장음표시 사용
661쪽
616 HIs TORIAR vM GA Immentis bellicis quatitur munimentum, jamque patebat ruina quantum satis ascensioni moliendae, cum lecto raptim milite propere accurrunt Duces Vindocinensis , Radesianus, & Brissacus , solvuntque oblidium. Subilius hosti impar dilabitur ; navesque sex in portu interceptas secum ad Medullorum plagas abducit; nec multo post ex lege Majestatis regio edicto damnatur : qui in eam diem diminutaverant Rupellani larvam deponunt, annonaque & milite Subisium juvant. Haec inter Rohanaeus & Bethunia ipsius uxor in Gallia Narbonensi seditionum tamenta spargere qua valebant a
te ; utrique ingenium acre, vultus opportune mendax, Bethuniae forma muliebris , haud spernendus capiendis hominibus hamus, Rohanaeo lingua in quemcumque motum, faciles lacrymae queis captatur vulgus , consilium in omnes casus expeditum : illa inseris rem ad Narbonenses Septimaniam aggredi; hic superiorem in confiniis Castri tentare; sic divisi conjuges qui in rebus Sectae summe conveniebant. Subisius Rohanael frater ad Olonias & Reae plagas cum ingenti classe agebat, seu Rupellanis subsidium dare, seu accipere opus. Primi conjugum conatus occulti; postquam Subisium & Rupellanos una junctos audiere, erumpunt in apertam seditionem, urgentque lenta in id belli munici pia, Castrum, Nemausum , Vticam , & Monspelium : ob stant municipes , rati privatam Rohanaeae gentis eo bello causam agi non publicam. Rohanaeus instare precibus , ubi in irritum preces , intentare minas, ubi utrumque de secerat in commiserationem deflectere; in templo , in media interdum platea conventu habito in omnes figuras agi, invocare pathetice Deum pro fidelium grege , dein exhibito Bibliorum ingenti volumine cujus ipsi in ostenta- itionem usus in omni loco osculari, amplecti ut salutis, ut fidei pignus, dein obortis lacrymis in haec verba prorum- phe : Vbi patrum fides ' ubi zelus Euengelio propagando' paratus ego ut vitam pro fratribus ponam , quod summum caritatis est , rependite amabo gratiam: si manum causi
communi vestram negatis , date ilii lacrymm morienti , non erit solatio vacua mors quam commiseratio vestra pracesserat. De vovit olim pro patria se Curtius , ego pro Religione fratribus; vovit icti populud aras tanquam Deo, ego celsi mo
662쪽
LIBER DECIM vs QPARTV s. G27' ri pro vobis destinoo deprecor omnem cultum . memoriam 16as facti peto ut maneat alte animis vesris impressa. Expergias mini tandem attendite, ut vanitate verborum ab iis decipimur qui ruina inhiant nostra: insultant nobis ferro ad Jugulum inimici, spoliato que autoritate Ο, bonis in mortem deposcunt: tristes ex tanta fortuna reliquias in se erantur; sic leo post devoratam victimam, harentem adhuc rictibus cruorem lambit. Luid hoc est quod rebellio peti dicitur non Religio ' ita invicem dis ungimur ; perimus ita, aut peribimus successive omnes: agimur eo commento in ruinam quotquot sumus, non alio quam temporis discrimine, neque aliud gratia iis exssectandum , quos sibi Rex fidos pronuntiat, quam ut ultimi devorentur. Dixit Deus, ipsa veritaι Regnum in se divisum desolabitur 1 Ego bonorum quicquid habeo quod sentio quam sit exiguum , ex ira Regis pro vobis in me provocat ego libertatem, sanguinem, se vitam projussa - sa impendere paratus sum ; date mihi id solatii, fratres carissimi , ut una pereamus , ea morte , utri que gloria erit sempiterna. Melius dixerim , date mihi, ut una omnibuου caussa sit , ut costatis una viribus , spiritu omnes uno, o, una manu pugnemus ; ita mihi credite nec peribit, nec vim patietur Religio , ita omnes salvi erimm. Haec Rohanavis Castri Albigentium;haec eadem Montalbani,& apud Real montios, quae urbes taedio belli civilis in fide manebant. Summa est apud populum ratio quae ex Religione ducitur: insidiatur conjux marito, in filium armatur pater, parentem abdicat filius ubi invicem de Religione controversia est. Rebellant Castrum Albigensium, Montalbanum, Reaim ruatium : r bellant in Septimania inferiore Nemausus, Vtica, Cebennae; L. bastana rebellant & Fuxenses: indicitur in communem caussam e- guedoc. rogatio, leguntur qui in templorum ηmine fratres in largitionem sollicitent, hinc pecunia militi in stipendium. Foeminae aemulantes la*gitionem zelo , monilia, armillas,
