Titi Livi Rerum Romanarum ab urbe condita libri

91쪽

deret Capuam Pomus imprianis homo, vim ad mammam perdit ,

-- malis laeti uisa -- vera republimidos irinia, nullani terra i eolaemem me orbatam pluuie eonsilio crederet, otionem init qua et se 'natum ervaret at obnox-- sibi a plebi Mere vocato senatu cum sibi Meetionis ab Romania oonsilium placiturum nullo modo, nisi ne a 5sarimna k-et, minitas esset, quippe qui libaros ex Appii Claudii filia

haberet filiamque Romae nuptum Livio dedisset, ceterum maiorem muliorem mos iae timemum instare. non enim perdeseelionein ad vilem dum ex eivatat aenatum labem spectare, sed per eaedem aenatus umectam rem publieam tradere Hannibali ae Poenia velle. eo a perieulo istpossa laborare eos, si a permitiant ibi e eertaminum in re publiea. obliti eredanti sum omne victi mel permitterent, ,elaudam inquit in em ria vos, et tamquam et ipse oogitati facinoris partieeps adprobando eon, at is, quibus aquiquam advoliarer viam saluti vestrae Inveniam. In hoc

fidem et in vultis ipsi a ipita L fida data egregatia laudi eariam iubet binosidiamque in vestibulo miliquit, ne quis adire euriam iniuas auo nevelaad evadi possiti IlI. Tum oeato ad eontionem populo se quod Mepe im

v optastis, an pavi, ut supplicii sumandi visis ax Improbo aera

testabili amat potestas asaei, eam non per uinritam e N ante do--- instiloriam, qua praesidiis elimalium servorumque tuentur, eum sontaurano vestro pericula, sed tu am hahetis aes aram eis os sinoes in Q iam Melpito Oiso: istorinos. neu quisquam raptim aut sorte temere eritis P de singulorum ea e vobis ius sententiae diuendae saeiam, ut quas quisque emeritas est po-as pendati sed ante omnia se vos irae indvigare oportet, ut potiorem ira alutem atque utilitatemtauestram ha-MMari. -- bos, at opinor, odistis. Mitores, no genarum. omnino habere non vultis: quippo aut rex, quod abominandum, aut quod unum Remo eivitatis eo illum ost, senatus habendus es Himu duao re ab mal agendae votis sunt, ut et Veienem ea tum tollatia . no' u eoopi

tis. talari insulsa sonatores iubebo, de quoruin eapite voη. --ul in Mquod de quoque auaueritis, fieti sed prius in eius locum virum seriem a Meminum Movum enato in eooptabitis, quam de m o supplicium famataee u indo consedit at nominibus in urnan eoniectis citari quod primum sorte nomen orcsidit, ipsumque e euria produci ius it ibi: auditum. oat nomen, malum, improbum pro a quisque elam re et sup 35plicio dignum uax Pa ullius vide quae de hoc aeuientia aut date igitur pso malo atque improbo bonum enatatem et inatum primo abunt in orat inopis potioris subieimini, dein , eum aliquis omissa verme adia quempiam nominam' , multo maior . exter ι clamor oriebatur,eaein dii nega ut num nunc probra nunc humilitatem sorii inque is inviam et pudend- xiis au qualestus a Subiceres hon mulio maegis in .aeeundo ac tertio salo asta iove aiat sactum, ut apsiua εα sinitere h-sine a 'areret, quem , ut in in eius substitηero domin de se, quia

