장음표시 사용
61쪽
cutium leviter tantum in vesicam inclinare apparebat; atque tam rarum abfuit quin argentum vivum aeri atmosphaeri eo adamu sim aequilibre esset, ut si paululum modo inclinaretur tubus, quo ipso Mercurii, jam non amplius perpendiculatis, gravitatio minueretur aliquantulum, vesica ilatim intubi orificium impelleretur, visuique constar et i upei ficiem ejus nunc concavam elle quae convexa fuerat. Et quando denuo erigeretur tubus, vesica non videbatur suctu diutius in tubum at-' trahi, sed rursus nonnihil prominebat. Quod si, quum Mi rcurius, qui tubo ine tat, pauit, infra istationem tuam descendisset in Mercurium lugnantem, si, inquam, eo ipso in tanti vestrae stultu in agili manu orificio immerso dextre applicatetur, ut ante, tubique alliges et ar lateribus, sublato ex stagnante Mercurio insitu mento .cum liquoris istius cylindro justa non esset altitudo, non ultra valebat cylindrus lite aeti atmosphaerico aequi ponderare, qui proinde, quamvis vitrum erecto deti- petetur positu, vesicam in tubi orificium surs- urgebat, ibidemque cavitatem excitabat conseivabatque Se oculis Sc tactui se ii sibilem. A. Quid hoc expetimento praecipuὰ intenderas
B. Ingeniosi a quibusdam viris quorum petitiam in hydrostaticis dissidentia su-serabat ostendere, externi aeris pressionem sustinere posse cylindrum Mercuria- m Σ', aut ςo pollicum , & in tubum etiam altius propellete, modo ponderosi illius liquo iis gravitatio aliquantulum minuatur. Sed poterit ulterior ejusdem usus esse contra ea quae D. Hobbius obtendit. Nam quando tubus iterum ei igitur, in eandem imi tubi partem subsidet Mercurius in quam primo m subsederat, tantundemque spatii in superiori tubi parte relinquet, antea deserebat;in quod sp tium , qua ra Itone aer pervenire possit ut illud impleat, pronum non videbitutillis, qui nobiscum per multa experimenta norunt, veticam aere potius ruptum iri quam ipsi transitum praebituram. sin autem q iis obtenderit, aut aerem extinsecus vesicam nihilominus penetralle, aut aerem, quem jam lam ante inter vesicam a
gentum vivum Aclusum praest mere poterunt, viam sibi ib imo inlitumenti ad ejusdem summum fecisse; respondere obvium est, neutiquam esse vetosimile, ae rem cylindrum totum pertransire potIe quin videremus; quandoquidem quando bullae aeriae Mercurio revera insunt, licἡtaeicularum capitibus minores snt, facile tamen cerni possinit. Neque, hoc nostro casu, aer stagnaniis Mercurii ascensioni ita resistit, quemadmodum in experimento Torricreiano via ordinaria peracto,
fieri vult Hobbiuc . . A. Sed quicq)id fiat de hac D. Hobbii explicatione Phaenomeni; potetit ne ismen quis adhuc dicere, nihil ex ea emolumenti Hacuistis piovenire quo in ipsi
B. Quid contra alios plenitudinis assertores faciat, hic nolo inquirere; sed vereor ne cuiati D. Hobbio improperent. ebrem rediisse . ut duobus locis explicationis , jam lectae,mundi 'lenitudo ipsi uoponenda fuerit, quod nil est aliud quam principii petitio ; neque hoc illi concessuros eos credendum est A. Sed poteritne D. Hobbim dicere , sibi non minus licere Plenitudinem supponere,quam ipsis licet supponere Vacuum Z
62쪽
D. HOBBII PROBLEMATA DE VACUO. ues
suros, se, suo expetimentum I orrace lauaria sol vcndi modo,vacuum non .ere, quoad aerem, sed probare. Nam spatium amplum ostendunt, quod cum inodo plenum suetit argento vivo, nunc ab eo desierinna est , licet non apparuelit ullum aerem in eius locum succc si ille, sed potius, stare: iorem tubi pari cm vel aere omnino vacuam, vel tam parum saltem a totali vacuitate abcsse , ut argentum vivum sitne rei istentia, sola tubi inclinatione, tubum usque ad summitatem imbi crepositi: Cum D. necellarib ad id recurrat, quod ipsos nogate novit, mundi scilicet plenitudinem, nullo probans sensibili Phaenomeno, tantum aeris per ar
gentum vivum afluinciaisse qua utum satis si ad tubi partem derelictam implendam, solummodo concludens , aeris tantundem isthuc debuisse in tralle, quod scimundo pleno, locum alibi obtinere non posset; id quod vacui assertores pro Piobatione nequaquam admittent: Cartesiani etiam , qui aetheream admittunt sub-