muliebremque mundum omnem conserunt in communem
caussam, his belli moles sustinetur, his exhibetur Rohanaei Ducis familia, cujus bona publicata suerant ab ipso nascentis seditionis exordio. Ferunt nunquam per ea tempora urbes Sectarias ingressum Rohanaeum, quin caussam com mendaturus deo , templum ante omnia ingrederetur ; pro
volutusque in genua adoraret, aut fingeret; stipabant quo
663쪽
cunque iret pastores, ipii assidere soliti quo venerationem ostenderet, praeserebantur quacunque iret Biblia, volumine ingenti, ad ostentationem. Hic viro in omnes fraudes ex-
pedito dolus, hic hamus capiendo populo , cujus pasiam iii superstitione omnis Religio est. Espernonius utramque Montalbanensium messem serro& famina corrumpit: Subilius interim dum messi bellum geritur septuaginta quatuor navibus ad Garumnae ostia penetrat , perque adversum flumen reciprocante aestu Me dullorum plagae advolvitur, factoque descense Castellionem. occupat, timui & Christophori sanum, unde praedabundus vastat utramque ripam, in qua Burdigalentium praedia rustica&villaesita sunt: Burdigalenses ab Espernonio subsidium petunt; ille Plessum militiae haud rudem sine milite ire Burdigalam jubet accepturum a partamento legem: jejunum & triste urbi praesidium ab uno capite. Imminebat desolatio agro urbi circumjecto , nili San-Bonetus Toyrassius mille & trecentos legionarios Campanicae cohortis delectum opportunus inveheret, unde Burdigalensibus pro numine tutelari acceptus est, valuitque polemodum iti ea urbe autoritate, fama. Mommorancio Gallici maris praesecto, eoque nomine in maritimam expeditionem vocato contra Subitium, substituitur bello in Septimania gerendo Marestallus Theminius, cui nihil eorum erat queis bellum geritur ; non pecunia, non arma , non miles. Tolosa cohortem legit, sumptibuΩque immensis bellum sustinet; commeatum & arma, bellica majoris modi tormenta, omnemque in id belli apparatum subministrat, unde exhausta urbs & obaerata per immensos sumptus. Adjunctus Theminio procurandis stipendio de annona Calmelius Senator Tolosanus, vafer homo, cujus studium in privato augmentota ille dum nihil a Rege pendebatur, vocabat in tributum provinciales, stipendium que militi de publico procurabat & victum; sic desolata provincia dum nihil imminuto tributo regio, cogitur impensis suis sustinere bellum ex integro. Prima in Castrenses expeditio suit, desolandae messi; militabant Theminio legionariorum sex millia, equites sexcenti, socohortibus Normannica, Tolosana, Crussolia , Clausaea, Uentaduria
hanc Dux Vent uriqs yrivatim impensis suis lectam fratri
664쪽
L I B E R. D E C I M v s QE A R Tvs. 629 Annonaeo permiserat ) alariorum ordines septem , Mommorancti, Ventadurii, Theminiti Mongoni, Marchionum ab Ambra , Meruillit, Id Comitis Vieuleiii: castrametabantur Comes Carmanius& Marchio Ragnius. Expugnatur in transitu San-germerium privata domus evecta in arcem,ubi fida Sectariis statio, dein diripitur & crematur. Vbi Castrentium agro successerat miles ; dignoscendo hosti erumpit ab urbe Ferrierius, unaque alarii quinquaginta, quo numero praelium ausus occumbit; ex in serro es igne , adhuc immatura seges corrumpitur: mox secuta expeditio in sanum Pauli,& Miatana, pagi erant sertili, solo Castrum inter & Vaurum, sejuncti amne, cui Acutus nomen est postridie quam admotus muris miles regius, ascensione