeseretur huiusmodi proprietati. Secunda autem opinio habebit locum si ageretur de significatione vocabuli etiam Iatini in vulgari tamen denotanda,& dcclaranda, nam tunc vulgaris comunis usus loquendi, cui sermo latinus statuti conuenire,& seruire decet summopere ad talem .stnificationem indarandam operabitur secundum considerata a Comelio Ben inca in suo tractato dς paupertate quaestione pri ina, nume. 43. ibi videlicet coii mimis usiis loqvcndi latinus praeferatur proprietati latinae. 49 Nono. Declara conclusionem, i ut talis communis usus loquendi debet probari ab allegante illum, & a se fundante in eo, tum quia unusquisque tenetur probam findamentum suae intentionis, iuxta textum in l.qui accusare, C. de eden. l. ei qui dicit,is de probat. l.acto quod asscuerat, C.eod. titi tum etiam quia communis usus '
207쪽
cum similibus, ita Alexand. consil.3 7 numero r7. lib.6. Bartiin d. LIabeo adsside sui'. lega.& in dicta lege vinum, S .illud, fide trit.lega. Dec.cons. 72. num. I versic. sed tamen praedictis Doctores communiter in dicta rubrica, C. de nou.operi
nunciat. Illustrissimus Manti c. ind.tnact.de contestulti m.uolunt. libro tertio, tit. 8.nume.6. Paul. de Castr.consit. 8. nume. 3. lib. r. Fulsos consit. io s.circa medium colum . . Cuman.consi. 77. numero quinto, Dec. consit. 83. numero 2 8. Ioan. Fab. instit.de Iucinat.gent.& ciuil. 6.ex non scripto, Rolan. a Val.consit. 83. numero zo. lib. 3. Alex .conss.colum. penultilib. 3. Gallia ind. consuet. Alexan. verb. in aritur, quaest. I. num. r.&ubi quo alij.
Primb. Amplia declarationem, ut nedum sit probandus communis usus ab ali o gante,' sed debet pmbari in specie de re, se qua agitur, ut puta si tractaretur de statuto puniente aliquem, alium percutientem in domo sua, prout extat statutum criminale, Ianuae sub rubr.de percutientibus lib. a. p. ia. si quis percusscritalium in Apotheca,ad quam fit solus ingressus ex domo si volet euadere paenam statuti, sub praetextu, quod appellatione domus non veniat Apotheca ex comunsula loquendi, debebit probare, quod non venit etiam Apotheca illa, ad quam solum ingredi potest, & solet ex domo,alias stabitur proprio significato domus,quae comp&heim dit etiam Apothecam praedictam Natticon sit. 29 i. numero secundo libro secundo,& hanc ampliationem tenuit Gallia. in dicta consuet. Alexand. verb. maritus, dicta quaestione prima, numero vigesimoseptimo, ubi dixit, quod cum communis usus loquendi sit uarius in denominanda aliqua re, est in specie probandus ille, super quo ciuisse fundat, prout idem de consuetudine probanda in illo casu speciali in
quo allegatur consuluit Crauet consi.96.numero quai to libm primo, & ante eum Oidrad.consilio a 3 .columita prima, Anchatacon sit. 3 39. columna quinta, versici ad secundam rationem Alexand. consil. r96. colum. 3. versic. quia dicti testes nihil probant lib. r. Neu ira.consit. S. nume. 8.& in simili Menoch. consit. 7 .nume. 73.
