장음표시 사용
691쪽
636 HIs ToRIARvM GALLI nx6a s. deret: Leonardus Stam pelius Episcopus Carrimensis magni Leonard ficus vir, & inter paucos doctus censuram rogatus compo-- υμ ρηε nit. Dicam accurate origiqem S progressum ejus negotii, V - - quo praecipuum hujus conventus Ecclesiastici momentum suit ; unde lis orta in partamento Lutetiano inter Pr curatorem Regis N Clerum Galliae ; unde discordia inter Episcopos; rem certe haud indignam quae trahatur ad posteros, etsi studium Clero ingens tuerit ut premeretur. Iussus Episcopus Carnotensis censuram in Autores Anonymos componit & exhibet, probata conventui necne, varie dictum
pro diverso cujusque affectu: ille partesque ipsius secuti probatam ajunt & laudatam , & quia Gallico idiomate , posito
infra majestatem Cleri laborabat liber, rogatum a Ciero Autorem, ut Latinum saceret opus ex Gallico ; secit, & e hibuit probavit Clerus; hoc & ipsum ambigitar. Ferunt comitiorum ephemerides, quas habeo Trapelli Archiepiscopi Auscitani manu scriptas is in eo conventu inter praecipuos erat in jussum a Ciero Stampelium composuisse censuram , & ut Gallica lingua conscripta erat, legisse coram omnibus, nec defuisse qui probarent ; praevaluisse numero,
improbantes. Postmodum ab eodem Autore , Clero rogante Latine redditam; ast non exhibitam multo minus Pr batam ; ita habet manu scriptum meum. Stampelius excipit ex diaeta, sub vigesima Novembris die, ab Actuario Abbate Richardo ipsi tradita cujus haec sunt verba ; Dominus Discopus Carnotensis sape a conventu rogatu scripto ut refutaret doctrina pestilentiam, qua duobus libellis continentur contra Christiani. Mum Regem editis , censuram Ase GAlii compositam tingua exhibuit, quam unanimi omnes consensu approbavere, laudavere, is, ne quid operi deesse videretur, rogavere quo mavor scripto autoritas esset ut censuram h Gallica , Latinam faceret, quod ille lubens acceptum tulit, paruitque, exhibita postmodum latina censura , eomposita in hunc qui sequitur modum. Cardinalium, Archiepiscoporum, Discoporum catarorumque qui ex universis siegni provinciis Eeclesiasticis Comitiis interfuerunt de anon mis quibusdam
ct famosis libellis sententia , &c. Ita habet diaeta quam Episcopus Carnotentis exhibuit postmodum coram Episcopis, quo censuram suam sub utraque lingua suisse probatam mstenderet. Postquam Clero innotuit in Actis Richardi pro-
692쪽
stare hujuscemodi seriptum acciri mandat: interrogatus curita scripsisset vero procul : respondit in haec eadem verba. Censuram Gallicam ab Episcopo plenis Comitiis lectam, quanquam non petita de more se fragia approbanda , aut i probanda, astantium applausu is vocibus confuse excitis laudatam ; his delusum se . quasi de vere probato in acta siua r tulisse : ab ea die per adversam valetudinem decubuisse,plane
ignarum eorum qua subsecuta seunt : substitutum sibi Fontanum, qui de latina censura ut probata, in diaeta margine scripserat, loco qui etsi peregrinus erat, valebat in memoriam rei
gesta; postmodum rogatum se ab Episcopo Carnotensi, diatam inseruisse libro suo , e usque exemplar is tradidisse, nihil ambigens de opere per sui absentiam probato , ex nota marginali. Certe dubitari non potuit, et ii Gallicum opus lectum fuerat, & sorte approbatum, non sic fuisse de latino , cujus furtivam approbationem convincit, postmodum habita coram ipso Episcopo Carnotentium pleniore conventu diaeta, quinta die Martii anni ejusdem , per quam pro non scripto habitum quicquid super eo negotio scripserat Actuarius ; verba
ejus diaetae haec sunt: nos &c. in praesentia Carnotentium Episcopi statuimus diaetae articulum quo praefatae censurae appro batio continetur ex libro nostro delendum , &c. Regiam autoritatem vimicabat eleganter Stam pelius doctrina quam non admittit Roma, unde apud politicos optime audiit, male apud Episcopos. Haec ego susius retuli, quia magna ex eo negotio controversia fuit inter Episcopos & Partamentum, hoc approbante censuram, illis plane improbantibus : unde Curiae placita contra conjuratos Episcopos pleraque, queis Censurae subscribere jubebantur, aut conventum dissolvere. Obstitere acriter viri sortes, donec Rex , gliscente magis ac magiς discordia, litem ad se totam evocaret. Ne tamen videretur Clerus reprobato Episcopi Carnotentium libro do ctrinae contra Regem, & ministros Regni vulgatae subseri bere, censuram in haec eadem verba componit de vulgat,