superatur sanum Pauli, caesique ad internecionem qui propugnabant; Miatae praesidium centum legionarii salva vita ablistunt: succedit praedae ignis, igni desolatio & ruina, manetque etiamnum solitudo, ubi olim pagi erant. Neque incruenta nobis victoria sitit, desiderati post rem strenue gestam Peyrusius vir audax, neque parum in studio militari versatus,Baro Viganus Thenunii ex sorore nepos, Gardellus, Santarius praesectus centuriae in cohorte Normannica, RoquemOntius, Carrieranus, & Altipullius Tolosates, ut tanto sangui ne dici possit caro constitisse victoria. Rohanaeus audacia militari,& militum numeroThe nio impar, astu potior &consilio, a seperiore in Septimaniam inseriorem suggreditur: inclinabat Septimanici belli pondus omne in i plius caput . Subilius expeditionem maritimam una cum Rupellanis procurabat. Postquam ille ad Ceb en- nos populosa est regio, ubi tot sunt milites, quot indigenae penetraverat, conventum Andusiam vocat, lacrymitque de commiseratione tandem in partes suas cogit: nutant Nemausit, prohibentque ingressu Rohanaeum , non illi, non Regi fidi: rebellant Alesii, Uticenses. Premebatur So-mierarum vicinia ea urbs, ubi validum pro Rege praesidium, praesecto Marci Iaco; hoc si municipium caperetur , sperabat Rohanaeus trahere in societatem belli Nemausum. Expugnando conglobatur Cebennicus miles, e Secta nobiles in
eam expeditionem vocati, turmatim accurrunt; duo peditum millia, equitum omnino ducenti Robanaeo merebant,
praesectis Sanplancardo, Fretono, & Valescurio: hisce co-
665쪽
i6 25. piis castra in urbem movet: oppidani omnes Sectarii, R chanaea passim labe infecturant; nisi quod arce regia dom nante haerebant dubii quam in partem irent: spes erat Ro-hanaeo Nemausi ea expeditione in partes suas trahendi, reique patrandae, subsidii ab ea urbe ingentis ; spes item Ualancaeum Monspelii, urbe inimica trepide agentem , non ausurum praesidii sui militem emittere metu insidiarum, in tus & extra urbem : res contra vertit, substitere Nemausit, de Valancaeo Infra dicemus. In declivi oppidum est: Fre tono viro imperterrito , Saurinoque arcis nuper pro Secta praesecto committitur clam irrumpendi munus: urbs haud aegre invaditur ncmine oppidanorum propugnante, in a cem labor: Coletus,Dious viri audaces per obscura suggressi, muro ingens crepitaculum admovent qua parte tenuis erat, & facile pervius : patet disjecto muro via; ast non quantum satis intromittendo militi: nihil exterriti crepitaculum rursus apponunt muro , auctoque foramine viam faciunt. Experrectus reboantis machinae fragore Marcinacuet is arcis praesectus sortuito milite, ut decurrenti obvius erat, praeceps rapitur quo vocabat excitus fragor; succensa palea in fossam projicitur,visoque foramine in eum locum displosio sicloporum indicitur , quo nihil intermissis ictibu prohiberetur ingressu hostis: illunis erat nox, eoque incerti ictili, ast non irriti: cecidere qui crepitacula muro admoverant Coletus, & Diotis, sauciatus Fretonus levi inspeciem ictu , ex quo postmodum recrudescente per corporis intemperiem vulnere , ingenti suorum deliderio moritur :reliqui in fugam acti. Rarescentibus ad primum diluculum umbris, vi aperta peti arcem placet. Marciliacus rariore intus praesidio, per obscura noctis demisso per senem milixe a Valgncaeo Monspeliensis arcis praesecto sublidium petit: haeret Valancaeus dubius quid facto opus; si opem insere, timet ne vacuam milite S insectam arcem invadant oppidani pars magna Sectarii; timet item ne post expeditionem regredienti militi suo, via intercludatur ;Nocandum statim ab oppidanis in spem capiendae arcis Rohanaeum ; sic
que dum extra ossicium tentabit opem amicam , perditu- esse se rum quod ex ossicio est; audax esse facinus neque probandum Regi, vix habenti quo se tueatur, praesidium, communicare velut ex abundanti. Accedebat quod aula dejecto pilleu-