ne eos in nominaii adu--, vita aliud quam ad audienda probra no-

92쪽

minatos, et unano iam res o mirim reique ea eri mal eis qui petant memoriae Meumbant rata dilati hortunes notissimmu quodque --a maximo tolerabile diuentes esse iubentesque sena um ex eustodiatim M. Iv. Boo modo paenulus evin obnoxitis vitae bene is euntiam multo tibi magis quam μω seelsahi, ne amnis iam .mnitas ea reaedem libus dominabatur. alae senatores omissa dignitatis libertatis E - - a plebem adulari salutam benigne inritare, apparans aeeipere metalis, eas eatim suscipere, et semper parti adesse, Mundum eam Mem i Lee dare, quae magis e nilaris aptiorque in vulgus lavori eouellia. o e 10 set tam vero iis in senatu aelum alite quam, plebis ibi esset omerium prona semper ivltas in luxuriam, non .seniorem Mino vatio sed Minnii via voluptatium et illo bris omnis amoenuatis ---timae te vestrisque - , ut vero ita obsequio primipum et liuentis lascivire, at nee it in ne sumptibus modus saeti ad eoaeis autumio legum magistratuum senatu amesia tum post Cannensem inem ut, evius aliqua verreundia erat, Romanum quoque spernerent imperi ..id modo erat hi inoea ne extempis deflearent, quod onubium atrantia multis lammis aras ae pote. e. Romanis inseverat, et quod e --ἀ- itarent aliquot pud Romanas, maximum laevium erant troeant aequi. Dies, nobili mus quisque Campanorum, In praesidia Sicularum inhiae dcleen a Romanis a mimi. V. Horum parentes Ognotique aegre emulee,. ut legat ad emisviem Romanum mitterentur ii nondum --m prosistam, sed venusta eis paucis . semiermibus onsulam invenerati , 'Oam' poterat maxime miserinium bonis melis, superbia aequem infides ut erant campani sperae dum et auxit -- --m suique eontemplum eonsul nimis detegendo adem nuM. que -- eum legat aegre erre sona um populumque Campanum advor qui iname entiae Ronialias is lasset mali renturque mula qua ad Mutam opus essent, morem magis' inqui , loqtiendi eum inis aeremus, Carmas pani lubentes quου opes essent ad hellum imperare, quam eonvenien era praema tem hirtunae nostrae malum laeut estis quid iam nobis ad

Canna Miaenin east, in quia aliquid habeamus, duo expleri ab . is velimus pedite. Imperea solumquam manos haho. Meuniam Messe leamus, tamquam ea tantum desit nisu ne quo saep. 36pleret quidem nobis inquit sertuna legiones equi uis arma innaequi virique pMunia musmeatu aut in acie aut vinis postaeo die ami ias eas ris inera , . t ire hocidistis incla hello oportet, Uampani, ae paeno bellari pro nobis Miseipiatis. η-lat in mentem, ut sapidus quondam malores vestros hin i moenia an pud-, ne Samuheum modo 40 hostem sed altam Sidicinum paventes, aveoplos in Mem a Mue a ndefenderimus, coeptumque propter vos euin Saninitum bellum per e-lum prope annos variam e so vana eventum aleriistis amesis ast hae quod laedus aequum dediticiis, quod a - - , quod ad ex renis in id quod aute Cianissem eri eisdem man uiae sue -- rivi a -

93쪽

aut Etrusco res est, ut, qutulis nobis ablatum, sit in Itina laaman impo an maneat Poenua Mius, ne Asrieae quidem invisena, ab ultimis ter-ονumani oris, Delo Maia Bereulisque e minis, expertem omnia i ris eteondisionis et linguae eve humanae militem trahit. hunc natum et moribus imm in seνamque insuper duis ipsae efferavit pontibus a vi tibus ex huatiatiorum orporum strae semen et, quod prosequi etiam pisat, vasta corporibus vaninnis Meendo. his ansmissis pastos epulis, qaos Is artiugero etiam nefas ait, vidis aliquo habere dominos, et ex mea et a Carthagine iura, petam et Italiam Munidarun, a Maurorum, pauis . vinciam, -- eui non gemit modo in Italia detestabile sit putis osterit, Campan, prolapsum eiadae Rumamaen imperium vestra fid vestris virisaea seisinum o ----ae esse. triginta milia peditum quattuor aeuum arbitror ex Comminia inbi posset iam eounia ad sitim a Manensuque , iparem fortuna vestrae fidem habetis, nee Eanmbal se visisse se isti nee Romam vietos esse ' ,

