장음표시 사용
301쪽
x6g HI TORIAR vM GALLIndicat indebite ereptam. Citati Parta menti Oratores, coram Rege severe arguuntur :ittetur iterum caussam eandem Her fumo. Principes insalutato Rege aula dilabuntur ; tinde exordium f. Aonicujus caput Regina mate . Non immorandum Andegavi, sed re- LM ad Aquitanos pergendum probat multis Rohanaeus. Re ina parens re pondet ex Richelii mente. De pates, O ira agitur. Conford rati Principes Galliam pati auri bello inter e dividunt ut qui ueautoritate in provinciis valet. Reginae ad tum litterae, queis multa dea st o queritur, unde in bel7um color: sadlio ad Normannos
ex domi arce praepotens. Praepotens item ad Aquitanos ex Duce Mesenio. Regina parens, et i maxime rebus ipsius conduceret uniocum S ariis, communem cum ibis caussam habere recusat, o mage quam politico proposito. Mnenio An gavum properanti inani in missaeum expeditione illait Theminius, ct moratur. Regio iu domum ob dio ct expugnatio. Vanis iterum in pacem comisibis, ad Oris pontes praelio instrudis pugnatur. Dilamus Ducis δε-
sani,aut DP,pro varia interpretatione varie accepta. Praelii cr-do, se exitus. Parcit Rex vidior; pacem impetrat Regina mater; qui finis bello. Sociantur utrisque aulae arbitria tenentes,persae snuptiarum Conialetum inter Lusinaei nepotem, O Ponea trinam Richelii neptem contradi unde utrique traesidium est in aulae casus. E D E o ad res nostras, temporumque seriem repeto A qua diverteram rebus externis continua narratione , per synopsim memorandis. Anno M. D C. XIX. Carolus Gonetaga Cliviae&Niverniae Dux instituit Militiae in Ottomannos novum ordinem , sub invocatione Dei parae
Virginis. Finis instituti erat Christianae protectio fidei dc
augmentum ; modus protegendae , bellum in Ottomannos perpetuum : Equitum divisio in laicos nobiles, in Clericos item nobiles, in vulgus : servientes Equites vocant) pendula Equitibus e collo crux caeruleo picta encausto; ea circum inscriptione: In hoc signo vincam. In medio Crucis litterae duae S. M. imperiali desuper corona ; extrema quatuor desinebant in lilium. Apostolicae Sedi summa in Equestrem ordinem autoritas erat, illi prima Majoris Magistri electio delata, sequentes Capitulo permissae. Marescalli, cui terra armorum imperium , summo Pontifici perpetuus crat delectus: magnae quos vocant Crucis Equites certo per provincias numero distribuebantur , jactis in Melitensis Ordinis typum novae Militiae sundamentis: eo discrimine
quod OPimos obventus Equitibus Melitensibus vetus pxaebet insti
302쪽
Lis TR I N T v s. 269 institutum; his vacua omnia praeter spem, unde instabile Ordini fundamentum. Parandis in futurum reditibus, indicta velut tributo certa pecuniae summa pro inauguratione, unde magna sperabantur ordini incrementa fore : rem male digestam. Equitibus permissum uxorem ducere , qui & capaces habiti , etiam constante matrimonio , pensionum percipiendarum ex beneficiist Ecclesiasticis quibuscunque illis ac signata sedes & manlio Romae apud S. Ioannem Lateranen sem: Centumcellarum portus vulgo Civita cchia Ordini armamentarium erat. Forma sacramenti in liaec verba. Ego N. per immortalem Deum , perque avitam quβm profiteor nobilitatem juro , me Chrisiana militia legibus obtemperaturum , neque ab instituti regulis discessurum , ita me Dein amet. Exin legebat regulas in haec verba conceptas. I. Procurabo, quantum in me erit, inter Principes Catholicos pacem concordiam.
II. Christiani , Mahumetana tyrannide oppressis opitulabor. restituamque pro viribus meis libertati; quibuου est sub pem a gente iniqua servitus. III. aeuos mihi natura Principes statuit colam impensius, servabo ilus ex debito fidem , si contra fecero Militia inmgnibus honore indignum me profiteor. IV . Pendulam e colio Crucem habebo, neque deponam, nempe contraito cum ordine, matrimonio in eparabili. V. Praepositis meis obedientiam voveo, ordini dem,hv
y I. Si quis Equitum ab hoste capitis si morbo ager, aut ali, adversa fortuna oppressus, una mihi erit conspiratio cum
ordine universo inferendis pro calamitate remediis.