666쪽
Pisieuxio, majoreque in ipsum ex recenti casu invidia , in
deterius accipienda erant, quaecumque ipse faceret, aut promoveret. Praevalet audacia sapientiae, quam nec penitus exuit : oppidani exarmantur, collimantur in urbem to menta bellica quotquot in arce erant. Manet ipse cum mille legionariis : Verniae o sublidii cura commissa : mille
omnino pedites erant, quibus in transitu adjungitur circumjecti soli nobilitas, Suellio duce is Cathodicus, primum
agebat Consulem apud Mon spelios) accurrebant turri,atim in eam expeditionem Catholici indigenae, cum Rohanaeus fuga dilabitur : poterat aequis viribus experiri, maluit salvam habere rem Sectae, cui decretoria pugna sutura erat. Ea expeditione desiderati Sectariorum ducenti, quos in;er flos Andulianae juventutis , triginta ejus urbis adolescentes , quo factum ut Rohahaeum reducem municipes diris devoverent ex suorum clade vecordes. Post eam expedi- tionem Rohanaeus Castrum redire statuit , qua in urbe Bethunia ipsius uxor , gravida nonum trahebat mensem ; nec
diu cum affertur felici puerperio liberatam. Ingens infractae viragini studium propagandae per viri absentiam seditioni, neque irritus labor : consiliis & astu Malautio in Regias partes transfugae , multumque apud Sectarios valenti obstitit, donec Marchio Lelinianus mille & quingentis legionariis in subsidium ab agro Cebennico mitteretur. TLeminius venienti Rohanaeo occurrit, monitusque ab exploratoribus Vianae attineri hostem , huc signa properus rapit. Viana urbs est montibus circumasperis , dissicili per avia rupium accessu ; urbi, in apertam planiciem declivi colle subjacet pagus cui Petrassecata nomen , circumfluit abruptis ripis amnis ; hic Rohanaeus castra posuerat fisus loco. Audito magnis itineribus proterare hostem ; nihil haeret , simul atque in conspectu essent exercitus quin statim conserenda manus , agnoverat Theminium pugnae avidum natura vias etli locorum genio dissiciles, magis asperat, tigna Sc arbores circumplicat qua transitus venturo sosti; milites hastis promiscue & contis pugnaturos per loca distribuit; insedit ima, edita, angusta & lata , ut monebat necessitas. Regiis in alta nitentibus iniqua omnia, aditus ex loci natura, pene impenetrabiles ; per oppositos aggeres imperviam plano via, ignotiantiactus. Intendebat Rohanaeo
667쪽
fiduciam & augebat vires Castri Albigensium vicinia δε amicum Sectariis solum ubi castra posuerat ; in eo provinciartractu ingens erat Sectariorum vis. Theminius cui saepe audacia in gloriam cesserat viso hoste statim pugnare statuit : Carmanius explorando praemissus loco, refert abruptam esse viam , timendumque ne frangatur miles ascensu ante victus, quam pugnare datum: his nihil motus impera- , tor signo in praelium dato irrumpit; miles in altum nititur et primum cornu Carmanius, mediam aciem imperator, reliquum agmen ductabat Ragnius. Carmantum subsecutae cohortes duae Normannica & Crustolia, utramque sustinebant alarii centum; atenim iniquo equis loco, quem saxa & aggeres asperabant, alarii relicitis equis pugnant pedites, perrumpuntur aggeres , superatur ascensione murus, pedem reserthostis,&caeditur : is impetus suit insequentium Regiorum, ut parum absuisse memorent, quin una Vianam ingrederentur qui fugiebant, qui sequebantur. Tegebatur muris Rohanaeus, unaque duo millia militum supra ducentos; fatigati . praelio diuturniore regii, longoque exhausti ascensu, haerent in vestigio non progredi capaces, non regredi : pars Per aspera montis procumbunt, pars ex labore & aestu siti languescens ingurgitat se aqua affatim sumpta , gelidaque
