장음표시 사용
51쪽
i 8 HIs TORIARUM GALLII Dux Espernoni, Campania Comiti substitute, ades in o rium Regi Eadem formula Ecclesiastici Pareς compellantur , eo dita crimine, quod horum nemo vicarium agebat. Iis Regi adstantibus ;Iousa Cardinalis coronam imperii Gallici regio capiti aptat: circumstant Pares, collatisque una manibus immane pondus sustinent. Paulo post, posita corona, quam Caroli magni fuisse tradunt, coronatur Rex diraemate Indico , cujus pretium inaestimabile. Castrarus primus ibat districto ense: sequebatur Cancellarius: instabat Regi, manuque paludamenti extrema tenebat Prior Vindocinensis,Henrici magni nothus. Regio avorum solio reclinatum salutat primum Cardinalis,votumque nuncupat in haec verba: In hoc regni solio confirmet te Deus. Sequut i primorum applausus, populique acclamatio ingens. Sparsa dein missilia in vulgus. Nummi pars aurei, pars argentei, queis insculpta essigies Regis , eo habitu , quo sollo regni recubuerat. Ex adverso numismatis erumpebat Dacta ex nube manus, sacram ampuI-lam tenens,aureoque rore irrigans solum, in haec verba; Gaiatis data munera caeli. Neque omiserim ritum, qui libertatis Gallicae index est ipsa in basilica statim ab uncto rege,clathris vimineis inclusae aves dimittuntur , quasi porrecta Principis gratia etiam in animantes; aut velut plena subditis libertate1ub bono principe. Ab inauguratione itur ad sacrum, quo immolatur Christus. Ministrabant Cardinali , Episcopi Bononiensis, & Rivensis. Sacro absoluto Rex e theatro in ima delapsus, duodecim ministerio Parium corona exuitur, ita Reges accedere soliti ad Regem Regum. Ivit humilime, pientis; e , probatusque nova inauguratione sacerdos , sub utraque lpecie Christi corpus, S sanguinem, delibavit; quod primi ty Christianis omnibus , hodie sacerdotibus, & quia uncti Reges , & regibus permissum est priv
Inclinata in vesperam die , inauguratus in regiam redit. Praeserebant Dux Mombasonus Caroli magni coronam: Duces Rohanesius&Crequius , sceptrum ille, hic justitiae manum : Marescallus Castraeus Galliae ensem. Ubi in regiam ventum , exuitur lineo indulio, tunicaque quae sacri contactu chrisiniatis sacra erant. Nec multo poli mensae accum-
52쪽
bit , quam magnifice instruxera'; Rhemenses oppidani. i6io. Postridie Rex Cardinale Iousa operante, torquato adscribitur ordini, in hunc modum. Post sacra vespertina, Sancto Spiritui haberi solita, ante altare procumbit: ductabant medium veterani Equites duo , iidemque Principes, Suessio, & Gi ni. Contius. Praesbant bini longo ordine Equites , donec prae- ciu0.
sito tactis Euangeliis facramento qui mos inaugurandis fidem adigeret in hanc formulam ; conservaturum se privilegia ordinis. Exhibitum a Castronovano Ordinis Cancella- Chast/amrio librum obsignat: eo leges , Equitumque nomina continentur. Paludamentum equestre aptat Rodius. Cardinalis Ru ι.Ιotiti, Torquem aureum; pendebat de more, Crux item aurea, albo encausto picta,per caeruleam vitam in laevum latus. Condarus Princeps in Equitum ordinem adscribitur, una cum Rege.