Vulgo instabilia sunt quaecunque nova. Dux Nivernus Telo in Catholicam fidem serventiore, belli Ottomanni S movendi impatiens omnia movit promovendo instituto, ivit in 'Germaniam s epius, dissimulatoque habitu privatum a ensmaria transfretavit investigandis expeditioni Ottomannicae locis. opportunioribus. Huic Ordini nomen dederant viri illustres Comes Althanus Germanus, Rat Zivilus Princeps Polonus, Lavemburgii Dux, idemque Princeps Nomites Buquoyus &Dam petrus Germani; e Gallis non pauci,
quorum praecipui Retellii Dux, Marchio Rothacus, S Comes sus eus; evanuit breviore, quam creditum, temporis
303쪽
16ro. spatio institutum. Non deficiebant Niverno Principi in opus arduum dotes animi, natales, & virtus; defecit, fine qua irriti vulgo conatus magni, pecunia. Magnorum opuS. est Regum, instituere duratura in omne aevum fac ra ejus naturae , quorum indebite jacias sundamenta, nisi per immensos sumptus de reditus maximos sustinentur. Hic Mantuarii ordinis principium, hic suit exitus. Dictum a nobis ad annum proxime recensium,Reginam matrem sponte, aut vi , Normanniae praesectura abstitisse: Luynaeus, spoliatae sic illusisse sertur. Quam ipse metu invidiae non acceptaverat praesecturam , Duci Longavillaeo procurat, is tum Picardiae Prorex: Picardiam ipse accipit; Luynaeo Gallicae insulae praefecto succedit socer Dux Mom-- basonius, Mombasonio Picardiae legato Cadenetus Luynaei frater substituitur; sic Luynaeus & Cadenetus fratres , eandem una provinciam regunt, ille Prorex , hic legatus: ita Mombasonius Gallicam insulam debet Luynaeo omnium arbitro, nec satis Litynaeo Picardia. Proregio Picardiae muneri adjungitur praefectura arcis Ambianae, praecipuum GaIliae munimentum qua Picardiae imminet Belgium. Non desuere qui dicerent contra legem politicam quam status vocant peccatum maxime, cum in fratres duos collatum omne jus provinciae quae in regni extremis i ita est; praesidium autoritati regiae majus fore inter inimicos aut aemulos: peccatum item contra eandem legem dixere , cum delata Luynaeo arcis Ambianae praesectura; quippe inter regni ar- . cana est, in provinciis quas administrant, praelidia arcium,& seudorum illustrium possessione non augendos Proreges, ne auctiores aliquando jus omne usurpent. At exempti legibus quorum est leges condere: Luynaeo leges & jura crant qualia dicebant res ipsius privatae. Cadenetus ut in Picardia,
dum illustre regis dono post Marescalli necem obtinuerat. Ineunte Ianuario Rex ordinem sancti Spiritus equestrem, cujus sodalitium per longa temporis spatia Equitum
morte serme exhaustum erat, renovare statuit nova creatione. Rem altius repeto in gratiam externorum quibus praeci puella & in arce fratri legatus est, nuptuique accepta Pequinia,Pequinii Vicedomini Ambiani haerede , cui in ea provincia ampli reditus, Picardiae pleno cum fratre dominio incumbit, qui in ea item provincia Marchionatum Ancraeum seu-
304쪽
L I B L a I N et v s. aripue scribo. Invaluit more apud Reges Gallos veteri, ut a vulgo nobilitatem distinguant, quam item dividere moris est in duos gradus : quae proxime Regi accedit, prima nobi-
litas dicitur; proxime vero accedit quae per Regum munifi- centiam aucta est ab omni aevo; sic Reges probe comparavei ris Soli, ut illustrant proximos, ut remotis parce dc maligne lucent. Secundi gradus nobilitas est quae ex propriis reditii bus parce Sc privatim vivit, non vacans commercio quale exercent mercatores, vile in Gallia hominum genus. Regii , Ordinis Equites in primo nobilium gradu habentur Principes ex imo & Pares Franciae natura & seudi praerogativa praecipuos: distinguitur a reliquis nobilibus Eques per annexam Cruci caeruleam vittam, quae e collo pendet nunquam deponenda : hujus medium tenet sanctus Spiritus sub imagine columbae, passis alis effusus in argenteum solem. Ita velleris aurei Hispania; ita Equites periscelidis agnoscit magna Britannia. Saepe id virtutis praemium est, saepe beneficium, aut gratia Principis. Per incerta tempora restauratur novis delectibus ordo pro arbitrio Regum. Id in promotione praecipuum est, ut inquiratur in decessores candidati, in δε- miliae nomen & stemma, quale olim fuit, quale in praesens; Ze si vixere nobiliter pater, avus, & abavus pro idoneo habetur: vixit nobiliter apud nos qui ex reditibus avitis, aut a se partis condigne gradui stio exhibuit se, & familiam , non
mercaturam, non eXercens mechanica. Vt plurimum Ka
lendae Ianuariae inaugurationi destinantur , cujus quia pium est institutum, Missae solennia adhibentur & ritus sacri: hine
fit ut eo ordine arceantur Sectarii quorum vana credulitas nec Missam patitur, nec sacros ritus. Non alias ambitus major. Ceterum summa ejus creationis penes Luynaeum; fuit; stetisse ejus arbitrio promotionem omnem, nemo mi, rabitur gnarus dudum invaluisse in aulis Regum ut meren- tibus , immerentibus , novis & veteranis promiscue distri-1 buantur praemia & honores pro arbitrio regentis. Neque silentio transmittam Equitum nomina , quorum hodie , vel: uno hoc indicio, illustres familiae sunt.