famiam, quae vitii poros pertransite capax sit, quamvis Pleni Ha sint, nonnisi incommodam explicationem, ut suspicor, existimabunt. q. Hac occasione tuorum experimentorum aliud in mentem revoco, quod D. IJobbii explicationi minime favere videtur cujus sorsan, te cord beie, cum diae Io, tubo incurvato, a genti vivi sere pleno, fictum id suisse. B. vi constet, utrum quid velimus uterqtie intelligat necne , i strumentum, quod mihi velle videtis breviter describam. Tubum cepimus vici eum figurae cylindricae, supeliori extremo impervium , tantaeque longitudinis, ut eo de tie in curvato aliquot ab ima parte digitis, brevius crus quantum poterat parallelum esset longiori: In hoc vitro, ut commode fieret experimentum Torrice ianum, namque in pio clivi non est rationem inivimus; Mercurio, qui brevi oti ineiat tibiae, supplente vices stagnantis algenti vivi in baros copio ordinario; Merculio vero, qui longiori inerat, pertingente ad pollices utque viginti octo vel novem supra argentum vivum quod erat in breviori. Tunc, alio artificio , crus brevius in quo Mercurius a tubuli sitam o, pollice saltem uno distabat, ita tractavimus ut icti a oculi Hermetice sigillari ponet, absque argenti vivi petiit: batione. Atque iis cinstrumentum est illud quod tu, ut conjicio , volebas. A. Id sane volui; praeterea memini, idem esse, quod Par cxo de Pisue, dum
crus breve absque sgillo manet , bax copium ambulat. rium vocas. Sed cum te experimento incumbere vidi, crus illud Hermetice sigillatum fuit, unctaque ae- Iis, consistentiae naturalis seu solitae, ut eius parte supeliori relicta fuerat, cui aeri. exti insecus calcfactum applicuisti forcipem. B. Veruntamen, Phanomenon illud, quod te velle animadverto , in tentamine illo non pii marib a me intendebatur ; etenim institutum meum crat, vela ventis primis permittendo, animum adde e nonnullis, me is an peritioribus & instructioribus, id aggredi quod ncminem sectile ioveneram; ita. Expansivam caloris vim in aerem omnimodo inclusum, si non etiam in alia quaedam corpora, ad aliqualem mensuram reducere, atque si fieri id posset pondere eandem determinare. Praesumebam autem, expcrimenti eventum quasdam saltem explicationum mearum confii maturum , ostendendo, calorem poste, quamdium durat, Ae: is vim
elasticam sive prementem insigniter adgere. Neque me cos e tuta haec ses ellit;
63쪽
nasi clim inclusionem, modo jam recitato, certam aeris non compressi quantit tem, quae in experimenro quod vidistu erat circiter unius pollicis; forcipem calefictu: n exteriori vitro caute admovi sita tamen ne instrumentum tangeret sor-ceps, ob lupturae metum, quo facto agitatus aer sese eb usque expandete valuit, ut pri ues suas dimensiones jam duplicaret, ac cor equenter elastica ejus vis adeo corrobtara a nil calore, ut omne argentum vivum in longiori tibia attollet e va-Decit, & Mercusialem sustinere cylindrum pollices circiter viginti trodem altum, cum, uisi calor adfui stet, elasticitatis esticacia, pio dimidi i sui parte , expansione petiiss t. Sed quicquid ego hoc experimento intenderim, dicas, obsecro, quo pacto uti eo velis adversus Hobbium. - , A. Perdisticile, credo, sentiet ostendete , quid Mercurium in longio ii crure ambulatorii Aaros si iuspensum detineat, aperto breviori crure per quod effluete pollit; quandoquidem instrumentu in hoc ad loca distantia, ut expertus luna, pteli deserti; ubi nulla rationis specie dici potest, ullam aeris particulam loco in tam et se calu argenti vivi in tibia longiori, quod folle dudum ante cecidit, etiam ad milliaris integii di ilantiam. Et cum crus brevius sigillatum est , ardua erit D. Hobbi, pio vincia, ostendere ibi miros illos aeris motus, qtribus ipse experimentum Tom ePlanurn adicti bir. Nam, si instrumetum caute inclinaveris, argentum viavum ad falligium tibiae longio iis assinget, st.itimque subii det cum instrumentum denuo erigitur; nec tamen ullus aer per Mercurium, extrema Bato copii crura in-' terjacernim, transire conspicitur. Verum in hoc . perimento id inprimis obter vatem, e te in a scit. corporis calidi applicatione