장음표시 사용
71쪽
pus illud propellat. Hoc proclive est intellectui si animum advertamus, quid fiat,
quando quis catenam post te trahit. . Quamvis enim corpus ipsius catenam praecedat , digitus tamen i plius aliave aliqua pars manu ς, qua ipsam trahit, aliquam partem habet, quae loca ur pone anteriorem partem primi annelli, ac posterior huius annelli pars pone anteliorem partem ann lli secundi locatur ; adeoque quilibet annellus unam sui patiem positam habet pone annesii proxime sequentis partem, donec ad annulam omnium ulcimum pervenetis. Atque adeo, uti digitus,qui immissus est annello primo, prorsum moveti nequit q ain protrudat istum annulum; si , ut hac Trisionum ieri e tota catena pio: sam moveatur; Et si ullum aliud cot- pus catena illa trahitur, percipies , aliquam partem annuli ultimi locatam esseelle pone corporis illius, vel aliculus intervenientis coiporis, partem, quod corpus, ob sui cum eo cohaesionem, in casu hoc nostro ut pars eiusdem est habendum. Atque ita Attractio non nisi species Palponti este videtur, re communiter ad
illud genus pertinet, quod, dii linctionis ergo, Trusio vocatur, qua illam Pulsionis speciem intelligimus, ubi movens corpus Motum ita comitatur, illud non relinquat dum durat progressio: Vti fit, quando Hortulanus uni totam suam propellit,
At vero non tacenda est hoc loco dissi euitas illa, quam praecipuὸ contra hane de A ttactione explicationem urgeri posse praevideo , Dixeris quippe, dari Atti ctiones, ubi obtendi non poteti, ullam Attrahentis partem Pone corpus Attra Ll.Dis poni, in Attractionibus puta Magneticis 6e Elelctricis, inque ea , quae fit in Aqua . in Fontes de Anilias attracta. Non opus eli ut tibi in mentem revocem, tum Cartesianas, tum alios Philosophos modernos , ad particulas striatas, aliasque emissiones dis igneticas hoc casu se recipere, ut hujuscemodi Phaenomena explicent. Et, Spothesibi illis congruenter , dicere pollumus, complura ex effluviis his Magneticis Electricisque ferti pone aliquas partes corporum attractorum , vel saltem particularum solidarum, quae ut valla se habent circa eat undem poros , aut procurare aliquam discus sicine Aeris, qua fiat, ut Mobile versus M ignetem vel succinum, . protrudatur. Veram si nihil horum detur nullumve aliud subtile Agens, quod Motum hunc reali aliqua, ut ut imperceptibili pulsione essiciat; distinguerem ego inter alias A tractiones & has potiremas, quas tunc e Aitra Ioves per Invisibilia dicerem. At
veto. num ulla iiiiusmodi dentur in rerum natura, dccurres tam conceptu arduas
admittete dubitem alibi d scutiendum. Atque hanc, reor, libet talem eo libentius mihi concedes, si s cum hoc loco id facere conveniat in tibi ostendero, in ultima inst.imia cum supra oblectarum illam puta, quae Ioquitur de Aquae in stringis fi-st: itam attractione) non et se veram liquoris Attractionem ab externo Aere productam. Dico itaque, a fistula sive trude ascendente cujus obtusum extiemum n-ve embolum suctorium hic ut partem illius conlidero in non fieri Attractionemaque contiguae de subiacentis, sed spatium duntaxat pro ea recipienda, absque eo ut i ii ei totis Aeris pressioni exponatur. Etenim, si totam fistulam divina omnlipotentia anni hi latam supponamus, proindeque Attractionis exercendae in cap cem; dummodo tamen Acr superior arceatur ab Aqua ulla alia ratione aeque ac inde
72쪽
prohibebatut 1 Fistuca; Liquor non minus in cavitalcm nstulae ascenderet; quo nianis ii alibi satis sit perque proba i) cum Globi Tertaquei supcificies continenter premat ab Aere sive Atinosi naera incumbete, Aquam neccilla in P sione ilia impelli in quamlibet hic insta cavitatem, ubi nullus est restilens Aer, qualis ex iup - positione nolita nullus eli in syringis nostrae fistula, post Filii cae vel cuiuscunque
alterius iei in ea existentis , anni hi lationem.
