장음표시 사용
441쪽
quendi antiquitatem non resipit: quare sic locum potius ex librorum prim impressorum obseruatione , licet corruptus ille locus arque etiam mutilatus in eis sitin quae fiunt passus trecenties,aec quindecies centena millia. Huius autem Octava pars quam oventus tenere videtur, est tricies novies centena trigintaseptem,imillia, Et quingenti passus. Hac lictione & vetusta formula testituitur , & numerus ad passum conuenit. Apocalypseos ,,cap. IX. Et soluti sunt quatuor angeli qui parati erant in limoram S diem & mensem dc annum, ut Occiderent tertiam par. , item hominum : dc numerus equestris exercitus vicies millies dena millia ; δυο μυριαδων, sic Latine di prisco moto verti debuit, Bis millies centetra missia. Haec enim verba, milliescentena millia, myriadum myriada significant: ultra quemnu. ratio apud erum Graeci vocabulum non habent. Nostrates id centum Latinor milliones appellant, cum millionem dicamus millenarium nu. Gracst Της--in sese multiplicatum. Ergo bis millies centena millia, duas myriadas myriadum significant: di ter millies, tres myria. das, & deinceps usque ad decies millies centena millia, hoe est denas myriadum myriadas, quod uno verbo nostrates abaci strudiosi Milhartum appellant, quasi millionum millionem. Romani igitur per centenarios millenariorum numerant, non per mil. lenarios millenariorum, ut Graeci per chiliadas chiliadum aut myriadum , quia apud priscos Romanos nullus erat numerus maior centies millenario. Verum apud Plinium libro eodem, ubi legitur in codicibus post Hermolat emendationes impressis, tri.
ontena seres quater quinquaginta millia, s quinquagies bis quindecim mistia p. hiam in πη- suum, celena verbum subaudiendum est, ut recte admonuit Her- ' molaus t quomodo & paulo post: uuamevura uniuersa ab eo marie is est,agienquinquies septuaginta octo milia. Superius enim centena
additum est aPlinio.quod hic non legitur,sed subintelligendum te. linquitur .Hoc autem liquere potest exMartiano apud quem omnia iitae vel bis ut apud Plinium leguntur. Nam cum apud Plinium ita legatur in manuscriptis& in impressis ante Hermolaum, A Gange
442쪽
suum decem es nouem et apud Martianum eadem verba leguntur, nisi quod numerus ita effertur, quindecim ialia. Ex quo autore Hermolaus Plinium eo capite emendaui. s.
Quapropter coniectura ex hoc loco fieri potest ad ea quae nosipi in Plinio mutauimus, ut millies sestertiam, es quingemus, & h iusmodi alia adverbialiter prolata, quae confusa sunt in exemplaribus propter notarum compendia. Simile est illud quod
statim sequitur apud Plinium t Latitudo autem terra a Meridiano mtu ad Septentrionem dimidio fere minor colligitur LIV. miti LXIL Sic enim in manuscriptis dc olim impressis legitur, cum Martianus dicat quinquagies quater centena siexagintaduo milia, quem a Plinio
haec di alia superiora transcripsisse non dubito. Centena autem verbum in his numeris subintelligendum relinqui, planum fi ex eodem Mnrtiano, qui δε Eurva longitudine loquens, ita inquit: rva selim mensura octogies bis XCIV. Plin. lib. Longitudinem Europae is temitam'atque I reus is Tanai ad Gad i LXXXII XI Hyrediderunt. Sic enim in antiquis legitur , licet in impressis LXXXIV. Migia legati . Apud Martianum bis cramena nonaginta'atuor mistia intelligo. Apud Plinium sic uierbis centena XIV. missi passuum : & sic plerumque it Plinius Sc Mar tianus locuti sunt, di ante eos Cicero ; quod eo valet quod P. Pra diximus de compendio loquendi per adverbia antiquis Isitato, ut centus sistertium pro centier centena millia sistertium omnino
intelligi debeat: ut foreasse illi fiumeti bb. XXXIII. Plinii daaerario Romano recte restituti videantur a nobis supra libro secuηδε. Macrobius in primo de Somnio Scipionis numerandi compendiumste fugiens, ita inquit et Duplicatis igitur ita: adragieractus centem
milhbm, erit integra d ametros coelestis circuli nonagiιssexus crete mi, ita stadiorum, V inuenta Hametros facile mensiaram nobis r usque ambiim prodit. Hanc enim sumam ue diametrum fecit, debet ter mulisticare adiecta parte septima : ιta inuenies totius circuis per eris sol currit, ambitum, maiorum habere trecentios centena millia insuper centum septuaginta millia. Sed ut ad rem redeam, supradicta opes Tiberius Augustiu princeps han modo deparem es se , ,sed etiam rvax, an iis trabus vigιma conm uite Caius autem βιe re mira in Mim primum imperii exhausis cum anni in sectigabbmestributis impcrii.