VI me oratione musaelis dimissis ineuntihi 'e domari again unus ex his Vibius Virrias tempus venisso ait, quo Campani non agminuaviam ah Roainnis quondam ' iniuriam ademptum recuperam, in i . perio etiam Italiae potiri possin Ioedus anim eum Hannibale qui a velint legiuus laetaros, neque controversiam fore quin eum ipse' oons et bello Hanaibal vieto in Africam demdat exercitumque deportet, D. liae imperium Campatias molinquatur ham Virrio loquenti adsensi mines mita enuntiant legationem, ut drietum omnibus videretur non e Roma--- extae is labia ad deseeuonem a pars maior senatu spectam. extraeis amen auctorsistinae aenisem p paucos dies est rea postremo vinei ae tantia plumaeus, ut iidem legati, qua a consulem Romanum imratat, ad Hannibalem imitterentur. quo priusquam iretur artumque m 30 sectionis onsulam mae , Romi legatos missos a Campanis in quib-dam anaalibus inueatio postulantes, ut ter eo vi Campanus fieret', irem Romanam adi rari vallanti aridisnatione orta submoueri AE curia is sos esse, missu riuo lictorem qui ex urbe Meere eos atque eo die muero extra fine Romanos taberet. quia nimis ompar Latinorum quon-.35d n posistatio orat Coesusque et in id thaud in ea a meternua mn seri fores, pomere pro inu Mun. εω VII. Legati a muni-isin aeteriint nee que eum eo modicionibus seuerent, o quis imperator magistratusve Poenisum ius avium in civem Canuas m haberes, ne eoivia Campanas ii a mali aso munusve iseeret u suae leges sui ma 40gistratus Capuae assante ut te enisa ex Romanis aptivis Poenus abiret

Campatrio Pros ipsi elegissent, eum quibus equitum Campanorum qui in Sicilia a. avidia nomen permutatio fieret hae pacta. illa insuper quam P- pacta ora traminem cam ainediderunt: nam praesectos sociam i-

94쪽

umene Roma callos, paelisi i ii mi u M-m omnipalos parum privatis mesoliis implicitos, plebs repente Omma eomprehensos vel 1 stodiae causa balneis includi iussit, ubi ser-io a me aestu anima irae -- - an in modum em irarent. Ea no serent nere legatio mitteretur ad Poenum, summa ope Decius Magius, vir ea ad sumnon aucioritatem nihil praeter sanae civium mentam defuit restiterat ut vero praestivum milli ab Hannibala audiust Pyrrhi sui rbam donanationem miserab lemque are inorum ervitutiam e empla reserens, primo ne recipe har praesidium palam voci-loratus est, deinde, ut Meptum aut ei retur aut, at malae sarinus, . quod is volustissimis socii eo anguineisque deneiamnia Brii ae memorabiliis nova purgare vitent, ut intersecto Punico praesidio restituerent. R et mis haeo, non enim boeulta ageba. - - eum Maia Hannibali amen , primo misit. qui voea a Ninua a 4me in astra, deinde, eum 15 is tirociteri negasset a iturum, nee enita . Hannibali ius eam in alvem Campanum eoucitatus ira Poenua eamprehendi hominem vinetanaque δὲ vati, is, iussit visa aetnae, ne. id inise uun uinultus a Ne exeoncitatione animorum inconsulti eertamima vi euatur, ipse praemias numtia ad aenuni in tum p Horam Lampanum postero die. e. Damine su---rum, proficiscitur e eastris eum modie praesidio. Marius contione advocata Misit ut equente eam eoniugibus ae liberia obviam .irentiam

n alii ab universis id nota obedienter modo ea enixe, lavor elisin vulgi et studio visendi tot iam victoriis arum imperatorem, sinum est; mei . Magius ne obriam egressus est M, quo timorem aliquem ex 25 eonscientia signia re posset, privatim se tenuit in foro eum in Milienti aque paucis otiose inambulavi trepidanis tota civitato ad ens te dum Poenum visendumque Hannibal ingresin urbem aenatum extenvis Postulat, precantibusqucitas prinMntibus Campatis m, ne quid eo die aeriae rei gereret diemque a ipso ad'-ia suo -- laetumae libena emaelebra th quamquam praeceps ingenio in iram ora Mamma, a quid in principio negar visenda urbe magnam partem diei monaompsit. VIII. Deversatus est apud Ninnio Gleres, Sthenium riuaviumque, Hesytos nobilitate a divitiis. eo monuiua Calavius, de quo ante dictuin ast princeps Aurunsia us qua tranarat rem ad Poenos, siliam 35 iuuetiem adduxit, abstracta- ab Decii aή IMeam eum quo semiavime in noninua societate duarina a cum laedus ahelerat, - - aut inelitiata is pariem Iuram vitas aut patiaamat is sente a depule-- ..hui tum pater iuveni. Hannibalem da mando magis, quam .mando Uaearit, victusque atris precibus laetimisque etiam ad uaenam eum eum M ire voeari iusin, ut onvivio nemineae Ca-anum ter quam h viis Viberiumn Tauream insignem bino varum.adhibuur ra,erati . iisti cooperunt de die et convivium nota ex uinis Pilatu au militorid is una esse sed ua..im nivitate atque etiam domo diti anianuatiosa omnibus voluptatium ill ebria instruetum Maainando vorum in v iisue

