장음표시 사용
61쪽
laeo prima an iugo moniis proelium est, quo interclusan ab suis le-- amnaturam iacile, et enim numero aliquantum praestabant ino 'mani superassent, nisi Hispanorum hora ad id ipsum remissa ab Han. aibale em euisset ea adsuetior montibus et ad eoncursandum inter saxa rapeaque aptior ac levior quoque eum Velocitate orporum tu' armorum 6 habitu eampestrem hostem, gravem armis talariumque, pugnae fi
aere saeue elusit ita haudquaquam pari certamis digressi, Hispani seraminea incolumes, Romani aliquot suis amissis in astra contenderunt. Fabius quoque movit eastra transgressusque saltum super Allisa loeoclis a munit consedit tum per Samniam Romam se petere simulana is Hannibal usque in Pelignos populabundus rediit Fabius medius inter hostiam agmen urbemque Romam iugis ducebat ne absistens ne comgrediens. ex Pelignis Poenus exit iter retroque Apuliam repetens si monium Per renit, urbem metu, quia collapsa ruinis pars moenium erat, ab auia desertam. dietator in Larinate agro astra communiae clade s 15e rum ausa Romam revoeatus, non imperio modo sed onsilio etiam a prope precibus agens eum magistro equitum, ut plus onsitio quam fortunae eonfidat et se potia dueem quam Sempronium Flaminiumque imitetur ne nihil actum enseret extraeta prope aestate per ludifieati nem hostis medies quoque plus interdum quiete quam movendo atque magendo proficerer haud parvam rem esse ab totiens victore hoste vineidesisse, ab eontinuis cladibus respirasse. hae nequiquam praemoniis maintro equitum Romam est prosectus. A X. Principio aesta is, qua hae gerebantur, in Hispania quoquo terra marique oeptum bellum es Hasdrubal ad eum navium numerum, mquem a fratre instructum paratumque acceperat, decem adiecit quadraginta navium lassem imiteoni tradit, atque ita Carthagine prosectus navabna prope terram exercitum in litore ducebat paratus Onnisere, qua- eumque parte eopiarum hostis 'ceurrisset. Cn. Scipioni post quan in
visse ex hibemis hostem audivit, primo idem consilii suit deinde minus 30
terra propter ingentem famam novorum auxiliorum eoncurrere ausus dein
lecto milite ad naves imposito quinque et triginta navium classe ire o, viam hosti pergit altero ab Tarraeouo die ad stationem decem milia sanum distantem ab ostio Biberi amnis perveni inde duae Massiliematum speculatoriae praemissae rettulero classem Punicam lare in ostio 35 fluminis astraque in ripa posita itaque ut improvidos incautosque u Verso almul effuso errore opprimeret, sublatis anehoris ad hostem vadit multa et lovis aliis positas turres Bispania habet, quibus et speeulis et propε naculis adversus latrone utuntur inde primo onspectis hostium uaribus datum signum Hasdrubali est, lumultusque prius in terra et e Mostris quam ad mare et ad naves est ortus, non dum aut pulsu remorum strepituque alio nautie exaudito aut aperientibus assem promontoriis, eum repente eques alius super alium ab Hasdrubale missus vagos in litoro quietosque in lentoriis auis nihil minus quam hostem aut Droelium
62쪽