Sacris impositus finis, tactu struma laborantium morbus est supra curam , nisi quod datum desuper regibus Galliae, ut tactu restituant ea peste infectos, haud indignis operantis Dei ministris. Ea formula, hic ordo fuit: nam & hoc, ex x
occasione delibandum. Positus in statu innocentiae Rex, per gratiam , penitentiae sacramento infusam, perque Eucharistiam possessor ejus, qui possidet omnia, ad sancti Mar
culfi aedem venit. Conglobatur plebs eo morbo invalida , jacetque circumfusa in spem medelae certam. Praeibant Medici explorando morbo, ne quis rei sic rae illudens mentiretur strumam. In tranfitu Rex, superimposita capiti manu , in haec verba operabatur: Tangit Rex, sanat te Deus: stipa
bat Episcopus Bayonensis, nummosque viritim distribuebat aegris. Hic ritus ab antiquo regii tactus, de quo haud injuria dici possit; in manu Regum Gallia vere digitum Dei esse: nec vana fides tactui, cui submittunt se Europaei omnes, praecipue Hispani, vetere odio nostra improbantes, eoque nihil su ecti: sane jampridem desiissent accurrere , si vacuus esset effectu salutari hic tactus. Exactis sacris, Rex Lutetiam redit, rogantibusque Calvinistis pactas sub Henrico I V. Edicti Nannetici leges confirmat : projiciebant sibi Sectarii, tanquam dubiis rebus :sub Rege puero vacillabat nobilium ordo , ipsi Principes re ni columina nutabant: utrisque adjectae pensiones: prae ctis militum aucta stipendia: populo onera deprecanti, re-
53쪽
regnandi modus servitio haud procul; triste regno subsidium Le Prinee de sermina imperans. Coodaeus, quo factione abstineret nam-L. aὴ, que in obliquum trahebatur pravo consilio) procurationem dis Risj., Aquitaniae obtinet, properatque in provinciam muneris sui. Gistina . Effundit se in sumptus immensos Aquitania, excipiendo splendide legato qui mos Gallis. Burdigala Tolosam venit urbs est extra Aquitaniam sita , Narbonensis provinciae caput , post Lutetiam prima Galliarum. Nec sunt parci excipiendo Principi Tolosates: per bellicum apparatum, per applausus ,& pompam, ingressus transigitur; denique exhibentur legato honores, quales deleganti. Nec diu, cum Lutetiam revocatur. Promulgatur item edictum, quo in regiam redire jussi provinciarum rectores: quorum nutabat fides; auctae singulis pensiones, sic restincta seditio : rei privatae studio agebantur in bellum , fidesque omnibus sub ha
Haec inter , Vatanus, e Puteana gente , in regni meditullio , vi armata Regi obsistere ausus, factionem in salinarum redemptores excitam auctorabat vetitoque sale ne utebatur modo , sed Sc venalem dabat, res nobilibus Gallis saepe usiurpata , praecipue quibus sunt seuda in confiniis regni. Progreditur in immensum viri protervia: si qui obstiterant, verberibus amictabantur , donec trina monitione iuberetur parere legi. Ad haec obstare armis audentius: eb demum provecta temeritas, ut pro rege, tota late planitie ageret; viginti milliarium , laeta planities est, non monti cellis, non saxis asperata mobilibus : incautum opprimi placuit: brevis expeditio: quippe cohors praesidiaria praesecto Solaeo, Vatanam urbem nondum munitam, prius invadit, quam venita se agnitum Dein in arcem arma conversa, primam oppugnationem si quitur expugnatio. Lutetiam in vinculis trahitur homo stolidus , placitoque Senatus , capite luit quam meruerat poenam. Bona addicta fisco, Rex munificus agnatis permisit. Haris. Hartaro senatus Parisiensis principatu gloriose , diuque raro'. svncto, senemite tum gravi & invalido, substituitur Verdu-nus, Tolosani senatus Princeps , cui apud TMosates fama ingens, minus Lutetiae nomen fuit, per majus ossicium , quod obstupescas. Lubrica est via per honores, & plerumque
54쪽
iue sallax; adeo ut quandoque referre gradum dici possit qui i6io.
progreditur. Omnium calculis meruerat eam dignitatem Verdunus ante quam obtineret; ubi tenuit, minus valuit
Haec inter, Lutetiae Parisiorum, Theologos inter Gallos,& Hispanos dissidio caussam dedere disputationes celebres de more habitae in generali Praedicatorum Congregatione. Vetus aemulatio est inter utranque gentem, nedum irmorum, sed de scientiarum. Artes liberales Galli colimus &aia sequimur, ingenioque subtiles & ardui, jactamur per omnes scientias , neque immergimur. Hispani plures inter deligunt unam: ignorant reliquas; hinc fit ut pleriminue ejus gentis Theologos, aut philosophos in iis siumn ersatos
Icientiis, experiare Grammatices adeo expertes, ut vix lati- na loquantur, vix intelligant. Forte ut a suis omnia in contemptum habent, & latine loqui fastidiunt, quasi peregrina lingua. Hispanus Theologus toties jactatam,taeque unquam probe decisam quaestionem attigerat, non in problema ut assolet sed assirmative in haec verba: Nullo casu Concilium esse supra Papam. Aderant Papae Nuntius, Cardinalis Perronius: aderant & Galli omnium facultatum Doctores; hi nedum intercessere politioni, ut falla: verum &ut haereticae.