693쪽
Cardinalium Archiepiscoporum , Episcoporum, caeterorumque Ecclesialticorum in publicis Cleri Comitiis Lutetiae congregatorum , De duo
ARCHIEPISCOPI. EPISCOPI CAETERI-
que Eccletiastici in publicis comitiis nostri ordinis Lutetiae congregati, omibus A singulis Archiepilcopis ac Episcopis Sata: em Benedictionem in Domino. T Diti sunt histe temporibus duo libelli, quorum tituli, - - prioris quidem, ADMo Ni Tio AD REGEM, posterioris vero MYsTER1A POL 1τiGA , quos diligenter examinari curavimus, comperimusque plurima his contineri falsa. temeraria, scandalosa, seditiosa, contra utilitatem , tranquillitatem &prosperitatem gni, Regisque personam, & autoritatem, & Consilium. Quocirca illos ut tales per praesentes damnamus; Ideoque hortamur vos & o ni e precamur ut in cunctis locis vestrarum Dioecesium Censuram hanc nostram promulgari & valvis Ecclesiarum assi i quamprimum curetis , prohibeatisque cunctis vestris subditis, ne quis doctrinam his libellis contentam doceat, aut praedicet, nemo tales libellos vendat, aut distribuat, noque apud se retineat sub poenis iuris aliisque arbitrio vestro imponendis. Datum Lutetiae Cleri nostri ordinis Comitiis
Ex mandato DD. Richardus Secretarius.
ocneralibus in fano Genovevae 26. & LI. Februarii ann.
Haec summa censurae vulgatae cum approbatione conven- tus. Sane quam Stampestas composuerat vulgari meruit, 'si Episcopum non haberet autorem : reseram summa ipsius capita
694쪽
capita multum probata politicis. Cum Ecclesiasticis totius Regni Comitiis in civitate Parisiensi de rebus ordinis nosricon eremus , liber ad nos perlatus fuit ; cui Admonitio ad Regem dcc. titulus erat. Primo quidem ut insidias quasdam faceret auribus , se civem. se Theologum , se besii dissuasorem adventare profitetur. Deinde pericula eguit inextricabili ,rragicos event in ominatur, O qua es temeritate minatur. Arma Regis damnat invustitia, foedera impietatis, consilium
perfidia, Regni optimates perduellionis. Vbi in nos virus evomuit, excurrit ad exteros ; Heneto Senatui exprobrat atheismum , , Sabaudo levitatem is avaritiam ι reliquos omnes
foederatos subicione perfundit. Istatas a Caisinistis in Germania clara Gasio ad cribi',st, qua es impudentia RV m pro famulitio diaboli pugnare contendit. Postremo , ό parricidium t clement imo , Iusissimo , religiosi mo Regi, q*ρd foederatis periclitantibus , obsessis, exsulibus, a ictu pro Iuro
gentium opem serat chorremus elogia damnationis aterna minas intentat: hae sunt pracipua tela, &c. AEquum est, ut qua Christiana Religio de Regum autoritate credenda proponit,citra fucum adulationu aut detractionis invidiam aperia musiReges a Deo esse prater publicum omnim gentium consensum,etiam Propheta denunciant, Apostoti consirmant inam Ures confitentur neque tantum a Deo sed etiam Deos,&c. Dii itaque qui vocantur, consequitur uisint, non essentia quidem, se facultate; non natura sed gratia, non adperpetuum sed ad tempu3, 3 c. Illud ipsum quod lex humana non permittit . di vina vetat, dum fraudem omnem , atque contradictionem
servis erga dominos prohibet. Luid ergo si iniqui fuerint psi sensum Scriptura quaris, nulla ex parte rebellandi consilium
habemus, salva religione parendi praceptum habemus: quamvis fortunm eripiat, libertatem tosiat, servitio premat , , qγῶcunque Deus postulantibus Regem futura denunciat, cts orum ruinam meditetur tamen parendum est Regi quantumvis d colo. Deus cum talem euis futurum pravideret, nihilominus p posuit: Regem ut parentem , s bonm es amare ; si mali es ex divina moluntatis decreto ferre debemus; qui si eligionem ipsam expugnet, ferro saviat, rursus ad