305쪽
Cardinal de Henricus Gondius Cardinalis Radesianus, Episcopus Pari-2. h. sientis Magnus Galliae Eleemosynarius.s aha - Bertrandus Calxius Archiepiscopus Turonensis, primus Remosinter de gis Eleemosynarius. Franee. Christophorus de Lestang, Episcopus Carcassonensis , choro Bertrans Praepositus regio
is . Gabriel Albas inus, Episcopus Aurelianensis. mbsit,rdis Artus Spinayus a Sancto-Luca, Episcopus Massiliensis , Ro-
D. Gasto , Regis Christianissimi frater unicus. De Condaeo supra diximus extra ordinem inaugurato. Comes Suessio ex sanguine regio Princeps. Dux Guisius.
Nemo Lotharingus ante hane diem, huic sancti Spiritus sodalitio adscriptus, ex caussa caedis Guisiorum fratrum, ci jus autor Henricus idem qui Ordinem instituerat, unde in ipsum odia gentis. Dux Vindocinensis. Dux Engolisinensis. Vterque nothus, hic Caroli IX. V lesii, ille Henrici IV. Borbonii. His longa in Lotharingos Principes de sede controversia, quique vivo Henrico praevaluerat Dux Vindocinensis, cessit post extinctum.
306쪽
Nangi. La Chasta ignera . Castaniaraeus. Vaucelasius.
Viavillanu S. Baro Rupisortius.
Obstrepebat immenso Equitum numero vulgus, parumque observatos natales & merita indignabatur, lectos pro arbitrio Luynaei plerosque , ipsi mancipia , vili E stirpe . Haec Primum tacite insinuata velut a timentibus, prorupit dein inaudaciam metus, eoque ventum proterviae, ut versus rhythmici in numeros compositi palam recitarentur, quibus di cacitare fatyrica petebantur initiati Equites. Per invidiam curiosius investigatos natales, temeratos quo defunctorum manes: praetereo postulationem iniquam haud ignarus sal se pergrate insinuari animis hominum , longoque tandem
Pridie quam eius inaugurationis solennia celebrarentur L. Mai adissidium ortum est Condaeum inter, Se Suessionem e san- 'HUM. suine Regio Principes: haec caussa fuit. Regi discumbenti ad Imensam,tricliniarius minor,absente Architricliniario mantile praebet abstergendis iamibus: invaluit si sorte Princeps s e sana
307쪽
e sanguine Regio adstat prausuro Regi, illi ipsum architricliniarium eo ossicio decedere praerogativa Principatus. Condaeus, Suessioque ambo Principes sorte tum aderant,tri cliniarius Suessioni de more mantile praebet, Regi majoris ratione ossicii dignius offerendum: accingit se muneri suo Suessio , obstat ex improviso Condarus primus Princeps, iasibi praerogativae vindicans jure sanguinis. Suessio ad haec
ma irile prensare arctius , contraque insistere: Architriel
niarium se, cuius munere nemo defungi post: haud dissiter se . longo sic usι invaluisse, ut practenti Principi p sanguine
Regio cedat Architrictimarius, se utroque iure insistere . unaque Principem, pravalere oscio. Contra Condaeus, evanescere Architricliniarii munus coram Principe sanguinis Re sit , cu'm ea prarogativa est ut omnium munia unus obeat si obire volet; Sole obscurari minora lumina: quanquam in