lib. i. dixit, quod qui nititur usu alicuius actus probare debct usum illum fuisse in eo speciali, ita introductum si Intellige supradictam ampliationem, una cum dcclaratione, ' ut non procedat in notorio, & generali,ac publico communi usu loquendi, qui suffcit allegari, nec
est opus,quod aliter probetus Simon de Pret. te interpretiuiti uolunt. libro primo, produxit dubio 3. solui. ii. numero septimo versic. at in specie nostra, idem ante eum dixit Dec.consiliba . nume. io. qui idcd consuluit, quod ex quo communis
usus loquendi, quod appellatione fili j simpliciter non venit leaitimatus, sed qui
est ex iustis nupti; fortus,esi notorius ubique, non requiritur de hoc alia probatio, sed Iudex ex se supplere potest, idem firmauit Curi. Sen. consit. 73. nume. 2 . verisc. ult. ultra praemissa allegans ad hoc dictum Bart.in l. lege Iulia, C de test. ubi ulterius uoluit, quod si quis allegaret aliquid suisse sensatum decpnsuetudine iudex poterit a seipso interrogare Tabelliones, an ita de consuetudine suerit seruatum ad
idem Dec. consi. go.nume. I et .loquens in sponsa, quae cum ex consuetudine uniuersali ante consumatum matrimonium non dicatur, nec appelletur uxor, non erit
opus de tali communi usu loquendi probare, sed satis erit, quod allegetur, & in illo Iudex supplebit, accedit Crauet consit. i 3 7. numero S. loquenon consuetudine notoria, de plus dicit, quod quando viget in loco Iudicii, non est necessaria illius Uegatio, quia sicut non est etiam necessiarium allegare statutum, quod est in loci
208쪽
De geri P Stat latei p. Concl. III. I s
hidi dij , cum Iudex de tali Iure certus co debeat, ita nec consuetudinem allegare I a oportcbit, quae est Ius non scriptum.1 Quς aut faciunt usum communem notorium in casu nostro, ita ut non sit opus illum probare,& quando quis releuatura tali probatione, & etiam ab alterando illum, vide per ea quae adducit Lamberten o. ind. verb. Agnati,num. 32.&seq. 33 Secundo. Amplia, t ut non sit standum Doctori asserenti de tali communi usu loquendi, ita Dcc. consit. 72. numero 16. ubi hanc veriorem opinionem testatur per ea,quae concludit Alexand. in i .post dotem, uersic. sed puto indistincte, T. soluta matrim. dicens, quod etiam si plures Doctores in eorum lecturis assirment, ita de consuetudine esse,&obseruari,tamen illis non creditur, quia illis est concessiim Iu-' ra interpretari, non autem super his, quae sunt facti disponere,& idem tenuit Aret.
consil. r 3 a. nume. 2. versitased tamen his non obstantibus Curt.consit. 78. num c. Io. versic.nec obstat consuetudo Corn.consit. 83. numero i4.lib.q. Bald. in l. fin. C. de
fideicomm.& in s. cum quidam, S. quod dicitur in fin. s. de acquiren. haeredit. Imo nec glosse dicto standum esse, si testatur de consu tudine Bald. in l. consentancum in quinta oppositione in fine, Qquom .& quando Iud.&in l. si quis, s. i. fide pisno. in lectanti i hanc opinionem sequutus est Iasin l. de quibus, numero so. g. de
segib. Roch.de Curi. in capiti fin. in quaestione quinta, nume. . de consuetud. tibi assi at hanc esse communem opinionem Paris. iasii. 2 . nume. I 8. lib. t. &hanc magis communem opinionem testatur Gnintonsi l. it r. numero quinquagesim secundo libro secundo,&consi a. numero quinquagesimonono libro primo, cum alijslatissime adductis per Lambertcng. innio traist. de contractib. in verb. agnati
. Verum quia sunt,& permulti,qui contrariam sententiam tenuerunt, ita ut idem Lamberteng. post longam seriem citatorum Doctorum, pro hac parte ibidem, nu- mero t3. hanc secundam opinionem communiorem affrmat, illam lite tuetur rationibus, & auctoritatibus, ct pro hac etiam ficiunt late adducia per Porti & per Gabr. in locis infra allegatis ex his quae sequuntur limitationibus ad supradictam ampliationem, aliqua eueniente casia, poterit concordatio sumi. I l. Primo igitur limita, ut supradicta ampliatio procedat, i quoad probatione tam tummodo praesumptiuam, idest,quod assertio Doctoris circa usum conanum in no plene probet, sed inducit talem praesumptionem, per quam transfertur onus prinitandi contrarium in aliam partem, ita Bari ind.l. de quibus, numel Oa r. ff. de legib. ubi dixit, quod huiusmodi assertio sussicit,nisi probetur contrarium, & in hoc Bari magis communiter approbari testatur, Dec. in lege secunda, g. mutui datio in si
