장음표시 사용
111쪽
Ioo DI SPIRIT x x praestet , quod purum scammoneum minori doli , nam illa se dicta correctio per acidum sulphuris est tantum
enervatio virtutis peculiaris scammonei r estque etiam verum , quod venenatum aliquid possit fieri medica. tum , si exhibeatur minori dosi . An ergo illi spiritus non agunt directe in nervos p Purgans venis vivi et ni malisinoectum, vel quadrupla dosi per clysma exhibitum , facit idem , quam per os simplici dosi ingestum . Homines sunt , qui per talitus veI solo
Fossilia vel sponte in sodinis , vel arte in officinis , sive sola vel cum
additis aliis , abeunt in partes tam volatiles & subtiles, ut secundum ante datam definitionem nomen spirituum mereantur-: hi spiritus ex sali. nis N sulphuribus', solis vel cum a Iiis permistis , creberrime solent oriri . Chalcantum nativum ., Per in dies extremam ignis torturam passum , semper adhuc spiritus volantes & exhalantes .praebet 3 si spiritus se parati commutantur colc thari suo, prius cum sulphure com-husto in aere aperto, insinuant se magno cum sonitu in suam matricem ;& hoc fit , donec saturata sit illa
coicotharis calx ; quae si iterum ex secetur & destilletur . simili ignis vi lentia, nascuntur spiritus flavi , odoris melliti suffocantissimi , quorum vix unica Iibra transfunditur de lagena in lagenam , quin unicae saltem unciae fiat amissio . HrLMONY de Lithiasi cap. VIII. S. Iq. ao. En i ad quantam subtilitatem & volatilitatem ignis potest perducere corpus , quod caeterum per secula quiesceret l Annon etiam ignis in fodinis est , per quem illi spiritus abeunt in auras pNonne percipitis hinc , quid essicere
possit Chalcanthum , cujus tanta c Pia. in nonnullis montibus est , ut in Vesuvio & Aetna λ Scripserunt nonnulli de Arsenico , quod lapis Phi-
Iosophorum in illo Iateat a hine tu
bent sublimari , & florem adscende rem rursus sublimari . donec Arsenicum fixum maneat. Sublimaverat jam aliquot vicibus TACHEN Ius , quum vas aperiebat; oritur odor suavis, sed ab hoc odore sano homini fiebat d lor circa os Ventriculi, syncope, sudor algidus, nausea, vomitus, mictus cruentus, & contractura totius corporis 3 nec potuit nisi post aliquod tempus restitui, lacte & Oleribus molli ia
imis toto hoc tempore uteris I ergo
corpus persecte inodorum , quod per mille annos in eodem statu potest retineri , sola vi ignis tam volatile reddi potest, ut suavi suo odore fallat ,& totum quantum corpus uno m.
mento prosternat. Pictor quidam servabat Reaigar in pyxide , quam aliquamdiu elausam aperit; ipsi, momenisto olfactus halitum aliquem deprehendit , mox incidit in syncopen , Mnon nisi magna cura est restitutus: in hoc casu Reaigar reclusum per moram& teporem utcunque halituorum erat redditum . BoYLLus invenit, quod in Fodinis Anglicis . in quibus stamnum haeret , pulvis subtilissimus venenatas lacunarum parietibus adhaereat poli fusionem stamni , qui abrasus &tii sus Hamnum iterum exhibet I ergorpsa metalla possunt ad Icendere, quod alia experimenta etiam probὸnt. Est in Campania specus quidam , Gratia dei Cane dicta . 4n qua si candela ad certam altitudinem teneatur, flamma sit orbicularis, eoque magis , quo descenditur inferius , & tandem extinguitur: si canis, in hune puteum demissus, pervenerit ad Iocum , ubis amma orbicularis est , incipit anhelare, eoque magis, quo descendat inserius, & in eodem loco, ubi flamma extinguebatur , moritur 3 in cane tali aperto nil invenitur, quod pro causa mortis haberi potest . Prope Romam plures tales speluncae sunt, in quibus animal ad certam distantiam demissum moritur. v. ME CURIALis de venenis Lib. I. CV. II. ViRCILIus Lib. VI. AEMid. similem speluncam deis
scit; sit . In Britannia septen-
112쪽
trionali sunt fodinae carbonariae , inuibus aer deprehenditur certis locis ammani minuens, de tandem exstin- uepsa S in loco omnia animalia suffocantur, nullo casu excepto . In fodinam Plumbi ingressus Centurio tantum sensit dolorem capitis , quali totum ejus cerebrum dilacerar tur, eoque per quatuor dies ad momtem usque affligebatur. Ergo videtur probabile, quod antra in certis terrae
loeis repleta sint spiritu fossili, volatili & valde penetrabili , qui omnia interiora movet, dc in fodinis illud efficit , quod. ars jam a multis seculis conata fuit imitari , & sorte nunquam poterit , nisi cum pernicie opificum ,
Nam videmus omnes , qui his occupantur , tremulos & paralyticos. Hinc
si invenimus fodinam i in qua ignis extiinguitur , stimus , quod in ea sit
vapor noxius, qui adeuntes monet ,
ibi non esse aquam 1 sed si effici possit, ut aqua ad illa loca veniat , statim venenum abest I vel debent eon-st re ea minum altum , Ze sub sora. mine in ejus lacunari facto ignem ponere, qui aerem suppositum rarefacit, a sie etiam venenum exit; vel displodunt pulverem pyrium ἰ vel fodinas tales exhaustas replent saepe materia , ex aliis sedinis extracta. Quatuor classes talium vaporum inveniuntur ,'qui omnes lethales sunt rL 'prima est odor susAeans eandelae , qui si feriat locorum subteraneorum per. Icrutatorem, facit primo dispnoeam , dein syncopens unicum remedium est,