eo die exspectantes conseendere naves propere atque arma apere iubetrolassem Romanam iam haud procul portu esse hae equites dimissi pa sim imperabant mox Hasdrubal ipse cum omni exercitu aderat, vari que omnia tumultu strepunt ruentibus in ausae simul remigibiis millibo busque sustentium magis e terra quam in iugnam euntium modo. indum omnes conscenderant, cum alii resolutis oris in anchoras evehu tur, alii, ne quid tene t anchoralia incidunt, raptimque omnia Praepr per agendo militum apparatu nautica ministeria impedimatur, trepid tione nautarum capere et aptare arma miles prohibenturi et iam Roma-10nus non adpropinquabat modo sed direxerat etiam in pussism a M. itaque non ab hoste et proelio magis Poeni quam suomet ipsi tumultu turbati et temptata verius pugna quam inita in fugam averterim classem et cum adversi amnis os lato agmini ae tam multis simul veniem tibus haud sane intrabile esset, in litus passim naves egerunt, atque aliis vadis alii sicco litore excepti partim armati partim inermes ad instructam per litus aciem suorum perfugere duae tamen primo eoueursu caeptae orant Punicae naves, quattuor suppressae. XX. Romani, quamquam terra hostium erat armatamque aciem toto praetentam in lore cernebant, haud cunetanter insecuti trepidam hostium lassem naves omnes, quae
20 non aut perfregerant proras litori illisas aut carinas fixerant vadis, res, g. a puppibus in altum extraxere, ad quinque et viginti naves e quadraginta cepere. Neque id pulcherrimum eius vietoriae luit sed quod una levi pugna toto eius orae mari pati erant itaque ad Onusam classe provecti exscensione ab navibus a terram laeta eum urbem vi cepissent meaptamque diripuissent, Carthaginem inde petunt, atque omnem agrum circa depopulati postremo tecta quoque iniuncta muro portisquo in mderunt inde iam praeda gravis ad Longunticam pervenit assis, ubi vis magna parti ad rem nauticam congesta ab Hasdrubale quod satis in
usum sui sublato ceterum omne incensum est nee in conlinentis modo 30 proiectas oras sed in busum insulam transmissum ubi urbe, quae ea put insulae est, biduum nequiquam summo labore oppugnata ubi in spem irritam frustra teri tempus animadversum est, ad populationem agri versi direptis aliquot incensisque vicis maiore quam ex continenti praeda Parta eum in naves se Mepissent, ex Balearibus insulis Iegati pacem petentes 35 ad Scipionem venerunt inde nexa retro classis reditumque in citeriora Provinciae, quo omnium populorum, qui Hiberum accolunt, multorum et
ultimae Hispaniae legati concurrerunt sed qui vere dicionis imperiique Romani facti sint obsidibus datis, populi amplius fuerunt dentum viginta. igitur terrestribus quoque popiis satis fidens Romanus s. ad saltum 40 Castulonensem est progressus Hasdrubal in Lusitaniam ac propiua Oee
XXI. Quietum inde fore videbatur reliquum aestatis tempus, sua selque per Poenum hostem sed praeterquam quod ipsorum Hispanorum inquieta avidaque in novas ras sunt ingenia, Mandonius Indebilisque, qui
63쪽
antea itergetum regulus fuerat, postquam Romani ab siilia recessere ad
maritimam oram eoneitis popularibus in agrum paeatum sociorum Romanorum ad populandum venerunt. adversus eos tribunus militum eum expeditis auxiliis a stipione missi Ievi ertamine ut tumultuariam manum sudere omnes Misis quibusdam captisque magnaque parte armis sexuta. aio tamen tumultus edentem ad Oceanum Hasdrubalem iami herum ad socios tutandos retraxit. astra Punica in agro Ilerga onensium, eastra Romana ad Novam classem erant, eum fama repens alio avertit
bellum Celtiberi, qui principes regionis suae legatos miserant obside que dedεrant Romanis, nuntio misso a Scipione exeiti arma apiuntur 10 vineiamque Carthaginiensium valido exereitu invadunt, tria oppida vi expugnant inde eum ipso Hasdrubale duobus proeliis egregie pugnant aequindecim vilia hostium oeciderunt, quattuor milia cum multi militaribus signis apiunt. 'Mil. io statu rerum in Hispania P. Scipio in provinciam ve-15nit, prorogato post eonsulatum imperio ab senatu missus eum triginta longis navibus et octo milibus militum magnoque commeatu advecto. ea classis ingens agmine onerariarum proeu visa cum magna laetitia civium
