장음표시 사용
381쪽
muna habuerant , et patronum beneficentissimum sucrant expertae , nullum ossicii genus praetermisere , quo communis doloris acerbitatem in ejus interitu testarentur . Indictum a coetibus singulis collegae , ac patrono optimo lanus , laudationes habitae,rccitata de more carmina, omnibus denique honoris, ac grati animi significationibus viro de singulis optime merito parentatum est. Et ex Bononiensi Ac demia quidem elogium etiam ejus , cifigiemque editam haberemus in eo libro , ubi monumenta , et i cones eorum, qui ex collegio illo fuerunt, expressae exhibentur , si Scipionis familiae posteri domesticarum laudum in eodem ornando aut minus negligentes , aut paullo studiosiores extitissent. Siquidem Academici illi, qui anno MDCLx XII. monumenta ea protulerunt, in ipso operis initio dolent ,, se ,
D cum maxime cuperent, quem honorem caeteris colis legis suis in libro illo tribuebant, eum Scipioniis Gonzagae Cardinali, viro sapientissimo, et Torqua- ti Tassi patrono, atque amico familiarissimo , quiis Bononiensis Academiae decus suissct,ob eam, quam diximus causam , minime potuisset tribuere,, . Verum, quod studium in Scipionis posteris in ejus memoriam ab omnibus desideratum est, id post ipsius mortem Franciscus Episcopus Mantuanorum , Fer
382쪽
dinandiis, ae Iulius Caesar, fratres amantissimi, fratri optimo praestiterunt , qui in Martyris Sebastiani templo,quod in oppido Martiniano conditum a Gon-Zagarum familia extat, intra cellam Sanctissimae Crucis , quo in loco humatum Scipionis corpus suerat , anno ab obitu ejus proximo sepulcrum excitandum,
exornandumque curaverunt, in eoque simulacrum ejus constituerunt e marmore cum inscriptione praeclara. Quae omnia , quemadmodum caetera etiam
monumenta , si qua ad ejus memoriam ornandam pertinebant , lineari opere graphice omnia describenda , eaque dispersim in his Commentariorum ii bris repraesentanda curavit Aloisius Valentius Gonza ga V. E. qui non magis vetustissimae amnitatis splendore , quam religionis , doctrinae , paribusque naturae ornamentis cum Scipione conjunctus , ut clarissimi Assinis imaginem quam simillimam laudibus suis refert, ita etiam in ejusdem memoria honestanda caeteronim Omnium cum alienorum , tum domesticorum studia longe antevertit. Siquidem , Commentariis ejus tanto hoc nitore editis , eo doctissimum virum ornat monumento, quo nescio, an
alio ullo , aut splendidius illustrari , aut stabilius ornari tanta virtus possit. In quo illud nobis la tandum est, quod ita Scipionis memoriae, ac peren-Z Σ Σ
383쪽
nitati prospectum eo honore sit, ut non minus simul Aloisii Valentii Gon Zagae Cardinalis immortalitati consultum videamus . Quamdiu enim praecla- ra haec Scipionis extabunt monumenta ; extabunt autem , dum virtuti , ac litteris honor suus erit semper ; tamdiu ctiam studium, ac munificentia ejus commemorabitur, a quo haec e tenebris in lucem, atque celebritatem hominum vocata , et intermortuam paene tot annorum vetustate spectatissima virtute , ac doctrina viri memoriam excitaverunt, et cum historiam, tum Latinas litteras tanto auxerunt
386쪽
Nw-rorum notae octo ete. respousest numeris , quos in toto opere apposuimus locis singulis, qui illussrandi bis adnotationibus sunt: ita ut adnavitatio, quae bie proxime consequitur numerum I. , aut Σ. , etc. re studeat ei loco , qui in eommentariis est eo lem numero I., aut a. notatus , et sic deiu-eeps contiuenter. Pag. 3. Franeis eiam Gonragam Cardinale n nonnulli quuem Inter Episcopos Mantuanos , ac Bononienses reeensent: haud t men re-ete . Et si emira Franciscus id e .n Nantuanam , idem Bononiensem Eeclesiam administraverit , nunquam tamen consecratus Episcopus earum Ecclesiarum fuit; idque eum ex multis monumentis , tum praecipue ex eiusdem Franeisei testamento patet , quod Bononiae eonditum , O signatumque ab eodem suit xIII. Cal. Nov. Anno di CCCCxxC II., atque inter ea monumenta latet, quae olim in tabulario Uast allensi asse vabantur, nane vero Parmae sunt , nosque hic Sebedar Vastalienses nominabimus . In eo siquidem testamento non ille se Episcopum Mantuariorum , ac Bononiensium inseribit, sed solum Cathedralium Ecclesiarum Mantuanae , et Bononiensis administratorem . Ibid. caa Neque Ludovieus consecratus unquam EpIseopus Mania tuariorum fuit; isqae etiam , quamvis Mantuanae Ecclesiae praefuerit, sola tamen Mantuani Electi appellatione usus , ut consuetudo temporum illorum serebat, ei Eeelesiae praesuit. Sane Irenaeus Afra Uie elarissimus , ae de iis eommentariis optime meritus, ut infra num. ostenia