ut aerem recentem hauriat, aut vinum
vel cerevisiam generosam bibat 3 si
tunc ex illo periculo emergat, tamen dolores de spasmos terribiles per i tam vitam patitur et altera est odorsorum , inprimis Persicorum p in haecaudela tam cito non exstingintur, de videtur similis esse vapori ex Arsenico, de quo statim in historia TACHENII diximust in tertia classe formatur ad lacunaria tectorum in fodinis spha ra quaedam levis . mobilis de pensi- Iis, similis illi sphaerulae , quam pueri faciunt ex aqua de sapone permissis : illae sphaerulae dii plosae omnes
necant sotares: quarta est vapor, qai accedente candelae si amma ignem concipit , & mox instar fulminis omnes cavernas comburit, de flammam facit flavo viridem, & odorem sulphureum suffocantem . Nascitur ergo nobis ratio magna credendi, quod in illis cryptis semper mobilis vapor praesens sit. qui sorte in ea vitates nervorum ad missus, cum spiritibus nostris misceri,& sie damnum inferre potest. Si nunc inquiramus, quaenam sit natura horum halituum, videmus, quod multi vapores fiant ab oleo, ad sum mam tenuitatem redacto, qui mani se stant se odore sulphureo vel chalcantheo; alii arsenicales; alii inflamma biles, qui agunt eodem modo , ut in periculoso illo experimento, cujus historia habetur in Elimentis chemiae .
Tom. I pag. 3as. O seq.; in fodinis
enim oleum vi ignis potest reduci ad tenuitatem Alcoholis, uti in Naphta videmus. V. Elem. Chemiae Tom. I. pag. 3ys. 3s6. In aliis istis vaporibus oritur speculatio amoenissima , quid hic intercedat inter vitam Rammae dc vitam humanam , nam utraque pari passu minuitur Ac exstinguitur .
Quando humores in animali vive te corrumpuntur per pestem , s p --bres inflammatorias , sphacelos , ab M inscestus , cancros , scorbutum . luem eneream , tunc semper stetidum v latile singularis naturi oritur . Pestis ita mutat eorpora, ut mortua in . tra sex horas nigrescant α foeteant . In oriente spirat ventus , certo ex mundi angulo veniens , & ad ce iam' tantum altitudinem assurgens , adeo periculosus , ut omnia animalia uno momento occidat , eaque ni gerrima faciat . Si homo ibi lo ei in certa altitudine humi procumbat, moritur, dum alter, qui in eodem loco erectus stat , sanus manet . Carcinoma exulceratum virus fundit tam horrendi foetoris , ut ae ger ante mortem olfactum perdat .
113쪽
tor D E Ex et sinus & robus iis homo subolfaciat taces aegri dysenterici , cadet statim in animi deliquium. Est ergo in his
aliquid , quod vires uno momenta pessundat, adeoque nervos assicit. I tegra Balaena in littus nostrum esecta& mortua , aestivo ealidissimoque tempore , brevi pestifera fracedine aerem longe lateque inliciebat . U. Elem. chem. Tem. I. pag. 488. Fru mentarius senex in hac urbe calculum magnum gerebat in vesica, undentina tape ipsi intercipiebatur; unicum remedium supereret , ut cathetere reis pelleretur calculus p contigit vero semel , ut per negotia absente Chirurispo , 22er plures per horas sustineret urgens lotium : quando tandem reis verius auxiliator consuetam operam praestitit , urina exiliit , tam acri , alcatino , putrefactae urinae proprione tore, ut pulmo incauti Chirurgi , attrahentis vaporem teterrimum , per aliquot dies male affectus suerit . V. Elem. chem. Tom. II. pay. 396. Vir, fide dignus, mihi narravit , se adstitisse homini , qui dysente ricus de moribundus taces excernebat tam *tidas, ut ab illis infectus viginti quatuor horarum spatio cogeretur plus quam centies alvum deponere , nee
sitim si fere potuerit. Animalis , sub
aqua lassocati, trepat abdomen , oritur agilissima volatilitas, oculis, pnl- monibus de ventriculo statim molesta, uno momento appetitum delens; nauseam , vomitum , imo dysenter iam faciens. EuGALEN Us monuit, quod in
scor buticis talis graveolentia tape ore exhalet, vel ex iacibus alvinis exspiret , ut sanissimi homines uno quasi
momento stangraena assiciantur . Omnia haec mala , quae fiunt ab exhalationibus , non cebentur sali , anam
salia stetidissima possunt ab illo haliis
tu liberari; nec oleo, quod etiam depurari potest 3 hine omne contagium unice pendet ab his spiritibus. Idem etiam verum est de putrε is vegetabilibus , & huc spectat casus, quem narrat V Dus ViDius de puteo quodam, in quem omnes sordes coniici bamur, di qui a longo Iempore non
movebaturi incidit forte in eum gla.dius, quem puer, in eum demisius , volens reducere mortuus est ι homo , eujus gladius lapius erat in puteum svitam in illo etiam perdidit; denique eanis immissus quoque exstinguebatur . Sequeretur nunc putrefactio Fossilium.
de qua multa dixerunt Chemici . sed nil aliud tune significant , nisi digestionem eorum in illo ignis gradu, in
quo vegetabilia putrescunt; verum haec ad scopum noltrum non pertinet. Se quitur ergo nunc, ut agamus
DE SPIRITIBUS VI IGNIS PARATIS.