martyrium fideles vocet ' quantumvis haretici reclament,t
mensi Euangelio aequiescere velinim, satius 63fuso sanguind risem victoriam reportare, quam educto gladio Christiana T t a patio
695쪽
patientia famam Ddere. Quam quidem nostram sententiais improbare nemo potes, nisi qui Chrsi praceptum simul se
exemplum improbet : nisi martyribus cum rebeltare possent modestia gloriam eripiat, eis cresicenti Ecclesia ignaviam e probrare velit, quod numero fortior ferrum Imperatoribus quo saviebant non extorserit , ea siquidem est non Christanorum, sed hεreticorum contumacia , qui vel levissimo meta Religionis ad arma concurrunt, leges calcant jura violant, eo a Deo ordinata potestati qua posunt via resistunt. Christus nascens ad edictum Casaria advolavit, neque denegavit ob dientiam ; sub e in pratore innocens accusari non erubuit,Judicium iniquum patienter tulit . Sc.' Ecclesia priscos annales revolvite parem in Apostolis, parem in Discisuiusdem invenietis. Luare . alias leges , quam a Christiana disciplina profectas quaerant, qui satius esse putant rebeliare quam pati; qui aliud credunt, fidem in factionem convertunt Zec. Inde fit ut cum quisque teneatur eum imperii statum in quo natus est colere, amare, complecti, is ad eum non modo tuendum, sed etiam amplificandum omni ope niti , cum a Deo praesertim ita sit insitutum : tantum abest ut Catholici Regum diritas cta, cogitata , ad proprii sensim libidinem interpretentur:
quin etiam ea votis promovere atque alere teneantur. Inju
riam Deo faciunt, qui ei de Regibus judicandi potestatem. quam ipsiesibi soli reservavit praripiunt ; quapropter Davi. ladulterio coinquinati is homicida, tantum se soli Deo peccavisse sustinebat, quia Rex erat,e, alium non timebat: quia liberi sunt Reges a vinculis delictorum, neque ullis ad pia nam vocantur legibus : quis enim potest principi dicere ; Cur ita
facis, &c. Rex cum Venetis, cum Sabaudo,cum Rhatis contra
Vahelimos iniit foedus,quia placuit,quia licuit; bectum susce- α pit quia usum es ; vel potius justum est,quia suscepit. Exin longa narratione probat Autor ante & post Christum natum usurpata, a Iudaeis & Christianis scedera cum gente Deo, de Christo inimica. Probat cum Rege Anglo nuptias favore Catholicorum pactas, quo liberius in eo Regno agerent: cum Batavis foedus mere politicum esse. Dein ita persequitur ; sed ὀesium , ajunt, quod Rex suscepit in fusum est quia non habet jurisdictionem in Caesarem , ideo non potes disere,
Tu Casar morere , tu Palatine regna. O insana mentis Theologum i Dum Rex a Casare dissenii , bedum est, quia in Casa
696쪽
ii rem jurisdictionem non habet ; in quem murisdictionem ha- 1623. beret, non tam belrum, quam castigatio quam Iudicium foret. ς Ar injussum est . quod ad restituendum hereticum Principem susceptumsit : hareticum non probamus, legitimum tuemur i hareticus est a Deo institutus , &c. Prolabitur postmodum Autos in defensionem Reginae parentis, Cardinalium Rupi-sule udii & Richelii, Cancellarii, & Marescalli Schomber- gi: & quos Autor anonymus audacius carpit, adulantius ipse defendit; ita postmodum perorat : Rex Regum maxime ltuum est non magis hosium contumelias contemnere, quam no-
frum omnium, quotquot Ecclesiastici ordinis sumus,pietatem tuam praedicare, laudare Religionem , securitatem procurare. Per feliciter, procede audacter, regna tranquilla , triumpha fortiter; tu Iant hostes, contumeliaseviant, tibi a salutem, adviectoriam, ad trιumphum votis quam poterimus ardentissimis aditum parabimus . assiduis precibus foliicitabimus; Mittat tibi auxilium de sancto; impleat omnes petitiones tuas: memor sit sacrificii omnis tui, ut quotquot imperio tuo seuhicimur laetemur in salutari tuo, in nomine Dei nostri, Regi quetro steritate magnificemur. Luantum vero ad istos libellos attinet placuit nobis omnibus tam impios, sceleratos is in perniciem Galila concinnatos libros nostra sententia , autoritate damnare. Datum Lutetia Cleri generatibus Comitiis , deci
molertio Decembris M. DC. XXV.