ad Baro copii ctus brevius, sigillatum cum erat, i icti, aerem inclusum ab uno ad duos pollices fuisse expanium, adeoque integrum Mercurialem cylindrum in longiore pede elevat ;obstitisse itidem ne rursus subrideret, quamdiu calor non remittebatur. Quippe, si pollet aetcorpus argenti vivi invisibiliter permeare,cur non id potius Iotuisset,calore rare- fictus, quam transitus defectu tam gravem Mercurii cylind cum elevate ac sustin teJ Tempus non teram inquirendo, quomodo D. Hubitu. secuti lacu suam H)ροι bestu, aeris rarefactionem ad duplum usque prio tum dimensionum sit explica-- tutus, ejusdemque delude condensationem; praesertim cum asserens p item istam e tutis longioris q'iae argento vivo vacua,est,aere perfecte cepleri, id allii mei, quod probati ab ipso pol te dubito, quodque probabiliter refutari poterit experimento illo, culus in tua de uictione diatriba meministi, ubi alio fine ostendis, in Ba sc pio a et balatoria, cujus crus brevius sigillatum est , si extremitas longioris aperiatur, unde aere revera impletur, pressionem istius aeris vites subjacenti Mercurio suppeditaturam , quibus aerem breviori crus vinclusum egr gie eomptimat.
5. Que coarta D. Hobbii explicationem experimenti et ornice iani objecisti ipsi perpendenda relinquo; neque quidquam iis addam , quamvis multum forsan addece pol sem, qui ilaboli ha e parcere taliua duco, maxime cum colloquium nostrum satis in longum jam protraxerimus. A. Pergam itaque ad ultimum experimentum, a D. Hobbis in suis De Vacua
A. Si phiala n, co rum habeotem Anglosculum, eandemIur omni corpore, prater
64쪽
D. HOBBII PROBLEMATA DE VACUO. 1
aerem, vacuam ores Micontinuorue thiala os aqua immergas , vidui aquam aliquo sue Vendere in phialum: orio peri bac potest, ns factum sis vacuum ab exuctione aeris, in cujus locum pusu aqua ilia Uendrre'
B. O .cem vacua , opo tra quadam loca vacua sui se in isto aere, etiam qui erativira phialam ante fictionem. Cur erga non Uendebat aqua ad ea implenda absque Hioue y Ii qui fugit phialam , neque in ventrem quicquam, neque in Pulmones,neque in os e phiala mugit. Quid erga ais' Aerem commovet, i i pari isu, eius couatum sugenda et icit per os exeundi, ct non admittendo, conatum redeundi. Ad his natibus contrariis componitur circumitio intra Phialam,2 conatus exeundi quarua- verssm. Itaque phialae ore aqua immerse, aer in Alesiam suam penetrat, e phiala egrediens, ct tantundem aqua in phialam cogit. Praterea vis ita magetas ctionis facit, ut si entis labra cum cocta phialae aliquaudo arctissime cohaereant propter contactum exquisiti unum. B. Primam quod attinet clausulam rationis quam reddit D. Hubius Phaenom
ni nostri, Vacutit e facilὸ respondebuim fatendo , fuisse in acie qui phiala ante su-ctionem continebatur vacuitates interspersas I verum addent, causam fuisse nullam cut aqua ad istas implendas ascenderet, quia, cum sit corpus grave , ex sese su-- pe Iiora petere non potest, sed oportet urgeatur praevalido aliquo pondere seu presia sone, quae tunc deerat. Praeterea cum vacuitates interspersae non minus suesint in aere reliquo qui erat aquae proximus, quam in illo phiala contento, ratio erat nulla, cur aqua ascenderet ut vacuitates unius portiunculae aeris potius quam auterius impleret. Sed quampsimum magna corpusculorum aeriorum pars suctione evocata ellet phiala, remanentis aeris vi elast a debilitata, nullatenus interimimini nuta externi aeris pretiione, quae ex perpetua ejus gravitate dependet, internia iis virtus elastica prae imbecillitate resillare nequivit ponderi externi aeris; qui proinde interpositam aquam cum aliqua violenti a in vitii cavitatem impellere potis est, donec aer, in cavitate illa remanens, ad solitam fere densitatem redactus, vi sua elastica , una cum aquae jam phialam ing ess ae pondere, ulteriorem aquae in phialam impulsum impedire vabat. Quod autem D. Hobbii a sertionem attinet, Gai ait,iae qu Fugit phialam, neque in Ven rem 7 icquam, neque in pulmones, neque mos quicquam mugit: Quomodo hoc congruat cum iis quae de Suctione ipse alibi tradit, ies eonsiderandum telinquo. Fateor