sat Sue eodem jure Principatus immensam esse inter uirumque distantiam : ita Regi infinitis spatiis inferiorem emo Gasionem, et rater est: ita se Conrium . quamvis proxime insistit, pro superiore agnostere is venerari Ga sonem Regis fratrem : qui inter utrumque gradus, etsi unicus est, infinitiae spatiis per nas distinguere: gradu proximiores Principes in eo statu positos . ut in remotiores Ius vita , necis quandoque habere pinni,si fortuna volet, quibus nihil juris in eos qui antecedunt, natura dedit, nihil fortuna datura est. Incalescebaici Principes, dissidioque haud procul aberant; intercedit Rex , accitoque D. Gastone detergit manus fratre ministro: jussi dein Principes amplexantur se invicem , hie jurgii finis. Sic inter primum Principem & Architricliniarium eundemque Principem probe elusa quaestio, quae adhue manet, manent & odia inter patrueles quos etsi arcte devincit sanguis , separant res privatae duraturo in finem dissidio. Postridie effundit se aula omnis ut quisque studio pro Con daeo, aut contra agebatur in aedes utriusque Principis osserendo per ossicium, more Gallorum, serro. si armis contro versiam dirimere opus : id ne fieret obstitit data , & Regie interventu sancita fide quam violare contemptus erat, haud procul crimine Majestatis. Per ea tempora novo sacramento renovatur foedus Gallos inter&Anglos . Fine anni M. DC. x. Legatus Galliae Gdem jurejurando adegerat Brita o Regi, suturum ut a Ludovia
308쪽
L 1 arx I N T V s. 27S dovico pubere, firmarentur scedera pacta ab impubere ; di- 16eto. latum in eam diem negotium , magnis celebritate & pompa transigitur, pari utrinque assectu , nec mansit fides, quod haud rarum est inter vicinos Principes. Quo tempore Lutetiae accingebat se nobilitas Gallica Bacchanalibus ante Quadragesimam celebrandis, idus circa Februarias gravi morbo corripitur Regina conjux , per . quem acuta febre vexata diu vitam in periculo habuit, donec
publicis supplicationibus, quibus in purpura Partamentum
interfuit, placatus 3c promeritus Deus , restitueret uxorem
Regi, Gallis reginam. Postquam desaevierat morbus, quindecim aureorum millia, quae in larvatum tripudium destinaverat, exsolvendo quod in extremis nuncupaverat voto
impendit, restitutae pretium vitae. Illudunt quandoque Principes rebus seriis i nulla illis ratio temporum; pro licito est quodcunque placet, negotia gent aut dissertant pro modo rei privatae aὸ quam omnia metiuntur. Ridiculum sine quod sequitur. Ineunte Martio Luynaeum libido incessit confirmandi se, fortunamque suam per infantium matrimonia qui adhuc in cunis vagiebant.
Condaei & Guilii praecipua tum erant apud Gallos fastigia: hinc Luynaeo visum , fore posthac inexpugnabilem se . si
praesidio utriusque niteretur. Duplici in pacto matrimonialia nexu tres junguntur familiae, Anna Borbonia Condaei filia adhuc in cunis agens Francisco Lotharingo , Principi Ioinvillaeo in magnam spem nato; Cari Ludovicus Dux Io- ilia, Guisii filius natu minor, Luynaei filiae copulantur,voto mage, quam re, & effectu ; neque enim secutae nuptiae fato humanarum rerum : Luynaeum non multb post mors inopina praeveniet; Guisum Borboniae tum virgini omniunt calculis debitum,dum in Italia aget exulem , mors indebita metet flore iuventae & prima virtute illustrem, sic ridet spes hominum & consilia Deus.