Quae ratiocinatio abunde confirmat hexperimento potest, cujus beneficio saepius viris quibusdam curiosis oliendi, polle Embolum, si quidem externus Aer. adeoque ei uidem presso, removeatur a Syringe, attolli quantum volueris, citra
attractionem aquae subjacentis. Veibo dicam; supponamus, virum, intra conclave aliquod consistentem, maxima sui renitentia ianuam quam nec sera όbserat nec pellulus claudit,clauiam tenere adversus alterum, qui patibus viribus eandem protaudere&aperiri conatur:
Hoc, inari Gn, catu, uti homine priori per vim avulso dici jure non posset, hunuhominem suo a janua, quam extrorsum trudere nitebatur , reccssu Antagonistam suum reapse & proprie intror trahere, licet, eo dimoto, Ant: goniliae ipsius introitus protinus consequeretur, ita propriὶ dici nequit, Fistucae ascensu, quo superior removetur, vel Fillucam ipsam,vel expullum Aerem proprie , attrahere Aquam subjectam,quanquam liquoris in filiuiam in gielsus necessatib exinde ponsequatur. Piemere vero, ut in comparatione hac supponitur, Aerem superiorem
adversus supremam partem Emboli, facile percipies, ii probe obturato, ope digiti, Syringis orificio inferiori, vi attraxeris Embolum ad summum Fistulta : Tum . enim si fistucam dimiseris, eam ab incumbente aere insigni vi deorsam pelli aut-madvertes.
Raemissis ita in genere nonnullis de natura Attractionis, qiontentis ea praesen ' i ii instituto meo et hi necessiria; tempestivum nunc erit ad expendendum illud Atuactionis genus, quod ad liquores lublevandos adhibetur, & peculi i i nomine sti lionis venit, progredi. . Circa iduseu Causam magnalis intercedit inter Philosophos recentiores Peripateticos. Ars telis enim sectatores, & complures viri docti, qui in rebus illis ab ipso dissentiunt, liquotis ex suctione adscensum Fugae vacui adsci ibunt. Aiunt quippe, quando quis unum straminis arundinisve extremum immergit aquae stagnanti, & altero extremo fugit, Aer in arundinis cavitate contentus migiat ii cavitatem Pulmonum sugentis ; proinde arundo vacua relinqvcretur, si nullum aliud corpus in locum ab eo desertum succedat: At non sunt i ut illi volunt) nisi duo corpora quae succedere valciat, Aer nempe, & scrassior liquo Aqua; Aerem vobsuccenturiari non posse, ob interpositionem Aquae, quae accelsum ipsi ad immersum otificium arundinis negat; quare Aquam ipsam succedere debere,quae proinde stendat, ad vacuum Natura exosum praevertendum.
73쪽
At multi ex modernis Philosophis , & omnes pastim Corpuscalaria Philosophiae addicti, hanc Cacat Fugam nonnisi imaginat iam Sucitonu causatri habent,
quanquam id dioersu plane ducti rationibus censeant. Atomorum enim hyperaspistae , qui iubentes vacua proprie sic dicta admittunt, tum intra tum extra hunc Mundum nostrum, sentire non possunt, Naturam odii te vel formidare Vacuum, suetumque suum tramitem deserere ad idipsum praecavendum: Et Caraestant, Iicet aeque ac Peripatetici vacuum dari negent, quia tamen non modo aifirmant,
nou dari illud in rerum natura, sed nec dari posse, siquidem quod alii vocant sparium vacuum trinis dimensionibus constans, habet id quodcunque illi censent ad Mentiam Corpolis pertinere ; lai giri nolunt, aded insunitam este Naturam,ut nutatim illud praevenire, quod fieri est impossibile. Peripateticorum de causa Suctionis placitum,licet passim 1 scholis, tam mo dein is quam priscis, propugnetur; ejusmodi abhorrentiam a Vacuo in Natura su
ponit, qualis nec unquam fuit probata, nec probὸ cum nuper detecto Stictionis Phaenomeno convenit. Iuxta ipsorum enim hypothesin, Aqua aliique liquores, facta suctione, ascendere ad quamvis altitudinem deberent ad Vacuum praevertendum; quod tamen experientiae non congruit. Solicite enim expertus fui, non potu ille nos, exercendo Anil iam , longe lolidius vulgaribus antliis compactam , de quasn fieti a nobis potetat exactissmε conclusam, lublevare aquam Suctionis beneficio ultra pedes 33 . ' Experimentum Torriselzianum ostendit, pondus Aetis sustinere polle, & nostrorum Experimentorum nonnulla evincunt, sublevare posse Cylindrum Argenti vivi, pondere aequalem tam alto Cylindro Aquae ac poteramus antlando attollere. Cum enim Hidrargyrum iit quatuordecies circitet.