demus de euius singulari eruditione eum in omnibus , tum praecipue in iis , quae ad Gontagarum familias pertinent, satis ii libri testantur, qui ab eodem editi in lueem sunt in ejusdem Ludovici vita , quam scriptam habet , nee dum lactea publici iuris seeit , pluribus rationubus , ae monumentis id adversus Dones mondit, atque Ughellii avet Titatem persuadet . Etenim cum hi Seriptores assirmare non dubitaverint , Ludovieum et Episeopum Lamosensium suisse , et Franeisei Cardinalis fratris Suffraganeum in Episcopatu Mantuano , certissimis documentis id falsum esse ostendit; docetque , Franciseam Cardinalem tunc e vita lanctum esse , cum Lu/ovieus nondum quartum suprEVigesimum aetatis annum attigisset , idemque nullis maioribus ordianibus initiatus , unis Protho notarii honoribus langeretur . Hune pro- Pterea ab illo , antequam moreretur , fratri suo Narehioni mantuanorum enixe commendatum fuisse , ut is a Romano Pontifice eum blantuanae Ecelesiae praeficiendum curaret: quod ille, Electi nomine im- retrato , a Pontifice maximo censequutus est . Pag. 6. O Neque in Gaetolum , neque in Sablonetam , eaetera-nta oppida imperium ullum Ioanni Franeisco Gonragae soli, dum
387쪽
frater eius Cardinatis viveret , qui iis in oppidis dominabatur . Id ι
lum Joannes Francise ux habuit, ut ex Patris testamento haeres fratris constitutus esset : cui propterea obvenire illa oppida ex haereditate deberent , postquam frater e vivis excederet : quemadmodum Castrum
Goffridum , et Hostilianum , Ludovico e vita inneto , Rodulpho fratri natu minori in haereditatem cessere , quod is Ludoviei haeres a fratre
Pag. 6. c a Philibertus Campanilius In libro suo ,, De nobilium
familiarum Insignibus , , quem Neapoli edidit anno A DCx. cum de Bauciorum gente, c quae nostro sermone DeI Balao seribit, quaeritque , unde nam opinio haec invaluerit, nimirum, eius gentis auctorem unum ex tribus illis Magis suis se , qui instincta divinitatis praeeuntem stellam , quae in Ur ente apparuerat , sequiiti, in Iudaeam ad Iesum insantem adorandum profecti sunt: hoc quod etiam Seipio opinatur ex eo saetum perhibet, quod scilicet in Bauciorum Insigni stella esset. Quae sane indicia quam inania sint , quis non videt λ Sel ignoseendum Seipioni est, si ea sorte eredidit : si quidem in ea aetate viτebat , in qua temere speeiosa quaeque eredebantur , nulla in huiusmodi rebus examinandis adhibita severitate : multo quidem secus , at que his temporibus accidit, in quibus eo criti eorum proeessit severitas, ut vera quandoque repudiare malint , quam non explorata eredere . Caeterum hane communem apud omnes de familiae huius origine opianionem fuisse declarat haee inseriptio, quae Gazoli in S. Petri in Antoniae Bauciae sepulcro legitur.
VIXIT ANNIS XCUII. OBIIT ANNO SALUTIS N DXXXVIII.
Praestat tamen Santo vinio eredere,qui in libro is De samiliis illustrἰbusisseribit, nobilissimam hanc Baueiorum gentem eum Carolo primos Rege Neapolitanorum , ex GaIlia in Italiam migrasse , ibique ad summam amplitudinem pervenisse .
. c3 Ioannia Franeisei Flisci haee filia fuit, qui tuae Ge-
388쪽
nuae dominabatur: duodevigesimum agebat annum Frane Isca, cum Ludovieo nupsit anno MCDxCvII . ut patet ex epistolis Ludoviei Eleeti Nantuani, quae inter schedas Vastallenses a servantur. Pag. o. c6 Qui fuerit natalis dies Seipionis ex Commentariis eius non eruitur : quin neque annus pateret, nisi in Commentariorum autographo adnotatus ab eodem Scipione suisset In margine. Ex libris autem Marii Creseimbenti de Itali ea P est Uol. a. p. 2. lib. 4. p. 266., et ex titulo , qui Seipionis ipsius sepulcro inscriptus legitur, de quo insta in lib. I v. horum Commentariorum, docemur, eum anno ΜDMI I.