potione riget magis quam recreatur; omnibus arma pondus inutile sunt ex lassitudine, ab aestu : unde ingens ab hoste timor. Atenim & sua hosti calamitas erat, eo major, quod paventes reliquiae praelii urbem impleverant; timebat Rohanaeus irruptionem a victore, neque fidem loco habebat, donec Regii receptui canerent. Bethunia audito obsessum Vianae a Theminio Rohanaeum , delectu castri habi to , huc cohortem propere mittit; quae liberando cohors missa haud parum profuit liberato , viamque Castrum in conspectu hostis molienti ; eo sublidio auctior Rohanaeus, signis expassis tympanisque pulsantibus militari gressu progreditur , Castroque succedit. Ea expeditione magnum sibi
promeruit nomen Comes Carmanius molitus viam in rupem , quam vulgaverat aviam fama ; claruere item Ragnius, Marchio ab Ambra& Mompeyranus fratres : certe
utrinque victoria fuit ; suli ad Petrasecatam Scaesi hostes, hoc stetit victoria nobis : lata & aperta planicie viam militi
suo molitus dux partium , castrum in conspectu hostis
668쪽
Coepta ab ineunte Augusto anni proxime recensiti Bredaei obsidio , sub initium' mensis Quintilis anni quem memora- .mus M. DC. x x v. finiit laeto Hispanis exitu. Dedita urbs
Ambrosio Spinotae , frustra propugnantibus Gallis , Anglis,& Batavis ; eo acceptabiliore Philippo Regi Catholico , ScIsi bellae Archiducinae victoria, quod incruenta fuit. Ipso obsidii initio infestae in urbem viae omnes,per quas comine tus inserri poterat. In eam obsidionem de qua nemo ambigebat , quin vi & armis transigeretur confluxerant turmatim Galli nolles propugnandae urbi, praecipui Burevil- muteUD. lius, Brionus, Guichius , Lovinius, Graiaprataeus, ValiacuS, Harantarius , a Sancto Prullio , Vaubecurtius, Hoquincur- 1' , ἡ; tus, Roliacus, Grimautius : sed non longa his mora, post G=ah γj. quam agnitum patientia opus, magis quam serro, Omnem- Haliae. que propulsando hosti in commeatu vim essῖ . Gallico in Haranbura.
i urbe praesidio imperitabat Altari panus, praesectus cohortis: Gallicae , Christianissimi Regis impensis militare ordinibus,t Batavis solitae. Memorabile est singulare certamen Bute- eour. i. villium inter & Valiacum , ex gladiatoria invicem aemuloS, stoliae. utrique imperterritus animus , si probe uterentur.) Forte Urim Mntum privata simultate diversi agebantur , oderantque se in- V, Λ
vicem, caussam dissidii pro incerta habeo, eoque transmit' cimp d tio tam . Post utriusque Bredam adventum, statim studia in Ruim istcontraria scinduntur Galli ; & ut fieri amat divisi uis inque Fransou εο amici conglobantur , ut ex privata dissensione haud injuria H Dηδε- timeretur praelium fore. Iustinus Nassovius, praesectus urbi, Iustis da vitandae seditioni, duelli copiam facit : instruitur in aciem NQR . ordinatam exercitus,spectat omnis nobilitas feralem ludum; medii inter armatorum septa digladiantur ambo,donec Val-liacus ferro transigeretur : certe meliore fato cecidisse debuerat adolescens, natalibus, δc virtute illustris. Post captam a urbem quo maneret memoria) insculpta marmori haec inscriptio, magnifica Hispano nomini, Spinotae gloriosa. . PHILIPPO IV. REGNANTE, Is ABELLA
669쪽
Impatientia Hispani augmenti, Britanniae ma nae Rex Veneti, Dux Sabaudiae, Batavique una ordines totis viribus promovendae Regem inter Christianissimum & rebelles Sectarios paci incumbunt; omnium studia in gentem Austriacam erant ex diversis caussis : Rex Britanniae Magnae, Palatino studebat restituendo ; Veneti & Sabaudiae Dux in possessionem Vallis Telinae vocabant Rhetos, intenti praelidio Hispano procul ea regione amovendo : Batavi Ordines , ex laeto captae Bredae successii metuebant ; hinc factum ut Gallicae paci procurandae nihil intentatum relinquerent. Praecipua hujus belli momenta in Rohanaeo &Subitio lita ; hi si flecterentur in pacem , transactum negotii Raa credebatur; evicti tandem adiguntur ut pace o serant : intercedit Ru-pella , subscripturam se negans dictis legibus, niti anc