Corpora, quae in aere aperto igne sic agitantur, ut da flammas crepitantes, sumum, fuliginem de cineres abeam, ex massa solida corpuscula emittunt , uae juxta datam definitionem spiritus lai debent et tria hic occurrunt, sumus, aliquando mire coloratus , ut in corporibus sulphureis apparet; fuligo,& flamma reliansr oritur hinc laetor, a sumo separabilis, qui conflatur ex sale volatili plantae, in auras raptra , de spiritibus , ignis actione exeuntibus i Je sumus colligitur in atram deflocculentam materiam , quae Fuligo dititur. Hi sumi, dum sic agitantur, mira patrant in eorpore nostro, nam erodunt oculos, pulmones iaciunt laucos , Δ voces asperasi; & hypochonindriaci , hyllcricae , vel asthmate con vulsiva laborantes ,ha pauco fumo , qui in conclavi est, quasi enecantur; in L pilepticis solus nidor rei vegeta bilis convulsionem excitat: a solo canis delae vel lampadis exstinctae fumo in loco clauso abortus, eordis palpitatio, de omnes lire alii affectu si originem habuerunt . Quando corpora quae dam igni injiciuntur , ut sumus inde exeat , tunc ille venenosus fieri pose
est ι hoc patet , si virgulta vel solia hodierni Toxicodendri ardenti co injiciuntur , inde enim homines pallescunt mortuorum instar. & si licus si clausuq . in omne sere morbo rum Renus incidunt ; haee tamen.
lia, dum in arbore haerent, licet soll
114쪽
RIALIs narrat , quod suo tempore Centurio militaris necaverit adstantes, compore quodam igni injecto, quod corpus gestatum tamen nil mali faciebat, sed tantum actuosum fiebat, eum vivo igni eommittebatur . Discimus hine , & hoe nobis iussieit, quod vivalida ignis , in aere aperio , possint extricari particulae , quae valent ita
assicere nervos , ut omne genus morborum', imo ipsam mortem producant r ab altera parte videmus , quod ex aliis plantis exeant vapores taluberrimi , ut in ligno Guataeo & Juniperino patet pasta panis nullum sensibilem odorem spargit , sed cocta in elibano si recens scindatur magnaeopia in loco elauso, mortem in serre potest. Baccae Iasmini Asiatici, Canne dicti, dum ustulantur in loco, aere non perstato, homini euidam, qui harum odorem nimis avide hauriebat , Cardi algiam & vomitum contraXerunt. Sed aliud quid nunc excutiendum filux eth. Flamma viva , urgens vegetabile boli, m. ximo impetu, mox suffocata &em stincta, ita mutat hoc corpus, ut in indolem aequirat, quae eorpus nostrum
ad ipsam mortem ducit . Si frustum ligni cujuscunque , vel cespitis vulgaris , qui nostratibus Tars dicitur , vasi chemico committatur , di igne supposito , a levissimo ad summum
aucto urgeatur , aqua, spiritus . oleum , successive producuntur ; si haec omnia exiverunt , & residuum sum. mo igne vase clauso urgetur . in aeternum spirabit aliquid, nunquam desciens . Hi ne vocatur ab HELMONTIO carbo aeternus , quia simplex illud oleum , quod terrae adhaeret , vase clauso nunquam separatur si conte
ritur in pollinem , est pulvis insipidus, inera ; si carbonem hune eommitti aeri aperto , accenditur ab imposito igne 3 sola autem superficies , aerieontigua , se alba i si Dangitur carbo . intus ubique splendet ; si pergis comburere , tandem incipit sepeliri sub cineribus; imbo sibila est hunc ear. honem aliter consumere, quam in su. p.rficie externa , aeri contigua , qua
consumpta , superficlas sequens etiam eonsumitur, & post talem superscierum consumptionem ex sexaginta lubris lignorum una tantum cinerum li. bra remanet ἰ nee omnes illae librae , quae consumuntur, ulla arte eapi pos-lunt, nam in vasis clausis carbo nullo igne consumitur. Si scribat quis in charta , quae amripigmento soluto impraegnata ell, chartam exsiccat , nullus color appa. rei ; si tunc teneat supra carbonem ac
centum . statim literae fiunt nigrae , hinc illud, quod sursum avolat , hac ratione se manifestat . si carbonem accensum ponis inter solena u. Ium , videmus corpuscula sursum serritremulo motu; an vero producantur a
carbone vel a sole, merito dubitatur . Hi LMONTIus hunc modum mutandi hoc corpus vocavit permutationem in Gas, di putat, quod hae e corpuscula hae ratione comminuantur in sum mam tenuitatem , & abeant in speciem aquae, quae ad extremitatem A thmosphaerae potest assurgere. Si talis earbo sumatur, &in loco amplo clauso accendatur, omnia animalia in illo loco moriuntur ἰ non a calore ,
nam contrarium per experimenta con
