Iohannis Caii Britanni De ephemera Britannica liber

111쪽

POTIONES.

De caetero salva omnia atque tuta, nisi temeritas aut negligentia oberint. Ita inquiete set abstinentia habitis aegris, quia taliora potionem etiam liberalem postulat;

sed nec saepe, nec Semper, nec nimium, aliis Alae aut BPrae, aut alterius cervisiae, cui do tracta spuma PSt, saccharo condulcatae, Si consti Ptudo fert, aut aquae laor-112d Paceae et vini tenuioris atque lenis pari modo aliis; aut aquae mulsae, aquaeve SO lius decoctae vino tinctu ρ: Sed omnia bsenecalentia, sed potestatis omnis reprimentistitque refrigernulis expertia, quod linec sudoribus eliciendis adversa, illa secunda sunt. si nerosum Vinum, ut Drum, et minimo dilutum, nullo modo potus gratia, medicinae tamen, ut dicemus postea, concedendum.

Nam illud ignorari ii in Op0rtet, quod cubsario jam corpore, atque agitatis humoribus et spiritibus, vapor s socile caput petunt, ac d lirium inserunt, quod cum huic morbo familiare sit c t cum periculo jun-

Cium, vino auctum, curtius malum inseret, et eo magis quo nobilius membrum curebrum est, aegrique Per sudures et insaniam

112쪽

SUDORIS IMPEDIMENTA. minus audientes medico sunt. Sumatur Polus ex poculo oris angusti, sed sundi capacis atque ampli, adunco rostro Seu Siphone liquorem proserenti', ne aut levare se aegri dum bibunt, cogantur, atque ita II3 inimicum aurem intromittere, aut praeceps c0pia polus naturam vel gravot vel opprimat. Ita habendi aegri si sponte naturae

Sudor prosluit. At si non nisi opera id perscitur, prima observatio est, quid id Sit, quod sudorem impedit, aegrine impatientia, an naturae infirmitas, astricta culis, an humor compactus. Etenim istis quatuor modis omne impedimentum comprehenditur. Inter quas cohibiti sudoris causas quemadmodum discornas cum medendum

sit, ita docebo. Incipiam ab impatientia. Ea ex inquiete jactationequo a gri nullo negotio sub aspectum cadit. Quare revocandus ad ordinem patientiamque a ger est quibus ante dixi modis, Si non sponte sua, at certe vi aliena, quanta maxime tamen

seri potest blanditie, hortationumque ad

rectam rationem et quietem dulcedine. erum si natura infirma est, scire licet id fieri,

113쪽

DEBILITAS.

seri, vel quod ex se debilis ea est, vel

quod ex altero gravante preinenleque infirma est. Ex se debilis natura est, cum II 4nativus calor diminuitur, et vires stactae resolutaeque sunt: Primo vel quod evacuantur substantiae spirituum, vel qu0d ea ipsa dissipantur, consumuntur, et eVacuantur, quae Aubjecta sunt spirituum, ut hu-m0res, carnes solidaeque partes: idque ex causis aut extrinsecis, ut aere calido, cibo potioneque calidis, motu concitato et continuo, protractisque vigiliis: aut intrinsecis, ut perturbatione animi, temperamento calido, ardente febre, trahente morbo, gravi dolore, larga fluxione, immodico Sudore, copioso vomitu, intemperantiori Venere, aut liberaliori evaporatione, quam Graeci homines ιδιατορ ιν numinunt. Secundo, vel quod aufertur descitve alimentum, idquo aut internum, ut sanguis, aut externum, ut

cibus, p0tio: vel quod haec ad rque quibus

ante retuli rationibus d pravantur ac corrumpuntur, aut qualitate noxia sunt: I unc enim corpus non alitur. Itaque necessario cal0r innatus minuitur, vires solvuntur, co IIJ

