장음표시 사용
151쪽
mutuus petuiὲt, saeptoumero pecumarum ita it indigetitissim mi spe futura numerata ou sfacile quo sib et concedunt creditori futuro,ei: que tradunt chiron ruam, ubi se accepisse pecunias mutub fatentur: l proinde legum latores occurrere voluerunt malia: a creditorum, qui chirographo debitoris manu scripto muniti nihil numerant. Sicut autem 'debito intra biennitim habet exceptionem nonnum peta sic quoque creditor cor a quietantiam siue apocham datam debitori, regulariter potest intra Jo dies opi oncre exceptionem rei non soluta ,s.incoηιraci 'nsl4. 9 sed quoniam ibi lia. r.ιρ na. ι. 2 tactit. Sed ut debit cir post biennium exceptionem non numer. pec. cum onere probandi opponere potest, an . ita possit etiam creditor, exactis Io. diebus exceptionis rei non acceptata siue solutae opponere cum onere probandi I t dicit textias laesi A. sed quoniam quod non, ratio diuersitatis,potest esse fauor libertatis arg. LArrio Τ. 4b. aeq.vide Sich. in . sed quoniam . . . . - 4 4
Compensatio est idebiti vel crediti inter se eontributio, uti in s. mo. nuimus, utrum compensati, locum habeat, ubi quantitas ex una parte debetur,ex altera vero quantitas quae se habet ad instar speciei, puta quando certum corpus nummom in designatur,ut centum quae in arca habeo Bart. Iasemcrenidam alni ad Damon I. seruum tuamsfficere pet locum
habere affirma a Quorum illud est argumentum, quod compensationi hoc in casu obstare non possitiquod ex una parte quantitas debeatur, ex altera verb quodammod species sicut alias regulariter obstat. .fωκα uerisis de pignor Q. Nam ideo obstat speciei,quod in eam cadit affectio,pr pter quam creditor ad compensandum compelli non potest. Caeterum in
damentum est in L θι aere μα bi iurisconsultus dicit, quod nihil inter est, utrum quis soluat, an compenset praeterea, compensatio fit ipso iure, atq; ipsa lex potius compensat quam homo, inperiurium itaq; non potest sdici incidere compensans, quando compensando utitur beneficio legi . Iuncite iaι. s.fοώιοδ exelud ubi i C. Soluisse, inquit, accipere debemus
non tantum eum qui soluat, verum omnem omnino, qui ea obligatione lilibera us est.non desunt,tum qui neget, ut videre est apud Fachai.Lωκιrici i
152쪽
VsvRA alia edit compensatori , alia punitori , alia lucratoria. Compensatoria nihil aliud est, iam id, quanti vero terterest. Dunitoria esst quae non datur propter lucrum petentium , sed propter moram non soluontium.ι. ii sipupsio s. h.t Lucratoria est quae datur propter lucrum petenti uim quae ivrc&maxime caii 'aico improbatur, Veluti in T. monuimus. de compensatoria ius ad tirii l. de eo quod interest dicemiis hic tantum unam aut alteram quaestionem de punitoria, de qua
maxime in hoc tita agitur, adseremus,&aliquando si Dcus suppeditau rit vitam & otium,plures in alio loco. inueritur imprimisi utrum poena conuentionalis subiecta obligatio ni meelei dandi vel obliuaticini faciendi, nisi ad diem praescri prum persoluatur principale, vel fiat quod promissiimast, possit ac redit ore peti, quando eius nihil in rerest suo die datum esse, aut factum quod mihi di
arbiter conden auerat litigatorem,ut recta die debitu solueret hac poena adiecta ut nisi totu debitu solueret, in Q. libris puniretur qua pecuniam Potifex improbat, dicens non ine adhaerendii quaestibus inhonesti et men id la poena subiecta erat facto, quia debitor condemnatus erat pareo resententiae arbitri. Sed dicendum, hanc poenam filiseusurariam, quia non it opposita facto, sed quantitati nimirum obligationi a librarum soluendarum quod si haec poena fuisset promissa ante sententiam latam. v. g. si illi qui arbitrum elegerunt conuenissent de parendo sententiae aris bitri,proposita certa poena aduersus contrauenientem, huiusmodi poena
non esset,suraria sed punitoria,quia suisset adiecta facto, nempe parendo sententiae arbitri, i.e. Gessi, i. e per ram. Quareitur praetereat an in contractu itricti iuris mirrant vivae a tem pore litis contestatae r Et certum est eas non deberi ante litem contesta . tam,quemadmodum nec fructus,t. m M 3 .in 'ris M.ffsi eripeiotur. certa lautem est, in contractibus bone fidei usuras Ueberi lcmpore morae. mora,fde Uin Adqiaaestionem propositam respondendum est in contractibus stricti iuris luras nunquam deberi, neque ante neq; post litem contesta ltam,nisi expressis verbis in conuentionem venerant co quod isti contra lenus fim stricte accipiendi non mouet . surae 3 .f.eod. Vbi usurae vice seu ictuum obtinere dicuntur, unde videri poterat in contractibus stricti iv. r. fissura deberi poti litem contestatam , cum ab eo tempore fructus decibeant ut . Nam quidem, sara vicem fructuum obtinent, duntaxat in ton tractibus bona fideiu egatis fidei commissis, de quibus loquitur du
153쪽
1; sed in eontractibus stricti iuris vicem frinuum non obtinent. Neque mouet,quod lite contestata usurae currant. ι.Mem s. f. . Nam ille locus non docet, usuras inei pere currere a tempore litis cotestataeied docer, si antecurrebant, non desinere perlitis contestationem currere, cum litis contestatio sit nouatio quaedam,t. 19 se nouat. Et nouatio necessaria nocitollit eursum usurarum d. ι.s . quamuis nouatio voluntaria extinguat.