foetorumque portum Tarraeonis ex alto tenuit. Ibi milite exposit. M laetus Scipio fratri se coniungit ae deinde communi animo onsilioque is serehant bellum ooeupalis totae carthaginiensibus Celtiberio bello haud eunctanter Hiberum transgrediuntur nec ullo viso hoste Saguntum pedigunt ire, quod ibi obsides totius Hispaniae traditos ab annibale fama erat modico in arce ustodiri praesidio. id unam pignus inclinatos ad
Romanam societatem omnium Hispaniae populorum animos morabatur, mne sanguine aiberum suorum culpa desectionis lueretur eo laevio Buspaniam vir unus oueeli magis quam fideli onsilio exsolvit, Abelux erat Sagunti nobilis Hispanus, fidus ante Poenis, tum, qualia plerumque
sunt barbarorum ingenia, cum krtuna mulaverat fidem celerum tran ωgain sine magna rei prodisione venientem ad hostes nihil aliud quam Munum vile atque infame, eorpus esse ratus, id agebat ut quam maximum emolumentum novis a iis esset circumspectis igitur omnibus, quae somtuna potestatis eius poterat sacere, Midibus polissimum traiiendis animum adiecit, eam unam rein maxime ratus conciliaturam Romanis prin-eipum Hispaniae amicitiam. sed eum iniussu Bostaris praesecti satis seu 35ret nihil obsidium custodes laetum esse, Bostarem ipsum arte adgredituri eastra extra urbem in ipso litore habebat Bostar, ut aditu, ex ea parta interelude et Romanis. ibi eum in seeretum abduetum velut ignorantem monet, quo statu sit res metum eontinuisse ad eam diem Hispanorum animos , quia procul Romani abessent: nune eis Hiberum astra is Romana esse amem tutam perfugiumque novas volentibus res: itaque quos natus non teneat, beneficio et gratia devinciendos esse. mirantinritari pereunctantiquo, quod narii id subitum tantae re donum posset esse, is obsides inquit in civitates remitte 36.3 s valim ρο-
64쪽
ronubus, quom maximum nomen in el'itatibus est ausi, ei rutile populis gratum erit vult sibi quisque redi et habita fides ipsam plortin qua obligat fidem minuterium restituendorum domos obsidium mihimet deposeo ipso, ut opera quoque impensa consilium adiuvem meum et rei suapte natura gratae quantam insuper gratiam possim adiciam ML homini non ad cetera Punica ingenia allido ut pera sit, nocte iam progressus id hostium stationes conventis quibusdam auxiliaribus Hispanis et ab his ad Scipionem perductus, quid adserret, expromit et fide aecepta dataque ae loe et tempore eo lituto ad obsides tradendos Samnium redit. a diem insequentem absumpsit cum Bostare mandatis ad rem agendam a ripisndia dimissus eum ' nocte murum, ut custodias hoclium falleret,
Oonstituisae , ad ompositam eum iis horam excitatis e rudibus puer ram prosectus veluti gnarus in praeparata sua fraude insidias ducit in eastra Romana perducti: etera omnia de reddendis obsidibus sic ut eum a Malare eo titutum erat acta per eundem ordinem quo si Carthaginiensium nomine te ageretur maior aliquauto Romanorum gratia sui in rapari quam quanta sutura Carthaginiensium fuerat illos enim grave a perbos in rebus secundis expertos fortuna et timor mitigasse videri potierat Romanus primo adventu ineognitus ante ab re elementi liberaliqueae initium ieeerat et Abelux, vir prudens, haud se ira videbatur oeios mutasse: itaque ingenti consensu desectionem omnes spectare, armaque extemplo mota forent, ni hiems, quae Romanos quoque et Carthaoni-- eon dero in tecta coegit, intervenisset.