114쪽

OPPRESSIO.pus adimitur. Ex altero natura premitur, cum vel qualitate adversa atque opp0Sita Suffocatur, eaque aut manifesta, ut frigore: aut occulta, ut Veneno, Itali litvo venenato, qualem antea retuli ex specu Puteolana: vel humoris copia, Sive is sanguis sit, ut in athletis, sive pituita, aut alius humor, ut in voracibus et desidiosis. Ergo qui hac se-bre pestilenti laborat, corporene firmo, qua drato, et viribus constante Sit, an languido,oxili et resoluto, aestimandum est. Si si mo firmo autem natura corpore et bene curato, aetateque firma atque integra omnessere suisse, qui hac febre diaria et pestilonte tentabantur, ante proposui in certum est per naturae resolutae impotentiam et longuorem non stare, quo minus sudor profluat. Necesse igitur est compressi corporis ratione, idque vel quod cutis spiramenta conclusa sunt, vel quod humor crassus atque copiosus sibi viam obstruit, λυσιν primum olterum ς γνωσιν Graeci vocant. Sed utra II 6 ex his ossensae causa sit, internosces facile, si expenderis diligenter, nutu aeger peronteactam vitam gulae venirique deditus

115쪽

PLENITUDO.

homo sit, an vivendi sobrietati, otio an exercitio, balneis assueverit atque frictioni, an secus. Nam si homo gulosus est, si vivendi instituto otioso, magna significatio sit naturam plenitudine gravari. Si sexe citationi, balneo et frictioni in superiori vita

non assueverit, mea lus cutis constringi, aut humorum crassitudine atque copia obturari, aut utrumque esse argumentum est. Haec enim omnia in eodem aliquando conjunctae, aliquando separatae cohibiti sudoris causae sunt. Sed si Valetudinarium corpus est et resolutum, morbo caeterisve causis et intrinsecis et extrinsecis ante comprehensis exhaustum, ex ipsa natura infirmitatem esse eerto constat. Cum tamen incidere solet,

ut qui aegritudine aliqua laborarunt resolutique sunt, nun insudent, Uxpende profluxeritne mullum sud0ris quo tempore aegrotarunt, an incitatus ille nihil promana-IIT verit. Si per aegritudinem neque insudarunt, neque si incitatus est prosluxit sudori et linmoris crassitudo, et cutis constipatio non ine frio indicio deprehenditur. Itaque Pro re nata singulis causis obviandum est:

116쪽

I00 svnonis ELICIENDI RATIO. Si cutis asi ricla et humor impactus, iis rebus quae sundendi potestalem habent; si natura ex Se infirma, eis quae sudorem pr0- vocant; illud percommode sit, leni frictione, et calida atque ad hoc accommodata potione; hoc calida potione sola. Cavendum tamen QSt, ne aut potus aut frictio nisi opus est adhibeatur, quod alioquin haec vires dissipat, et spiritibus liberum sexitum facit: illa naturam Occupatum otio jam avocat atque impedit. Quare postulante re compresso corpori offerendum linteamen calidum, jubendumque se tolum leniter eo perfricari, et, ne Vestibus interim sublatis aurem admittat, omni studio cavere. Nam friealio haec modice calfacit, vitale robur cxcitat, humorem Solvit, et spiramonia cutis II 8 relaxat. Ita si insudet aeger, ob aliis adjumentis obstinendum. Sin minus, recte cubibebitur potio vini firmioris hoc est nec nullorum virium nec ingentium) et calentis, iis maximo qui per initia levo frigus sontiunt saliis ad delirium obest in qu0d id, ut si quid aliud, sudorem blande promovet,

dum crassum humorem standis, crudum con-

117쪽

SUDORIS ELI IENDI B Tio. 10 Icoquit, et conclusos culis meatus recludit. Si id ex se non proscit, ex eodem Vino calente Optima theriaca, aut selectum milli ridatium frigidiusculis et cute conclusis; sed calidis et cule laxis, ex aceto prodest. Aut qu0d anisum, crininum, et calamintham incocta habet vinum. Idem eliam praestat ex vino mulso vis decocti dictamni, rosmarini et chamaed os pota. Aut ex Sero quod lacte, dum servet, bubulo secrevit acetum, petroselini, laeniculi, origani, Salviae, macerisque incoctae potestas, Si quantum calidissimum potest sumitur. Sed qui pedibus aegri sunt, quibus hγdrops, rheumatismus, aliave pituita molesta est, si in hunc I I9 morbum incidunt, ex ligno Indico perfusis semper odoribus in potentior portio bene calens egregie sucit, uti setiam aliis si ad manum est, quod id lignum cum resinosum