De mandato Illustrissimorum S Reverendissimorum Cardinalium, Archiepiscoporum,Episcoporum totiusque coetus Ecclesiastici in Comitiis generalibus Cleri Galliae constituti.
Censeram ab Episcopo Carnotensium compositam sedulo retuli, quo videant qui haec legent, jurenean injuria Cle-rui Gallicanus improbaverit doctrinam quae eo libro conti iretur & qnia usque in hanc diem plerisque pro incerto habitum est Cleri de Stainpetii scripto judicium ; accurate memoravi ephemerides, quae approbationem continent & reprobationem : diaetam approbatoriam ex actuarii facilitate subreptiliam esse contendunt Censores Episcopi; reprobatostriam, pro genuino & constante Cieri judicio vulgant: tuum
ino judicium qui haec leges. Ego haud incertus sum, nun- Tt 3 cium
697쪽
. 662 HISTORIARVM G L Lixitiab. cium Apostolicum litem suam secisse ex ea controversia . a- lctuarioque Richardo institisse acriter,ut sibi diaetam expedi- iret, qua Clerus condemnabat Episcopi Carnotensis censu- fram : traditum nuncio e*emplar obsignavit Cardinatis V
Ieta Comitiorum Praeses una cum actuario nuncius Romam
misit: neque omitti debet Cleri Gallici zelum , sedi Apost licae acceptum fuisse usque adeo, ut non multo post habuerit ex eo facto gratias Episcopis Galliae Summus Pontifex per 'litteras quas nuncius conventui reddidit: hinc patet quanto servore Roma jurisdictionem in Reges suam tuetur , liquam
habet: neque omnium in eo conventu una sententia fuit con- η tra censuram: erant qui approbarent quos inter Episcopus Suessionensis: certe Summus Pontifex Reges d et exem plo suo, uti jura ipsi sua tueri debeant in quoscumque. Ceterum ne ejus controversiae memoria transiret ad posteros , cautum secreto articulo, nihil in Actis conventus, quae edi solent, de ea Censura memorandum: in hanc diem nemo haec scri- ῆpsit, quae ego ab ipso prototypo mutuatus sum. At neque si- . 'lentio transmittam partamentum Censurae Stampesti favens j pronunciasse in Episcopos, & mandasse Procuratori Regio ut sedulo in inficiantes inquireret, qui nisi actutum urbe ab-
sisterent referret ad Senatum. Denunciato per apparitores
duos, Curiae placito, Episcopi in haec verba respondent,qua- 'lia alter apparitorum scripsit ipsis dictantibus: qualiaque ego ex prototypo item mutuatus sum. Ego Archiepiscopus Auxi- 'taniM, una cum sex Archiepiscopis, viginti Episcopi, O muta
iis aliis ex Ecclesiastico ordine pratatis prasentibus, una o- , mntum voce respondeo.'arlamento nihil autoritatis esse contra Gadia Clerum,quem nos reprasentamuM. placitumque dem 'Curia , quod modomet per apparitores nobM innotuit, irritum
plane esse , frustraneum , ausum intolerabilem contra Dei cultum , contra autoritatem Regis ct Ecclesia jura , qua 'mnia hocce placito subverti palam est. Divino ct humano jure permissum esse Episcopis , ut una convenire possint pro ne- sotiis aή Religionem spectantibus , aut ad communem Ecelsa i Elcana utilitatem. Habitum in presens in privata domo
conventum aperiendo in crastinum Iubilao, quarendisque una remediu, per qua redigantur μd nihilum partamenti arressa,
queis autoritas Regis is Ecclesia petitur. Subscripsere respona apparitores duo vallius & Castutius, subscripsere item λ
698쪽
A rchiepiscopi septem, Episcopi, & ex secundo ordine quot