quidem,me non posse non initati ejus a confidentiam, qui rem, adeb communi sentui hominum cujuscunque sectae repugnantem , diserte affirmet, ne oblata semel ulla probatione: Iilos vero qui su-ctionem sunt experti, quique senserunt aerem ore suo intrantem, propriam experientiam autoritate ejus potiorem habituros autumo: Quodque id spectat quod ille adjicit, nempe, suctorem agitare aerem, eumque intra phialam in turbinem quendam ciere, qui quaquave sum exire conetur; optaverim, ostendillet quibus mediis qui fugit miram hanc aeris commotionem excitet; in ejusmodi praestatim Dialis quibus in hoc experimento uti soleo , in quorum collo nonnunquam orificium nodulo aesculae minus est, A. Aerem poste reapse ex vitro per sectionem extrahi, probare te posse existimem ex expetimcuto quod peragere te vidi Recipientis bea:ficio,quod antlia
65쪽
tua exhauseras, ac cola sequenter luctione. Memini namque, cum pondus i Ilius b i lance perquam ex acia aequaveras, & deinde circunucto epistortii collabo , e ternum aerem admiseras, tantum iri uille aeris ad impicndum locum quo exani latus
aer cesserat, quantum ictus uti aliquot squi singuli granis constabant viginti pe
debaut, licet Recipiens ex malo libus non ellet. R. Recte iliam addidi ili clautulam iramque cum experimentum Magd urgens cujus meminit industiti s Sc tu, in vasto factum ellet Recipiente, read miliasus a ei integram unciam aliquot drachmis superavit. Sed ut ad D. H tam levetramur, haud reor ipsum tibi, qui experimentum quod refert vidisti, Persuasurum, perem lc. erumpere qui in gyrum antea movebatur, tantundemque aquae in phi iam cogete, quam primum phialae collum sub aqua aperitur. Si enim oti fictum nullatenus amplum lit, loco moliminis obturantem digitum amovendi, pulpam digiti tui iraimrodi senties, ut Peripatetici assii maret te eam sentire intro sugi. Atque iii a intrusio sol te causa elt, cur sugentis labrum cepe firmitet orificio colli phialae alligatur, quod D. Hobbim ex qui litissimo contactui adscribit, sic tamen
ut clare non doceat, quomodo contactus iste extraordinatius edici Mur. Amoto
autem digito, nil acrisi hiala per aquam egredi percipies quod ex bullis si quid
Ede contingeret facile cognosceres,) ejus autem vice aquam stricto agilique fluxu phialae fili igium petent cin vidi bis, quod facere nequiret, si cavitas illa aere jam plena esset. Et ut videas facillimum et se, quando phialam aquae immersam ver Eingreditur aut inde egit ditur aer, motus elus percipere, dico, ii in aquam phialae collum immerseris, calidasque manus ali sim ve quemvis calorem commodum gi bolae eiusdem parti tum applicaveris, interno aere rarefacto, te visurum adria por-rionem , gradui applicati calotis proportionatam, peripicue aquam bullis i iccei- si vis trantire, nondum tamen ullam aquam iturare phialam , quae locum ab aere isto desertum suppleat. Sin, ubi phialae collum venitisque pallem prout luctioni ope facere potes 2 aqua impleveris, orificium ejus in aquam stagia antem im- me gas, manusque ut antea sphaeticae eiusdem parti admoveas, aquam illam phiala expelli deprehendes, priusquam ullae e phiala in circumfusam aquam bullae tran- scant ; unde pater, aciem non adeli: proclivem csse ad aquam utinatorum mos subeundam , multoque minus liquorem tam gravem aceti argentum vivum in ut
D. Hobbim supposuit. 'A. Esse externi aeris pressionem. quae sinterni elasticam superando aquam in sphialam, de qua loquebamur, iurium agit, ex tua fateor sequi tui hypo his : sed experimentali Philosopho, uti inter alios te vocat Id i uppetit ibis an experimentum quod oculis idem sibjiciat. R. in memoliam mihi redigis id quod ol in in cons mationem hypotheseos
ineae de Suctione excogitavi, licet id nuper in mea de re ista di deitatione me omissile compercilin. Ideoque summa saltem consignati hujus evrer menti capita reseram quibus constabit, quantum in luctione praestet pondus ae iis atinos phaerici; unde etiam nonnulla patebunt, non adeo explicationi Hebbianae contentanea , quaeque ob e ctionum nonnullarum inexplicataranem meam ab ipso motarum ansainpigripient Di i
