장음표시 사용
41쪽
XI. Beata sere illorum, quibus Originales Chartas, mutili Σ2 magis vero Archivium integrum opulente instructum , cum
Chartula- otio tractare conceditur. Verumtamen caeca haec Dea est, ne-
' R uue pro meritis beat. Quapropter felicitas tanta de tanto clarissimorum Virorum numero paucissimis obtingit. Plerisque gregiae Gratiae loco esse debet, si Codicum ejusmodi, quos Di plomaticos, aut Primile orum, vel Chartularia, Vernacula BFfefoder S Bilaber appellant, commodum in usum nanciscantur. Quanta verti in his talibus occurrant sphalmata, lapsusque tum Vocum, tum epocharum, ii norunt, qui hujusmodi evolvunt. Ubi enim farrago est literarum, tumultus pariter est linorum rquem inter attentio constans fere prodigio par est. Prolixus forem, si, quae proprio experimento didici, obstacula integritatis, in hujusmodi vastis plerumque Codicibus intercurrentia, ordine exequi vellem. Praeterquam enim, qudd in Transumtis Omnia Autographorum Vitia, si quae in eis fuerint, atque Occuserant, infinitis insuper novis mendis abundant.
XII. Ita saepe Scribis posterioris cuiusdam seculi, ultra ducendos in Membrana apices parum sapientibus, dialectus ant Quidam riorum seculorum, literarum forma, contractionum in voci- . Th. bus aequa notio, incognita erant. Frequenter, dum verba eadem tantur. iterum iterumque occurrerent, oculos eorum e linea superiore in inferiorem,praetermissis mediis, incautus declinavit.Quam crebrae lacunae,eclipses vocum,imo sententiarum,Vocabula fiat 1a pro veris
inserta Z Compendium deinde laboris faetiiri, novas ipsi dissicilες- ue & obsturas contractiones vocum adhibuerunt. Si unius rincipis plures Chartae sese invicem exciperent, diverserum licet annorum, quibus & elogia ipsius quandoque gravi ex causa immtata suerunt: ipsi selis vocibus v. e. Nos Leopolam &c. contenti, caetera Calamo presierunt. Quod idem subinde agebant, clim Testes & epochae describendae fuissent. Si Confirmationi posterioris Principis charta collationis anterior inserta esset, hujus pocham loco debito per incuriam transilientes, eam tandem . in fine chartae apposuerunt, quasi Anno illo Confirmatio, quo prima Collatio Privilegii, facta fuisset. Taceo trian sementium plurimos alios lapsiis. Satis interim ex adductis prudentum cuilibet patebit, quam latam Diplomatum segetem hi crudi crassiisque errores inlidam, ac plane inutilem reddant, quantamque perplexitatem, falsitatem, litem, ac contentionem in Historiam inducant, nisi, qui talibus Chartulariis utitur, in tractanda Q- pellectili Diplomatica probe versatus, Argusque centoculus su rit. Non adVerterem ista, nisi, praecipue dum edita in Libris Diplomata prudentem ad crisin adhibere volueram, mihi ipsi hanc crucem toties fixam doluissem : uti in paginis pluribus hv.