stat, & ex eombullione ligni in conclavi ventis perflato nunquam fit mor bus vel mors . Quis eredidisset, quod simplex vis ignis maxime innocuum corpus ita mutare possit, si aere aperiato in illud agat, cum summus ignis ex e flem corpore vase clauso nil simile separare queat λ Ineptum est bonum HELMONTIUM excipere scommatibus propter verbum Gas, nam satis illud explicat, & putavit, novum & singula re nomen dandum esse huic mox ti ni . cui similem non novimus. H EL H o N T ius jam senex dum seribit frigida hyeme, videt atramen- tum congelasceres jubet adserti sarta o ginem cum prunis non sumantibus ,
nil inde sentit mali , sed ingressa
filia statini dicit , se animadverterescetorem carbonum I pater volens eis
gredi ex hoc loco eadit retro , osse n. dit occiput , & effertur pro m Mio ἀVidetis in hoc raro exemplo , quod
115쪽
1 DE SPIRIT. VI IGNIs PARAT i scin loco spatioso, seribus apertis, stia sta, vomitus spumae erassae, Ac eaput
pida tempestate, sine ulla nota perce- per multos dies quasi plenum manet; ti mali , omnes actionis hominis a si vero densus sit vapor, nihil horum selis his sumis uno momento abole- percipitur , sed aegri sine ullo sensuantur . Contigit mihi ipsi , ut essem moriuntur. Ille vapor tamen nil ma-
in conclavi, in quo hibebatur insulum ii facit , si sal marinus copia satis
Theae s aderat foculus alic num luili- magna igni inspergitur, vel si pulvisnens, di non erat caminus in illo lin nyrius in conclavi elauso accenditur. co ; sentio sumum carbonum 3 video ubi vero malum iam adest , opti- omnes domicellas pallida s. & nili lo- mum remedi .m est corporibus laesis res apertae e it, forte statim conci- aquam frigidam adspergere , eamque dissem . Aliquot domicellae in hac ur- nudato pectori & vultui injicere . Si he sedebant in conclavi , quod lumi- animalia, in cavernis venenosis mornibus suis pliteam spectabas; veniebat tua, injiciantur aquae frigidae, statim avia herae , quae in illa domo habi- resuscitantur; hi ne si hominis, a va-tabat, & vitris digito percussis adven- pore carbonum mortui, eodem modotum suum nunciat; vidςbat per sene- tractarentur quam citissime, forte et stras omnes domicellas sedentes illam- iam resuscitari possent; utique in talique adspicientes, nullam vero iε πω casu hoe remedium nunquam negliventem , repetebat ictus, ita ut essent gendum cst ; hic enit, est nulla eorru sortiores , nulla tamen respondebat ἰ ptio , sed mera quies omnium partium
putabat, illas jocari, hinc irata pul- motricium , caterum nihil mutatum sat fores, dicitque , tempestatem esse est ; si ergo injicerentur in aquam nimis frigi/am , quam ut tandiu an- frigidam , aucta per frigus vasorum
te aedes relinqueretur 3 ingrediens con. elasticitate , sanguis movetur versu 1 clave, sentiebat sumum carbonum, & interiora per venas, atque motus san-
videbat omnes domicellas pallidas & suinis per venas ad cor actionem e sensu orbatas a jubebat statim , ut a- ius, id est , ipsam vitam resusciperiamur senestrae , & aqua stigida tat .
adspergatur faciebus omnium s inde o- Non minus noxii sunt affectus a cal-mnes mox resuscitantur, sed vomebat ce recens illita , quae vaporem spar- una, alteri dolebat caput , nulla ta- git subadstringentem de scelidum, im lumo .men ulterius quicquid mali passa est . primis igne introducto . Vidi Hagae Nobilis Anelus in scapha nocturno Comitum, quod nitida domus, nimis tempore Ultrajecto Leidam petit; su- cito inhabitata , secerit uni mortem , mit in cubiculo ilIo, quod vocant de aliis pessirnas Paralyses , quae nec so--, furnulum , Stoos dictum ς jubet mentis nec balneis curari poterant .
claudi ianuas ; cum advenisset ad de- Haec mala etiam fieri possunt a com-stinatum locum , nauta aperiens fores bustione partium animalium. Si locus invenit mortuum , nullo alio signo in lectis turpissimis v. g. cimicibus vel apparente , nisi quod spuma ori t ius pulicibus ins ctus undique claudatur, incumberet. Memini quatuor rusticos & ossa animalium vel cornua cervi ignem excitasse in parte postrema na. aperto igni imponuntur . dc sumus vis, di omnes suisse mortuos. Integra impeditur exire, omnia haec animalia familia in illo soburbano loco, quem necantur , hinc mai ra animalia a si- vocant de Hetae Morsh, ab hac cau- mili sumo etiam occiderentur . Persa inventa fuit mortus , dum hyema. dicum alae . quae sale volatili scatent,li tempore prunas posuerant in me- combullae excitabant saepe passiones dio conclavi , in quo nullus aderat hystericas N insultus epilepticos, ubi ea minus. & fores clausae Fui expem non erant. &dissipabrat, ubi praesen. tus in me ipso, quod malo hoc inci . tes erant. Porellis in Emmentis h. miapiente , inclinatio oriatur in so- Tom.I. pag a s legere terribile experimnum , dolor capitis tentivus , nau- mentum de caue necato in calore IV.