rs. cra Itaque ex eo tempore Scipio etiam vestitu incessit eo . quo uti Cleriei consuescerent: id autem sacere incepit prid. non. Octobr. die S. Francisco Assisiati saera : quod docemur ex epistola , quam triduo post Franeis eus Ferdinandi filius ad Patrem dedit , ex qua haec habemus . ,, Io avviso U. Ece. come e 'I giorno di s. Franeesco me vestet te nonis sola mente di abito : ma an eo ho dato prinei pio alli eostumi de bu ,, ni en megliori ; Et paueis interjectis is Pol essendo io in abi-M to elericale , et non avendo a leuno , ehe mi seguiti ne i medes imori abito no pensato seriver due parole a V. E. de vestir misser Giovan-ri ni mi maestro det medesimo abito M. Ex Shed. Vastall. Pag. 29. 8 Desideratur tamen Francisci nomen in Historia Almi Gymnasii Ferrariensis , quam scripsit Ferdinandus Corsetius V. C. In ea enim , cum omnes illustres adoleseentes Cl. Αuetor recenseat, qui in Ferrariensi illa Academia instituti, alius alio aut doetrinae, aut honorIs genere deinde floruerunt, Franciscum nostrum imprudens praeteriit rqui sane , tum quia eo loco natus , tum quia purpurae honoribus deinde auetus est, inter praecipua illius Gymnasii decora erat recensendus . Ingenii .utem laude claruisse Franciscum luculentissimo ex testimonio patet, quod Λdolescenti egregio Hercules Gontaga Cardinalis dedit, eum sacerdotia aliquot ei in Sicilia parare volens ἔ c quod Franeiseus In eo Regno natus esset , dum Pater eiusdem Ferdinandus pro rege Sieiisl iam administraret, his verbis seripsit ad eum , qui tune Regi Cath Iico erat a consessionibus , ut eius opera sacerdotia illa Franei seo impetraret .
Il gIovine, se ben non passa venti due inni, E di crean Ea, edM a spei totale, che a vanzano assai I eta, e gli anni suoi . olire elleis nelle lettere cost Greche , eo me Latine, e nelle eose di Filosofia, allais quale in abito di prete ha dato, e da continua opera n ello Studio di,, Padova , ε tanto introdotio, e va iacendo tal profitto , ehe prometie,, di se una riuscita vera mente degna dei sangue suo ,, Extat hoe m numentum in tomo a. epistolarum ejusdem Hereulis Cardinalis, quae in Biblioth. Estensi manu scriptae asservantur.
Pag. ao. cyb Multarum litterarum, et singularis pudentiae fuit Iulius Gabriellius, vir nobilissimo genere Et tubii natus: quippe ex ea lamilia, quae ei urbi olim dominata est. Eo viro Hercules Gonzaga
389쪽
Cardinalis a secret Is usus est , eidemque Seipionem suum Latinis , Grae- eisque litteris tradidit instituendum . Multa illa , quae Gabriellius ex Graecis seriptoribus Latina secit Oratio, quam idem ad Patres Concilii Tridentini habuit ; Epistolarum Latinarum liber , quem praelis Uillet tianno Is69. Venetiis edidit, ac Scipioni nostro dedicavit, quod idem Seirio memorat,ostendunt,quantum vir hic clarissimus in utriusque linguae cognitione sit habendus : eum singula , quae ab eo scripta sunt, singularem hominis intelligentiam , ac scribendi elegantiam commendent. Huic igitur viro eximia illa Scipionis , eum in Latinis , tum in Graecis litteris praestantia accepta referri debet; nee minus illa vitae integritas , atque urbanitas, qua praecipue clarissimus adolescens commendabatur . Neque enim Gabrie lius litterarum solum , sed morum potissimum , atque urbanitatis appositus magister Scipioni suit. In quo ne scio uter selicior a nobis sit iudicandus; Scipio ne ρ qui litterarum, atque humanitatis omnis cupidissimus eum magistrum nactus erat, unde omnia haec affatim haurire poterat; an Gabriellius λ qui in eum adolescentem inciderat, qui frenis potius cohibendus , quam ca Icaribus admonendus erat, cum ad omnem doctrinae, morumque laudem inflammato animo raperetur. Non alienum erit afferre hoc loco Latinam epistolam, quam Gabriel lius idem ad Seipionem adolescentulum seripsit, dum is , intermissis au tumni tempore studiis literarum, apud Aemiliam matrem una cum fratribus rustieabatur. Patebit ex ea simul, et quo institutionis genere apud Hereulem Gonet agem Scipio uteretur; et quam elegantem, doctum, ac benevolum magistrum idem in Gabriellio nactus esset .