42쪽
DE OTiO ET NEGOTIO RAETIONIS. XXI
ius Voluminis patebit. Stat igitur, justa Diplomata robur ac lacertos esse solidae probationis: an vero justa sint, nullo studio
XIlI. Diplomatibus sere accensentur, aut non imparis fidei iis
existimantur Epis , ac crologia. Sed Literae missiles, in re-2 N.. , 'bus, quae inter aemulos ache sunt, affectu, assentatione, vel odio,logiis quid Veritati magnopere inimicis, perispe insigniter laborant, &r - ' sum in usu suo circumsipectionem egregiam postulanti logia mire invicem dissona, praeterquam qubd nuda plerumque Nomina, solosque dies reserant, omistis cognominibus & anss. quinimmo frequenter eos potius dies, quos Anniversarios vivi adhucsibi ipsis constituerant, aut quibus eorum corpora rem intiori iape e loco advecta atque sepulta fuere , quam dies veri obitus designent, quibus insuper aliis desectibus, &qua de causa, crebro certe laborent, plenius in Praefat. Appenae II. Tomi M. quae continebit Excerpsa Necrologii nostri, demonstrabo. XIV. Universim porro hoc 3.' dicta sic accipi nolim, qu si per ea Fundamenti Diplomatici vim in Historia constabilien- da elevare contendam. Ipse ego in hoc toto opere meo huic Noesus iterum bilissimo Testium Veritatis generi plurimum tribui, quumptu is *ς Τ 'rimas chartas, cum nostras, tum alienas, in usum converti, atque ut arietes fortissimos, controversis in quaestionibus sententiae adversiae admoVi. Quare id solummodo cupio, ut, qui pariter agere velit, rei, quam suscipit, animo toto intersit, nihil tumultu, levique brachio audeat, & priusquam testimonium chartarum Veterum accipiat, eas ad limam probi judicii critici revocet, sus deque eXcutiat, cum sui similibus conserat, non mera earum fragmenta, dircptasque lacinias arripiat, non verba obscura, & impersectam siententiam premat, talique arenae animi sui sensum temere injungat. Ni taliter caverit, Voritati tenebras, non lucem, facillime offundet, se, Mundumque decipiet, & in Orbe Literario rixarum atque discordiae facem improvidus accendet.
rum, Supparium, Veterum quorumlibet, ac
ando in foro contenditur, & quaestio Testium consessio utithim
ne decidenda est, prae omnibus tales requiruntur, qui tata Aetionis ad forum deducta probe conscii creduntur, Cique Vel inius' id
praesentes olim adstiterant, aut fallem iis, qui interfuerant, a tR- mitrantur.
te quondam, sive necessitudine, quamproxime suisse conjuncti . Eastorum Campisiliens. Tom L d nω
43쪽
noscuntur. Antiqua jura testibri aeque annosis probanda sunt rnovi homines, traditio, rumorque vulgi, longe tum a judicio arcentur. Quanta praeterea sint alia contra Testes exceptionum
capita, foro solemnia, Jure Consulti late tradunt, & isi, qui lites aliquando instruxerunt, probe experti sunt. Removentura testimonio, quamvis rei, de qua quaeritur, aetate pareS, aut etiam praesentes fuerint, quos ratio matura, reique asserendae recta cognitio destituit ἱ quos Religio discemit : quos cognatio, affectus mutuus, Vel commodum damnumVe commune cum Actore, aut reo conjungunt, sive odium separat: qui singulares in testando comparent, & a se invicem admodum dissident. Atque haec eadem prope in censum Venire prudentes iὸ in s. . Rpud Criticos solent, dum Veritas Historica e Scriptoribus requi
fit Histo renda est Nequaquam enim Authoritate eorum temere, acri . pertinaciter nitendum : sed singula, quae dicunt, conserenda cum aliis, cumque cura eXaminanda.
II. Primum ad fidem Scriptoris momentum asterre vulgti Antiquitas censetur Vetustas, & si chrona aetas: neque distiteri quispiam δεῶ Ebhes ausit, rerum Antiquissimarum Cognitionem aliter saepenumero, liti seti- nisi coaevis e Scriptoribus, haberi omnino non posse. Qui pro- ζ' 'inde, quia necessarii, atque unici superstini, Historica in Di nee semper.squisitione optimi pariter concedi debent. Est attamen, dum plures horum dantur; quorumdam tam pertinaX ad unUm eorum adhaesio , ut pro Asserto ejusdem , quod mera fide illius nititur, non secus, ac pro Aris Sc socis depugnent. Sed non. . ne, si vetustissimos omnium , quos tenemus, Libros Si Scriptores, Rabbinos, Graecos, dc Romanos, ex aetate solum atten. damus , fateri cogemur, fabulam tiaditam Veritati scriptae, quod aevum secetat, nequaquam concedere 3 Hetusas absque Heritate metusem erroris es, prudenter censente Biderico Mo-νello a , qui & jure idcirco Summachum di Divo Amsrosio alicubi correptum , advertit, quod, tanto motu veri, vana deffuderet: ubi videlicet pro Ara Victoriae apud Valentinianum Caesarem tanta cum contentione scripto declamavit, ac si in acie adversus hostes pro consequendo publico Triumpho decertaret.