gravius ejusdem molis Aqua, si pondus Aeris aequivaleat ponderi Cylindri Mercurialis 19 vel so pollicum, idipsum aequiponderare necc stum est Aquae Cylindro quatuordecies circiter longioIi, i. e. 34 vel 36 pedum. Et, perquam diissentaneum e stab Hypothesi vulgari, consentaneum vero nostrae est Experimentum illud. quod pluries peregi, & ni fallor, alibi consignavi, videt. si fillulae vitreae, tres circiter
Tedes longae, extremum unum aquae immergas , de altero extremo fugas, aquam protinus cum impetu in os tuum prosilire ;at si loco aquae inserius extremum Mer curio immergas, licet laxetis ad ultimum vitium tuarum dummodb in hoc cola, ut in priori, fillulam in litu teneas perpendiculari in nunquam poste te sugendo Mercurium ad usque os tuum attrahere: Adeb ut, si Aqua ascendebat, sacta su-ctione, ad ejusdem sillulae summitatem, eo quod aliis vacuum relictum suis et in
ejus cavitate ; quare non inseremus, ex eadem ratione, quando Hydia: gyrum omnibus viribus nostris sugendo attraximus, tantum spatium supeliotis partis tubi, ac derelictum est ab A ere . nec tamen a Mercurio impletum , Vacuum ab aere parte saltem ) admittere ' quod proinde Natura tam vehementer, tamque infinite horrere nequit, ac Peripatetici eorumque allectae pertendunt. Definite tamen nolim, deturne quid amplius, quam multa spatiola Aere vacua, in cavitate,ut vocant, fistulae Mercurio non repletae sicut tota illa cavitas non sit unum integrum spatium vacuum in cam instituto nostro sulticiat, experimentum meum Peripateticis id. Cροουμ t. sic.-Ms hcloico Lucrim Ororum , Euer i . impu-
74쪽
impugnandis idoneum argumentum praebere , & nos eb adigere, ut aliam , quam Fugam vacui , causam quaeramus, cur scit. multb validior luctio, ae est illa quae in os suctoris facit E impellit, neutiquam ad vel prope eandem altitudinem
Moderni illi Philosophi, qui Fugam Vacui causam esse negant elevationis liquoium in suctione, passim in hoc conveniunt;id sic. esse actioni Thoracis suctoris adsci ibenduin. Quando enim quis Liquorem aliquem sugendo attrahere conatur, musculorum ope cavitatem thoracis dilatat; quod facere nequit, quin eo ipi stempore istas ambientis aeris partes, quae thoraci contiguae erant, protrudat,quae propulsae, juxta doctos qiiosdam vitos Eoc ipso, ni fallor, G.isenaum sectantes. in contiguum aetem comprimunt, ille verb usque&usque proximum, donec presiasio, ab una Aetis portione ad aliam successivὸ progressὸ, ad liquoris usque super ii. cip in proveniat; cumque cinera loca omnia quoad sensum plena sint, impulius Aeonullum invenire locum potest, nisi aquam in fistulae spatium recessu Aeris,qui suctoris pulmones subiit, vacuatum, pellendo. Nec illi multo in ab hac explicatione recedebam, qui, seposita ambientis Aeris compressione, a thorace ficta, hoe Phaenomeno admotum impulsumve propagatum referunt, qui scit. imprimitur Aeri , a Thorace se dilatante propulso, nec tamen valenti se in mundo omnimodet. pleno, qualem hunc nostium esse rentur, movere, nisi liquot in aequale cavitatis fistulae t patium impellatur, eadem celeritate qua ipsa desei itur ab acte, qui sugendo attrahi dicitur. Uetlim enimvero, quamvis lubens fatear,ingeniosam ess hanc explicationem, talemque, qua non miror eos acquiescere,qui non-nisi tral titia obviaque lactio
is phaenomena cognita habent; & quamvis penitus exploratum non habeam, in casibus maxime familiatibus causas ab illis assignatas ad effectum illum non conferre; attamen, salvo Cartesii de Gas di honore, quem tantis Philosophis deberi libentissime agnosco, assiimate mihi lie linon polle me in eorum Theoria acquiescere; cum ex illimem, suctionis causam, ab ipsis assignatam, in compluribus calibus non esse necessariam,in aliis, non sussicientem. Psimo quidem, quod attinet condensatiotim Aeris, a suctoris thorace dilatato fictam, quando in cum expendo vastam ambientis Aeris extensionem,qiiamqtie exiguam minutula illa thoracis expansio compressionem enicere potis sin vix animum inducere possum, levidensem adeb liberi Aeris condensationem, tam insigem exerere