ubi dicit,quod creditur Doctori attestanti, de communi usu luquendi, donec con 'trarium probatu fuerit, ex illa enim attestatione inquit inducitur presumptio trans ferens onus probandi in aduersam partem, & hanc verissimam sententiam dixit
Grati resp. t I r. num .I ῖ. lib. a. id in Voluit Craucticonsi. t 66.ntimoro v. attestans de magis communi, &consit. 3 et s.columna secunda, idem censuit Simon de Prς de interpret. vltim. volunt. lib. I. interpret. t. dubitat. 3.solui. I r.nume. 3. Rolan. arila onsi. 7I .numero et a. lib. i. ubi attestatur de communi de mente Curi. Iun. in
209쪽
consit. 6o.columira quarta, & hoc magis communiter a Din.teneri,assirmat Graest resp. ra. nume.S9. libro primo,& inconsit. sequenti, nume. 6. dicit, quod in hoe concordant supra dictae cluae communes opiniones contrariae, & ex hoc concordari contrarias opini h stiam adirmauit D. Ioseph frater mcus de probat. lib. i. coi
clus. 626. nume. t r.& sequenti ubi hanc partem etiam veriorem,& magis comminem testatur de mente Uα ibi, & faciunt aliaqate adducta per Port. libro primo, conclusa . de per Gabr. libro primo,conclusione quarta,de probat. Lamber nyubi supra num. 29. .
Is Primo.Amplia limitationem, i ut procedat etia si unius tantum Doctoris adesset assertio Baraia d. l. se quibus, qui loquitur in numero singulari, & non plurali.
in fine ii lumine tertio, Dcc. dicto consilio t o.numero p. Christoph. Port. siue sitias in addit. Insiit. qui fiant sui, vel alte. Iur.colum. 2. Praeposita in cap. i. g. praetcrea Ducarus columna t. de prohibita alienat. Dud.per Federic. Bologia. in sua repeti in authent. habita, C. ne filius pro patre,colum .i i .uersic.superest autem Andr. Barba inter consit. Curti Sen. on siil. 66.columna 32. versic. pro qua consuetudine, ct hanc magis communem affirmat sucin. Iun.consit. 6o. nume. t o. lib. a. cum alijs ibi poceum,&idem voluit Lamberteng. ubi supra num. 23. .o 36 Secundo. Amplia, ut id multo magis sit verum , t si communis usus attestare tur ab aliqua glossa, cuius auctoritas maxima est,& praefertur cuicumque Doctori, secundum tradita a Dec. in l. iit uitia, num . 34. fide iust.&tur. Cephal. consit. a io. nume. 27. lib. 2. hoc firmauit Bare.ind.l. de quibus, nume. et r. ubi alij communitor Doct. Bald. in capiti cum dilectus, de consuet. Dec. consit. q. nume q. Socin. Iunc consit. 6o.colum .3. vcrsic.& quia lib. a. & hoc indubitatum esse dicit Lamberten ubi supra num. 2 i. in fine.
7 Priino. Sublimita, seu declara, i ut praedicta procedant quando ageretur de excellentis, & approhatae auctoritatis Doctore, cui praesumptiue, ut supra standum erit, secus si ageretur, te quocumque alio Doctorello, ita voluit Batti in d.l. de qui bus, ibi nam auctoritas Poetς, vel alterius excellentis iuri probat in arte sua, ergo
a uictoritas excellentis Doctoris, idem Rotan. a Val. dicto consit. 7 l. num. 2 r.& aa. Curi. Sen. in consit. 74. versicivit. vltra praemissa Simon.de Prael. ubi supra num. ia.
Paul. le Castr. in consil. r . incip. in causa praesenti prima columna volumine 2. exemplificans in Baldo, prout etiam de Baldo dat exemplum Cuman. in consi s iliaci p. Monasterium Iure locationis in ultima columna in fine, Guid. Pap.d.decis 139. nume. r. loquens de Archidiacono Ias in hoc sibi aliquando contrarius hoc iidem assirmauit loquens de Angelo in l. sin.numero 3 8. de Iuriemphit. Socin. Ium a consilio tr 6. numero quadragesimo in fine libro primo,ubi excellentem dixit So- Scinum Sen. Crauci. dicto coos l.3 2 s.columna secunda, qui loquitur de Bart. Rom- Ang & Alexand. Lamberteng. in loco supracitato, numcro vigesimoprimo , cum Iibi alleg.