Non proinde, qui vetustillimus habetur , illico & verissimus censeri debet: quippe de quo minime constat, quanta eidem Veritatis cognitio, quantusque amor insederit. Ραssimi de eo potest, pronunciare non licet, ac tantd minus id quidem, quan- id plura ille corrasit. Historia III Quisquis enim in lectione Scriptorum , illorum praecis, v I pue, qui universalem Historiam, sui temporis licet, condide- multo ple-runt, paulli diligentius versatus est, distiteri non poterit, his ta- risiurit libas alios, qui unius cujusdam Imperii, Regni, Provinciae,
44쪽
stirpis, Familiae, specialem aut singularem Historiam tradide runt, plerumque in rebus, quae argumento suo propriae sunt, qu m Uni longe, ut machiores, ita plerumque veriores pariter esse, si se hφ' aflectibus liberos praestiterint. Quanti non aethus hominis, VPllissimo universae Historiae pelago commisIi 3 quae tunc ratio non succumbat ' quae Memoria non vacillet e quod judicium non
otium, tempusve, ad omnes nodos extricandos, dissicultates expediendas, adversa concilianda, epochas firmandas, dubia dis Iolvenda, falsa eliminanda sufficere queat 8 Linde
Apparatus omnis necessarius rerum scribendarum conquiri,
conquisitus inspici, inspectus aequam ad lancem sani subactique judicii explorari, unico ab homine poterit e Multum hic talis egisse sibi videatur, si unius cujusque Gentis, aut Regni, iunum quempiam Chronologum celebriorem oculo festino decurrens , ejusdem vestigia presserit, non admodum conferre plures, remque consensu firmare solicitus, cum eum hora deinstituat. Contra, qui unius Historiae singulare sibi sumit argu mentum, cogitare sedulb, quae congruunt, debite reminisci, solide judicare, reperire facile, evolvere promte, rite discern re album inter nigrumque, multo prosecto promtius valet. IV. Quocirca vehementer mihi usus persuasit, e Chronucis, quae Universilia unt, eo quod omnium temporum ac populorum, vel plurimorum saltem, Gesta contineant, Testiano-cs .
nia Veritatis non alia plerumque reserri, quain incerta, de sin-graphi Ge gularia, quae Jure Consulti vocant, i. e. sibi vehementer adversa: ης δὲ ς unde Lectoribus grave onus conciliationis imponitur, aut in prie. demetmiamium prolixae Lectionis ignorantia prior egregio incommodo 'i relinquitur. Magnum est merito Chronograpnorum Genera m. - lium nomen, ac Meritum labori eorum commentum : solet quo- um s p
que plurium Voluminum l'cd Hiitoria quaepiam univers lis
quaeri, & amari 2 multis, qui, pro more recepto , prima se reia lux .rum praeteritarum cognitione, brachio duntaxat leviori, subutoque imbuere volunt. At verti quibus Historiae proprius, v xusque finis animo sedet, quique ex eadem Exempla Virtutum ac Vitiorum, recteque vivendi ullam eruere volunt, item, qui aliquando & ipsi calamum siuum rerum gestarum narrationi adis dicere meditantur, de Veritate profecto cunare debent, nihilque non probe discussum acςlpere. Non auctoritati δc Nomini, sed fidei standum, eamque modis omnibus explorare pertentacidum est et ne sectis error alienus post se pariter trahat &nostrum. V. Non Protinus quidem arripienda quainplurium saepenu- uistoria mero inconsulta de universo Grege Scriptorum Chronicorum semper est querelae Nimirum eosdem , quasi originaria quodammodo labe , relata duntaxat referre, cum plurimo fallendi periculo: frequenteeu se ipsis magnopere dissidere : dubiis in Rebus brevissimos Eastorum Campilibens. Tom. 1 d a se, sint.