443쪽
pem. QEpropter idem autor de Nerone ita inquit: Distri eram.'s pecunia fructum non alium putabat, quam profusionem : srdidos ae ld arcas eo, quibm ratio impensar m constaret: praelautos, τιν eque ma-Pusicos, qui abuterentur ac perderent. Laudabat mirabaturque auis. culum Caium nullo magu nemine, quam quod ιηgentes a Tyberis recies,
opes in breui statio Π gisset. Ρre nec largiendi nec absumendi ni dum tenuit. In Tiridatem quod vix credibile videatur o tingenta , nummum millia diurna erogauit , abeuntique super sestertium millis contubi ; nullam vestem bis induit. uuadringenis in punctum sest rati aleam ωμ οῦ nunquam carrucis minuε mille fecisse iter traditur,s tris mularum argenteis. Hactenis Tranquillus. Tiridates Rex erat
Armeniae, Vologesis Parthorum Regis frater, in qua regionυ uum Corbulo praesectus res prospere Neronis auspiciis gessis. iet, Tiridates rebus aduersis perterritus, ad colloquium curi a Corbulone venit. In quo colloquio Tiridates ut inquit Tacutus lib. - de nobilitate generis multum praefatus, caetera ten peranter adiungit, Iturum quippe Romam, laturumque nouum Caesari decus non aduersis Parthorum rebus supplicem Arsaciisdem. Tum placuit Tiridatem ponere apud effgiem Casaris insigne regium, nec nisi manu Neronis resumere: & colloquium osculo finitum. Dein paucis interiectis diebus magna utrimque specie inde Eques compositus per turmas, di insignibus p triis. hinc agmina legionum stetere fulgentibus aquilis; in memo fitibunal sedem curulem, & sedis essigiem Neronis sustinebat . Ad quam progressus Tiridates, caesis ex more victimis, sublatum capiti diadema, imagini subiecit. Postero die spatium orauit
quo tantum itineris aditurus, fratres ante matremque viseretis; obsidem interea filiam tradit, literasque supplices ad Neronem. Haec causa fuit cur Tiridates Romam veniret: cuius adventum ut honorificentissimum sibi Nero omnibus votis concupierat . In huius aduentum Nero Pompeii theatrum operuit auro : de quo Plinius lib. XXXIII. Nevo Pompeia theatrum operuit anro an vinnum diem quo Tiridata Regι Armenia ostenderet. Idem lib. XIX. de magia loquens, quam ob id inanem artem esse contendit, quod eam Nero scire maxime concupiuit, nec potuit, cum nec inge' nium nec facultates deessem: AH-, in it, ad eum Tirι cesv
444쪽
merat, Armeniacum ri sese triumphum Uerens, es ideo nouinciis grauis,
nauigare noluerat, quoniam expuere in maria, Haisque mortabum ne csitatib- ωiolare naturam eam fas non putant. Magos secum adduxerat. oicu etiam canu eum initiaverat: non tamen cum reσnum
es daret, Me ab eo acciρere artem valuit. Tranquillus abbi 1 e iam ita inquit , Nos immerito inter spectacula ab eo essita es nridam in urbem introitum retulerim : quem Armenia Regem magnis posticiis' rationibm siticitatum , eum destinato per edictum ase ostensiurus popula propter nubilum distulisset, produxit αρμο opportulussi Be potuit, di Quis cirea fori templa armatis cohortibu/, curuis residem apud rostra trium. phantis habitu, inter Igna militaria atque vexilla : is primo per δε--. xum pulpitum subeuntem admisit ad genua, alu tumque dextra exost linis est: dein necanti, tiara de cta, Harima impossit, verba sup . Os interpretata praetorio viro multitudini pronunciante. Perductum inis de in theatrum, ac rursus supplicantem, iuxta si latere dextro collocauit. ,