XXIII. maeo in Hispania quoquo seeunda aestate Punici belli gmaesta, eum in Italia paulum intem alli eladibus Romanis sollers cunetatio
Fabii Reisset quae ut Hannibalem non mediocri sollicitum eum habebat, tandem eum militiae magistrum delegisse Romanos cernentem, qui bellum ratione non sortuna gereret, ita mutempta erat inter eivea armatos pariter togatosque, utique postquam absente eo temeritate magistrias equitum laeto verius dixerim quam prospero eventu pugnatum fueratiae saerant duae res ad augendam invidiam dictatoris, una fraude ac dolo HannibaIis, quod, sum a perfugis ei monstratus ager dictatoris emet, .mnibus ire solo aequatis ab uno eo serrum ignemque et vim' omnem hostium abstineri iussit, ut oeculti alicuius paeli ea merces Videri posset,as altera ipsius laeto, primo forsitan dubio, quia non exspectata in eo en , tua auctoritas est, ad extremum haud ambigue in maTimam laudem verso, in permutandis aptivis quod, sic ut primo Punie bello savium erat, eonvenerat inter duces Romanum Poenumque ut, quae Pars plus reeip xet quam daret, argenti pondo bina et selibras in militem praestareti, da- ω eentos quadraginta septem eum plures Romanus quam Poenus recepisset, argentumque pro eis debitum saepe iactata in senatu re, quoniam non eo uluisset patres, tardius rosaretur, inviolatum ab hoste agrum misso
65쪽
Blannibal pro Gereoni moenibus, euhas urbis captae atque laeensas
ab ae in aum horreorum pauca reliquerat tecta, in stativi erati Indo humentatum duas exercitus partes mittebat, eum tertia ipse expedii in alatione erat simul eastris praesidio et circumspectans, necunde impetus in frumentatores fieret XXIV. Romanus uno exercitus in agro Lari 1 nati erat praeerat Minucius magister equitum profecto, si ut ante di. etum est, ad urbem dictatore 'eterum castra, quae in monte alto oluto loco posita suerant, iam in planum deseruntur, agitabanturque pro ingenio daeis onsilia calidiora, ut impeius aut in frumentatores palatos aut in castra reliet eum levi praesidio fieret nec Hannibalem sesellitio eum duo mutatam esse belli rationem hi serocius quam consultius rem hostea gesturos. Ipse autem, quod minime quia crederet oum h atia propius esset, tertiam partem militum humentatum duabus in castris retentis dimisit, dein astra ipsa propius hostem movit duo sermo a Gm reonio milia in tumulum hosti onspectum, ut intentum sciret esse ad 1ε frumentatores, a qua vis fieret, tutandoso propior inde ei atque ipsis imminens Romanorum eastris tumulus apparuit, ad quem eapiendum aiive palam iretur, quia haud dubie hostis breviore via praeventurus erat, nocte elam missi Numidae eperunt. quos tenentes locum contemptata citato Romani postero die eum deiecissent, ipsi eo transferunt astra solum itaque exiguum spatii vallum a vallo aberat et id ipsum lota propo eompleverat Romana acies, simul et per aversa castra equitatus cum levi armatura emissus in frumentatores late eaedem fugamque hostium pal torum iacit nec acie certare Hannibal ausus, quia tanta parucitate vix atra, si oppugnarentur, tutari poterat: iamque artibua Fabii - parsas exercitus aberat iam sermo, sedendo et cunctando bellum gerebatis ceperatque auos in priora astra, quae pro Gereonii moenibus eranti imala quoque ei et collatis signis dimicatum quidam auctorea sunt primo eone su penum usque ad astra susum, inde eruptione facta repente versum terrorem in Romanos, Numeri Decimi Samnitis deinde interim ventu proelium restitutum hunc principem genere a divitiis non Bovi in modo, unde erat, sed tot Samnio, iussu dictatoris octo milia mditum mille equites addueentem in castra, ab tergo cum apparuisset Ηam nibali, speeiem pari utrique praebuisse novi praesidii eum Q. Fabio ab Roma venientis Hannibalem insidiarum quoque aliquid timentem reum mpisse suos, Romanum insecutum adiuvante Samnite duo astella eo die pugnasse. aex milia hostium caesa, quinque ad modum Romanorum elamen in tam pari prope clade famam egregiae victoriae eum vanioribualitteris magistri equitum Romam perlatam. xxv. io iis rebus persaepe et in senatu et in contione aetum es 40 eum laeta civitate dictator unus nihil ne famae ne litteris crederet, ut