45쪽
se , Laut si latiores , opinionibus variorum allatis, litem subividice, Lectorum sipet, atque cupidine Veritatis multum deluasa, relinquere. Haec namque censura Historiam certe nunquam,
Historicos persaepe non serit. Jlla quippe semper est vera ; currisit ipsa res gesta. Factum enim non verum es nequit. Euctum est, verum est, eodem pertinent, reciprocantur , trimque ignGLeant. b Latet autem Vorum frequenter, ac diu, 'donec taniadem integrae fidei testibus in apricum ponatur. Sed hi sane cre-hrti scriniis talibus delitescunt, quorum aditu Eruditissimi Viari, ad scribendum egregie comparati, non segnius arcentur, adique Draco quindenorum Capitum, flammas perpetud pervigilexQuens , Hesperidum aurea mala olim in Mauritania servas.se fingebatur. Quamdiu proinde Scriptores in hujusmodi T
stium notitiam penetrare nulla sua industria praevalent, veniam certe merentur , si Verum non reserant semper , rebusque dubiis certum suffragium ferre reformident. Quod postremum agentes, Viri boni ac prudentis ossicium Omnino eximie imis plent. . VI. Verumtamen hoc pacto Scriptores non uno cumulo eo rehensos, ast illos duntaxat incusandos putem, qui cum cura calamum duXerunt. Notam illorum quam optimam reor, si rerum, quarum certi non erant, ambiguitatem, variasque plu=ε hΛ plurium opiniones luculente ipsi percenseant, admonentes ledio. rum fidu- rem , sibi nihil illa in parte exploratum ejse. Dos attamen esu bis 'ista non omnium est, eX quo plurimi, tam nullo penitus dubi-eepetunt, tandi sale adsperso, Historiam suam pertexunt, ut nihil non plo- nuncient, dc ita saltem esterant, quasi singula , quae ipsi enararant, certissima sua scientia niterentur. Fateor, odi hos tales , quorum non paucos Veterum aeque ac recentium Lector offendet, quibus fiducia scribendi longe major , quam cura& induis stria fuit. Peperit illam veteribus, qubd aevo suo Libri, solo calamo exarati, paucorum in manus venirent, nec aliter, nisi diuturno labore transcribi possent. LInde se rerum a se scri-hendarum securos probe noverant, & saltem, dum ipsi superstites forent, Volumina sua sorte a nemine ad limam severioris judicii revocanda, & obelis exploratum iri, fidenter sper hant. Quapropter alienum aliquem Codicem nacti, eundem nullo metu maxima sui parte suas in tabulas intulerunt, Ope. numero ne verbulo quidem eXerrantes: & hoc libertate tam exiis mia , quod celeberrimus Anton. Pagim in Critica Baroniana non uno loco conqueritur, ut, si Author alter subinde scripserit: his oculis vidimus: his auribus audivimus: nota praese libus factam es: Exceptor ejusdem licet Seculo sorte toto p sterior, attamen ne has quidem Voces praetermiserit. Caetera
46쪽
sui operis quibuslibet e relatis, probis, improbis, exiguo de Iectu pertexuerunt. Quod licet invitus ego dicam , aegre alii
audiant, Veritas tamen advertere me coegit.
Vll. Ingenti hac interim exceptionis, ni verius descriptionis
mutuae audacia accidit, ut complura Vetera Chronica, sive confO- inde prosecnent, sive dissonent plurimum in errorem inducant. Consonandδ ct quidem: dum apud plures, idem Volumen phrasi, nisi penitus est' dem,levissimh tamen immutata transcribentes, unus perpetud lo quitur, plurium calamo in secula transmisIus: ut adcb suffragi- , um, quod Veritati nube quandoque Testium dari ab ignaris tantae fraudis putatur , unico Qtummodo teste , cujus primi genia dicta Caeteri exceperunt, asseratur. Et latet haec technatanid amplius, qudd hujusmodi Compilatores Nomen suum sepe dissimulaverint: ex quo factum , ut Chronicon idem diversis in Bibliothecis, tanquam Scriptoris Anonymi repertum, Nomina deinde varia a Locis, in quibus rcpertum est, quas aliud semper, di aliud soret, obtinuerit: cujusmodi fere sunt Chronica, AuguHanu , MULais, μον diense, Anonymi H-lense &c. ut exemplum e Patria solummodo repetam. In quibus omnibus utrum non res plerumque eaedem, & eadem verba logantur, illorum ego fidem ac sinceritatem appello, qui Rapsodias istas ex integro evolverint, secumque mutuo contulerint. Fallunt deinde hujus sursuris Chronicae merces etiam dilIonando, dum quisque Compilatorum, mae aetatis in rebus novum alti quid additurus, quaecunque incertissimo & inexplorato rum re suas ad aures pervenerunt, in Commentaria retulit. Qua famae volantis incertitudine quantum detrimenti Veritas capiat, vel nostra nos hodie sermocinatio edocet, quam de novissimis, immo prasentibus rebus, familiariter inter nos iacimus.