operationem posse in liquoris attollendi superficiem , qualem Hypothesis 2 ine sub examen vocata reqqiiit. Atque hunc Aeris impullum, a suctoris thorace dilatato prodi ictum , et si comitati ille solet Aquae ascensionem a suctione procuratam, non tamen acs eam abolute necellariam esse, sici se con isum iri autumem, si osteusum suetit, etiam propagatam Pulsionem, ab omni condensatione Aetis abstractam , non tam necessatio causam ejus elle, quin produci effectus citra eam possit; supponas quippe divina Omnipotentia tantum Aeris, ac removetur a thorace, annihilari; cur tamen ascenso liquoris non sequeretur, haud patet. Quando
enim quis fugere incipit jam est AEquilibrium, seu potius Equi pollentia iniet pressionem, quam Aet in situla contentus qui cum Atmosphaerae pressione inibi con-I 1 clud tuo
75쪽
cluditur Elaterii sui vii tute in partem supelficiei aquae, a fili uiae parietibus circundatae, exercit, a pressionem illaria, quam Atmolphaerae aer, virtute sui ponderis in omnem patre in reliquam luporficiei itagitantis aquae e cet; adeo ut, quando ex dilatatione thoracis suctoris Aet in fistulae cavo ra sit, proindeque vi sua Et sicam inuitur, exi crni aetis pondere. idlluc manente eodem, necessario interni aeris Et ier nimium sit debilis ad diutius comprimendam gravitatem externi: Vnde fit, palleat illam lupeisiciei aq iae stagnaniis, quae includitui in fili uia, clim minus Promatur quam omnes illi quae partes lupe ii erum earundem, nec ellarib cedete ubi minimum valet resistere , proindeque in fistulam impelli, ubi Aet ob Elateiis sui debilitatiouem , factam ab expansione , diutius Asiliere tanta vi non valet, qu anta resistebat antE. lliu irati hoc potest variata nonnihil initantia superius allata. Mentem quippe iube it, intra conclave aliquod tres viros iunctim pro viribus conniti' . contia ianuam quam nec obice nec ullo alio repagulo in liructam supponimus,
ut eam clauiam tueantur; codem vero tempore tres alios viros, pari valentes robo te, omnes suas vires ad eam aperiendam adhibete : Fiet, inquam hoc calia, ut, qtiam diu conatus ipsorum Opposii sunt aequales , lanua clausa maneat quam prismum vero unus trium illorum incia conclave conlistentium iecessctu. t ulla opus
fatinum sit vi nova, qua ti es illi praevalcant ad protrudendam aperienda nque ianuam contra resilientiam eorum,qui cam tueri clausam nitebantur, quippe qui non nisi duo jam potiuntur. Atque hic sin transitu 2 notabis, ad elevandam aquam in Suctione, neutiliam 'opus elle fune Aelis rarefacto & per vim extenso, ad lubjacentem aquam in filii l .im p trahendam ; cum sola Elateris Aetis inclusi debilitatio fulsidiat. Et quamvis . si aetem in fillula penitus anni hilatum supponamus,obtendi non possit quippe cum nullam tum haberet e 'litentiam) vim ab eo attractivam exerceri; artastic nhoc calis in fistulam aqua ascendet et, citra imaginariam illam in Natura vacui abhorrentiam, so ascit. necessitate mechanica, inde otiunda, qudd piessio tunc aliqua solet incumbentis Atmosphaerae in rei quum superficiei aquae it agnatatis, nulla verb in eam sui ei fici cin quae est intra fistulam; ubi proinde nulli teli possct resistentia contra alcenti nem aquae , quae renitentia in omnibus aliis locis D itet urgetur a pondere aeris incumbentis Adiiciam hac occasione, me vitis quibusdam curiosis ostensitum, debilem resistem iam intra vas quoddam, cuius nonnisi unum orificium aquae erat expositum, multo plus contribuete polle ad liquoris illius in vasculum ascensionein, quatit . vel compressio uim vel continuum re sexumve impullum Aetis externi; me, in-- quam . idolicia turn, consultum judicii lectui modi phaenomenon pio lucere, quod a spectato libus citi iam e dubium pio effecto Suctionis sui: habitum. nec tamen
illi sun mis eiule rasci ibi potuit . quae abalie tu i a Philosophoium , a quibus
ego dii lentio. secta .stigi ur. Experimentum h c erat: Modo alibi tradito, imagum btilbe V, eae collum erat obligillatum, onari que se ea et vi caloris ex tota n li e seu phialae cavitate exmibitus; seposito dehinc a i quot horas. vel quam tu libeb t, vicio : Delii de