vera omnia essent, secunda a magis quam adversa timere diceret, tum
L Metellus tribunus plebis id enim serendum esse negat et non praese tem solum dietatorem obsulisse rei bena serendae sed absentem etiam
66쪽
sestae obstare, et in dueendo bello ae sedulo tempus terere quo diuti in magistratu ait solusque et Romae et in exercitu imperium habeat: quippe eonscium alterum in acie cecidisse, alterum specie classis Puni- eae persequetndae pro I ab Italia ablegatum duos pr.etores Sicilia ab
que Sardinia occupatos, quorum neutra hoc tempore provincia praetore egeat M. Minucium magistrum equitum, ne hostem videret, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum itaque hereule non Samnium modo, quo iam tamquam trans Hiberum agro Poenia oncessum sit, sed et Campanum Calenumqui et Falernum agrum pervastatos esse, Iosedenti Casilini dictalore et legionibus populi Romani agrum suum t tante. exercitum cupientem pugnare et magistrum equitum elausos prope intra vallum retentos, tamquam hostibiis eaptivis arma adempta tandem, ut abseesserit inde dictator, ut obsidione liberatos extra vallum egress allidisse ae sus se hostes. quas ob res, si antiquus animus plebei Ro-l14panae esset, audaciter e laturum suisse de abrogando Q. Fabii imperio nunc modicam rogationem promulgaturum de aequando magistri equitum et dictatoris iure nee tamen ne ita quidem prius mittendum ad exercitum Q. Fabium quam consulem in locum C. Flamini suffeci aet Dilatator eontionibus se abstinuit in actione minime popularis: me M in senatu quidem satis aequis auribus audiebatur tune, cum hostem e bis extolleret bienniique elades per temeritatem atque inscitiam ducumaeeeptas reserret magistroque equitum, quod contra dictum suum pugna aet, rationem diceret reddendam esse si penes se summa imperii consistitque ait, prope diem effecturum ut sciant homines, bono imperatorem haud magni ortunam momenti esse, mentem rationemque dominari, et in tempore et sine ignominia servasse exercitum quam alta milia hostium oecidisse maiorem gloriam esse huius generis orationibus rustra habitis et onsula reato M. Atilio Regulo, ne praesens de iure imperii dimicaret, pridie quam rogationis serendae dies adesset, nocte ad exercuas tum abiit Iuce orta cum plebis concilium esset, magis tacita invidia dictatoris favorque magistri equitum animos fersabat, quam satis audebant homines ad suadendum quod vulgo placebat prodire, et favore a perante auctoritas lamen rogationi deerat unu inventus est suasor legis C. Terentius Varro, qui priore anno praetor fuerat, ioeo non humilia solum sed etiam sordido rius patrem lanium fuisse serunt, ipsum institorem mercis, filioque hoc ipso in servilia eius artis ministeria usum. XXVI. Is iuvenis, ut primum ex eo genere quaestuasseeunia a patre re- Iieta animos ad spem liberalioris fortuna seest, togaque et larum i euere, proelamando pro sordidis hominibus ausisque adversus rem et smismam bonorum primum in notitiam populi deinde ad honores pervenit: quaesturaque et duabus aedilitatibus, plebeia et euruli postremo et praetura perfunctus iam ad consulatus spem cum adtolleret animos, haud
parum allide auram favoris popularis ex dictatoria invidia pelli sellique plebis unus saliam tulit. omnes eam rogationem quique Romae quique
67쪽
in exercitu ε- - aequi atque iniqui praeter pstini dictatorem. lneontumeliam eius Ialam acceperunt: ipse, qua gravitate animi eriminantes se ad multitudinem inimicos tulerat, eadem et populi in se saeviem lem iniuriam tulit, acceptisque in ipso itinere litteris aenalus onsulti de aequato imperio, satis fidens, haudquaquam eum imperii iure aetem - 1 perandi aequatam, eumque invicto a civibus hostibusque animo ad exeminum rediit. XXVII. inuetus vero eum iam ante vix tolerabilis suisset saeum dis rebus ae favor vulgi, tum utique immodie immodesteque non Bamnibal magis victo ab se quam Q. Fabio gloriari iIlum in rebus asperiaria