66쪽
D. AOBBII PROBLEMATA DE VACUO. 1b
A. Quale memoras experimentum,mihi equidem gratissimum eiit, edin t ii emihi hactenus non Occuri erit.
B. Bullam sumptimus vitream, cujus calamus longus non tantum admi dum erat gracilis led etiam perquam cylii .i icus λ deinde admovendo debitum calorem extetiori sphaerulae seu globosae pax tia lateii, aerio tantum exegimus , ut eum tubuli e tremitas in aq iam demetia esse , aetique interno iussiciens tempolis se tium suillet figus pristinum recuperandi, aqua ad tubuli summitatem ascend ritvel a summitate parum ab Delit. Hoc cum cctum esset, leniter nec non cautEaerem in cavitate bullae rarefecimus, donec omnem sere aquam quae Hacauli uialum ascendetat expansione sua exegillet. ut eundzm quantum fieri pollet caloriss adum de expantionis mentaram Obzinerct, quam obtinobat, cum aqua in eum ascendere incipiebat. Curae ctiam Dit, duas aut tres aquae guttas in ima tobi parte relinquere non expulsis, ut certi eilcmus , nullam inclusi aetis partem secunda hae talefictione per tubi otificium exactam esse; sicut ex altera pari , tanta aquae depressione constabat, incluso aeri nihil,quod momenti silet, deesse ad expansionem quam habebat, cum aqua in cubum a cenacre incepit. Dum in hoc ratefactionis statu esset aer, parvulum in liumentum ex aqua fiagnante in stagnans ac gentum vivum itatim transtulimus, quod brevi alcendere in tubum coepit. Iam ii ascensus liquoris sit effectus naturae abba rentis vacuum, vel principii cujusdam interni Motus ,.vel compressi nis N p OP gata: pulsionis aeris externi pet eum qui expulsus fuerat; cur non ascendiiset Mescurius ad tubuli summum, sicut aqua
antea ascendetat; Sed de facto, ad spatii istius dimidium vel forte quadrantem non ascend t; de si tubulus satis longua fatilet, sicut satis gracilis erat, ambigo, utrum Mereurius ascendisset ad medietatem illi .s altitudinis proportione habita ad cauliculi longitudinem) ad quam ascendit. Neque uideo, quomodo huius e perimet i, quod non semel peregimus , ratio probabilis reddi pol sit siue nolita b ροι besi, ob causam nuper allatam ; secundum hanc veto , liquida reddi ratio potest. A. Cui id sic ais: ras , videre mihi videor; nam ascensus liquorum, cum sit effectus pressionis aeris externi superantis resistentiam, quae ipsi intra inii rumenti cavitatem occurrit, cumque argentum vivum aquae tantundem pondere
multoties stiperet, idem excessus pressionis, qui aquam ad tubi summum impellere potuit, non debet satis esse validus iis argentum vivum vel piope istam altitudi. nem impellat. Quod si objiciatur hic, uti cum plausu fier potest, elevatum Mercurii cylindrum multo suilla longiorem quam d. bui set rei pectu cγlindri aquei, spectata pio- portione gravitatis quae sere est unius Wd quatuordecim l in et illos duos liquores; Respondeo; cum aquae cylind iis ad summum tubi pertingebat, aer pol I dit
nonnisi cavitatem rotundae partis init umedii, quippe perparvam opem ei serebat tam levis cylindrus ac elat ille aqueus ad sui dilatationem : sed argento vivo pondere externi aetis in inlitumentum impulio, Ponderosum illud corpus aleensum suum Aon cohibuit tam cito ac cylindii ex aqua, prius expulsi aequaverat pondus;