Excanduit Nuntius, & imperitos magna contentione assirmans eos, qui arguebant, raros habuit acclamatores , versis in contrarium coronae sententiis. Cardinalis Perronius
vir doctus , juxta de politicus , molliendae invidiae , quaestionem problematicam dixit: pro Sumnio Pontifice Italos omnes magna pars Hispanos; reliquam pro Concilio Europam esse. Celebris ea Congregatio, quam quadringenti monachi
toto orbe delecti componebant: Princeps conventus erat Augustinus Galaminus, Praedicatorum Praepositus genera- iamia. lis , sacrique palatii Romae praesectus, vir doctrina & virtu- Generat. te clarus. Abierat in laxam tum re*ula sancti Dominici, solutaque per abusum vita monastica , exuerat autoris sui disciplinam ; cum Michaelis in Occitania Provincialis, au- Mishaelis stera vindicare ausus inter tantos, proposuit primus restau- P Poc ut Tationem vitae reformatae. Pauci tum sequaces: hodie diffiisa est tota late Europa reformatio, haud indigno autore, cui nomen adscribat historia inter magnos, Ecclesia interv 3 . se
55쪽
at HISTO UARUM GALLI nisi io. sanctos. Atenim eo tempore decepta vii i probitas praestigiis& incantamentis Gofridi, magi in lignis is sacris illuclexe solitus impietate eo majore, quod sacerdotii autoritate, Moniales decipiebat, specie sacramenti vocatas in sacrilegium nefario coitui Daemon illi in Venerem facilis, quo saepius allectae eminat, sub imagine sacri nodo cxin inex- . tricabili vinciebantur, si vera fanaa. Pleraque de eo, de Magdalena moniali vulgavit temere , moribus & vita innocenς Michalis, quae satius reticuisset: supra captum positis, deest persaepe fides, unde decedit scribenti autoritas. Paulo post placito senatus Provincialis, ultrice flamma, Vitae CX- emptus maestigiator. Non defuere qui & partamento imputarent credulitatis errorem.
Ineunte Autumno Sectarii comitia Sectae suae generalia per missos in aulam Oratores petunt, & impetrant: adjecta conditio, Si legato coram regio haberentur. Habendis , Sal- muria indicta: lecti pars e nobilium ordine, pars e plebeio , trecenti. Delegatorum , praecipui Bullionius, Sullius, de Rohanaeus Duces, que is pro Secta studium , aut pro rebus cuique suis: conventui pro Rege intersuit Bullionaeus, libellorum supplicum in Regia magister , Regi&Sectae ae- euiora. que fidus: fidus Sectae quia Esdiguetio mancipatus: fidus Regi, quia Esdiguerio , una cum Rege caussa erat. Pleraque hic proposita queis Edicti Nannetici renovabatur fides. Adjectum petendas a Rege urbes novas, prasidium Secta , donec ipse adoleverit: petenda alendis pasoribus stipendia auctiora: nova item Collegia quibus ingenia adolescentum imbuan-sur doctrina reformata, ambiguis per alatis lubricum , in recta animu. Repeto formulam ut verba sonant,vocabula ambitiose tumida, vacua obsequio & fide. His addebatur, δε- ἰθ jectum per Regina odia Sullium restituendum quasura, nec-int 't non Basiltio regimini, quodsimul ct aurum publicum eo loci .... sermo seruum crediderat Rex, nota fidei viro magis, quam , , d. ti Hrc si neg bitur, petenda pes qua compensatione indemnis recedat. Ipsiseuda ct pecuniam plus aquo suppetere : peten
dam arcem in regni confiniis sitam, unde ipsi ρr sidium sit,
augmentum Secta. Petendum munus in regia illustre , unde
honor sit posessori. Quarenda hac duo pertinaciter, perque
56쪽
LI AzR PRIMUS. 23prafecturam. His si acriter institerit Sullius , fore ut rebus 16io. ejus privatis reformatorum vota ct arma uniantur, per qua La charge indicabitur autoritas , qualem vivente nuper Henrico pos- Iron sederat. His Sullium urgebant Sectarii, rati per ossicia & arces quae In vicem permutati dominii petebantur , augendas res Sectar, cui una erat caussa cum ipso. It in eam sententiam Sullius, scriptisque ad Reginam litteris, multa quaeritur quae ad res nostras spectant, eoque accuratius reseram : littera-xum haec summa fuit. Prasitas isse, Henrico, Domino olim suo . Gallisque unia
Ders operas . tanta integritate , tanto Regis augmento , ut
non exacta viderit, non ventura alas visura sit paribus vigilantia ct fide LVastorem. Latum ab insueta tributi remissione populum , dum augebantur Regi reditus e id labori QR duo debitum, per insomnes quas officio sape traduxit noctes.