95쪽

are spinis intereunt Hannibalis Calavii alius Perella ad vinutii olandumi est potuit, ipso valetudinem exeainans, patre. aniani quoque Bias haud mirabilem interturbationem ea ante. solis ferme e su patrem Cala viam ex anuhisis egressum euutua alias ubi in seereian horius erat posticis Maum parsibus, pervenerunt, , eonsilium ' inquit , adsero,

pater, quo non veniam solum peecati, quod elaeimus ad Hannibalem, impetratur a Romanas sed in multis maiore dignitate et gratia simussa ripani, quam umquam suimus ' eum mirabundus paten, quid nam id esset ea afuit, quaereret, toga reieeta ab humero latus succinctum gladio nudat se iam ego inquit sanguine Hannibalis sanetam Rot nam Ae sodas le id pelire sine volui, si sorte abesse, dum lacinus patratur, mai ha L IX. quae ibi audivit viditque senex, vela si tam agendi quae audiebat interesset, amens metu per in te inquit, ,fili, quaeeumquviae liberos iungunt parentibus, rem quaesoque ne ante oculos patris urere et patim-ia insanda velis paucae horae sunt, intra quas iuran is ire per quidquid deorem est dextrae dextias iungantes fidem obstrinxi. - - is saeratas fide manus digremiis olloquio extempla in eum ammarem et ab hospitali mensa surgis, ad quam tertius Campanorum adhibitus es ah manibala, ut eam ipsam mensam eruentares hospitis anflaine Hannibalem pater fisso meo potui placare, filium Bauniballis hastponium sed si nihil saneli, non ades non religio non pietas, audminiurishnda, si non e iam nobis eum a lare serunt. unus adgressurus es flannibalem quid illa turba tot liberorum servorumque, qui n unu istenti omni in oeuli, quid tot dextrae -- torpaseentne in amentia illa vallum ipsius Hannibalis, quem non armati aerei us sustinerent, quem inret popians Romanus, tu austinebia ut alia auxilia desinit in ipsam serire eo ua meum opponentem pro eo ore Hannibalis sustinebis avve per meum pectus petendas ille tibi transagendusque esu sed his totilanter sine polina quam illi vincit valeant preeea apud te meae lassi pro te die valueriint . laerimantem inda iuvenem emens medium astumplectitate atque Mevio haerens . non ante precibus absti it, quam perivisit in stadium poneret fidemqae dare niuit Iacturum tale. Ium iuva. η. ., ego quidem inquit quam patriae debeo pietatem exsolvam patri: tuam doleo vleam, ut ter proditae patri e sustinendum est crimen , -- me eam desectionem iniali ab Roninrus, iterum eum paeis eum Hanni istae ista aueton. -tio hodie, eum restituendae Romanis Capua mor 3ique impediment in ea. tu patria, servum, qu pro te . aiuchans Nem hostium inii, . quoniam parens extorquet, recipe . hae eum d 3ireet, gladium is publieum trana moueriam horti abiecit et, ei minua

is uspeeta emet, se ipse oonvivio reddidi Ux Postero die senatus frequens datus annibali ubi prim eius Milo per inda ae bonisna stat qua grau- sit CampRuia quod. -- tuam suam Romanae societ, i praeposuia snt, et inler etera magnifiea 'missa pollieitus, brevi eaputralatia omni Capuam re iuraque indo

96쪽

praesente de eo reseratur senatum in eo ultum sat onmes in eam a.