quia, ut in illam perveniret altitudiazm, paululum tantum intubum proceis rat; H i reli
67쪽
se liqui imque cavitatis tubi teliquerat implendum partea eiis, qui antea bullae cacvitate includ batur; unde s.ctum, ut aet toto initiun cnto inclusus necessarib expande ietur, ejusque expansione vis ipsius et alii cadebilitatetur, proindeque nequiret nunc pressioni externi aeris resistere, quantum idem inclusus aer antea restitit cum minus rari factus et set; qua de causa, pondus seu prcssio externi aeris nequaquam imminuta, argentum vivum in altiorem semper tubi partem evehere potuit , donec caua Obtinet et altitudinem, in qua prcssio,contians pondere Mercutialis Cylindii, de vi et allica i laterni ae iis c minus nunc quam prius rarefacti, in pressioni atmosphaerae seu externi actis aequippollebat. I. Ipsissimam dedisti explicationem quam Proponere meditabar; quare adjiciam tantum, nos, ut expetimentum qu idam ejusdem inversione confirmaremus, nos calo ie mediante aliquantulum actis e bulla vitrea exegisse, tumque extremitatem tubuli apertam in argentum vivum immeisisse, quod hac ratione ascendere secimus donec quartam circiter tubi partem, vel paulo, cum erectus tenc batur,m,norem implevisset. Tunc instrumcntum removimus, curant f ne quid argenti vivi tubo interim cxcideret, neve aer tubum inti arct,& oti licium paulo infla superficiem vitri, aqua pictai tenuimus, & moderatum calorem exterioli sphaeiae lateri applicantes, argentum vivum caute expulimus, aliquantulum tamen relinquentzs, ut certum esset nihil actis una expulsum suille; tum aerem refrigescere pei mittentes , aciem externum sat validum invenimus, qui aquam non solum ascende te fac
ret ad iubi usque summum , indiniae in globi cavitatem modice sese diffundete, velum sitiam argentum vivum, quod inexpulsum in cauliculi infimo remanserat, prae L sarsum agetet. Quod ii, dum experimento incumbebamus, majorem argenti vivi quantitatem ab initio elevaremus, uti subinde secimus, atque postea eam ex elicremus, quantitas aquae, in tubuli globique cavitatem deinde impuliae , pro
A. in hoc experimento manifestum est, aliquid e vitri cavitate expelli, prius-qlia snaq D aut argentum vivum in eam ascendere incipiat. Neque hic videmus, aerem poros argenti vivi aut aquae pei meare posse, velum ea ante se propellere abl- qtie sensibili sui cum istis commixtione. In hoc expetimento ventus aliquis circularis nequaquam apparet, ut D. Hobbius in phiala exulta, de qua disputamus, somni it; neque aerem inclusiam ratione talis venti extrorsum tende te; sed illorumlo eo, algumentum ad probandum , ascensionem liquorum in tubi c vitatem pend. ie ab aere externo, liquores in cavitatem istam sui tum urgente, ex eo de dia. i poterit, quod idem atmosphaerae pondus multo majorem Arux quantitatem , levioris quippe liquoris, quam Mercurii, glavio iis scilicet, in tubum sui tum propulit.