Ludovicaea diruitur ; cetera poli in plano fore. Caussa negatae pacis quam ante poposcerat, suit felix praelii eventus contra Batavos, quos in Regis subiidium properantes , praelio navali Subilius fuderat. Laetis insolescit vulgus, praesentia spectans, suturi improvidus. Vbi Rohanaeus& Subilius fratres, negatam a Rupellanis pacem audiunt ; & ipsi negant : Rex bellum serio movere statuit, rescitur classis Batava, praesecto Hautino; Britannica instruitur navibus bellicis septem :Mommorancius Thalassiarcha Galliae, quicquid in littoribus Gallicis navium erat propere colligit, datisque in altum veli; Subilium sequitur sis tum Sancti Martini ad Ream plagas oberrabat classe praevalida triginta sex navibus quinque legionariorum millia vehebantur ; ingens Mommorancio subsidium ex Batava classe, si pro voto ipsius regeretur.' Hautinus lentus in jussa , nisi & rebus suis expedirent,
parum curabat Thalassiarcham Gallicum, numerumque augebat magis quam vires: ceterum tanta Mommorancio alliciendis hominibus vis crat, ut Hautinus, quantacunque seritate obluctaretur , mansuesceret postmodum, quod mox memorabimus. Duplex terra, marique expeditio destinatur , maritimam Mommorancius , terres rem procurant
Toyrassius & San-lucanus ; his adjunctus Rupisulcaudius, vir sanguine & virtute clarus, ea expeditione voluntarius. Antequam in Ream moveret Toyrassius, dolo Rupeli mos aggreditur ; mille & quingentis legionariis viciniam urbis
serro & fiamma vastat, ratus revocandum statim a magistratu
670쪽
stratu militem, qui ad Reae littora sub Subitio agebat : ita 16as.
res cessit ; revocatur Rupellana cohors Subilio militans. Comes Lavallius strenuus e Tremollia gentes adolescens Laval, de ianihil haerens quin serio castra in urbem moverentur, buccitus cohortem suam in sublidium rapit : milite intromisso ' tredecim naves regiae, caput Bayae invadunt, queis plane oc- Le ασῶ cluditur portus ; ita illulum Rupellanis. Toyrallius recur- .unte per aestum Oceano ad Reae plagam venit , quingentis cynabulis: irrumpit miles regius & prohibetur , littora late diffusis ordinibus insederat Subit ius, haud belli rudis ; non
alias majore mole concursum , neque ambiguo magis exitu anceps diu praelium. Intpr haec Mommorancius vocare in
praelium hostem, succedere propius plagae, bellicisque tormentis continuo displosis prohibere a littore Subilianos. Primus in insulam Toyrassio descensus est , Rupisulcaudius&Sanlucanus proxime secuti , viam aperiunt militi regio: iniqua plaga est ; primum fallacibus aquis immergimur; aquas praetergressi alto haeremus limo, passimque sinuosis littoribus, diversi agimur incertis plerumque vadis : ubi . descensum patitur genius loci facilem , huc impellimur remis : ubi cymba littori applicari nequit, pars nando transmittimus, pars praetergredimur tentato vado : minimum
erat quod faciebat hostis, quanquam pugnabat acriter , palustri, & voraginoso undique solo, pondereque armorum assiictabamur : circumferebatur Subilius quo praelii moles vocabat, equitemque peditatui permixtum distribuebat pro necessitate periculi. Quadringentos legionarios turmatim ad plagam oberrantes sustinebant totidem , seu substituere opus, seu una irrumpere ; alae in latera distributae erant; reliqui Martinianam arcem tenebant, aut mare : classis in- Le rinimica, Mommorancii metu dilabitur : is audita suga, sequi vesana in praelium libidine amens, nee sui potens coram hoste Mommorancio hic naevus erat, inter magnas viret tutes , ut pugnae impatientia vecors fieret jam in conspectu erant Rupellani, cum affertur Hautinum praesectum iclassis Batavae detrectare pugnam: cunctantem urget MOmmorancius ; ille pertinaciter negat ; .i usum se ab Ordinibus Latavis , non ausiurum decretoria pugna experiri cum Gallia reformatis , quibus una cum Dominis suis Religio