ε tentiam ierunt, quamquam massa parti et vir indignus ea alantata isthan parvo initio mi in ridebatur ias liberialis es astis euria in stomplo magistratuum eonsedit, omprehendiqae Decium nasium atque ante pedes destitutum inamin Meere iussit. in eum manent semesa iniminesare lege hederis id eos posis, vim inissis eatenae ducique aerito 10 lietorem in eas- est iussus quoad eapite aperto est Metus, oution bundus in asit ad eis missam uadique multitudinem seuerauar ,h heus libortalem, Campani, quam petistis soro medioraue viam videmtibus vobis nulli Campanaeum Mundus vinctu ad maertem rapiori vidviolentius apta Capua -t ite obviam Hannibali, morastis ur mali diemque adventus elus onsecrate, ut uno triumpham de vivo Eois speetetis' hae voesserant eum moveri u a videretur, obviare am putes ociusque rapi extra portam uisus ita in astra perdueitia -temploque impositus in naven et Carthaginem missus, ne motu aliquo Capuae ex Indignitate rei orto senatum quoque paenuare dedit minoi - opis et regatione missa ad repetendum eum ne aut n- . - , -- primam peterent, oin and --- foen, aut elisendo habendae Capuae esset sedit tris acturumim auetori navem Cyrenas detulit -- minis, quae tum in dicione regum arant ibi eum Nasius ad alataeain Ptolemaei regis eonfugisset, deportatus a ustoduris Alexandream ad Pt m is meum, dum eum do isset eoati a tua laederis vinetam ae ab Hamisis se esse, vinclis me tur, perinissumque ut Tedaret, eummam seu C -m malle nee astris Capuam is tutam diserae, et Romam eo tempore, quo inter Romanos Campanosque bellum in translugna magis q. α vispi is ore domi ume nusquam mane quam in regno elua vivere, 30 quem vindinem atque auctorem habeat libertatis.

XI. Dum haec geruntur, Q. Fa- leto legatas a Desphisin

mam redit responsumque ex seripis minavit divi viva me in eo erata quihus quoque modo saepsitaretur tum se ita mitia Romani, vestraeves meliores ista resque erunt, magisque ex senis i respublica eatea

35 obis pro det vietoriaque duelliis in Romani erit Pythio Apollini ste

vinea vestra bene gesta servataquo ineris maritia donum miluinis, mqve praeda manubiis spoliisque honorem habestote, lasiaviam a vobis pe-Mbε- . hae ubi exsis eo armillo interpretata reiatarit, tum dixit se oraevis egressum extemplo iis omnibus divi man dirimam - ae vitio

ΑΦ seeisse, iussumque a templi antistite, ale ut ominatus laurea Orona aeteraealtis adis et et rem divinam teiasset, ita Saronaim navem amendaerene ante deponere eam quum Romam pervenisse se quaecumque Ima-

98쪽

sunt quam ais consules C. Lutatium et A. Postumi in Ramat Lut iis et k iuinis onauli a domi ad Aegates insae is in mus quod ai--M. quod di, una vortant ,- nano quoquo sostutia aliqui variaverit,mam paeam paratis eum vinea ur, quam una eum vincimus da nemo es , si quis M.ν-.- vie aeu.dφι -- stibaea et ancipiania, ha-bos quid santequae diuam a de his quae Mago poMulat aeriis, nee uictoribus Miti adtinam puto, M. sensumatibus nos sua atque inani ammulto mimis anao mittenda me haud multa movit annonia or asello, nare et simultas M -ilia Mamina lariorem auetorem laesinat, et oecupat animi praesenti laetitia nihil, quo a us fiam gaud- uum, auri a Miniit bant, abollatumque 'x sare, si .adnita paulum volui M.t, rubistuc itaque ingenti eonaensu sit. aenata eonmuum ut Hannibali quattuor milia Numidarum in aui Flammisin uterentur et quadr

99쪽

ratae rei uinea auxiliunt eam honesta utilibus edunt, des odit ad . xitque, qui eapitalom havdeni ausi quique pMuniae audieati hi viventis essent, qui oriun apud se malim forent, eo noxa Meuniam sese --