B. De hoe Experimcnto set dixisti; sed non est unicum quod D. Hobbile plicationi oppone re possem: Nam , opus non csti .eris E phiala eruptione, ut aer atmosphaericus premat corpus Obstruens orificium eius, qitando interni aeris pressio valde debilitata et , ex occasione ollendi viris quibusdam curiosis, exugendo sei insti timcnti cujusdam ope magnam partem ae iis vitro contenti; ubi enim C. uraculum vitii orificio sub aqua eximi tolli,corpus planum expedi. e orificio applicui
68쪽
D. HOBBII PROBLEMATA DE VACUO. όi
quo facto, externus aer adeo forti ei piessit corpus istud ad otificium , i t illud as-. xum de suspentum ibi se: varet , etsi multarum unciaium ponacre digi: a'
A. Explicatio D. Hobbii, aliud excisis experimentis mihi in mentem ieVuc.ir, quo patet; striit talis ventus circularis, qualem vult ille, per suetionem in avii iterhialae productus, oportere eum esse mirae dirationis. Vidi nam i te haud leui ei, cum multum acris in lirum emi beneficio phiala ex uxtiles , eari qlic deinde dit: gentei occlusilles, licet glacile ejus collum tempore longo obtutatum scivat es, aliquot forsan septimanis vel etiam mensibus, nihilo ininus, cum si b aqua aperiretur, quantitatena haud exiguam liquoris in phialae collum M ventrem agiliter impelli. Itaque, licet animus non si cum D. Hubis ita jocari, ut hac occasoi: ein mentem tibi te vocem illos Naturalis Magiae Scriptores, qui docent, sonos articulatos vas includere, quod alio transpoitatuin ibi. lue ape iturii, vciba sibi colum ista reddat; hoc tamen dicere teneor, ventum circulium tam diuturnum, ac eit 'ille ex D. Hobbra sententia, quem experimenta tua exhibucrunt, admiratione nostra dignum elle. II. Admiratio tua forsan augebitur , si te certiorem secero , quod, nin radiis Solis fumum in una ex pro bE obiuratis istis phialis excitat lcm,cticulatis nic ven-
tus eundem circumagere neutiquam visus est, sed cod. in modo eum ascendet e passus est, quo ascendere permitillet si aer placidissimus suisset. Iamque unicum tantum superaddam ex pesimentum, quod nonnullis D. Hιbbii in sua de Phiala explicatione allega: is, utcunque invalidis, obnoxium non erit, quod a te tibi ostendet, pondus aetis atmosphaetici rem cite magni momenti; quodque et lain forsan te in ducet ut cie das, dum D. Hoblius materiam aete communi subtilio tam polos coinpactorum cie lolidorum corporum permeate non admittit, aetem, ad quem comsuit, sero nimis a duc niuium ad Vacuum praecavencium. Experimentum, quod accidentale expalle suit, in advel salia relatum in hunc sensum , si non ipsisu et his
verbis, nuper iercii. Ciam Eolipi iam pro mole levem admodum , per attificem celcbrem fieri curassem ut eius beneficio pondus aeris atque alia exploratem, re sic serente tentamentis variis in ignem toti cs potui, ut tandem ae iis squamae gradatim decidentes vas in talio quam lacra r. cum ab artifice primo afferetiar, tenuius :elinquerent; atque longo Post tempore, cuin haec instrumenti mut illo in m in animo non ellet, Occasio ea utendi ci. ..nte, oblata suit, ut pondeia rem scit. quot grana ac iis ipsa contineret iis tali dctei minata constitutione Atmosphael x. qua . is eo in loco occurrebat, ubi forte t. nc eram. Quo accura uiri hoc fiet et expcrimentum, aer igne sorti, scd percaute adhibito, a expulsu si ii cuia . ut, cum detis externi ad tum ad iustium cnti cavitatem pia ct ui Ten iis , applic ridos ora minuto , pei quod aer exactus fuerat, particulam cer e signatorie, Lolipi in optime exhaustam Opi iantcs, eam idcirco ic pol renus i ut, co s is s.cto, orificium ac icula aperici do. aerem
externum dei tuo intromittere I Gile iis, pondetis lite inclementum siti, se lucias obsolvare: Verum inii rumentum quod, ut aiebam,tem .e evaserat, ad O ei igcn
ier acre liberat uni suciat, ut, cum P cis utillum ill ..d actis rcsidui, ceraque cohi-
69쪽
biti iis auxilium exitinsecus caperet, vi sui e astica Solipile opitulari ad aesis ambientis pondus perserendum non pollet, externum hoc fluidum Eoli pilam tam Gaviter presserit, ut eam comprimeret,.adeoque introrsim fi cteret, figuramque ejus no a uno tantum loco immutat et,ut, cum eam Philolophi qui in Coiale io G .shame si convenerant, ostenderem, ipsis visum Heri . eam a me impetr tam in ipsorum Pinacotheca, ubi etiamnum asservari putem,reponere.