PFrsonis illustribus trientes permittuntur, plebeis semisses, Ad mereatoribus besses permittuntur, eos,c. ,sar Usurari vero cetesimae in pecunia traiectitia permutuntur,s.7. η.b.rit.quae usura vocatur foenus nauti eum:quia ratione nauigationis&periculorum maris permittitur. n. de et editor non solum usuras centesimas, sed, infinitas pacisci potest. Paulas lib.x.tit. 4. vide cuiae Io.3ῶ .c.Π. Unde quoque ex nudo pacto nauticum laenus debetur,ι.pericadis Me ιιι.,videre tabidem unde quoque putatu aliqui Dd. quod huiusmodi usurae maritimat de iure pontificio sint permissat, quia non dantur propter temporis di lationem , sed potius propter susceptum periculum mutuo datarum, vel aIiarum rerum ιγα fas. Nee obstat,inquiunt, civit.DUM.Nam illud est intelligendum.si creditor noluerit dare mutuum nisi ea legi, ut suscepto sortis pericu Io debitorem ad usurarium centesimarum praestatione obligaret, quod quidem v-surarium, quia ultra sortem vult eum constringere ad talem conuentionem sed hoc adhuc valde controuertitura- - - ca Α--μ
VSurae etiam in depositi actionedicut in exteris bonis dei iudieiis ex
mora venire solent vesaris,h.t Depositum dicituri quod eustodien-lum alicui gratuito datiim est, ouest in triplici generest quia quoddam lepositum est in loco publico ad impediendum surasa creditore recusante accipere pecuniam sibi a suo debitore oblatam iaccepi fur.dedis . xliud dicitur sequestratio, quare litigiosa apud sequestrum deponitur.
vi retineat, donec ex ea usae cognitione constet,eui debeantur .ωρο-ιωσι. sertium genu est depositum,quod tarneliinrflatissime detinivimus.
154쪽
s I SERVVS SE EXTERO MI MANDAVERIT TIT XXXVI.
Ex tali mandato nulla oritur actio, si seruus se emi mandaueritrvnde secuta emptione, quamuis huiusmodi contractus stricto iure non subsistat,potest duntaxat a domino conueniri, ut pretium serui soluat.I.,-
TIT. XXVI M. empti quomodo cumriaratur. ριtisi,vιrum e nos nasia,quod dissens estis maereia. SIcut societas solo consensu contrahitur . r. m. f.ώο tis. ita Memptio t& de hoc contractus genere in fleod. tit. docuimus. Quaerituri virum emptio sit nulla, quando dissensus est in materiai Et quidem certi iuris est emptionem esse nullais, quando contrahentes distantiunt in corpore,ut si putem fundum emere Horgenianum, tu verbT sculanum vendere putes: Lin oduioritas ioc in uia consensus tanquam substantiale requiratur ad contractum emptionis.Sed quando erratum&dissensum est in materia,quid iuriss grauiter disputatur nos de ea quaeis stione aliquando alissime dicemus. Sed tantum hi monemus, regulariter ob eandem rationem non VAEIere, per m endit. ἰ.ι4.i inmises x.feod. id cuiae.in fid quod aurum 22.4 ver,.Oblig.