76쪽
Num Liquor sug trahive dc beat in vitri cavitatem, de quate 8 si respondea' i titi isine dubio faciet; Aquam attractum iii ad impediendum Va um , eo ipso agitos- ctrct, vacuum aliquod fuisse in vitio , donec apei tum id fuerit sub aqua: eo nec enim apex sigillatus est lingetetur, subintrate aqua non poterat, idcoque si ullus esset locus Fuga Vacui in illius ascensiotae, liquorem ascendere Opoite. et, non ut praeveniret.spatium vacuum, sed ut implerci vacuum quod fictum jam ante Deiat. Neque hoc nolirum Experimentum multo magis saxo caetetis illis Philosophis, a quibus distentio. Non euiiii in eo fit pat letum vitri dilatatio , ut pallim fit in Thorace dum fugitur; sed Aeris solummo id cella quantitas e bulla expellitur , in cujus locum cum nec Aer communis nec Aqua succedere per citra ur, equidem non liquet , quomodo impulsus propagatus de in olbem rediens , sive Circulus Motionis, quoad Aerem communem re Aquam, locum hic inveniat. Demum rogo, quid fiat de Aere, qui a calore fuit expuhus , fgi loque Hermcii-co, ne cavitatem bullae subeat, arcetur ' Si dicas , cum disti: ndi in aetem ambion rem, lique commisceri, laigitis quod volebam, non polle icit. tantillum Aetis ac passim removetur in Suctione, insgniolem aliquam comprestionem eiu ci e M-ii, liberrimi circumsuli: Quid enim, quaeso. una Acris uncia cubica cujus quantitas saepius excedit eam quae in vitiorum nostrorum uno cc minetus. valerti'Ut est
ad condensandum tantam copiam Aeris ac in toto aliquo conclavi hospitatur, quando expulsa corpuscula inter corpuscula ambientis aequaliter disti ibi utitur. Et unde fit, levidensem hanc condensationem tantum et sectum tortiri in quali , t parte conclavis, ut ibi impellere in vitrum tantum aquae valeat, quae extensione tua totum allum aerem adaequet, qui expulsus fuerat ejus cavitate F si v Ob dixeris, Aerem expulsum condciis asse duntaxat Aerem con iguum vel valde propinquum ; in proclivi ei iret pondere, neutiquam esse probabile, non ch a diuerentis bus ambientis aciis moribus adduci acris particulas expulias, ut ri Ptinus cum
ipso misceantur, i praestolati potius c quod saepe ser aliquot horas dii mi et, )donec vasa, unde pullus suerat, rursum apellantur. VQuin . quantum is Pinbabiliter hoc obtendi posset, nequaquam tanticia po: est vere alii arati. Si en in vitium I gillatum penitus e conclavi vel aedibus aliorsum transferas, de alio in loco, duo vel tria licet millialia distante, rescres, consequetur inhilo ininus meain et ceste experientia in aquae adscensio: quo citu, putem, nemo dixerit, Aerem, qui vitro fuerat expulsus, Aeremque contigo iam via prope contiguum condensaverar,
. bullae pedissequum egisse in omnibus ipsus motibus, oe piaesto sempcr suille ad. aquam impellendam, ut primum sigillatus phialae apex est ling. rctur. Vcium non dubito plerosq e eorum, qui opinionem a me Cppogna in an plectuntur , cum docti ina & ingenio lini spectabilis, si quidem hac ει sin ilia Phaeno mcna explorata habuit letit sententiam tuam de Sullione suisse mutaturos, quam c. in ili tui mo. i i F piis p op g aturos . quae r Litu d gna ni ii existimallem , nisi incidi illinis obiectiones si blicὸ a vito docto definias, occ sonem nactus ab Aule, in t x-hatistam Ma liuiam iii uente. Vcium ii i in Expei in ento nostio O i c. iiones illae iocum non habent ; ita in Hrpothesi nostra saci emsertiunt ui explicationem,ut mox vidcbitur.
77쪽
'Hostquam ita ostendi, Ascensionem aquae quae suctionem consequitur , allo polle modo produci quam Condensatione,vel Propagatione pultionis Aetis, thoracis Suctoris contigui de loco suo pulti; supereti ut evincam quae altera etat duarum rerum, quas praecipies mihi proposueram conficere 9 dari pol se Casus, in quibus Causa, in Hypotheti quam examino assignata, locum habete nequit. Hoc autem clarita intelligetur, si, pii usquam ad illud probandum accedam, cogitata tubi mea pandam, quae ante multos annos fovebam, atque etiamnum foveo, de xsuctii pa lic
census ti quorum inductione cause.
