장음표시 사용
751쪽
PARTI B. EIUS L Id. V. 1 mihi subiit, quod homines ipse queribundos identidem memine.
ram, eas res aetate nostra Franciae contigisse, quae gentem bello
paceque clarissimam, in ordinem degenerum secordiumque populorum coegisse videbantur: siue id culpa unius contigit, siue Diali inclinatione rerum. Atqui maior esse nulla potuit indi. gnitas, quam summa nobilitate di doctrina a gubernaculis inclytae gentis deiectis, quasi flosculis regiae coronae decussis, homines
haud clara sorte natalium ortos, summa, infima media in potestate h.ibere, qui nec ius nec fas nec aequum bonumque nossent, nec bonis aquisque omnino bene cuperent, triaque tantum illa
verba fari possent, do, dico, addico: quum regni opulentissimi bona, quibus collibitum esset ita dilargirentur, ut sibi necessitudinibusque suis bellissimum quicque reciperent, reliqua praecerperent. Unde contigisse videmus, ut in gurgustiis quidam nati mducatique, domos ac stirpes architectati sint grandiorum penatium aemulas: quae triduo excitatae, publicoque dispendio expin uer litae, haud scio an mox collapsurae sint, si summus tandem in membranin caelestes roxerit, ut est in Graecorum prouerbio est, si merita cuiusque ex actis diuinitatis Sc commentariis supernis recognouerit. Nuper autem quum res nostrae in eo sere statu essent, proli suprema prouidentia, quodnam nobis documentum tuae potentiae, fluxaeque felicitatis dedisti l Nam quum haec postrema simul scriberentur a nobis, simul liber sub praelis impressorum supra dimidiam partem exactus esset, ecce calendis lanuariis sublato rege Ludovico cuius utinam cum manibus Deus, D, iketu gratiose dc clementer egerit tanta uno die mutatio rerum iacta, ut qui prius digito coelum attingete posse sperabant,protinus hu δερ- mi. mi Drpere, demis que animo viderentur, nec funebribus lacrymis ut assolet sed veris & intus obortis lugere dc deplorare, vsqueadeo occasus ille multis salubris ut quidem nunc spes est v niuersorum 2 paucis esse maleficus 6c noxius visus est, sideratos esse diceres , qui ante triduum omnia ad secum fortuna trahebant, ut sere est solenne in vicissitudine huiuscemodi rerum. In
uniuersum auic miserat habitus animorum lc vultuum, diuturnus ut sordes rei p. excussas esse crederes, ut in luctu hilaria sane sestIua celebrare .videremur. Secutus est unus ec alter dies per
752쪽
έ et G. BV D. DE ASSE ET munificentiam S benignitatem transacti iam diu desuetas, quum rex nouus idem primus Franciscus, sed regere iam diu eruditus, ac populo charistimus, tyrocinium regni faciem, ingenii sui spe.
cimen ordinibus praeberet salutatum coeuntibus. In quo lic pirorum auspicatu, quum ipse intentissime obseruarem, verba multa audiui seliciter ominosa, signaqtie adnotaui: quae si ratum nobis auspicium non faciant ad id quod publica vice optamus &speramus, non video quid posthac mentes humanae augurari deis beant, aut quando nobiscum prouidentia in gratiam reditura sit. Certe in funere tripudium solistimum fuit,ec sesta frons thip. quicquid inde praesagiendum fuit. Nam & ante triduum sulmen laeuum per totam prope Franciam extiterat , quod ante nemo meminerat eo tempore ne in uno quidem loco accidisse: Omninoque ea tunc hominum constans erat opinio, hasimus e piata nostra esse peccata, Francicique regni maiestatem sim g nio restitutam. Post id prodigium una di altera nox intric mrat: venit ad me homoniihi ec assinitate coniunctus te amieitia summa deuinctus, Franciscus