116쪽
faciat . ut subito nastatur in animaliterribilis & tam in sestus istor , ut qui nimis. prope accederet , uno momento animi deliquio corriperetur . In Fossilibus per vim ignis norrenda etiam symptomata excitantur. ARE. Treus notat in eapite de Epilepticis, quod Gagatis lapidis odorati grave lentia prostraverit Epilepticos. Ignis, agens in Cobaltum, quod videtur pror. sus inersi, vaporem densum album elevat , qui omne animal necat : hie vapor afligens se lacunari . concrescit in materiam albam flocculentam . Arsem cum dictam , quod est venenum potentissimum . Si hoc Cobal tum aliis fossilibus permistum, Papyro obductum servetur in arculis ligneis , erodit aeque lignum & papyrum ; si hoc sit in.tam parvo calore , quid continget , si hoc corpus igne agitetur e Si Nitrum exploretur omni modo , quam est fixumi si fluat in igne, manex fixum S mite e si in ciderit terra non calcinabilis , ex hiis hei spiritum , instar alcoholis volati- Iem , qui omnia rodit, exceptis aurci& vitro, pulmonibusque valde noxius est. Eodem modo ex sale marino adstendit spiritus, qui rodit omnia . Si Sulphur sublimetur decies , manet blandum , in antet si vero accendatur , ejus sumus occidit animalia.. o. mniaque corrodit.& constringit.
DE SPIRITIBUS PERMIS CELAM PARATIS.
Haec classis continet productionem spirituum physicam per solam misce
iam eorum , quae antea nullo modo spirituum forma apparebant . quae miscet a tam intra quam extra corpus
nostrum fieri potest, & qua peracta,
talia corpuscula parantur, quae in genus nervosum agunt , di mirificas mutationes in eo faciunt. Docuerunt
Chemici, quod in nobis sit materia, quae vocatur sal; illud vero non lubsilit illo sensu , quo Chemici non
fuit philosophi. putant , nempe uti
NIs PARATI 2 per ignem elicitur . sed serma invisi. hili dissolutum haeret in humoribus ς si illud sal eone reverit in glebas se
sibiles, quas crystallos vocant , vide tur satis crassum & fixum , nam per calorem aquae ebullientis nondum adisicendit', hinc per plures annos potest manere idem di sed quando miscetur cuicumque corpori, quod acidum a sorbet , v. g. lapidi calaminari, haematitidi, scobi ferri , lapidibus e mcroIum . cretae &c. , tune ille sal , qui prius inodorus erat , serit nares'. odoreo alca lino e quod quiescebat ante , nunc nullum gradum ignis fert , quin statim avolet : si sales fixi alia. lini nostris salibus adduntur , omnia haee etiam sunt : si exustus est salatea linus , & liberatus a sale illo a. maro , quem set vitri vorant , illa mutatio in naturam volatilem semper celerius pr edite si sales hi corporibus saxeis vel ostracodermatis . in calcem vivam adustis miseeantur , illico totus locus odore alieno perfunditur,& fiunt spiritus , quibus similes non invenimus , de qui omni suo effectu ignei sunt , nam cui applieati una
momento gangraenam ne iunt . Videtis ergo. , quod in nostro eorpore sit materies, quae . prout naturaliter exi.
Ilit , iners est , sed quae sola mistio.
ne evadit spiritus singularis naturae adi quemadmodum hoe contingit in corpore humano , sic etiam fieri potest extra illud , nam ubi fodinae sunt, ibi oriuntur longe aliae exhala. 1iones , aliique effectus . GLAua ERus invenit modum uno Exempla momento faciendi spiritum per li horum tamen Chaleanthi sive oleum Ui fri trioli. In eroso embryone Cupri fle ferri ut et corpus, quo3 Cuprum & serrum mutat in.salinam naturam i hoc sola vi ignis expellitur, Ae tunc fit liquor, omnium acidorum acidissimum . In sulphure nullum acre invenimus snam ita latet, ut in calore 3 m. graduum eum suo citeri adscendat, sed debet urge. ri calore 6oo graduum , eodem modo ut oleum vitrioli . c halcantum ess ditur insipidum i aceumulatur in acer.