Id verbutii E capiatur, praeter rem non fuerit summa rerum nonnullarum c pita praemittere,quae in H pthesi nostra supponuntur. Supponimus itaque primo, seposita controversia de Aeris Elementaris vel existentia vel indole, Aerem illum communem quem inspiramus, quemque Aetem Atmosphaericum identidem vocamus, abundare corpusculis gravitate non destit lis; atque elasticitate praeditis, qua fit, ut partes inferiores , a pondete superiorum compressae, incessanter expandere se conantur; qua expansione, servata ad eam propollione , Elatet aeris debilitatur, uoi aliis Elateriis accidere assolet, quo magis se extetidere sinantur.
Delude supponimus, Globi Terraquei aere hoc gravitante & elastico citcum sus, super fi iem corpotaque ipsi insitientia premi tanta Atmosphaerae quantitate, ac ei vel perpendiculariter innititur, vel eam alia qualibet ratione premit. A que lixe preliso per Torricezianum aliaque Experimenta aequivalete deprehenditur viginti novem vel triginta unciarum Argenti vivi Cylindro perpendiculatitet electo; Altitudo enim pro varietate pondetis Atmosphaerae de ipsa variat. Denique supponimus, qubd, Aere contento in fi ibila aliove corpore cavo, cujus unum duntaxat orificium aeri libero patet; si orificium hoe sigillatum sthetinetice, aliove modo sputa sugentis ore in occlusium, Aer jam inclusus, dum manet in eo gradu expansionis, habiturus sitelasticitatem aequivalentem pondea tantae quantitatis Aeris externi, ac prius ipsum premebat. Si enim Atmosphaerae. cui tunc exponebatut , pondus valuillet eum ulterius comprimere, utique id fecisset; tum veto occlusio otiscit, quo mediante internus de extemiis aer commere bantur, uti tutabatur aerem inclusum a pressione incumbentis, ita eundem aerem
inclusum a suimet expansione impediebat: Adeo ut, quemadmodum conclusus is erat, pressione atmosphaerae gravatus, i. e. in flatu tantae compressionis, ac conciliare atmosphaerae pondus ei poterat; 'ita, conclusus cam sit, proindeque, ne expantione pressionem illam debilitet, impeditus, retineat necessum est elasticitatem, pressioni, cui prias erat expositus, aequi pollentem, quae presso ut modo innui in tanta erat ac incumbentis columnae Aeris pondus eiscere eam poterat. Aesi, ut supposi ione prima dicebatur, aer inclusita dilatationem pateretur. Elatet
78쪽
tunc relaxatus, aliorum corporum elasticorum ad instat, debilitaretur pro expan sotiis illius ratione. Mihi itaque videtur, generatim loquendo,liquores facta Suctione in filia: ti.m aliorumque corporum tubulosorum cavitates sublevati, quando & quatenus Pre so minor est in supelficie liquoris cavitate illa contenti, quam in sui ei licie liquoris externi fistulam circumambientis; side pressio illa in partes liquoris extranei , quae usque in fistulae olificium impelluntur, oriatur a pondere Atmosphaerae, sise a propagata quarundam aeris pariliun compressione vel impulia, Iiνe ab aeris elatiere, Iidie ab alia aliqua causa, puti altei ius aliculus corporis, omnino abaeie dii crepantis, PIessione.
. Hypothesi hac ita generatim perspecta, admodum ea videtur cum principiis Mechanicis consentire. Etenim , si indifferentibus supδficiei corpolis alicujus
fluidi partibus pressiones dantur inaequales, manifestum est, tam ex natura rei,qtia ex demonstratis ab Archimede ejusque commentatoribus, vim maiorem superaturam esse uinorem, eamque superficiei aquae partem omnino cessii am, quae minus premitur. Adeo ut id;in quo Hypothetis illa, quam tibi proponere ausim, linfert ab ea,cui astensum meum negavi, non sit, quod mea minus si mechanico; sed partim in hoc,qubd, cum Hypothetis illa,quam ego in dubium voco, neccilitatem supponat protrusionis sive impulius Aeris mea suppositioncm illam non requirat, sed ex amplitudinis suae natura , ad alias te extendat vias, ascensionem liquorum procurandi, citra scit . eorum per impulsum aeris sublevationem; paraim vero, dc praecipue in eo, quod Hypothesis, quam ego relinquo, causam ascissus liquorum continuat solummodb auctam pressionein aeris qui fistulae est cxternus; Ego autem praecipue eam dependere velim a diminuta piessione aetis intra fistulam conclus, quae ab extensione per Suctionem conciliata proficiscitur.