UAM v I emptor haereditatis conuenire possit , debitores haereditarios , t vel directa actione nomine debitorisi. vel utili suo nomine . ipse amen ab haereditariis redi.
155쪽
toribus non conuenitur, etiamsi actutis ruerit tureos, ut is iamrace. rer, sed haeres,l.2.h.t quod taine haeres repetit ab emptore Nec obstat qst in fides comminiarium transeant actiones passuesti :Nam fideicommisiarius habet bona haereditam titulo uniuersali, cuius vi omnes acitiones tam actio quam passive transeunt neum. at emptor hei editatis bona habet titulo particulari.AEs tamen alienum,hereditate nomine fisci vendita adon ut emptoris hereditatis pertinet,&ideo fiseus creditoribuShaei editatis respondere non tenetur.ι. i.-ciis.
ET QUAE VENDERE VEL EMERE VETAN
TUR. πι T. XL. IN hoc tir.specialiter tractatur,quae res vendInequeant puta purpura, ti.t.ba se timenta publici canonis in litoribus i. quia σου. t umentum quod exercitui imperii mitti dcbet. neframemum esL
QEcoleum, nec vinum, aliudve Iiquamen,guitus vel eommeretorrem I beausa ad barbatos trans semelicet Lia aris ' boctis nec arma: uibus populi Romani vendere vermittituriub poena capitis, confisc tionis omnium bonorum.I.-εο-.
PRaedi rea nec Romanis non Barbaris eunuchos faceres vendere eo- ceditur l. h.tis contra quod si quis fecerit, capite punitur,maneipio tali, necnon etiam loco ubi hoc commissum est, domino sciente&ignorante confiscando,I. 'M,OL
AD litur denique quod liberi a parentibus , neque venditionis, Be . lue donatio is tuto, neque pignoris iure in alium transferri possint. .liberos eod. nisi extrema necessitate oppressus, pater non habeat unde . tuae eo enim casu ibiali conditione venderetilios potest, ut postea pictio oblato, vel alio atque bono mancipio praestito, in pristinam liberacem illi liceat, sis is est
156쪽
CVm venditio dolo aut metu secta est, restituitur is qui dolo aut metu
est deceptus vel cui metus iniectus est,isi dolus, Illin Metit. Dolus autem ex calliditate: insidij argui debet, imo uinptio est nulla,cuin doluseausam dedit,& ob laesionem immodicam quae scilicet dimidij iusti pretiivatorem excedit,emptio quoque rescinditur licet nullus expressus dolus interuenerit,i. r.hoc verun amen si vendior latius P,emptor non compellitur illi rem restituere, sed et in eius arbitrio, vel rem restituere, vel supplere id quod de elituito pretio. ll. i. Porrh venditor tunc est lesus ultra dimidium iusti pretij,scum rem valentem tantii m4.Vendid cir sed controuersum est quando emptor dicatur laesus ultra cimidium iusti pretij:t Et putat Pinel l .ini. . z.η.6.h t. in dijudicada Iasione emptoris vltra dimidiam,ineundam esse rationem hoc modo,ut si res empta sit digna quinque ipse soluat undeclin, vel res digna decem empta sit it vel digna dece empta .&sic duplo quam sit iustum pretium. uius sententia mihi verissima videtur,posito quod beneficiu G. r. loculabcat in emptore ultra dimidia parte iusti pretii laeso, ut solo reclamate doctissimo Cu. iacio, o 36.οUc.i8. omnes communiter DL qui hoc beneficium ad omnes omnino contractus bonae fidei extendunt. vri apud Fachin lib. 2. Ontr. O6.cηmseqq. Quinimo iuxta Pinellum etiam regulariter ad contractus stricti iuris,quasi hoc semper inter contrahentes actum censeatur,ut laeso ultra
drinidium non interueniat asserunt, tum propter maximam affinitatem, quae est inter emptorcin vi vendatorem, ot quam verbo venditionis emptionem quoque contineri, veteres dixerunt,ut inl.Υeteres affact.empti.tum
quia eadein ratio aequitatis id suadere videtur.
CEDERE. IT. XLV. OVAND o emptio pei secta est consummata per traditionem solo
consensu utriusque rescindi non potest. Ratio est,qtita numquodq; dillotui debet eo genere quo est obligatum, atq; ideo, temptio consummata rescindatur,necesse est rem reddi pretium. Quod si solum sit per. fecta emptio, non consummata solo consensu utriusque contrahentis resolui potest. Non mouet ij γηm, fluctm .depacs-s, ubi stipulatio per nudum pactum non resoluitur ipso iure, unde videri poterat solo consensu non resolui perfectam emptionem, Nam ratio differentiae est,quia emptio perficitur nullo consensu contrahentium, atque ideo potest eodem resolui, sed stipulatio fit vel bis, ideo nisi ali7s verbis resoluitur.