Deloinus, regius consiliator in prima di honoratissima decuria curia centenariae, intex primos Iurisconsultorum his S litetis di studiis maxime & fauens et in umbens. Is quum me in hoc opere valde intentum ossendisset, citus finem urgebam, ne impressores opus accelerantes mitu anteis uerterent, institit mecum hac de re contendere, non tam quod a me ea de redissentiret, ut postea intellexi, quam ut mecum disserendo, ab nimia me auocaret scribe'di contentione, incaluerat enim mihi animus praesentium tunc rerum indignitate meditam da,tum velut proludens, quum pone stans vidisset quae scribebam: ,,Ohe, inquit, odiose facis atque refractarie, qui tempori di sor--tunae animum accommodare non labores. Quid enim tanto. ,pere studium hoc sapientiae aut liberalis omnino doctrin e hosculare, quod frigere nunc in aula tu quereris. ignorantiaep introna 3 Inania enim nunc nomina videmus doctrinae et virtutis algere, & studia literarum damnosa amantibus sui esse. : Quid mirum i inquam, quum N ea quae de superis inserisque tradumtur, quaeque tot sacris monumentis, tot oraculis, tot sanctarum
animarum elogiis co*estata sunt, vix tertius quisque istorum
753쪽
non argumenta tantum dramatica esse putet, si quidem hominum mentes ex habitu gestuque serioso, non ex sermone tantum specioso aestimentur: tantum abest ut huius temporis aula d ctrinae dc virtutis amore teneatur. Tum ille coin igitur Bu--daee utilitati consulis yeorumque exemplis admoneris, qui ma gno aetatis pleiquedispendioingenium atque animum literarum,Hudio exciaendum censuerunti praesertim quum tu ipse clami-,tes Gallica ingenia stare in hac scena non posme , nisi alios hella. Hen ν δι- nodicas sic enim, ut arbitror, appellatis ingeniorum iudices , , Fra cla nosti an acta sit, An tu alite censes, inquam, qui scias quosdam rerum arbitios, nostratium t minum ingenia laudare non solere nisi more lascinantium t a quibus cum beneficii loco peteretus visioguis tantum fauerent, ut quondam selebat in D. Wis Harpocrates: non satis illi quidem habuerunt, quos meritos non nescit ent,testimonio suo fraudasse nisi etiam eos premerent,oimtissime. Quando igitur, inquit , manis studiorum messis,in ctenus' decoxit in Fra sicia, dc nunc maxime ingeniorum tis,fistia octos esse tibi fiugi perdus videtur, quin aliud interim consilium ριν-., ipsie capi, e re natat di a studiorum cultu damnosaque obser-,aianua ad c nos mores huic aetati placenteis contentionem ,
isistam anima cum omni instrumen t0. atque ornamento eius
transfers ἶ Sane veris,inquam, quasi liberum sit & integrum ani-mψMineruae aut orato iam quinque di viginti stipendiis, abrupto nunc menti Simpetu,& pene praecipiti, ad Iunonis transire praesidia, positaque Octrina dc philologorum candida, in candida
protinus ambitus S petitorum videri: hocne est decori it honestatis rationem habere ἶ otiamsi eo cultu permultos omni arte aeneultate liberali desereos, ad horrea Vsque summa videmus eo-piosos esse factos. Quidni est 3 anquit ille, Sero Phrage viuna:
Omnis Aristinum decuit color, res.
Vadeant,inquam, illa inter eos qui ad rem faciendam attentiores esse solent magisque quam nos, solertes: ego Aristippeos istos vel sicolores non probo. Quotus enim quisque honestatis Ecconstantiae studiosorum faceret, ut in quibus partibus consectandis militareis annos, di venientem Vita partem Vigentemq; conuiuisset, eatum postea partium causam, hominum aut temporum.. b. s 3 ini.