Pergo iam ad Experimenta quaedam, in Hypothesis hujus gratiam a me per ω; quae haec sum;
Acerpimus fistulam vitream, Syphonis ad instar inctexam, ita tamen, ut scapus
evior tam exactum servat et parallelismum ad longioiem,ac strui cura nosti apos
sit; eratque sui extremo hermeticὸ obsigillatus. In Srphonem hunc immisimus aquam, quod citra dissicultatem fieri nequit; adeo ut incurvata parte dioisum
versa, liquot ad eandem in utroque crure altitudinem se porsigeret, c um tamense uiuialia circiter non compressi aeris in crure breviori includeretur. Parvulum
hoc instrumentum, non enim is pollicum habebat longitudinem I ita praeparatum cum et set, patet , lota hypothesin a me negatam, rationem nullam dati,cursacia Suctione aqua ascenderet. LicEt enim admitteremus, externum aetem inligniter esse compres luna, vel enicaciter impelli quando Suctoris tho tax ampliatur; in nostro tamen casualla compressio protrusiove pertingere ncquit ad si ei ficiem aquae in crure breviori contentae, quia ibi ab externi eris actione , parietum vitii Hermeticique Sigilli in vertice beneficio munitur: si tamen quis soliti et sugetret ad orificium patens in Mure longiori , aqua in breviori dcptimebatur, ea verbquae in longiori etat,uno suctu ad sesquii nciam circiter ascendebat: Cuius rei manifestam Hypothesis nostia rationem suppeditat.Aesi nim uictus Elater ima cum L. Pondere
79쪽
pondere aquae in crure breviori, & Aetis Atmosphaerici pressio, liquoris iis crure
longiori por de te adjuta , i bi invicem contra ponderabant antequam inciperet Sin - ctio : Quando vero deinceps, Suctione ficta, Aer in clute longiori dilatabatur proinde ite fiebat debilior, vi sua exuebatur resistendi non- diminutae picssioni aeris ines uti tu crure bie violi, qui proinde elasti itatis suae vi se expandens, aquam contiguam de ptimebat, eamque in crure opposito proportionaliter siablevabat,
donec expansionis illius victure elaterio clus magis magisque enervato,is ad aequi- pollentiam cum g cavitatione pression eve atmolphaerae reduceretur. Quae verba novissima rationem continent, cur, quando Suctot aquam in longiori crure elevaverat, minus qui in tres pollices altius, iterat orum sugendi conatuum adminiculo, idque nullo unquam recta isso aquae relapsu, non valeret aquam in clute longiori
ad altitudinem ilium pollica in supra primam stationem ipsius sublevare. Atque si in crure breviori non nisi uncia cum quadrante relinquetetur spatii pro Aere,
aquae vacua, non poterat, aliquot rite iteratis actibus Suctionis, liquorem in crure longiori supta duos pollices elevare; quia circa tempus illud, Aer breviori cruti inclusus, ulteriore suimet expansione proportionaliter Elatetem suum debilitaverat; donec tandem rare fieret, ad aeris in cruris longio iis cavitate contenti modum, adeoque protrudere aquam valeret vi non majore, quam cui resisteudo par erat Aetin crure longiori. Atque ex recitato Experimento patet, rarefactionem passim fictam ab Aete, beneficio Suctionis, minimὸ tantam esse, quam quis exis ectaret, forte quia ex Pulmonum dilatatione Aer , etiamnum conclusiis, nonnisi modicὸ est rarefactiis, Aer velo in crure longiori redigi ab illis ad majorem raritatis gradum nequit,quim est raritas aeris stabulantis in pectore. Cum enim aer in insitumento nostro inclusiis, ex aestimatione mea uno suctu non expanderetur ultra priorum sui di inentionum duplum , aliquotque continuorum i ictuum beneficio expande et ut tantum inde a sesquiuncia ad minus spatium quam quatuor uncias &dimidiam; si tu quam, commode fieri suctio potuisset cum syringe magna & i pervia, probabile est rarefactionem aeris longe suturam fuisse majorem, quado quiadem in Mirhina nostra Pneumatica Aer potest, citra calorem, δe Suctione qua eam , eb reduci , ut multis centenis vicibus spatium illud occupet quod pota
Ab hae aeris raresactione in utroque instrumenti nostri crure aliud oritur Phaec nomenon, explicatu proclive in hypothesi nostra. si enim . quando tam altὸ impulia erat aqua ac elevari suctione poterat , instrumentum a Suctoris ore removeretur, elevata aqua cum impetu aliquo ad usitatam suam stationem redibat. Aetenim,in utroque instrumenti crure, cum per Suctionem multum elateris sui, a de que potentiae suae prcssivae perdidit Iei; aperto relicto longioris crutis orificio, aeratmosphaericus ite tum gravitat ionem suam exercere coepit in cruris illius aquam, aerque cruri alterii nolutus,ob et iterem suum ab expansione praegressa debilitatum,
impedire externum aetem non valebat, quin elevatam aquam violeuter repelleret,
donee inclusus aer in spatium illud protruderetur quod possidebat ante Sucti litem; in quo spatio sat obtinebat densitatis elasticita isque ad resistendum illi pres.sioni, quam aer externua Pe aquam interpositam contra ipsum exercebat.