157쪽
SI PROPTER PUBLICAS PENSITATIO
NE, ENO ITIO FUERIT CELEBRATA.
O Vando propter publica tribi ta non soluta fisco venditio facta fuit,
. illa list illa non reuocatur,cti an in debitor siue prior dominus prei r: n: si per ambitione mi ratiam minus iusto pretio in fraudi in debit mri celebrata fucrit .l. 2. ι. Ῥυ iιι9ne, h. l.
Si NE CENSU VEL ELI VIS FUNDUM
ConPARARI NON POSSE TIT. XLvII. O mi pensit, ionis fundum comitatur, aributa semper a possessoribus exiguntur, nedum pro tempore quo posscderunt, sed etiampi praetrito, nisu persecut re vendatur, quia tunc pro tempore prae- o. ueta: tu Npror. l. vlt. f. . inst. decensi uc unde in praeiudicium eius cui pia liniosi errabutum debetur, contrahentium pacto nihil fieri potuit, ιοι. h. it. lirio si' iis debentem censum fisco aut rei pubi .ea lege e-mu aut vend. t, ne nus censu sequatur emptorem restilla vendicione emptor pretium, ,enditor tandum amittit, utroque redacto in aerariv,
TIT. XLIX. De hoc tit. quoq in s.eod. tit. docuimus.
I ERIUS NOMINE ALIENA PECUNIA EMERIT.
TI t. hic tria mebra continet primo cauetur effagere,qui alteri quid emit, ι.qui x aliena,hoc tu.Secundo membro docetur, eum qui aliquid emit nomine alterius propria pecunia sibi acquirere actionem, A. 6. hoc m. Tertio docetur, eu qui aliquid emit pecunia aliena, sibi acquirere actionem ex eo contractu non domino pecuniarum,ι. i. S.h.t. Speeiale tamen est vires pecunia militis,minoris vel ecclesi,ves pecunia dotali empte pertinearitas militem, minorem,ecclesia mi mulieret Ii r propon . Ur.ἀe rei mid .ῖ Vari .i.3ofv. f. tieris.
158쪽
DE REBUS ALIENIS NON ALIENANDl ET
Contra primam huitu rubricae partem obiicitur reilalienae venditio.
nem consisterea.8.remat:etiam in ectiκtrab.em Sed dicendum venditionem rei aliena quidem valere, sed non ita ut domino rem suam vindicanti praeiudicet. .nemo 6 hoc iit quamuis emptor in domini praeiudicium rem praescribat, si eam tempore legitimo hona fide possideat, hoc tamen casu venditor adhuc pretium restituere tenetur domino, cu quidem iuxta glosseu in ι. Lb.rit per i y.η est unde patet aliud elle vendere, aliud alienate I.alienatum Me verbor V. res ali 'na vendi potest, ted non alienari, I. t.b.tit. quia alienare est dominium transferre, ted rei alienae traditione domini. um non potest transferri .curach.
Quod ad secundam rubricae partem attinet, variis modis prohibeturre propria alienari, vel a lege Vel a iudice, testatore, vel denique ab ipsis contrahentibus. Proh.bitio facta a lege impedit dom mitranssilio. ne, Q.ι.nod dest. prohibitio quoq; facta a iud: ce, impedit domini j trassiationem, ut Dd opinantur. Quia 4ranssatio domitii; per prohibitionem a testatore factam impeditur.ι limstis. Dima celet. l. ι. .nyxer 79. f. libernis deleg 2. Ratio est, quia dominium transscrtur per solam voluntatem testatoris,6.3.irit seri ergo nuda testantis voluntas eani impedire po
test, cum contrariorum plerui a quest eadem ratio 'roh h t velo facta intcr contrahentcs iuxta Od non impedit domini lartias Rionen m I. 3 f. de cond.indeb.ι.qm R- a121.,.qco cohaereces de r. s. quia nudis 3.W no: era. s. se itur dominium ergo non imp di tui sed hoc polliemum max :ne adhuc dii putatiir,Vt alias stende inus.
que de alienis rebus pro parte. Vndi' D r inritim altero tori naunem hiber,eam integram alienare non pol crt,nc OcIOpra ludi et . . . . potest tamen vcndere suam partesni3. eod.