οβ , quibus inter ount lignum Pini, quod
117쪽
quod aceendunt , & tune lapis ille Pyrites ealei natur , finditur , & sui antea nihil sulphuris ostendebat, Iam sulphur liquatum in medici acervi ex hibet . Videtis iacile , quod in fossili materia pyritidis acidum Vitrioli
cum haereat , di quod oleum vegetabile , per ignem exeussum , se uniat
cum acido glebae fossilis, & sie faciat sulphur. Cinnabaris nativa, quae sol vi potest in sulphur & in verum a Hentum vivum , docet, quod sulphur. fiat in sodinis , ubi oleum petrae Rnapilia loeci ligni sunt . . Hoc acidum sulphuris fle vitrioli valde fixum est ,
de tamen omnes sales acidi cogniti per oleum vittioli redduntur volati inles; si enim illud admisces nitro, tam taro, sali marino, ammoniaco, accipies spiritus horrendos ; si oleum vi trioli superasiandas sali ammoniaeo , excutitur inde spiritus, qui hominem fere suffocat s fi idem oleum assundas sali marino, prius decrepitat , siccis
simo, omnes per vaporem exhalantem
suffocantur 3 si hoe feceris in retorta, de applices excipulum, nidores illi leis thales perpetuo adscendent. Videtis ergo , quod hi vapores per Tespirationem agere possint in gerus
nervosum . nam mox. inde oritur tan
ta constrictici in musculis me so-chondriacis tracheae , ut nulla arte
leniri queat. mando spiritus acidi ponderosiores affunῖuntur aliis lavioribus , similem effectum iaciunt ; nam si spiritus nitri vel salis marini affunditur metallis, aeido vegetabili solutis, illud ite. rum expellunt. Si mercurio sublimato assunditur oleum vitrioli , statim acidum sxatum salis marini liberaturdi avolat 3 & si quis incautius hoc experimentum caprat , uno momento
pulmonem assici sentiet : vel si oleum vitrioli affunditur mercurio praecipitato rubro , uno momento fixissimum
nitri acidum expellitur . Idem fit in onmibus aliis metallis per acida s Iutis , nam si oleum vitrioli agunditur lapidi infernali , in quo spiritus nitri latet, ille etiam volatilis fit. Est ergo in rerum natura artificiam
Moe. PARAT. ita eombinandi eorpora , ut genere'. 1M εtur ex iis sine igne spiritus acerrimi, unde sunt subitaneae mutationes ta
nantes , oce identes, morbos quoscumque producentes . Vestrae nunc saga eitati determinandum relinquo , an omnes hi spiritus per venas absorben- . tes possint venire intra corpus D
strum , misceri humoribus vitalibus , eum his pervenire ad originem nerinvorum , & hine agere in omnes illas partes an vero hi spiritus, dum a plicantur nervis , statim faciant vasa se contrahere , ut resistant huic ingressui ,'& se tantum tibia eorum
actio consistat in applicatione ad superficiem eLxposui morbos nervorum , quate nus oriuntur a corporibus alienis , suae si admittantur intra cavitatem
interiorem , totam actionem turbare
possunt. Deductus iam eo est sermo ,
DE MORBIS, QUI NERVORUM SUBSTANTIAE ACC IDUNT.
Novistis . Anatomicos Nervum vn. ea re illam partem solidam corporis isti . hi mani, ouae, exceptis ossibus & cartilaginibus , apparet solidissima. tenacissima , ε digito attrectanti resistens .eultrum Anatomicum retundens : Ze sub hae meditatione etiam considera tur nervorum extuntium finis , & tendo rrusculi , eum hic nil videatur esse nisi complicatus nemus, & in ipsistendinibus mimerosi admodum nervi isunt . Omnes tales nervi intra cranium S thecam vertebrarum sunt vati
de molles , & ad rudiorem attactum muci initar diffluentes, exceptis opticis , qui rudi ori modo tractari posisunt . Durescunt extra erantum , ita
tamen ut uno loco longe duriores sint quam alio , de in quibusdam locis absolute amittunt suam naturam , iuiis molleseentes , fle ex iti progressi iterum durescentes 3 tales loci vocantu e Canglia . mando nervi ad loca d stinata perveniunr , forte molliore
fiunt, quam in prima origine merant.
118쪽
omnes inserviunt motui . vel famulantur sensuit sed in illis, qui cordi, pulmoni , hepati , aliisque partibus
vitalibus delimati sunt , sensus non deprehenditur. Qui motui in serviunt, abeunt ad musculos, & in iis ita molliscunt . ut in versim quasi cerebrum degenerent . Ramuli, qui sensibus Ω-mulantur , in ipsis organis mollitie fere diffluunt . uti patet in expansi ne nervi optici, olfactorii, ubi se applicat ad os etmoides, & acoultici in labyrintho . Ro/abam olim Ru YsCHIUM ,
vellet omnem nervo praeparando adhibete industriam , secit hoe , & rem totam ita descripsit . Quando vervus in eorporibus insantum ,.s nam in
his o time damonstrari possunt ,.