At, adversus contogis ne in valet: cum subtilissimis partibus calidis et siccis constat, humiditatem excrementitiam, si multa est, Riccandi, si crassa et frigida, sundendi, et per cutis spiramenta si os tricia ea psi, digerendi potestalem habet, uti et caetera

118쪽

quae jam prop0suimus. His item eptiemericis inutilis non est usus radicis Sinarum, nomen habentis ex ejus nominis regione extremi Orientis ultimaeque Indiae, unde ad nos transfertur; quod ea etiam putredini

adversatur, egregie siccat, et Sudorem movet. Si haec non sunt, ex usu erit perSonatae radix ad sudores educendos, Si una eum junco odorato, macere, et calamo aromatico decoquatur. Nos sub ipsis moibi initiis, cum non tam sudoris movendi, quam 120 etiam veneni stangendi atque evocandi rati0nem habuimus, quae utrumque efficiunt

commiscuimus, ne si ex occasione sudor interrumperetur, Venenum quod superest de caetero aegrum ossenderet. Verum si Sponte manarit sudor, quod venenum tantum retunderot feliciter exhibuimus, ut exe albo uno aquae Oxalidis et dimidiatocγalbo oceli rosa et egelidi, terrae Sigillatae D ij. ramenti cornu unicorni animalis, pulveris dictamni ana Bj. cinnami,

g longae, nardi, ana Bj. Aut ex aceto e lido vel bolus armenius, vel terra Sigillata Seorsum cum odoribus. His atque id genus aliis usi sumus, sed pro rati0ne per-

119쪽

POTIO A SUDORIFERAE.

8onarum. Nam si laxa cutis, nec obstructa ejus spiramenta erant, frigida et sicca se- legimus. Si constricta illa, aut obstructa ista fuerant, calida et sicca maluimus, et melius responderunt. Naturae ex se infirmae subsidio erit vinum meracum calenS, aut id ex decoctis macere, rosmarino herba,

aut cypero quem juncum quadratum Celsus, triangulum Plinius, odoratum alii nominant) 12Iliberaliter haustum. Si prima potio Sudorem non elicit, iterum atque tertio ex intervallo repetatur, auctis aliquanto tegumentis , atque suco, aut ex puris siccisque

lignis quercus, sagi atque fraxini, adjectobdellio odorali sus situs gratia, ladano, aut styrace calamita; aut ex odoris lauri, juniperi, abietis atque pinus seorsum. Vix enim seri potest, ut per haec sudor non sequatur. Profluente jam sudore, a potionibus sudorem moventibus atque a frictionibus abstinendum, et ad eum ordinem potionemque, Per Dinnem accPSsionem, quae ante cum sponte naturae suxit sudor pro- P0sueram revertendum; cum eo tamen ne Polio rara aut frequens, tarda nimium aut

120쪽

SUDORIS MODERATIO.

immodica sit. Sed et vincente jam sudore et natura, ubi copiose Sudarit aeger, memores nos esse oportet socum diminuere, et tegumentorum augmentum paulatim pro ratione subducere, ubi jam languere corpus coeperit, si id ante undecimam horam fiet. 122 Elonini decima luarta jam exacta liora, etiam de justa veste demere licet. Decima octa a, si levi lanium veste contectus aeger Sit, salis est, modo pro temporis ratione ante obundo sudatum cSt, atque adhuc sudat. Sed si viribus satis constat, quantus plenissimus et longissimus potest, pr0manet sudor, antequam Vestem domas. Ita lamen ne immodico sudore digeratur corpuS, atque exhauriatur anima. Cujus rei semper babenda ratio est in infirmis corporibus et digestis spiritibus vel maxime, uti etiam in aliis firmioribus. Neque enim Sudoris copia tantum, quantum vires aestimandac sunt. Proinde committendum non est, ut Supra vires aeg r insudet, quod potior est dubia curatio atque salus, quom certa mors. Quod

si sorte ut fit plerunque) corpus jam lan

guere, atque animus ex brevi tempuris in-