VlII. Reliquorum in turba, qui proprio Marte , nec indi Ai;i, inligenter , suis in operibus elaborarunt, multa tamen sunt, qui- Seraptorubus fides corum, atque Hii tortae Veritas, non modicum indi- μα scrimen adducantur: quae, ut brevior sim , tribus duntaxat ca- ossiciunt xpitibus exequar. Sunt autem haec I. Stili desectus : a. Eiusdem excellus : 3. Affectus intemperans. Primum quod atti- - enet, quantumvis Veritas fucos abhorreat, & incomta sere pul- t. stille cherrima sit, ut aded Veteribus in Chronicis barbaries vo cum, sermonisque inconcinnitas, cordato Viro, de aequo Veiaritatis Arbitro, stomachum nequaquam commoveat, quin ρο- eius candidae simplicitatis gratum elogium serat: Usus tamen vocum nimis improprius, ac praeter institutionem carum, itemque synonimia incauta, atque intemperans, res impares paribus nominibus coniundens , errores plurimos in Lectoribus
improvidis parere sistet, & Juri praesertim publico vehementee incommodat. Si namque V. c. Binceps pro Primo aliquo cin
47쪽
iuscunque ordinis, Dominium pro Administratione, Praetur vel Presectura, Possessio aut Proprietas pro merci seudo, sive beneficio , Liberim pro precaria solummodo , sive ad tempus indulta exemtione, Rebellio pro qualibet oppositione justa, velim
justa, Rapina pro praeda , Ddena vel Miam pro lytro, passim
atque promiscue , nulla modi adjectione ponantur, neque Seriptor sensum suum alicubi luculentius exposuerit , Lecto res, qui verba premunt, & alieno plane sensu li mente Authoris accipiunt, graviter perseepe turpitesque hallucinantur. Id
prosecto, quod multis in locis hujus operis mei affatim liquebit. Causa tam impropriae tamque perplexae Synonimiae fuerat, qudd Veterum Scriptorum plerique, Latinae linguae haud fatis potentes, Vocum potestatem S Vim parum calluerint, copia evrum
plurimum destituerentur, Jurium insuper, de maxime Publici , frequenter ignari, Vel certe incurii admodum, haud itaque debite comparati, Historiain susceperint. IX. Ex aliis porro , qui Dimonem Latinam apprime cuisnarunt , plures iterum in ea eXOrnanda nimii, Res quaslibet, amplificationibus aptas, coloribus Rhetoricis ita extulerunt , ut Veritas, congenita siua pulchritudine velut exuta, apud eosdem perpetuo quasi sinigmate oleat, & undique nescias, quid Historicus narret, quid Orator declamet. Qua quidem in re adeli extra orbitam Litatum, ut, qui stilo valeret, sibi jam nihil ad Historici Munus cum dignitate tuendum elle, tam ipse cum animo suo perispe reputaret, quam ab aliis plurimis, nos culorum Rhetoricorum amoenitate captis atque gaudentibus,
eandidis Iimo calculo celebraretur. Dici Verd non potest, amplius autem talium lectione prudenti intelligitur, quantum sub ejusmodi floribus Veritas langueat, nisi ante, vel postea ab eodem Scriptore Historicis fundamentis , criticoque scrutinio, tutd Qtideque afferta fuerit. Multi scribendo se ita habebant, quasi parcum Oratore declamandi facultas etiam Historico fio-ret. Ut abundarent sermone , si de rebus, quantum volebant. ex vero ignorarent, insigni cum licentia , quod ex conditione loci, temporis , personarum, fieri potuiste secum ipsi cogita
erant, ut revera famam, citra haesitationem tradiderunt. Sive laudarent, sive vituperarent, utrinque intemperantes , arogumento suo Achiones Omnes, cum circumstantibus quibus libet ad amussim accommodarunt, penumero penitus obliti, sacram esse hominum, ac praecipue Principum famam, ei inque Dantum calamo, quantum ore, nisi amplitis, manifesto cum crimine, detrahi posIe. Quos commendare proposuerant, ex omnibus dictis & factis benigna interpretatione celebrabant. Contrii quos oderant, inque inVidiam adducere decreverant, reos undique secoriant, excusantes nihil, nihil emollientes. A sonum