anteum dueem a parem quaesitum Hannibali, maiorem minori, dictat rem magistro equitum, quod nulla memoria habeat annalium, iussu populi aequatum iis eadem civitate, in qua magistri equitum virgas a se- eures dictatoris tremere atque horrere soliti sint tantum suam selieitatem virtutemque enituisse ergo secuturum quoque se fortunam suam 1. a dietator in unctatione a segnitio deorum hominumque iudicio mmnata perstaret. itaque quo die primum congressus est eum Q. Fabio, statuendum omnium primum ait esse, quem ad modum imperio aequato alantur se optimum ducere aut diebus alternis aut at maiora intervalla plaeerent, partitis temporibus alterius summum ius imperiumque esse, ut aspar hosti non solum onsilio sed viribus etiam esset, si quam occasionem rei gerendae habuisset Q. Fabio haudquaquam id laeere: omnia somtunam enim habituram, quaeeumque temeritas collegae habuisset sibi eommuni tum cum illo non ademplum imperium esset itaque se numquam volentem parte qua posset erum eonsilio gerendarum oesaurum, mne se tempora aut dies imperii cum eo, exercitum divisurum, anisque eonsiliis, quoniam omnia non liceret, quae posset servaturum. ita obtinnit ut Iesiones, sic ut consulistus mos esset, inter se dividerent: prima et quarta Minucio, secunda et tertia Fabio evenerunt item equites pari numero sociumque et Latini nominis auxilia diviserunt D castris se quo as pie separari magister equitum voluit.
XXVIII. Duplex inde Hannibali gaudium fuit: - neque enim qui
quam eorum, quae apud hostes agerentur, eum sallebat et perfugis multa indieantibus et per nos explorantem, nam et liberam inuet tem ritatem ae auo modo aptaturum et sollertiae Fabii dimidium virium de meemisso tumulus erat inter castra Minucii et Poenorum, quem qui omeupasset, haud dubie iniquiorem erat hosti locum laetums. eum non tam rapere in certamine volebat Hannibal, quamquam id operae pretium erat, quam ausam certaminis eum inueto, quem semper Oeeursu mad obsistendum salia sciebat, contrahere ager omnis medius erat prima 40
specie Inutilis insidiatori, quia noli modo silvestre quicquam aedis umpribus quidem vestitum habebat, re ipsa natus legendis insidiis eo magis, quod in nuda vallo nulla talis fraus timeri poterati et erant in anfractibus arae rupes, ut quaedam earum ducenos armatos possent eape exin
68쪽
has latebras, quot emque loeum apte insidere poterant, qhinque filiaeonduntur peditum equitumque necubi tamen aut motus alicuius temere egress aut sulgor armorum haudem in valla tam aperta detegeret, missis paucis prima luce ad eapiendum quem ante diximus tumulum avertit 1 oeulos hostium primo statim conspectu contempta paucitas, ae sibi quisque deposcere pellendos inde hostes ad laeum apiendum dux ipse in ier stolidissimos ferocissimosque ad arma vocat, et vanis animis et minis inerepat hostem prinolpio levem armaturam dimittit, deinde eonserto agmine mittit equites, postremo, eum hostibus quoque subsidia mitti vi- 0deret, instructis legionibus procedit et annibal laborantibus suis alia atque alia ut rescente certamine mittens auxilia peditum equitumque iam iustam expleverat aciem, a totis utrimque viribus certatur prima Ievis armatura Romanorum, praeoccupatum inferiore loco sumedens immulum, pulsa detrusaque terrorem in sumedentem intulit equitem et ad 15 signa legionum refugit peditnm aetes inter perculsos impavida sola erat videbaturque, si iusta e si reeta pugna esset, haudquaquam lmpar futura tantum animorum fecerat prospere ante paucos dies res gesta sed exorti repente insidiatores eum tumultum terroremque in latera utrimquo ab tergoque ineursantes secerunt, ut