solvi suam rum ea ex malis rumalarum vineis spoliis, viae triumphora C. Flamini issata erant, amarit itaqua emi viginti quinque --a armatorum ab urbe proavi itur. Hatinibal Capua re pia eum ueram Neaporianorum animos partim spe partim motu mulquam templasset, in agrum Nolanum exore tum tradueit, ut non hostiliter statim, quis non despera dives lariam dari lolionem, ita, si morarentur spem, nihil eorum quae pati aut timem po .sent praetinuisurus. senatus a maxime primores eliis in oeleiate R mana eum fide perelare, plebs novarum, ut solet, rerum atque annu, Iis tota esse metumque agrorem populationis et pavenda in obsidiona multa gravia indignaque Moponere animo. neque auatores Misol nisis deeranti Itaque ubi senatam motus epit, si propalam tenderent, resian multitudini eonestatae non posse, Munda simulando dilationem malicimveniunt plaeere enim sit deseetiodem ad Hannibalem simulanti quibus autem eondisionibus in soadus aruieulamque novam transeant, parum eonstare cita spatio sumpto legatos propero ad me orem Romanum Nar aseellam Claudium, qui Canusii eum ex inceret mittunt Meantque, quanto in discrimine sit Nolana est agrum Manibalis esse et Poea rum urbem extemplo suturam, ni subveniatur: eo edendo plebei sen tum, ubi vino desecturos se, o de me praesestinarent, efferisse. nameellus ollaudatis Nolanis eadem simulatiis extrahi rem in suurn adven. AElam iussit, interim Mari qua seeum avia essent spemque omnem auxLlti Romani. Ipse a CannMo Calatiam petit, ainus inde vultum amat traiecto perque agrum Saverianum Trebulanumqua super Suessulam per montes Nolam parveniti

XV Sub adventum praetoris Romani Poena agro Ninno exaessitas et ad mare proxime Neapolim deseendit, o laus maritimi oppidiis

liundi, quo eursu navibus latus ex Asrie esse eoierum postquam Nompolim a pratheto Romano teneri Movit Iunias Silana erat, ab ipsis Neapolitania aetatua --, Neapoli quoque ale ut Nola inissa petu taeeriam. eam eum aliquam diu imumsedisset, ave vi saepe solliei-tandis nequiquam uno plebe nune principianis, time demum in dediti nem Mevit, pacius ut hiemes eum iangulis abirent eatlanantia deinde, ut qui a principio mitis omnibus Italicis praeter ῆ Romanos videri vellet. praemia atque honores, qui remanserint a malvam oeum voluissent, proposuit. ne ea spe quem Ram tenuit duapsi omnes, Poeamque -- spitia aut seriaita animi impetae tulit, per Campania urbes, maxima Nolam Mamimque. eam sermo trigis se hora ae sorte primus qui

que Capuam petimoni exesas inde, quod poeta Eaminiat ausissent,

100쪽

auo incidentium virorum Poenin armo inqua su oppressus δε, itaque macto viristo esto laenit et , in me tibi omnis h-- - omne -- erit, a quo frequeaetioe motum fueris, en is eam rom tibi dignitati atque emo novi esse M laetoque iuveni Fomissis equum πι

-- damo dat uatosque quingenios quaestorem numerare iubet, licto- aliis imposta is aumas adiso, quouena velit patiantum XV hae omitate messi is eis maenia aninius adeo ea mollitus, ut nemo inde .ctoriam rem uo mam soriis ae fidelius iuverit, eum Hannibal ad porta esset

-- Nolam enim rursus a Nueeria movit astra, Haberiae Nolana de

tia allus sub ad num Minam intra ni ros o me it, non eastris nisi aes ea ne eo aedo urbis oueasionem nimia inuina in eam imini. .emibus daret instrvi deinde virimque a- eo tae Romano in P moenisus Novae rianorum ante eastea aua proin hine parata inter um3 bain astraque et vario. ovanta sabaia via dueea nec millibem auessisinere pro meantes no dare signum univeraae p. pine Mahant in hae. diana iam Mo in uxoriatuum atatione princip- Nolanorae num iant Nar no navium eolloquia intor plebem ae Me oa fieri Matutum in eas ut eum Romana aetes Mosa γε cirri, impedimenta eorumae ae sarcinas diriperent, in men dei a poeta muros in oeuparent, ut potentos -- .aeum atque urbis Poenum inde pro Romano Meipereul Ἀ- ubi vaentis a Martino anat eouauialia a-tori a dolania, ri- - loqui ara in In aiae Maro me, Arianam pugna a oriri statuit.

ad tres vitias in hostes versas triperiit exemt 'i', 'istruxit, impedi-