48쪽
DE FIDE ET IU 5CRIPTOR. XXV li
sonum, & iniquum scribendi hoc genus nemo bonus detestari non potest cum Tullio , ita pronunciante r Iniqua es in omni re accusenda , praetermissis bonis , malorum enumeratio, Vitio
X. Sed, ne prudentiae locus detur & aequitati, potissimum, . ΑΑctu, facit Affectus intemperans: quem sine apud plurimos excitant, impotrara. crebroque magnopere pervertunt, Religio diversa, nimius Patriae Amor, necelsitudo Ρropinguorum , placendi benεque me. rendi studium , reprehensionis metus a Sociis, Calaminatis impatientia , praeconcepta & obfirmata de rebus judicia, pertinax denique ad opinionem , quae per Secula regnum obtinuit, adhaesio, aliaque sexcenta capita, quibus affectio Ueritati vim facere modis infinitis perdidicit. Hinc aded rari tam vasto in gurgite nantes : nec ullum est aequor , prae pelago affectuum sty tibus tam immensis , tantisque naufragiiS infame. . . XI. Inde primum fit, ut ScriptoreS falcem suam temere alici Quo fit, ut nam in messem immittant, cumque Historici unum sit - im, nus , res gestas candide curateque enarrare, sicque Veritati Λ. ETEste,
testari, audent illi Iudicis quoque partes sibi assumere, protri 6torum hunali sedere, & quam bene, quam juste, Vel contra quis ege-hhnt etiam
rit, suo sensu delinire. Sunt pariter Lectorum nonnulli, qui Iudilis ose hanc licentiam Scriptorum ament, atque etiam expetant, & ad ,' 'officium scribentis pertinere contendant. Si porro saperent , mant. aut rectum , quem sorsitan alias habent. sensum suum, Scriptores aeque, ac Lectores, rite adhibere Vellent, non paulli certe aliter pronunciarent. Bonitas, vel malitia cujuslibet Actio nis ad forum Theologi attinent, uti aequitas, vel iniquitas, ad Iureconsultum e quorum uterque, non item Historicus, morum , legumque regulas Callere praesumitur. Omnibus vero , nisi temere sententiam dicere Velint, praeter ea , quae foris patent, initium Videlicet, progressum, eVentum, auXilia , media , commoda , incommoda rei, insuper ante omnia de intentione , ac motivo , integre constare debet. Haec , in Actis
praecipue Principum, qui secreta sua , si quisquam alius, sibi
servare solent, ac debent, plerumque perpetuo latent, Vanisque ac fallis rumoribus, meraque siusipicione, Vulgli circumferri consueverunt. Quo ergo prudentiae sale adsiperso, Vir bonus, doctusque, malum quempiam & iniquum pronunciabit, cujus mentem , intentionem, princeps motiVum , finemque intentum , quae prima recte judicandi sunt fundamenta ,
prorsus ignorat e Largior, infinita, citra horum cognitionem, iudicia fieri r nullum vero eorum a temeritate apud me unia
quam excuse, nisi facta, de Acha, sive Fidei, sive Legibus, aut
49쪽
Morum honestati luculente repugnent, vel iniquitas eorum ex pactis, ac tabulis antea praeeditis, manifesto Literarum testu
Immo a- monio atque tenore ob omnium oculos collocata sit. Mini-
.: istia omnium illis cum AEquitate convenire potest, qui aflectu ne peiψdi suo sic fascinantur, ut non temere modli , sed etiam dedito pravi antini studio, ita in judicia proruant, ut etiam senistiminis thiu,' Achis latentem simulationem affingant, quodque omnium aliorum sensu summa cum laude efficetum est, ipsi, tanquam seli- animorum Oedipi, ad speciem solummodo Virtutis deforis