neque animus ad pugnam neque ad 20 sugam spe cuiquam superesset. XXIX. Tum Fabius primo clamore paventium audito, dein conspecta procul turbata acie, ita est inquit, ,, non elerius quam limul deprendit fortuna temeritatem Fabio aequatus imperio Hannibalem et virtute et fortuna superiorem videt sed aliud luigandi sueeensendique tempus erit nunc signa extra vallum proserterae victoriam hosti extorqueamus, eonsessionem erroris civibus ' clam magna ex parte caesis aliis aliis circumspectantibus fugam Fabiana se acies repente velut caelo dimissa ad auxilium ostendit itaque, priusquam adeoniectum teli veniret aut manum consereret, et suos a fuga effusa et ab nimis semes pugna hostes eontinuit rini solutis ordinibus vase dissipatias erant, undique eonfugerunt ad integram aciem, qui plures simul terga dederant, eonversi in hostem volventesque orbem uno sensim referre pedem uno conglobat restare ac iam prope una aetes saeta erat teli atque integri exereitus inserebantque signa in hostem, eum Poenus receptui eeeinit, palam serente Hannibale ab se Minucium, se ab Fabio vietum. δε Ita per variam fortunam die 'aiore parte exacta eum in castra reditum esset, inueius onoeatis militibus saepe ego ranquit audivi, milites, eum primum esse virum, qui ipse consulat quid in rem ait, se- eundum eum qui bene monent obediat qui nee ipse eonsulere nee aIter parere sela eum extremi ingenii esse. nobis quoniam prima animi 40 ingeniique negata sors est, secundam 'o mediam teneamus et, dum imperare diseimus, parere prudenti in animum inducamus eastra eum Fabio iungamus ad praetorium eius signa eum tulerimus, ubi ego eum a. trem appellavero, quod beneficio eius erga nos a maiestate eius dignum est, vos, milites, eos, quorum vos modo arma dexterae loerunt, patro-
69쪽
nos lataiatis, et -- si nihil aliud -- gratoriim eri nobis animoniis gloriam dies hio dederit L XXX. Signo dato eonelamatur inde ut eo,
Iigantur vasa profecti et agmine incedentes letaloris astra in admirationem et Mum et omnes qui ire erant eonverterunt. ut eonini. tuta anni ante tribunal igna, progressus ante alios magister equitum, seum patrem Fabium appellasset ireumfusosque militum eius totum agmen patronos consalutasset, parentibus M inquit meis, distator, quibus tomodo nomine, quo sando possum, aequavi, vitam tantum debeo, tibi eum meam salutem tum omnium horum itaque plebe scitum, quo oneratus magis quam honoratus sum, primus antiquo abrogoque et, quod tibi mi 1ohique, quod exercitibusque his tuis, servato ae eonservatori sit se. Ita, sub imperium auspiciumque tuum redeo et signa hae legionesque restituo tu, quaeso, laeatus me magistri equitum. hos ordines suos quemque tenere iubeas L lum dextrae interiunetae militesque eontione
dimissa ab notis ignotisque benigne atque hospitaliter invitati, laetusque sdies ex ad modum tristi paulo ante ac prope exseerabili laetus Romae, ut est perlata fama rei gestae, dein litteris non magis ipsorum imperat rum quam vulgo militum ex utroque exercitu adfirmata, pro se quisque Maximum laudibus ad eaelum serre. par gloria apud Hannibalem hoste quE Poenos erat, a tum demum sentire eum Romanis atque in Italia sotieIIum esse: nam biennio ante adeo et duces Romanos et milites spreverant, ut vix eum eadem gente bellum esse rederent, cuius terribilem eam famam a patribus aceepissenti Hannibalem quoque ex acie redeum tem dixisse serunt, tandem eam nubem, quae sedere in iugis montium solita su eum procella imbrem dedisse. - 25 XXXI. Dum hae geruntur in Italia, Cn. Servilius Geminus -- an eum lasse navium centum viginti cireumvectus Sardiniae et Corsi- ea oram et obsidibus utrimque aeeeptis in Africam transmisit, et priusquam in continentem exseensionem saceret, Menige insula vastata et ab incolentibus Cercinam, ne et ipsorum ureretur diripereturque ager, de. 30 m talentis argenti aeceptis ad litora Asrigae accessit opiasque exposuit