Ferunt Ducem Guisium post obsignatum Ioinvillaei filii
sui cum Borbonia matrimonium , ad oblatam chartam
quae pacta Luyneae virginis cum Iouia item filio continebat, calamo ad manum diu haesisse velut alta cogitatione defixum , Regique percunctanti, quid morae esset quin subscriberet respondisse non probe se memorem nominis sui, nec scire quo vocabulo subscribendum, rem cine ridiculam viro S a qui
309쪽
2 6 HIs TORI ARvM GALLI xi 6ao. qui Borboniae virginis cum primogenito sito matrimonialibus pactis subscripserat vix interjecto momento: risum elicuit Regi dictum in speciem innocens: decesserat Princi pi nominis sui memoria per indebitam Luynaei sanguinis admixtionem , quod palam esse voluit ingeniosus vir ambiguo ad Regem responso. . Invaluit apud Gallos, quando exbaustum aerarium per sumptus immensos, quales bella faciunt aut largitiones αRege in privatos effusae, suppleri de publico fiscum, quod fieri amat per tributa praeter ordinem exacta a populo, quo Regibus Europaeis potior est Gallus,arrarium ad libitum reparans quandocunque opus; dura subditis lex,Regibus optima, qua dominantis omnia esse dixeris, si attendis ut illi omnia in tributum veniunt. Irrepsit in Galliam centum abhinc annis pessima publicanorum lues Galli barbare Partia Partisans. s os, vocant, gentem sane barbaram iis autoribus omnia pessum dantur. Nascente regno liber a tributo populus erat, nisi quod necessitas diceret; quando Regi succurrere opuS, effundebant subditi totos se , & patrimonia sua in subsidium; hinc a subventione nomen tributo , quod Galli 'des vocant ; ast lapsu temporum in necessitatem transiit quod abi titio gratuitum erat. Invaluit & aliud tributi genus, quo publicanorum libidini subjacent privatae omnium fortunae, per inhibita rerum commercia quas gratis natura impertitur : sic salis usus per abusum venalis est, hinc leges salinariae per quas sal, naturae donum , venale prostat pretio toties aucto , quoties nova pecunia opus , ut in praesens in centuplum crevisse dici possit rei aestimatio, ex quo pretium illi fecere publicani. Adeone ipsa elementa tributo subjacent lDet Vlterius progressa publicanorum lues quae non adinveniti a. tributa, in mercimonia, in victum, in vestiaria λ tenduntur
Fiaa,e j. Vanae captatoribus aurae laniculi permunia sori, aut Rationalium recens adinventa , res saepe vanas & futiles, quibuet corraditur quodcunque in provinciis pecuniae est venali paGLes Parti- sim fumo. Augetur in immensum magistrativum numerus ;- ex decemvirali centumvirale judicium fit: his publicani ita amplitudinem immensam crescunt, his populi sanguine cκ-plentur , ingentisque palatia pretii construunt, per haec . liciis immerguntur quas auri profuso iacit; gens perni-
. ciosa Regibus, populis exitiosa, cui debitum est quodcui Met
310쪽
tra ER RI 1N τ v s. et 77 ue patimur: gens desidiosa & nequam , quam explendae necessitati publicae satius esset vomere quodcunque devoravit unde magnus Regi proventus Aret quam desolari penitus per tributa provincias : quae via est ditandi paucorum dispendio regni. Redeo ad seriem rerum. Ex lege regni edictorum probatio ad Partamenta spectat; si innoxia sunt actis inseruntur e noxia rejici solent , praevia ad Regem deprecatione. Probe inventum, quo credat populus, si edicto gravatur, autore se Partamento gravari, non Rege : quo item importunis aulicorum precibus a Rege extorta, in partamenti arbitrium conserantur, neganda si res postulat: quo fit ut gratia: Regibus,odia partamentis debeantur,optimo sane in
Sub finem Martii parandae Rex pecuniae edicta pleraque ad
Partamentum Lutetianum mittit actis inserenda; quae quia populis exitiosa erant , procrastinare Partamentum; Rex iterare jussa, stare in proposito iterum atque iterum Senatus donec Rex longioris morae impatiens iret legem ipse in par- lamento dicturus: stipabant Condarus & Suessio Principes, Ducesque & regni primores qui tum in aula erant: ubi solio majorum recubuerat Iustitia vocant pauca praefatus, Vseraeum Procancellarium prosequi jubet. Ille, primum de Regum potestate, ut arbitrio ipsorum fortuna omnium , ut ipsa jurasulaceant .praposere Iussis obluctatum Senatum primam aut alteram ad summum admonitionem permissam esse, si persat Rex propositi tenax superesse cacam obedientiam. Instituta apud Gallos Par lamenta mollienda, non adimenda Regibiu potestati, qui secus dixerit plane ignarum esse , aut contumacem : eo circulo circumscribi partimenti potentiam: quod erit fiet conatus esse irritos, corporisique in auimam sper quam sat se vivit motus ferocitate truces , impotentia imbelles ;qua gratis a Regibus publica libertatis amantibus concessa partamentis, ut de edictis censeant,male ab ipsis in osscii nece statem transmitti:posse pro Regis arbitrio adimi qua precariopo dentur. Edictorum se de Republica cognitionem par tamen tu indebitam penitus, nisi quatenus Regi placuerit , inhibente eo, ut spe inhibet, privatorum esse judDia nulla autoritate fulcita: privatas controversias in partimentis, caussas publi-
eas arctiore in Crncilio transigi oportere,Rege coram. Pertinaciadictorum refutatione instrui perniciose populum, ut Regum