quot erant. Archiepiscoporum & Episcoporum nomina haec sunt. Donardus uisic opus Auxit ausu. Andrem Bitu- gensis Epi copus antiquior. Guil. Arch. Ebrodunensis. Fr. Arco. Rothometensis. Rotandus P P. Arch. Biturigensis. Cl. Rebaus Arch. Heraclienisis, coalutor Arch. Narbonensis. O M. Bellegar ιιμ Arch. Senonensis. Franc. Disc. Abriacensis. Caro. Disc. Andegavensis. D. Hiarcius Epise Tarbiensis. Ant. Episc. Condomiensis. Vergerius Episcopus Haurensis. Essenus Episcopus Albiensis. B. Cornelianus Disc. Ruthenensis. I. Saleius Episcopus Lescariensis. Ioach. Desiamtus Diascop. Claromontanus. I. Ludovicus Disicopus Rimensis. c. Iac. Leberonus Episc. Valentianus. Iamu Balthasar Disc. Agathensis. Renatuι Episc. Leonensis. Steph. Episcopus Dardaniensis. Aymericus Discopus Lucionensis. Nuchesius Episc. Cabillonensis. Barth. Di opus Convenarum. Postridie exiit a Partamento placitum in haec verba; Declaravit se declarat Curia , actis apparitorum insertam Episcoporum responsionem injuria se calumnia manifestam n eversionem l gum Regno fundamentalium factam ideoque lacerandam,cr mandas palam a publico servo reliquias Ordinavit insuper ordinat Trapsum Archiepiscopum Auxitanum , ct Mironum Episcopum Andegavensem prima quaque die citandos,
subeundis regii Procuratoris conclusionibu , quales contra
ipsos dixerit, queis donec plenius satisffictum, interdixit O, interdicit eadem Curia prasatos Episcopos Episcopatuum is praebendarum possessione utili quam sub manu Regis posuit interim: injunxit item Archiepscopis, Disicopis, GClericis quibuscunque Regi ut pareant tanquam se remo ipsorum Domino, par lamenta agnoscant , venerentur tu quibus sub autoritate Regis suprema 1urisdictio residet , qui contra faxit per estis so. Datum nona Martii M. DC. XX v.
Rex uti saepius in pari caussa litem ad se summo jure evocat, indicitque par lamento silentium, rogante nuncio Apostolicae sedis, cujus negotium praecipue ea controversia agebatur. Contra monitorem qui specie ossicii virus suum insinuabat animis multa tum incertis autoribus vulgata, quorum haec lumma est.
Hispanum se prodidit larvatus homo , Austriataque genti penitu stipendiarium, eum scripsit bareseos fautorem esse LN T t 4 dovi
699쪽
. 664 HISTORIAR vM GALLI EI 625. dovicum ,quia Earavis ordinibus contra Regem Catholicum pitulatur, quia Palatinum hereticum in necem Auseriaca gen- Iiees de
tis inseu sua restituere tentat quia opem infert Sabatido duci 'i Deaeratos. Rr λ' contra Genuenses se Valtellanos Hissano Tegiculum plane es quod Hispanus se monitor officiose Rege Ib , Abis ab G ἰοβ hqri tur, ut b ntiquis foederibus discedat initis eum δὴ Dah maje . T , cum Regibu D no, is Anglo, cum Republica CPnera- EOQ&- rum, cum Sabaudo, Hostauris, Transylvano, Pacarinis Lan igravio m M , ct aliis Germania principibus qui centum ab- ahine annis nobiscum foederati sunt; ut Grisios deserat aliaι , imminere Gallis divinam ultionem. Cur tandem Quoniam u inquit omnes isti aut infideles aut haeretici sunt , quibuΩ hcum foedera inire immane est scelus. Non agnoscis fraudem Rex Catholice ' non in herba anguem vides 8 hoc fulmine petitur caput tuum, condemnat pseudotheolum i se tuus in Chri- I. La. a s/βn ssimo Rege quod politica tuorum Theologia sussragio suo iiti A sy. jampridem comprobavit. Franco tribuit plagiarius quod Hi-
i , Griseni. stanum , Austriacum est, pietatis obtentu augere res priva-
ias. Tolle , Rex Catholice, tolti eum veteribus Mauris amicia i