Ergo Titidati Nero octingenta sestertia diurna erogauit , quae perinde aestimo ac si vicena millia aureorum nostrorum diceres. αDiurna autem nescio an quamdiu Romae fuit intelligam, an ex quo intra fines Romani imperii esse coepit. Discedenti autem amisPsius vicies quinquies centenis millibus dono dedit. Quadringenis in punctum sestertiis aleam lusit, id est, denis aureorum,' 'nostrorum millibus in singula puncta , non in singulos casus T. . . aleae. . Huiusmodi ludus ab eodem Tranquillo in Augusti riscri- uam zsiti
bisur e Inter caenam tu vi geronticos es hera s hodie. Talu enim iactatis, ut quuque Canem aut Senionem miserat, in singulos talos signis a Di denarios in medium conferebat, quos tollebat uniuersos qui Veneremiseerat. Hac ratione fit ut immensus iste ludus Neronian in fuerit. De minis au domo autem aurea si quis locum apud Tranquillum legeritis, νηπι χειμε
quicquid nostro aeu o exaedificatum est, despicabile existimabit. ρdeo ut Galloniense praetorium Cardinalis Ambasiani, quod iam in prouerbium venit ob sumptum superuacaneum, gurgustium prae illa domo Neronis videri possit: quam tamen ipsam Plinius a Marci Scauri theatro operis magnificentia victam fuisse contendit : ne ἰmiremur millies seitertium absumptum in Mares Scauri villae incendio, vel bis millies sortasse, quod antea expli- ο κ
cuimus. inauti autem domus aurea constiterit, ex eo conii. o.
445쪽
clandum relinquitur , quod idemΤranquilliis riothina scripsiti
Diplomatibus primisque epistola suis Neronu eognomen adierit: 'Cert. imagines statuasque rim reponi passi est : nee quisquam prius promt state subsicripsit, quam quingenties sestertium ad perager auream domum. Si igitur Otho quingenties sestertium, id duodecies centena dc quinquaginta millia aureorum nostrorum attribuit ad peragendam domum auream, quanti opus ipsum antea factum aestimamus t Nam nihil desulue operi ex eo appareto, quod idem in Nerone, inquit: Ummodi domum eum absolutam do incaret, hactenus comprobauit, ut diceret quasi hominem tandems
habitare coepisse. Quingenties i tur sestertium subselli sita Othonem intelligimus ad appendicem quandam domus iacui, dam, vel operis expolitionem. Plinius tib. XXXVI. Nero I-peii theatrum operuit auro in Onam diem quo Tiridati regi Aristia μstenderet, V quota pars ea apparat tu fuit aurea domus ambientis em Tacitus lib. XVII. de Galba loquens: Bis es vicies milliessisterii meritum donationiriti Nero eoderat, appellari Mulos iussit, decuma paris liber et ' ἴι. . sit ii 'quemque eorum relicta. At istis vix decuma st per portis. ira E is ης - actioni triginta Equiter Rom. praepositi. Igillusi Neros. . quatuordecim annis quibus in imperio fuit, bis 8c vicies millies sestertium donationibus effudit, id est, quingenties di quinquis gies centena millia aureorum nostrorum, di auream domum extruxit, cum interim in omni parte vitae prodigos omneis minrasset: quid existimabimus de opustentia imperii e De eo PM., ib. XII. ita inquit: Periti rerum astruxerunt non serre thuris istantum annuo fictu Arabiam, quantum Nero princeps nouissu Panea cae- Mmo pompae suae die concremauit; ubi Posis ea legendum puto ride cuius morte Tacitus lib. XVI. Post finem ludicri Poppeamose,item obiit sortuita mariti iracundia, a quo grauida ima cinis afflicta est. Corpus non igni abolitum, ut Romanus m , regum externorum consuetudine dissertum, odoribus conditur, ,,tumuloque Iuliorum infertur; ductae tamen publicae exeFiae. De hac Poppea Plin. lib. XXXIII, ita inquit: Vasa coquinaria