D decimui jam vitur Annus, quum summatim meam de Causa Suctionissententiam exponebam edebamque,ct circa idem circiter tempus Societati Regiae Instrumentum illud vitreum, quo ad causam istam esse, dendam utebar , exhibebam. Exinde ad tempuι destiti quicquam iis addere,quae non nisi per occasionem tractaveram; solummodo , quia Instrumentum lilia, cujus mentionem in mea Plo taliae opinnisAris examiue feceram, quoque deinceps utebar in Collegio Gresfiamenti, fatilueraisaiis distis, nee poterat fabricatum apud Arti es reperiri ; in Gr iosorum quorundam gratiam, levidens ct fabricatu facile Instrumentum excogitabam , sequamis T affatuli Capite quarto descriptum, in quo praecipua Phaenomena, qua coetram laudata Societate peregeram, facile produci poterant. At veropostea, hassucinationes error que circa Suctionem, in quos tam tu Li risi pressis tum in eoilo uiu, etiam inter Viros dos Ios lucidebam, nec non Amisit Ing nio valentis curiositas, me indu xere, ut Argumento illud resumerem, eoque modo
tradiarem, ac si nunrisam μως quicquam δε eo scriῖ siem, ob causam, Diatriba b iis initis dicendam.
70쪽
SVpei sedere possem, trit Domine, parti laboris,quem nunc in explicanda nar utabudilonis, uam a me petis, luscipio, remittendo te ad locum qiicindam in Exa mine dudum a me edito, Dialogi P sici de Natura Aeris, a D. Hobbio compos ii, si icirem, binos illos libellos pcnos te esse; quia suspicor Examen illud in manibus tuis non esse, cum vix amplius plostet apud Bibliopolas, nec is suerit, aliquot ab hinc retro annis, Pene me ipsum; cum etiam, elapso tanto tempori spatio. non bene meminerim eorum, quae particulatim ibi de tacti, scripsi, uti in se. ementem subit, Hypothesin a me propositam incidenter & breviter admodum sitisse positam, data test. a D. Hobbio erronta Suctionis explicatione; nolo te hic ad cares erre quae ibi sum commentatus ; sed repetitis iis, quae inibi de Stictioue me dis seruisse memini, nonnulla hic adjiciam , quae itidem elucidandis fit mandiique
conducunt, qliaeque non adeo commode in brevi de nonnisi ex cccatione Gaza Diat liba commemorari a me poterant.
Ac protinus equidem ad ea defccndelem, quae a me exspectas, nis,cun Stictv passim habeatur pio Ararat iisne aliqua, necessum esset, nonnulla de isti Emone ipsa praesari. Etenim, praeterquam qiadd causa ejus, quam hic non asilo, ubi cura est, ipsistima illius Natura & Notio a Physicis Sciis totibus ti l intacta telinquitur, mel non nisi obscure traditur ; ideoque hic nonnihil evolvenda. Vtcunque diffusa & antiqua sit vulgaris illa opinio, cile sc. At iractioncm jeciem quandam Motus, a Pulyiisne' omnino discrepantem . ne dicam ipsi oppositam; fateor tamen ego, me cum iis sentire , licet non ex iis do in rationibus, qui sonis speciem A. ira lienem ccnsent. Equidem inter inanimata colpora necdum quicquan obtervavi, quod me convincat, non poisse Attractionem reduci ad Pulsioncm. Non enim haec duo quicquam aliud elle videntur nisi ejus&m Lo- ealis Motus extrinsecae d ominationes;in quo Motu si corpus Mosum praece dat Movens, vel tendat ad acquirendam ab eo majorem distantiam , Pulsione avocamus ; si vero, ex ratione Motus, idem corpus sequatur Movens, vel ei accedat, Ait Dionem dicimus. Versim haec disterentia potita Lerit in rc si dictu duntaxat accidentali, qui ph de non mutat Motus naturam, sed in eo findatur te sectu, quem Linea Moius sorte sorti ur ad litum Moventis. Atque id quidem, qiod mihi videtur causam dedisse errori, quo Attractio cens tui ille oppolita ili: oi i, est . quod tum Movens, tum Motum corpus populari S persanctolio nimis modo speclarunt; atque in Movente considerarunt potius sit uni conspicuae 5 grandio spartis Animalis Agentisve alterius, quam situm illius partis,uci I strumeti
ti, quod immediate Motum mobili in psimi illi enim, qui hoc alieni ἡ observant, facile percipient, aliquam partem illius
corporis, v l l niuia menti, quod propter conjunctionem in hac operatione non nisi ut unum cum eo conlii tuens spectandum est, rcvcia pone aliquam c 'potis
trahendi partem rosicum est, proin eoque ipsum moveri proclum nequit,qubii cDr'