Procuratum populo levamen immensa parcimonia: auctos eo-νona reditus, per imminutas pensiones anteprastari solitas velut ex debito , quibus impar ararium est , n populi subsantiam exprimit. Constitutas a se rei numeraria leges, per quaseonfusio, pradandique licentia sublata penitus ; antum id labore indefesso. Hinc factum ut in singulos annos rex, magno populi levamine s rem inauditam in ararium cui a parci- Cupargno.
monia nomen es, militones librarum octo cogeret , salvos ab impensis legationum Gallia ad externos, externorum ad Gabbam, salvos item a secretis extra regnum negotiationibus qua magno are parantur, salvos ab emissariis per equos decursorios
huc illuc missis, mel hine istinc receptis , ct quod incredibile salvos ab immensis sumptibus . quos in annos singulos felicis
memoria Princeps, construendis dignitate regia palatiis impendebat : imminuta, quod rarum, subsidia, durante bello. Duodecim librarum militones conscribendis tribus exercitibuου consumptos , quorum altero Ambianorum urbs ab Hi- -λα stanis dolo intercepta, longa obsidione recipitur: altero Britan- La Brat
nia Henrici supremus in suos labor, domatur: Bre a se Sabaudia tertio expugnantur. Interea exsolutam debitis Gaia tanti Critiam , qua turbidis ante temporibus , seu per largitiones δε- cessorum regum, seu foederibus, aut pace ineundis immensa contraxerat: in eam rem impenses librarum militones supra quinque vicenos, adeo ut nullis hodie nominibus Obstrieta sit corona Gallica, rem debitam parcimonia sua: actum id etiam .
57쪽
- 2q His ToRI ARVM GALLrnisi i i. per siubsidium solito levius. Consumptos in Helvetiorum, Principum Germania, Italia, is Anglia foedera sapὲ renovat XXX. librarum missiones : in pensiones externis principibus , aut si stupra id largitionis eram Principes , in annua ipsorum miniseris stipendia. XXV. protectioni pro inciarum Galilae
confoederatarum VIII. reparandis tormentis bellacu, immensoque in besium apparatui, in arces . in vias , in ades p btic , consumptos totidem. Demum in Bastina arce , quod nemodi sileatur vel una rei probatione qua prosat , quibus Rex in
dies utitur , per quos pacificus regnat se potens , coacervatos et XVII. milliones, magnum regno praesidium. Hac tam fideliter, tam accurate gesta . probant i uriosam esse innocentis, sede Repub. bene meriti deyectionem , melius proscriptionem appellandam , per quam tanta infamia rerum adminiseratione movetur, qui gessit tanta innocentia. Lua proponitur in . numerato compensatio, esse penitus indecoram: opum abundo sibi quasitum , per bonas artes, supersite Henrico magno , nunquam expleta Regis optimi liberalitate in augmentum subditi quem amabat. Vnam esse honoris viam per quam ire
contendat: unum idsibi post amissas ararii se Basima arcis
prafecturas , solatiumsere , si missionem honestam obtinuerit. Haec summa litterarum Sullii ad Regentem: etsi justa erat, antiquatur petitio , ne sorte , Sectarii augmento homi-- pis ,&Secta augeretur. Nemini ambiguum erat specie pro curati Sullio muneris, rebus suis Sectam incumbere. Ille nogratis spoliaretur quod imminebat, caussam Sectae abdicat,