80쪽
'Him enimverb nostra de Suctionis Causa hypothisis probatione sollicita
apud te non egeret, si vidisses, quae quandoque potui in Machina nostra pneumatica praestare. Ibi enim pcr experimenta studio excogitata S cuiatepe ct deprehendimus, bonae notae syringa in Recipiens nostium sic immissa, ut fistulae olificium pars inserior sub aqua d tineretur; si exhauriretur antlia, licet lytingae manubrium sui sum attractum ellet,aquam sub liqui nig sle. quod ian et . fi bat si secexternus rursum intromitteretur. Cujus reit itio evidens ea in Hypothesi nolit a.
Etenim, Aere, qui premere debebat iugnantis aquae sui eis m, exhausto , nihil aderat quod impellere aquam sursum poterat in sylingis cavit acm dcleuam,prout a '0uid aderat, quando Recipiens Aere repletum inveniebatur.
VEidm, quia non ita facile parabilia sunt, tum M china nostra, tum apparmius ad ejusmodi experimenta necessarius, conabor Hypothesin nostiam de Ilione subjunctis quibusdam Experimentis consimare, quae citra Machinam illam peragi possunt, ad tria haec capita evincenda. I. Liquorem eis ari pose Suctisne,quando Aeris presso, prout nec pondere nec elasticitate instrantivi es, Caina est elevationis.l I. Pondus aeris A m obaeraei sufficere ad Liquores in Sactisne elevandos.
III. In quibus in Cis i Suctionem feri nequire, ut juxta Hypothesin, a qua dipentis, fieri deberet, etiamsi adsit Thoracis Suctoris dilatatis , nec periculum es e. a cetiamsi Liquor ascenderet. Et primo quidem, ut ostendam , quantum Liquoris ascenso in Suctione depeni fleat a pondere vel pressione impellentis corporis, &quam palum necesse sit, ubi illa presso non deest, in locum a liquore sucto desertum succedese Aetem aliudve quoddam visibile corpusi ut volunt Peripatetici; ut , inquam, hoc ollendam, Experimenta sequentia excogitabam. Tubum vitaeum surr psimus, ad peragendum Experimentum Torrieritat idoneum, muli b tamen longius qui ii in eum finem necesse erat. Hoc tubo Hermeri euno sui extremo obsigillato, alterum extremum ita incurvatum erat ut sursum reflecteretur, & crus Syphonis breviustam parallelum longiori sorinaretur ac fieri a nobis poterat; adeo ut tubus figuram iam obtinetet similem Syphoni inverso , inaequalis admodum longitudinis crura habenti. Hunc tubum , figura eius incommoda non obstante, Mercurio non sine dissicultate tamen P implevimus, quando in positu erat inclinato; ilein, erectaeo, Mercurius subsedit inerure longiori, ut in Experimento Torri cessiano, atque ad station sitis c inter pedes de i ' supra Mercurii superficiem in crure breviori, quod inhoe instrumentorespondet stagnanti Mercurio in vulgari Barome- troia quo ut eum distinguerem, Suphoiaem hunc, Mercurio instilictum , alibi Parascopium Peregrinatoriam appellavi; eb quod de loco in locum incolume possit citeumserti. Ex tubi hujus crure breviori cautὸ exemimus tantum Mercurii
ες consultum iudicabamus usui dehinc futuro; & hoc ipsum eo modo secimus, ut