sci Pro NI GONE AGAE ΜΑRCHIOO S. P. D. Homo caeterorum animantium praestantissimus , non ad oeIum ,
vel ad jocum natus est, ac procreatus, sed ad contemplandum , et ad agendum ; et quidem ea, quae digna sint tam exeellenti natura, quae ipsi a Deo opt. Maae. tributa est . Nihi enim profecto non tam oeiosi videntur ii , qui nihil vel contemplantur , vel agunt , quam qui ea , quae minime sunt homine digna . Id nimirum intelligentes Stoici, tempus sic definiebant, ut dicerent, κατι Θυσι- : quod seitieet omne tempus, in quo aliquid non esiiciatur , pereat, et pro nihilo sit habendum . Idem omnes omnium aetatum, atque gentium sapientes judicaverunt , et multis rationibus , institutis , saetisqtie comprobaverunt. Itaque Romae M. Cato etiam in ipsa Curia , dum Senatores convenirent, Graecos libros lectitare solebat, et Lacedaemone Ephori si qRem cessantem reperissent , eum clamoribus , eonviciis , atque adeo verberibus male accipiebant: vere enim opinabantur , nia hii Civitati perniciosius esse inertia, ac desidia. Quamobrem . si fieri
Posset, nunquam omnino cessandum, assidue nobis vigilandum es, fiet, et ad graviora studia ineumbendum ; Praesertim cum vitae n.
390쪽
atrae spatium brevIssInium sit. Sed quoniam hoe Imb IllItas humani generis minime patitur , dantur multae laborum intermissiones, animique relaxationes . Isine somni, convivia , iciti, ludi, speetae Ia , et hujusmodi alia. Iudicatum est enim, vitam nostram his duabus rebus tempore susceptis maxime eontineri, labore scilieet , et quiete; illo quidem tanquam proprio, quotidianoque cibo; hae v ro , velut medicina , vel eamdi mento et ita ut neque gravissimi viri dubitarim . ubi seriis rebus eonsuluissent , io eos is etiam temporis nonnihil tribuere. Nam et de Scipione , Laelioque audivit olim P. Cra sus Q. Saevolam eum diceret, eos animi causa conchas, atque calculos ad Caietam , Lucrinamque Iaeum legere consuesse ; et de Socrate memoriae proditum est, non erubuisse tantum virum eum parvulis filiis quasi repuerascentem ludere arundine , quomodo fit , inter eos equitantem . Id ergo cum priscis illis temporibus severissimis
non reprehenderetur , ne in aetate quidem provectis , dummodo tem pestive , ac modice fieret; multo certe magis idem nune conceden dum erit adolescentioribus, permittendusque aliquis ioeus , et ludus huic aetati ; ne nimium compressa , aut ad maturitatem pervenire non possit , aut alieniore tempore vehementius se efferat . Haec, multaque alia tum aεsidua librorum lectione, tum longo rerum usa edoctus Hereules Cardinalis amplissimus , cum te , quae ipsius est humanitas, et in bonis ingeniis adiuvandis liberalitas, domi suae instituendam susceperit, omnem curam adhibet, ut non solum Pro bis moribus , et interiori laus litteris erudiaris, sed etiam masi ea, iisque musicae generibus exorneris , quae ingenuum hominem decent, et maioris momenti disciplinis nihil prorsus ossiciant , ut habeas etiam saeuitatem oeii hones de traducendi , et animi a negotiis , eurisque dime ilioribus recreandi. Nam caeteras quidem obieetationes,
et voluptates minus honestas novit ille praeclare rejiciendas sunditus esse , et quasi infestissimos scopulos vitandas . Hae namque sunteire ea illa poeula , hae homines in belluas convertunt , virtutumque omnium insignia extinguunt, et plane obruunt. Vera, ae solida v Iuptas ex sola virtute percipitur , non aliunde pendet , hominisquaea est propria , quippe quae propriam , et persectam Ipsius aeti nem consequitur: aliae serviles prorsus , atque adeo serinae putandae sunt . Verum quia voluptatum desiderium pariter eum corpore oriri videtur, estque nobis penitus insitum ; reeta autem ratio, et virtutes , ex quibus , ut diae imus , incorrupta voluptas gignitur , non possunt sine longo tempore , multoque labore aequiri r hine fit, ut plerique , de pti specie boni , a recta via defleetant, et salis as voluptates sectentur . Atqui deberent adoleseentes , opinor , sicut in doctrinis addiseendis multis praeceptorum postulatis , vel Praeter animi sui sensum assentiuntur, ita in consormanda vitae ratione r et is , ae sdelibus eonsiliariorum monitis fidem habere ; et quam via ipsorum appetitus aliter ferret, eas tamen veras voluptates ducere, quae tales existimantur a viris probis, ae virtute praeditis . Quema modum enim iis , qui advena valetudine utuntur , res natura duia