I 8 Secund5 Sublimita, seu declara praedicta,' ut prooedant solum, quoad commu- munem usum loquendi loci, ubi talis Excellens Doctor versabatur habitando, DeI , Iegendo, quia cum usus communis posi t esse varius, & quod unus sit in uno loco , rqui non sit in alijs, cum ut dici solςt unusquisque abundet in sensu suo,non critcre dendum
210쪽
dendum etiam praesin ptiue Doctori, de commini usu testanti, nisi quoad illum locum panicuta em,in quo ipse moratur,cum quoad alia non possit scire,an ibi r periatur, quia eorum quae facti sunt, diremoti quilibet praesumitur habere igno
rantiam capit l,de constitiin sesto, cap. cum in tu qui matria uinosi. hoc voluit lAlexand. d.consit. s. numero i a lib.gina Farinac.in suo tradi. crina. tisi de accusati quaest. 14. nume 32. ubi ideo uoluit, quod credatur ro, & Boso quandoque dei consuetudine attestantibus,quoad Statum& iratum Mediolani, tantum in quo versati sunt, secus extra,& idem assirmat filisse de mente aliorum, ibi per cum cit torum,& idem uoluit Lambertenkubi supra num. z7. idem Duran. de arte restan. ti de substiticaui. 3 I.num. 3 dum ait, quod asserato Docioris, circa consuetudinetia ioperatur, quoad Curiam, in qua versatus est,& idem dixit fuisse de mente Paris illa.
. Ego vero praesuppositis qualitatibus,de quibus supra, videlice quod sit Doet
excellens, & maxime auctoritatis,& doctrinae, Si quod illius assertio operetur tam tum modo probationem prisumptiuam transfoemem onus prolaindi contrari min partem aduersam, non recederem a supraestata communi opinione, quae tenet,
quod indistincte, di generaliter indistinctus,&υ falis usus,dc consuetudo obiginctum Doctoris probetur, cum hac tamen a sciuione, quod praedicta essent vera in alijs legibus,seu dispositionibus, quoad autem stathlocum intcrpretationem, cum inon possit verificari,& afrmari pro certa probatio communis loquendi usus, γε, ad certa statuta, nisi de certo etiam communi usu loquendi . respectu certi loci di- .ctorum statutorum appareat,& quis certus iit lxvii pie adnuiterem assertionem Doctorum, de communi usu loquendi, quoad quaedam vocabuli generalem, nisi specialiter de communi usu loquendi loci statutorum, de quorum interpretatione
agitur, deponerent, & assimarent, nam ut supra uidimus usus communi loquendi
Ioci statutorum attenditur in tris interpretanidi, namem generalis, & cum posset esse varius,& diuersus secundum loca, &u ri theus tum tempora, poterat esse per consequens talis communis usus loqpet A, & in loco Doctoris, de
casu nostro, ubi ideo dixit, quod probatio de usu Ciuitatis non infert ad Comit, tus usum, qui potest esse diuersus, & idem voluerunt alis, de quibus supra per nos in sexta declaratione ad conclusioncm, & ex hoc forth procederet, quod dixit D
minus frater meus de probat.d.conclus a6. numero vigesimo libro primo, quod scilicet in hoc uersabitur multum arbitrium Iudicantis inspecta qualitat tam D ctoris,quam distantia locorum cursu temporis, &ali; s, quae animum ipsius mou re, & inducere possent ad talem assertionem admittendam. Testes autem de communi usu deponentes t debet probare talem communem usum loquendi fuisse in eo loco, ubi vigent statuta tempore dictorum statutorum, per tempus decem annorum,& quod ita audierunt loqui communiter ab omnibus tractantibus de illa re, circa quam allegatur communis usus loquendi, prout haec
docuit aperih Bart. in d. l. labeo, numero sexto, di septimo, qui subiungit, quod si Τestis interrogatus quomodo sciatires,onderet,quod sic communiter dicitur,non probaret