Cosaeorum auxilia ; Christianis principibus, amicis, Unibus ademta vano Religionis colore Regna ct Principatus , Ee hac. ct Regem Christiani mum 1ure postilabis I Suo telo francum Regem petit pseudotheologus eo ipse confoederis lFoedus est sinquit Christianissimo Regi cum Turca r tibi, o Rex Catholice, cum Persa, Calecutique S Indiarum Orientalium Regibuo qni aut Mahumetani sunt aut pagani sVetus Gallorum cum Palatina Gente amicitia improbatur, quia, haec'gens Calvinis fautrix est: quantum interes Calvianum inter oe Lutherum tantum interes inter crimen Regis Galli is tuum :tu Saxoni ab antiquo confoederatus es s Hassum fovet ille . tu Dar alti Lan gravium, quorum illa Calvinisa , hic Lutheranus. Cum Anglo Rege foederatus est Francus locans in matrimonium ipsi sororem suam tu eidem tuam conjugare volueras, infectumque doles; peccave- ras tu voluntate: hic facto. Rex Francus duas Calvinistarum Civitates Sedanum& Genevam protegit: tu ct tui mitembergam. Evolve , ό Rex Catholice,annales tuos,O ut Assuerus si aliquando noctem insomnem ducis lege hisorias tuorum
decessorum, o invenies c quoties ὸ re ipsorumfuit Mauris,
700쪽
L i a x a. Dv c I M v s l N T v s. 66 s -- Sarracenis , O, hareticis ad tinctos. Ioannes Mariana Hissa- 16 as. nus autor , exempla tibi suggeret Aurelii Hispaniarum Regis qui cum Sarracenis e, Mauris foedm iniit ea conditionemi tram singulos annos barbaris centum Virgines Christiana penderen- tur , turpissimum sane tributum ct contra publicam hone - tem , cui pravaluit salus Regni. Anno M. Ccc v. Ramirus Rex Arragonum bellum adversus Garciam fratrem sivum gessis Mauris opitulantibus. Sanctius Castella Rex avunculum cibum Arragonia Regem Regno depulit ope infidelium : A fonsus a Sanctio filio, Maurorum Granatensumque ope deIectus . hae a Catholicis gesta principibus quibus tu , Rex Catholice,
successisti e si displicent petita de longinquo ct extra lineam
seriacam exempla , revoca in memoriam ut anno M . C C.
x x x r i x. Rudolphus Habssurgi comes prosapia Austriaca . progenitor , c, primus ex ea Imperator, cum Othocaro Bohe- morum Rege besium gerens decem millia Tartarorum in exercitu suo habuit qui ad paganimum cogebant Christianos in bello captos : ita . ὀ Rex Catholice , exercitus passim tui Cosacis , Lutheranis consant; plus dicam, consant Mahumetanis quod ocent cadavera tuorum pos clades a te acceptas sine praputio inventa. Maximilianus Imperator e gente tua - anno M. D. L X x v I . Polonis infensetis quod alium a se Regem legerant; cum Regibus Dano , Sueco , eum Ducibus Mosco- via Saxonia haretieis aut Schismatim mutuo conjuravit .non ut se suosque tueretur , sed ut privatas i urias ulci ceretur ac de natione Chrisiana immeritas poenas exigeret. Carolus V. rebi suis accommodavit foedera cum Turcis, Gaialisque bessum movens aut Italis . praecipuum militis robur habuit Lutheranos,legiones ex ea secta compositas nigras appellare solitus. Hine collige , ὀ ReP Catholice , mayores tui ut Reia publica magis studuerint quam Religioni. Haec autor anonymus in Catholicum pro Christianissimo Rege. Sub finem ejus anni Marchio Londius Ornanum in singulare certamen provocat ; caussa duelli Arx regia cujus prae- secturam Ornanus, dejecto Londio possidebat; huic Αngeruilius; illi alter ex fratribus adstiter , bini in binos more Gallis pessimo pugnaturi. Iam in designatam arenam descenderant,parumque aberant a certamine cum ab interv
niente equitum ala inbibentur. Ferunt D. Gastonem esiaritate erga Ornanum immensa quo postmodum duelli