compositum esse, mente Verti ac intentione ad Vanitatem, ambitionem, avaritiam, invidiam aliorum susceptum cavillentUr Rerum aD XII. E quibus omnibus rectissast prosectd conficias,rerum,inu, ibo quae Contrariis animi motibus utramque in partem nimium sub-gine sub- stant, Veritatem aut nunctuam, aut sane aegerrime, a quoquamvἡ ζ. .lά hauriri polle : mdXime, si eo jam temporis , dum gererentur, isnqtiam animi scissi erant, & quisque coaevorum, qud eundem impe-h-u i i P tus tulerat , rapiebatur. Ita potissimum contigit in turbis Ρon. tificum ac Caesarum , in bellis vicinorum & aemulantium Regnorum , in affectatione dc usurpatione Successionis in Provincias , aliisque similibus : ubi Veritas, propter studia partium primigenia, ne in sinchronis quidem Scriptoribus tutum pGudium reperit, ac pronum est perseepe, amborum contendentium causam pari utrinque Testium coaevorum cumulo prolixe tueri. Quo pacto lis tota quid nisi aeternum sub judice pendet ΤQuis dele- XIII. Qui proinde, tot inter bivia Scriptorum, Regiae ad
p .asu,' Veritatem Viae securissime omnium insistere cupit,me quidem Ar- faciendus. hitro, non tam ex fama publica,qua quisqueHistoricorum esse Q-let, ducem sibi eligat, quam ex proprii judicii sui, prudenti meditatione apud se instituti, sententia. COaevos, rerumque, quu&ndisse vult, rite conseios Testes exquirat: neque tamen ob solam Antiquitatis praerogativam eisdem omnia tribuat, sed, quantum probae notitiae praebeant specimen, quo judicio, qua concinnitate rem per secula tradant, quamque se liberos ab affectibias demonstrent, constanti eorum lectione condiscere studeat. Si Scriptorum quispiam ex vitae patriaeque conditione ad peculiarem cujusdam Ρrovinciae historiam specialibus praesidiis instructus censeri meritti possit, isque argumentum suum ab ovo usque ad mala ita perspicue, ex ordine, cohaerenter , citraque atafectuum intemperantiam triactet, ut probae omnino notitiae, candidaeque narrationis presumtio eidem certissime militet hi sedulo Veritatis indagatori tantus talisque sit, a cujus fide, propter alios, licet aeque, aut magis fortaue sinchronos, sed rem eκ occasione selummodo, carptimque attingentes, non Iccedat, ni-
50쪽
si pravissimis omnino causis, rerumque Momentis , ad Id se compelli persenserit. In dubio stet potius domestico sic, dixeram, comparato Scriptori, quam extra no : quin & pondus ac vim eiusdem adversum Dinp omata quo
Cue non undequaque erroris aut vitii metu eXemta, luitineat,
aoud se tueatur, caeteris aliter opinandi liberum campum linquens.' Prima 'enim legitimi Testis conditio est, rem probe cognitam habere : 1ine qua canum clusdem caput Iesulacunque dignitatis, atque concio quantumlibet 1 ehemens ninfidei faciunt. Y V Caeterum ex omnibus, hoc, atque priori g. dictis,chiati, ut sielle arbi or Michit, nimiopere falli eos omnes, qui, si rilia nerexiguum Hiitoriae pretIum statuunt, Crisim neeessitis.
diminoe Immi meis libido ess)t. Intelligetur praeterea, non : -- ψαρ studia quae mera sipeculatione aguntur.severa eX ea duntdπη ' i uisio tae eriticae sudores nIhilo mitio USVI h;ukoue a uin ta probe formata tam ardua, ut spe-Iς i ς' l 9 h dueant. Versamur in aeVO, quod undi culatione dii: ' iάψult, atque Rationi longe m , s ' m Authoritati mere docentium obsecundat: tametsi Magi qukm Autnorix'xi m ; nequeas, Rationi
Criticae cura viis omnibus velligare et quo pacto vera Exempla veram pariter docendi, agendique regulam dabunt.
De Scopo praesentis operis, ejusque Ar-
i,dui, uel solum Fastorum Campililiensium ΝOmen in s., .hi μα, reputabit forsitan secum, re nimo sic et, Vesumin opus non