pecuniaque remuneratus, aula & ossiciis abstinet: rem certe indebitam viro, cui multum debere Regem & Galliam nemo dissilebatur. Atenim manebant in ipsum Reginae odia, Brutird. ducta e longinquo. Reginae odiis juncta Brutardi, Villaraei, Uiλεπή & Ianini ambitio, qui rerum imperia aemulabantur invicem: unde item Sullio casius. Timebant viri in regis consilio principes, nec indigni a quibus Respublica regeretur, ne praevaleret sub rege filio Sullius, apud quem summa rerum sub patre suerat. Nemo item thesauris non inhiabat, . viri parcimonia quaesitis, quos non erat passurus male dilabi, si in procuratione maneret: contra ipsum item suffragia populi, cui semper odia sunt in dominantes: hinc dejectio viri probissimi omnium suffragiis confirmata, neque minuῆ iniqua : quippe omnes rei privatae studio agebantur in unum
58쪽
L1BER PRIMVs 2s Litteras Sullii ad reginam consulto exposui, fideliter red- i6ii. ditas: quo videat nostra, sciatque aetas ventura, non alibi ditius regnum , non alibi sortiorem Regem, cui etiam per prosusas largitiones, si valet Quaestor diligentia & fide, parari possint opes immensae, quibus terrori externis sit, suis in amorem: captum superant divitiae, & amplitudo Regni Gallici. Henricus III. per bella civilia , seu per effusam in res plerumque inanes , aerarii sui vim omnem, populum opprimit, desolatque florens regnum , ut desolari potest: reparat Sc auget successor decennio , quo pacificus vivit. Per ea tempora, ex luit debitis Galliam immensis, Gallici dignitatem imperii & gloriam sustinet; largitur ut quisque meruit, quam arcam parcimoniae vocant, auro implet & CGargari gaza: tributum , haec inter, solito levius est. Probant haec regni opulentiam. Sullio inimici erant Suessio & Condaeus patrueles; ille ex caussa veteri , hic ex nova ; illam in comperto non habeo; haec , mihi sic tradita est. Quotvmpore Henricus IV. vesania amoris agebatur quae una labes Regi maximo ) autor illi fuerat Sullius areta custodia cohibendo Condaeo, cujus contumaciam Rex , versa in mansuetudinem inclinatione , gratia & largitione tentabat, si frangi posset: neque se
Condaeus subripuisset suga cum conjuge , si Sullii consiliiς fides haberetur: hinc Condaei justa in Sullium odia; hinc
item odia Reginae in eundem , quae acrius in lamina valent, ex amore zelotypo. Paucis agnitum est, dum Regina vanis conjugis sui amoribus palam indignabatur, increpabatque acrius Regem; specie valetudinis regiae, qua contradiectione infringebatur, proposuisse Sullium satius sore si in Hetruriam natale solum amandaretur ; hinc caussae irarum de justa indignatio. Ararii procuratio adempta uni , tribus permittitur ἰCastronovano , Thuano. &Ianino; nec valuit diu triumvi- cha -- ratus , omni, paulbpbst administratione in Ianinum transta- ης ta is vita probissimus.) Per ea tempora Normanniae, Ducatusque Burgundici procurationes , illa Comiti Suessionensi , haec Duci Bellegardio Principis rescripto permissae: erectumque Dam villii seudum, vetus Mommorancaeae gentis possesuo , in Ducatus titulum ; nempe quo pluribus munimentis subsisteret familia prima inter nobiles Galliarum.