per iniectionem coloratur , tunc Pe nitus ruber evadit sine ulla distinctione., & omnia interllitia inter pri. um & secundum involucrum etiam inveniuntur plena; his ablatis, invenitur materia intra fibrillas secundo involuiscro contentas , adeo ut detegantur vasa, injectam materiam accipientia ,
quae pertingunt ad fibrillas ultimas shoc vero experimentum non procedit
in hominibus adultis , nam involucra illa per artatem eoalescunt de induis rescunt . Praeterea in omnibus his locis invenitur semper membranula . quae quam proxime aceedit ad celi losam e haec quum appareat in axillaribus aliisque majoribus nervis , in minimis etiam per analogiam statui potest i usus ejus est, ut pingui suo
dc concretionem prohibente humore has partes humectet & emolliat , ne fibrillae minimae exarescant , & nervi actionem impediant . Quamdiu haec omnia ita se habent , fiunt omnes nervorum actiones expeditissimae , nisi vitium sit in origine nervorum I
sed de hac re jam superius dictum
est. RuYsCRIus etiam demonstravit,
quid si tendo , nempe quod ille perinjectionem totus possit repleri , ita
ut extrinsecus appareat ruberrimus ;& si transversim descindatur , apparct , quod materia cerac ea aequs
netraverit in substantiam tendinis iquam in nervos infantum , & in i Lantibus tendo potest distingui in tot
minores tendines , quot erant distinctae sititillae in musculo , di hine fit
flexilitas di mobilitas in toto tendine; sed temporis decursu fit tanta siccitas, ut tendines in valde senibus fere o sescant i praeterea accedit ad pleroseque nervos tendines vagina exterisna , quae in omnibus fere nervis meminbranosa est , sed in quibusdam lotassere cartilaginea , ut in nervis cruralibus , axillaribus, &.in gangliis apparet : haee membrana certis in locis secedit a nervis , in aliis accedit ad
nervos, a tendinibus recedit nunquam, habetque in se materiam unctuosam , quae totam superficiem tendinis & nem
vi oblinit . ut partes illae possent im& redire sne attritu , eorruptione vel ealefactione . Si quis funem subito per manum trahit, sentit manum fi xi calidissimam, imo excitatur vesica 3 si vero funis oleo inuncta sit, nil se titur caloris . Vertibulum rotae , si
stridet, a siccitate potest inflammariae ulter, sicco limini affrictus , emittit scintillas p addatur pauxillum olei ,
nullus calor sentitur . Homines macilenti vulgo dicuntur acres humores habere, quia saepe ardores intolerabiles sentiunt . Si quis longius aliquod
iter pedibus secerit , ordor sentitur in musculis a consumpto illo pingui, quod essicit , ne tengines concret cantinter se , vel cum vicinis partibus . Haec omnia clarius apparebunt , ubi de Paronychia agam . Hee theca in nonnullis locis membranota eli', in aliis ligamentosa , ut in palmis manuum , & plantis pedum, ubi tendines flexorum de extensorum sub armilla decurrunt. Si consideremus , quam multa hie in m concurrant, ad opus illud e Helendum , cui nervi & tendines deItinati sunt , demus, horum actionem posse debilitari, corrumpi , imo per aetatem aboleri . In juventute omnes illae partes lubricae , sigiles Ee mobiles sunt .. . inter se , sed per aetatem omnia concrescunt ι cum vero expedita rurvorum actio .
119쪽
aetio pendet ab exquisita separatione di expedita actione cujusque canalis', videtis , quod vasculis coalitis acti nes sensim debilitari & tandem eo rumpi debeant r hinc prima indicia
morborum in aetate crescente non in
cerebro, sed in nervis apparent , qui videntur quasi exsiccaria. Omnium maxime hoc fit per exercitia, ut a paret in manubus remitum , rusticorum, gladiatorum , & fabrorum se rariorum , qui ultimo non amplius explicari possunt . Morbi, inprimis inflammatorii , possunt etiam obstructiones in vasis narum partium relinquere . Macies summa sere semper
Immobilitatem adfert , hine si alia
causa ariditatis accedat , tandem hieetiam concretio fieri potest . In sene quodam retrotracti digiti ne minimum quidem motum admittebant; poterant
quidem frangi, non flecti , in hoc ea-su sensi te ines digitorum in unum
solidum corpus suisse concretos , hoc factum erat sine ullo morbo, sed homo fuit macilentissimus. Si manus senum conspiciantur , vi dentur quasi funes. Morbi , qui pinguedinem tendinum consumunt , viis dentur originem habere ex bilis excessu de acrimonia ι nam quo quis
pinguior est . eo bilis est inertior rhine Absinthium, Centaurium minus, Carduus Benedictus . Aloe , Myrrha, diu assiampla , dissolvunt obesitatem e& si nimia usurpantur copia, tandem siccitatem inducunt et pingui plane consumpto fit coalitio, ex coalitione immobilitas, & fragilitas.
Ex his mirae quaedam contracturae intelligi possitnt; invenimus, tendines quandoque ita exsiccari , ut amplius agere non possint, hinc musculus cum
suo tendine sensim sit brevior , de
quo ille sortior est, eo malor contra.dtura ; de cum musculo flexores semper extensoribus sortiores sunt , hinc abbreviatio sit versus illum terminum , cui antea applicabatur major potellas. Nihil autem crebrius assicit has par tes quam instam matto , quae in toto
corpore fieri potest a triplici causa concurrente , ab arteriae succo inspis.
lato Si immeabili, ab aeteria contracta,& a vi vitae , id est febre urgente in locum obstructum. Talis inflammatio
cognoscitur ex tumore magno, ingenti renixu , colore rubro, summo, niselli transitu in suppurationem ; haec
sere unice obtinet in membrana adi-
pota e nam quia arteriae hie valde dilatabiles sunt, hinc facile aggestio in iis fieri potest . Nemo forte unquam vidit insammationem in nervo I haee vero si contingat , in sola tunica vaginali haeret , in qua etiam in tendi. ne obtinet , & hoe de suppuratione quoque verum est . Dixerunt, quod sanguis effusus vertatur in pus , sed hoc non est absolute verum , nisi perpus intelligamus omnem sanguinis degenerationem , nam puris generatio
non si nisi in membrana cellulosa ,& pus haeret sub cute supra musculos
ergo suppurationes nervorum nobis notae non fiunt nisi in solis illis vag
nis I quoniam viro nervi & tendine per membranas interpositas dividuntui in minores , distinguuntur etiam per suppurationem in tot minores , quot fuemni insertiones membranae cellul
sae , Observatae iam sunt a veteribus dissilitiones nervorum ti tendinum , nam cum partes intermedis consumptae sunt , nervi & tendines apparent explicati , quasi per artem Anatomi cam essent divisi. Ex inflammatione vehementiori ori.