nex argento Caluus orator fieri queritur, ac nos carrucas ex asin Penea lu- MFento caelare inuenimus. Nostra quoque aetate Poppea comisiunx Neronis principis delicatioribus iumentis suis soleas ex am
446쪽
PARTIBVS EIVS , LIB. IV., o quoque induere selebat. Idem lib.-Poppea Ocrte Domi
istii Neronis coniunx asinas quingentas saetas per omnia secum trahens, balnearum etiam solio totum corpus illo lasse macera--ba extendi quoque cutem credens, ' Eusebius in chronicis, Scorosius septimo bist. autores sunt Neronem senatum Rom. coegisse ad conferendum sibi annuum centies sestertium ad tole-- , Irandas expensas imperatorias, hoc est aere nostro ducena quinquagena millia aureorum, id quod post mortem Senecae factum ης. fuit, um iam deterior fieri non posset Nero, dc ad summum nequitiae & improbitatis peruenisset. Post Neronem Vitellius prin. nceps successit: de quo ita scribit Tranquillus: Sed vel praeci-ripue luxuriae saeuitiaeque deditus, epulas trifariam semper, in terdum quadrifariam dispertiebat, in ientacula.& prandia, & cae-rinas, commessationesque facile omnibus sufficiens vomitandi ,,consuetudine. Indicinat autem aliud alii eadem die: nec cuuisquam minus singuli apparatus quadringenis millibus consti-α-,no,i.,terunt. Famosissima super caeteras fuit coena ei data aduenti- tia a fratre, in qua duo millia lectissimorum piscium, septem Hauium apposita traduntur. Hanc quoque exuperauit ipse de dicatione patiuae, quam ob immensam magnitudinem clypeum ,,Mineruae, id est, aegida polluchi dictitabat. In hac Scarorumniocinora, Phasianorum ec pauonum cerebella, linguas Phoeni-ricopterum, Muraenarum lacies a Carpathia usque, fretoque Hi., Sspaniae petitarum commiscuit, Hactenus Tranquillus. Equidem nihil maius dici aut excogitari in luxuria posse video, nisi margaritarum liquetia tarum haustus. Iamprimum pauones vidimus Varronis tempore quinquagenis denariis venaleis, id est, quinis aureis nostris, quorum cerebellis patina illa constabat , ut iocinoribus Scarorum, de quibus Plin. M. Iae ita inquit: .
Scaro datur principarati, qui solvi piscium dicitur ruminare, heriusque vesci, non aliis piscibiu, mari Carpathis maxime frequens ς proxima est his mensa generas duntaxat mustellarum p re paulo post: Ex reliqua nobilitate et gratia maxima est V eopia Mulbi, sicut magnitudo modica.
Ex his verbis apparet Scarum primae autoritatis tuisse apud g neosos homines: qui quanti vendi potuerit, coniicere licet ex
precio Multi qui Claudio principe septem vel octo millibus num-
447쪽
mum emptus fuit ab Asinio, ut alibi dictum est. De Phoenic plero idem Plin. bb. X. Phoenicopteri lingum praecipui saporis
esse Apitius docuit, nepotum omnium altissimus gurges. Membibro tricesimoquinto: Atque ut luxu quoque aptoritas contingatmpa mani Mfiglinis, tripatinum, inquit Fenestella, appellabatur summac Nonarum lautitia ; una erat muraenarum, altera luporum , tertias omyxonis piscis, inclinatis iam scilicet moribus. Nam nos cum Fatina unam Hsopi tragoediarum histrionis in fiatiam auium dicere. ismus sestertiis sexcentis stetisse, non dubito indignatos legentes.