59쪽
- 26 HIs TORIAR vM GΑ in 6 r I . Iam tertius annus volvebatur, ex quo Henricaea Iousia, vi- Henriette de duam trahebat vitam, post Mompenserit cari conjugis ex-
ιυς se itum: cis Princeps e sanguine Regio tape a Cardinale
Iouia patruo vocata ad secundas nuptias restiterat, magna virtutis fama. Neglecti secundi conjugii caussa, primo dignitas erat: neque enim e sanguine Regio Princeps , in GaIlia,qui pari dignitate substitui posset. Guiliorum prima tum dignitas inter Principes quos externos vocant , obtinuit ut Guilio nuberet: nuptias sequuta est restauratio Guisianae domus, quam restituit conjux parcimonia & labore, viri negligentia, & profusione exhaustam ; sequuta item ampla progenies. Mompenseriam ex priore conjugio filiam , virtute de muliebri serma commendabilem in tempore memo
Gignendis emulatione honorum simultatibus passim aula fertilis est: hinc causa dissidii inter Principes Regii sanguinis
patrueles, Contium , & Suessionensem; hic ambitiosus de audax, ille vitio naturae in magna invalidus. Guisius, cujus soror Contio nupserat, huic dissidio pro fratre implicat se , Gentemque suam : scinditur studia in contraria aula omnis, ut quisque amicis & autoritate valebat: sane nisi Regina , dc Principes consilio intercederent; periculum erat, ne serrum, tristi eventu, controversiae finem faceret. Plura inter munera ab Henrico III. largitore munifico, in Espernonium collata, praecipuum fuit legionum Galliae procuratio, quae in Valetam filium, possidente se, ut in spem secundam transiret optabat pater; nec longe ambages; per infantiam Regis , primoribus erant i ruplano omnia: rescripto, quod Surviventiam Galli appellant, substituitur velut ex fideicommisso filius , quandocunque pater excederet.Nec multo post Espernonius reserendae Regi, quam acceperat , ratiae, in Aquitaniam progreditur, jussus obsistere Condaeo Principi, qui timebatur res novas in ea provincia moliturus. At vanus ex principe timor , cujus tum omnis inclinatio in
Comitiis Salmuriensibus ante memoratis , Sectae haud parum decessit ex autoritate, qua in eam diem, specie unionis valuerat: quippe agnitum, esse invicem divisos fratres id Sectariis nomen ex concordia in Bullionium stabant Rohanaeus de Sullius, ille in utrunque , astu praevalens εἰ ex-
60쪽
Perientia. Tradit Rohanaeus Memorialium libro manustri-Pto , in Salmuriensi conventu vendita Regi a Bullionio, delegatorum suffragia, inter quos commune fidei venditae precium erat , velut inter socios. Per ea tempora excedit Dux Aurelianensis, Regis Dater, altera Henrici magni soboles, adhuc impubes. Successit in primam tum regni spem Gasto Andegavensis, mutavitque nomen ascensu ; quippe Gallis alter a Rege , Aurelianensium Dux est. Nec diu cum Mayenius, Princeps c Lotharinga gente per tristia olim tempora Gallicae coronae vicarius , &ipsius uxor Sabauda excessere: ille per senectam invalidus, haec cari conjugis desiderio; illis superstes filius in spem magnam. Mayennio ingens olim nomen, quo tempore administrabat regnum , & quanquam in Regem suum armaverat subditos, debet illi Gallia, quod Hispanum non habuit Regem , aut plures regulos. Eodem anno finiere Vitrius,& Vicius viri illustres: ille in Britannia magna , hic Caleti, ubi Proregem agebat. Eo anno confirmandae Gallos inter & Hispanos paci,proponitur foedus inter utramque gentem: fidei pignus, matrimonia duo, queis Ludovicus Annae Philippus Elizabethae sociantur. AEqualitate invicem dotes compensatae: dicta Eli-zabethae Galliarum, dos quinquies centena aureorum millia, Annae Austriacae dicta item in panem summam, statimque soluta obligatio per compensationem. In casum viduitatis utrinque cauta sium mae restitutio, cui superaddita sexaginta librarum millia in annuos reditus. Addidere Hispani pactis matrimonialibus Infantis suae legem, qua renuntiabat conceptis verbis successioni Hispanicae, nedum suo, sed& successorum nomine; otiosam penitus clausulam 'inpubere adhuc virgine, cui ne consenses quidem in rem propriam erat, quanto minus in successo*m necem. Pactis ita conventis mittuntur utrinque legati, qui articulos plenius in acta redigerent. Pro Gallo Aegatione defungitur Dux Mayenius, quem sub Acullonii nomine supra memoravimus. Pro Hilpano Pastra nus: ille magnifico apparatu Mantuam Carpetanorum sub finem Iulii ingreditur: hic tardius gravitate Hispana Lutetiam. Mayenium stipabant Gallin biles,supra quinquao inta ducenti,quos inter Tingrius Princeri , Luxembursa e gente superstes unus. Praeibant ephoebi quin-