tur gangraena , quae etiam non obii net nisi in hac membrana , nam qu8ndo haec membrana penitus est putrefacta, tunc nervi & tendines apparent
plane nudi, & divisi, licet epidermis intacta maneat di deglubatur 3 ergo
gangraena ex sua natura nunquam V
nit in nervis , nam animal prius moreret up . Si contingeret inflammatio vel suppuratio circa nervos , tunc pinguedo hujus membranae convertitur in pus. . ichorem , saniem , vel virus ; & fibrae nerveae unum sensibilem nervum facientes, antea per insinuationem membranarum distinctae , iam se mutuo contingentes , simul concrescunt , & moles nervi ita minuitur , ut videatur quasi nullus sen
120쪽
sim tune omnem iunctionem amittit, sed manet interim idem qui olim fuerat e simulac concretio facta est , oritur exsiccatio & rigiditas ι nam ex-siecatio est tantum contractio expulinso humido ; hine fit atrophia nervo. rum , simul ac perdiderunt hanc vaginam ι & si hoc fit in tendinibus, s qui tur immobilitas ,inec tendo ille potest amplius sursum & deorsum ire, quia partibus est affixus. Homini cuidam oriebatur in ossibus metacarpi manus dextrae pessimum illud morbi genus, Spina Ventosa di .ctum : assurgebat manus ad quadruplo majorem dimensionem, subsequebatur dein inflammatio & suppuratio I fiebant ulcera , pus, ichorem & saniem fundentia , & tandem omnes tendines in dorso & palma manus cum ipsis ostfibus fiebant unum corpus immobile sine sensu, nee tendines poterant magis moveri quam ipsa ossa, cum ciuorum periostea concreta erant , licet musculi essent boni: ergo hie fit duplex morbus , nam nervus, partibus vicinis accretus , non potest amplius moveri sursum vel deorsum, Ze motus etiam fieri non potest , quia spiritus propter contracturam non admittuntur. Nullo modo haee mala curari possunt ἰ aegri ablegati sunt ad thermas Aquilaranenses , ad sulphureas Neapolitanas, adhibita fuerunt omnia un. menta . scitus , balnea, incassum tamen , quia omnia sunt concreta: si vero aliquid tentandum foret, locus deis beret incidi, tendo liberari , & deinessici, ut nova membrana cellulosa fiat, sed quis huic operi aptus erit Z -oties ergo Chirurgus videt inflammaiationem in tendine . caveat suppurationem'i nam hae facta non amplius est in eius potestate accretionem Pr hibere . Pergo ad alium morbum , consideraturus quid fiat, si nervus vel tendo per suppurationem nudetur suo in vo
lucro , nec tamen adhuc accreverit .
Mira hae de re dici possunt , nam quando Chirurgi induxerunt conlatio nem tendinum , nil inde factum fuit oesi : si vero tendo tantum punga
tur , horrenda sequuntur symptomaia ta . Si inflammatur tendo eujusdam musculi , :tunc inflammatio in membrana descripta obtinet ; si 'inflammatio transeat in suppurationem , membrana illa separatur & consumitur ,& nervus vel tendo denudatur 3 si
vero suppuratio tam violenta sit , ut membranam , funiculos nerveos distinguentem , etiam consumpserit , tunc
illi funieuli dissiliunt; si gradus mor bi sit pejor, tune fit sanies , si pessimus, tunc fit virus , ut in cancro , & nervus vel tendo mutat usque adeo suam naturam , ut audiverim RUYsCHIUM dicentem , quod hic non adiit mutatio , sed vera converso in aliud ens e certe i qui videt , quomodo partes cancrosae, con sumpta pinguedine , mutentur , miis rabitur , quod nil veteris formae reis
maneat . Quod vero argumentum m.
strum propius spectat , illud est ,
quod , dum nervus vel tendo ita aia fectus leviter attingitur , universum nervosum genus in toto corpore tu betur . Homini cuidam , qui ulcus habebat in brachio , nudatus tendo attingitur , statim toto corpore con cutitur & riget. Aliud exemplum est nobilis eujuulam viri , cui in crure nascebatur tumor inflammatorius tam magnus , ut nulla spes resolutionis superesset I consumpta hic erant per suppurationem involucra circa nexum inferiorem ossis tibiae cum astragalo , & nudi apparebant tendines , per. secte referentes illud flocculentum , quod a suppurato adi posci panniculo ex ulceribus eximituri monebam Chirurgum , ne albos hos flocculos exi meret vel attingeret ; ille vero audax nimis abstergendo pus pro Pa niculo putrefacto . illos socculos tenacula sua produxit 3 factum est inde ut miser homo , antequam prohibere possem , a capite ad ea
cem totus convelleretur cum sumismo stridore dentium 3 paulo post tamen rediit ad se , fomentis mollissi. misiti Balsamo Peruviano calefacto applicatis . Hoc nunc valde mi r