'i ., At Hercules Vitellius in principatu suo Cta sestertiis condi
sepatinam, cui faciendae fornax in campis aedificata erat, 'quoni. t Aam eo peruenit luxuria, ut etiam fictilia plurist constent quam. ,,Murrina. Propter hanc Mutianus altero consulatu suo in comisquestione exprobrauit pontinarum paludes Vitellio, memor isnon illa foediore, cuius veneno Aspremiti reo Cassius Seuenisa ocusator obiiciebat interiisse centum triginta eonuiuas a Sihata: verba vere leguntur, patina illa fictilis ducentis sestertii H erinon minoris quam quinque millibus aureorum nostrorumco
stitit, propter quod Plinius dixit pluris fictilia constare q Murrina , quorum precia Plinius magna ponit lib. XXXVII. Sed quonam modo fieri potuerit, ut patina fietilli t-ti ciun terit, mire rationem nequeo, nec ipse Plinius hoe significaremihi videtur, cum prius dixerit sopi patinam sexcentis sestertiis stetisse. Patinam enim pro ferculo posuisse notum est ex Drab decimi, qui a nobis diligenter ut spero explicatus est de centum auiculis humano sermone canoris , senis millibus emptis. a i - Sed rursus si Plinius de ferculo intellexst, quonam pacto Plinio non ineptus erit, qui post sexcenta sestertia, ducenta sestertia dixit φ eum maius aliquid omnino & mirabilius dicere vellet nul plane quis ex verbis eius intelligere potest. Cum hic me scrupulus anxium olim habuisset, libros antimos adii, in quibus decetis lasentis pro ducentis Aesertiis legitur, quod nec ipsum saeuit utpote quod sextam tantum partem ad ducenta sestertia adde- jet, it alioqui nunquam Plinius de antiqui de rebus Romanis per talenta locuti sunt, licet in antiquis quibusdam codicibus Phini
mendose sape legatur hoc ve*bum in uic pug rerum LMma
448쪽
rum. ouare ex vetustissimo exemplari decisis stertium lago,quod
addit quadringenta sestertia ad patinam Tlapi, id ei , 3ureoru - - aιι decem millia. Condidit autem pro commeolus eses autor tibia , .n telligo. Quod autem sequitur, sic lego: Propter ham Mutianus duexpuria, alica constitu μα in concione exprobrauit patinarum paludes Pitellii gHι M.' memoriae, non illa foediore, ciuis veneno Ab renati reo Cassius S erua
etc. hoc sensu, ut non fit foedior illa patina in qua venenum datum est tot conuiuis. Patinarum autem paludes figurate dόctum est allusione Pontinae paludis, cum patina ipsa etiam fictilis es.set di lutea: de qua Plinius bb. III. A Circeis palim Pontina est,quemticum XXVI. urbium fuisse Mutianus ieri. confiul prodidit. Is est autem Mutianus cuius mentio crebra est apud Tacitum, qui Uespasianum ad capessendum imperium hortatus est: quem intel- ligimus ex verbis Plinii Vitellio supplicio affecto, pro concione aliquando conuitiis incessisse tempora Vitellii ob luxum perdi. tissimum: vel alias conquerendo exprobrasse patinae foeditatem, . si conquestione Iegatur. Tacitus de luxu fitellis loquens bb. taxis
XVII. Ipse ratus si praesentibus frueretur, nec in longim con=Itans, novies millies sestertium paucusimis mensibus interuertisse creditur. Novio ma Hanc ego summam non minorem ducenties vicies quinquies heimcr- centenis millibus esse .dico. Octauo autem mense imperii sus exeris sitis ab eo desciscere carperunt. Paucos igitur menses Tacitus 3 octo menses appellauit. Hic facere non potui quin maioris etiam luxuriae exempli Vitelliana patina reminiscerer, tametsi .ia non qu aeterem, id erit ex Tranquillo in Nerone deterrimorun ,
omnium principum facinorosissimo, quo loco enim de luxu
eius epulari loquitur: Indicebat, inquit, es familiaribus canas, ouarum uni mellisa quadragies sestertium constiterunt. Ego mel-dent.