inde ad populandum agrum ducti milites navalesque mei iuxta eL fusi ac si insulis ultorum egentibus praedarentur itaque in insidias immere illati cum a Dequentibus palantes et ab loeorum gnaris ignari eircumvenirentur, eum multa aede a foeda laga retro ad naves eompulsi sunt. 35m mille hominum, eum iis Sempronio Blaeso quaestore amisso, lassistm litoribus hostium plenis trepide soluta in Siciliam ursum tenuit traditaque Lilybaei T. Olaeilio praetori, ut ab legato eius P. Sura Romama educeretur ipse per Siciliam pedibus prosectus helo in Italiam traiecit, Iitteris Q. Fabii Melius et ipse et ollega eius M. Atilius, ut exerest Mab se exaelo iam prope semenstri imperio aeciperent. Omnium prope annales Fabium dictatorem adversus Hannibalem rem gessisse tradunt, ocius etiam eum primum a populo ereatum dietat
rem aeribit sed et Coelium e eeteros suo uni consuli Cn. Servili' qui
70쪽
tas i proeul in Gallia provineis aberat, ius fuisse dieandi dictatoris, quam
moram quia ex clare ferrita iam clade eivitas non potis at eo deeum sum esse ut a populo crearetur qui pro dictatore esset res inde gestas
gloriamque ipsignem ducis et augentes titulum imaginis posteros ut, quio pro dietatore, dietator rederetur facile obtinuisse. XXXII. Consules Atilius Fabiano Geminus Servilius Minuciano exemitu aecepto hibemaculis mature communitis, extremum autumni erat ' Fabii artibus cum summa inter se concordia bellum gesser intrisumentatum exeunti Hannibali diversis locis opportuni aderant eaepenso te agmen palatosque excipientes in casum universae dimicationis, quam omnibus artibus petebat hostis, non Veniebant ad eoque inopiae est eoaetus Hannibal ut, nisi cum fugae specie abeundum timuisset, Galliam repetiturus fuerit nulla relicta spe alendi exercitus in eis Ioeis, si insequemles consules eisdem artibus bellum gererent.11 Cum ad Gereonium iam hieme impediente eonstitisset bellam, Neapolitani legati Romam venere ab iis quadraginta palerae aureae magni ponderis in curiam illatae atque ita verba facta ut dicerent, scire sese populi Romani aerarium bello exhauriri, et cum id iuxta pro urbibus agrisque sociorum a pro apite atque are Italiae, urbe Romana atque imperio, aegeratur, aequum censuisse Neapolitanos, quod auri sibi eum ad templorum ornatum tum ad subsidium fortunae a maioribus relictum foret, eo iuvare populum Romanum: si quam opem in sese rederent, eodem studio fuisse oblaturos gratum sibi patres Romanos populumque facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent, dignosque iudicaverint abas quibus donum, animo a voluntate eorum qui libentes darent quam remaius ampliusque, acciperent legatis gratiae actae pro munIficentia curaque, patera, quae ponderis minimi suit, accepta.
XXXIII. Per eosdem dies speculator Carthaginiensis, qui per biennium seseiterat, Romae deprensus praecisisque martibus dimissus, et servias quinque et viginti in crucem acti quod in eampo Martio coniurassent: indici data libertas et aeris gravis viginti milia Iegati et ad Philippum Macedonum regem missi ad deposcendum D metrium Pharium, qui bello victus ad eum fugisset, et alii in Ligures ad expostulandum quod Poenum opibus auxiliisque suis iuvissent: simul ad visendum ex propinquo, ab quae in Boiis atque insubribus gererentur ad Pineum quoque resem in Illyrios legati missi ad stipendium, cuius dies exierat, poscendum aut, si diem proferre vellet, obsides accipiendos adeo, etsi bellum ingens in cervicibus erat, nullius usquam terrarum re eum Romanos, ne longinqua quidem, effugiebat. In religionem etiam venit aedem Coneordiae, quam M per seditionem militarem biennio ante L. Manlius praetor in Gallia vovisset Ioeatam ad id tempus non esse itaque duumviri ad eam remereati a M. Aemili praetore urb. C. Pupius et Camo Quinctius Flamininus aedem in arce laetendam loeavarunt. Ab eodem rutore ex senatus consulto littera ad eonaeses missae ut,