159쪽
pubi cum siue priuatum ostietum,res suas proprias alienare,vel pignori obligare potest,c nicho: it. Ratio dubitandi erat, quia plerunque res taluum hominum sunt illis obligat aequorum negotia gerunt, unde videbatur praeiudieium illis tiari si isti aliena negotia gerentes res suas possent vendere Ratio decidendi est quod huiusmodi res alienatae cum suo onere transeunt in accipientem. d. l. P.
DE PACTIS INTER EMPTOREM ET VENI
emptori. An pactum retroaetiditiovis rem os uiat.
IN hoc titulo agitur de pactis qua ad ijciuntur emptioni venditioni ex
continenti, id est, tempore contractus, scilicet, initio contracius, vel tempore traditionis .p.. t. 4.t. cui ut modi sunt pacta legis commitariae, dein diem addictione,& de retro uendendo De duobus prioribus in T. in suo loco diximus: Quod ad tertium attinet,duae quaestiones oriuntur. Prima est,tutrum res ad venditorum reuertatur ipso iure,& sine traditio ne,dum pretium offertemptori: comunis opinio tenet domini v nunquasi ne traditione reuerti sui e pactum sit conceptum verbis obliquis, i Dba. sive verbis directis,t.' aedium inst. Daedii. Oct. I ij tamen putant quando pactum directis verbis est conceptum dominium ipso iure reuerti ad Venditorem,quod probant .voluntase, . liis quib.mod.p selu. Neque obstar, ι ι si praediam, nam ibi, inquiunt, competit emptori circumuento,contra venditorem actio exempto , sed non negatur ipsi venditori competere rei vendicationem.
Altera quaestio est pactum'retrouenditionis an rem assciat.puta,an primus venditor possit vigore pacti de retrouendendo contra tertium posset rem agere, praedium ab eo vendicare & videbatur dicendum quod sic, quia huiusmodi pactum rem afficit, & ex eo nascitur actio realis, nimirum utilis rei vendicatio.ut tenet Castr. in is cum venderet,n. .s' de pign.affleritam text.VU. ivendu erem est per . Oh tate. σeditorifciuibm πνοή. pig. elispoib. OI. Sed verius est quod contra secundum empto iem non possit rei vendicatione agere, eo quod ex pacto de retrouendendo nonia Dcatur actio realis, sed tantum personatis exempto per L 2. c. cιit quias a'ctum hoc in continenti adiectum a contractu vestuur siue informatur,&contractii inesse dicitur. At contractus empl.&vend. tantum aEtioncm personalem parit, I quinimo , Τ.d pactu ergo iactum; nam non debet accessorium a principali dissidere cartessorium, deret.ω.ino item pactu retro uenditionis, pars pretijifundi partemJ.de contr.eπι ergo pais non debet dis id rearoto. quae enim sunt totius, sunt partis.
160쪽
SI MANCIPIUM ITA FUERIT ALIENATUM
UT MAN v MITTATVM, ELAE CONTRA.TIT. LV L Hstres tituli sunt deseruis. Cum seruus venditur ita ut alio expono. tur, si non exportatur Fiscus eum vindicabit, nisi venditor sibi re. seruauerit manus iniectionemdunc ipse manus in eum i nijciet Li. seruis
Pactumne ancilla prostituatur aded valet, adeoque fauorabile est, vesimul atque dominus eam prostituit,antiquo domino eam liceat abduce. re,&ancilla etiamsi prostitutiona consenserit, tret libera, I.3.. It.simam
Pactum ne seruus manumittatur, impedit manumissionem te quia demtit. I. pactum verbis intra certum tempus manumittatur, efficit vesi constituto tempore non manumissus fuerit ipso iure sit liber
TIT. LVIII Vr plene venditorum malitijs occurratur, AEdiles inuenerunt duo
remedia , quibus aduersus venditores iuuantur illi qui animal morbosum emerunt.Remedia haec sunt,redhibitoria,& actio quanto minoris c. de quibus in Teod exposuimus. Est autem hic notandum quod communis sententia snterpp.duplicem constituat actionem quanto minoris, unam ciuilem,de qua dicunt mentionem fieri in Iul.i3 ινρmici mea: I. t.alteram hanc praetoriam ex edicto aedilium natam, illam perpetuam, hanc animalem fuerunt, illam semper in simplum hanc aliquando in luplum concipi tradunt. Sed hanc coinmunem sentantiam impugnant Cynus in x.b.m. Mud. ina. rad. Donet luciaboetit quorum sententia probatur l. a Am. Item si esset alia actio praeter hac, ad quid opus et set hac,cum altera semper perpetua esset.