litorum appellatione mellita dulciora fercula intelligo, quae vltimis mensis apponuntur, ut hodie saccharati missus epularum a pistore dulciario, di omnia quae bellariorum nomine contine tur, & saccharei operis strues in adiicialibus coenis atque nuptiao ibus. quae in lancibus argenteis ad ostentationem traducuntur, P, magis ut delibentur interdum, quam ut efitentur. Haec si cenistenis millibus aureorum nostrorum aestimantur, quanti caen
449쪽
quod sequitur, nesci'. Seneca libro de Conset hora Mmatrem fluam ita inquit de Caligula loquens, C. CUM AE et His
mihi videtur rerum natura ediailse ut ostenderet quid summa fortuna posent, centies sestertio caemittat τηο-- . adtinus ingemo, wx tamen νnuenit quo modo tr-- ρυ----
tum una coena fieret. Quibus verbis apparet centies isesen, id immensam esse pecuniam, & quae de Cleopatrae unione ex Plinio, non vanitate commentitia a nobis aucta, sed modi . aestimatum eius precium, id quod in omnia pene in prodita valet. Maiora sunt ista omnia nostrae aetatis de Vitellii helluatione ita inquit Iosephus libro V. de bestio tomenses ac diss quinque potitu. imperiti iugulatur in medi. - quem si vivere diutius conrigum, eius luxuriae saris essensis istis potuisset. Vitellio successit Vespasianus Augustus,mbis is es sub Galba vectigalia reuocauit: noua S grauia addid Lim i pectigali με etiam auxit, &prouinciis nonnullis duplicauit: Mare elinq* g nulli auatissimum esse tradiderunt,sunt contra qui OInne: - , quit Tranquilluso ad manubias & rapinas necessitate summa aerarii fiscique inopia, de qua testificatus sit mitio 'principatus, professus quadringenties millies opus , b. stare posset, quod verisimilius Videtur, quando tis optime usus est, in omne genus hominum quippe qui expleuerit censum senatorium, S Conlata , , 6.
quingenis sestertium millibus annuis sultentaverit, artes vel maxime lauerit, primusque e fisco Latinis M.f.hd, rhetoribus annua centena Constituerit. Caeterum quadri n. tia 'i ιὰ ties millies maiorem summam esse video, quam ut Use,si res φθa- sperauerit quantauis parsimonia aut tributorum exactionem. A 'i- ligi posse, ne inueniri quidem fortasse, si & publicae &' rum pecuniae in unum locum conserantur, quare pro quia i uadragi- genties, quadragies legendum esse videtur, &sc quidem . ma erit summa earum quas adhuc diximus, id est millies cen tena millia aureorum coronatorum. Ultra enim hanc sumin i
nec ludicra quidem vota hominum procedere solent, immensum quid, maiusque omm auri conceptaculo exp- contendant. Sed sortasse elemile hoc faciunt
450쪽
ie pix us. Reliqua enim monuis is modi sunt, ut ex iis certum nul-ufioivis huius rei colligere posse- . vicesima de geme quadam Ponti druti rinis in tributa Romanis minet, mel qu ali, dictum unum Plinii addemus, udiauimus ne id praeteriisse vitio mihi hiis autor Ebro XII. δε felicisara Ara se loquens, Mema MLita inqtiit r- abia etiam nunc feliciis mare est. Exido nam
e minimaque notasione millies centena millia ,
exhauriente India; e recei remittense qua apud nos centuplicato verineant. Ex ho m locorum collatione dicere possemus millies
tarumque, .non quotannis huingentesima pars pe. niae transportaretiar ex bis prouinciis quae Romanae ditionilabsunt. Ego autem fiunc locum corruptum esse puto, nam in vetustissimo exemplari, non qmvento ismed D L. legimus, di alioquin particula hic, omnino hoc loco absurde sita est, quare sic Plinium scripsisse puto: nullo anno minu. II S. quingenties im- ptiis. perii nostri ex Ariente India, licet libro duodecimo Psimus millies ρ- stertium dixerit, geminata summa. Alioquin quonam modo Plinius inire rationem potuisset quingentesima imperii Romani non video, ne si breuiarium quidem censuale omnium prouinciarum vidisset. Hactentis de Romanis opibus. Redeamus Persa ad Persicas. Diximus supra quanta essent tributa Persarum . auri argentique Darii Histaspis tempore, praeter caeteras obuenticinos muris S aromatum. Praesecturas autem Parthorum sic
enim postea Persae appellati sunt Plinius decem di octo esse dixit, his verbis his. VI. Retna Parthorum duodeuigimi Νηι omia, ita