754쪽
i nimiae aieti Quid si igitur in
men versari libentius atque praesentius existimaret , mtum ille cum fortuna in diuersa praesidia transiret fortuna humanarum rerum arbitra, maiora illic supplementa N
Iis, aut quiuis bonorum & graulum, inter Autolycos riari, qui comitum turba clientumque lautorum stipatu nos sum. mouent. quam inter destitutos Aristides censeri, qui composita et insonti fortuna acquiescunt Τ Equidem quod , nec Aristippeum placitum versabilis philosophiae atque alium utilitatis causa subinde me faciam, Heri id modestia possim it constantia: quod quemadmodum heri possit, non video:nec Pythagoricam illam ut repente alium me quam literarum amantem esse velim . aut nunZanthropolatres esse possim, qui prius rim. Nec enim Vertumno tam benigno natus sum, ut ab hoc Tae instituto,quod certa ratione ac meditata probaui, ad aliud ab eo diuersissimum transeam : nec si esse id mihi sinent ii qui sciunt summis illis Aristippeis Democris
Gesasinum me peresse volutio. . Sed io, inquit, H, ita rationem istam tuam subducas retinendi literaram amoria, isne ad manticam quod aiunt res tibi reditur L cam autem ' An putas prouidentiam tantum de philosophia per tunae quam Uitae instituendae atque degendae magis Mam nobis dedit, ut ad inopiam subsidiorum vitae possit ' Nihil agis mi Francisce, etiam si magna tua apud omnel toritas, aps1 me maxima semper tat. Neque enim quod imbi inconsiliis grauissimi viritidemque doctissimi factitant. Omtuam saepe sententiam transeant, doctrinae id eximiae N existit -tioni tricentes, id ego nunc imitabor in hac controuersia, quae in meo magis soro quam in tuo disceptatur. I mprimum
Der iisdem praecentoribus hortamenta canentur In
755쪽
nos prorsus destituit, non continuo est cur vela processus huius literarii sinamus ipsittaaccescere, quae Fauonio spei bonae in portuna quendam certum & hospitalem consilii fixi ac meditati seruntur : deinde id quod rei caput est 3 cum omneis opes nostras,omneis spes & copias non in aedem Saturni, sed in arcem Mine
uae coniecisse nos meminerimus, quid est quamobrem magnopere angamur, ne in dispendium tandem locularium studiorum cursus exeat i mirum vero quin in compendium quaestumque luculentum. Atqui ego praeclarum esse puto, ne strigmenta quidem clarissimi certaminis seruare voluisse, nedum oleum di o peram nos doleam in eo perdidisse: tantum abest ut locularia ista commoda respiciam de est diuina benignitate unde studiosam aetatem tolerare possimus, non modo ex horto, sed etiam e macello. Sed fac este improbiorem fortunam, quid tum i subsidium rei familiaris a parsimonia non sordida aut pudenda, sed honestaec liberali petemus, hoc enim praestabilius A putamus, quamvisortunatorum fastui philo platae nunc alumni lenocinari sustineant. Equidem ex literarum studio didici philosophiam sus.
fugium esse tutissimum atque an uenissimum inter optimam con scientiam destitutis,&iniquissimam fortunam, habet enim, habet inquam illa tolerantiam aequanimitate conditam pro a nodi-rio calamitatum. Hic amor.haec amoena nobis mansio, hoc studium incundissimum, quam prudenter a nobis susceptum , nunc non disputo, quando istis lucri petis approbare id nequeo, constanter quidem certe di obnixe retentum. Mirum vero ut nunc ex aequo tecum procul ab arbitris S familiariter agam) nisi tu ali. quo ambitionis illicio captus es. qui hoc mihi coiisilium serum &indecorum asseras: quanquam aliud seri fortasse vitae tuae ratio. quae in celebritate summorum virorum versans, di ostentationi necessario subseruiens, libera prorsus esse di intacta ab ambitione non potest: ad quam alioquin quoque proclivum esse te animadvertisse videor, natura magis quam iudicio. quare mea quidem causa licet de hoc negotio ita utramq: ut aiunt θ ut conquiescas: facilior autem hac de re ratio est cum iis qui doctrinam S literariam peritiam quaestui passim habendam esse censent, nam ego amidio philosoplici honoratium sortasse esie petendum,non idem
756쪽
operat precium duco, si tamen ipsa per sese non satis putatur eise. Est enim, est huiuscemodi philosophia, multa ut in ea plerumq; desiderentur, sed pauca flagitentur. In quo vitae instituto, minimo iure fortunae bona nostra possidem ijs , S decessionis diem
cessisse e provincia a Deo nobis iniuncta nunquam non existima. mus: aequitas autem animi, di mens paucis contenta. reliquique assectus animi, comites philosophiae, in quo alio vitae genere aeque inueniuntur Super omnia est obfirmata semper ratio aduersus supremam necessitatem, animique praesentia excubans ad o, ι eundum aequanimiter vadimonium mortis. Philosophiam sem.
per vocamus non vanam, non tumidam, non disputationibus t rum naturalium elatam commentatricem, non mantica ec squa,
lore insignem, ac sese populo venditantem: sed sapientiae illum amorem, quem Graeci uranoscopum dicunt, quasi in coelum semper arretium, earum rerum indagatorem, quae non persuasione gentium a maioribus tradita, non commentis ic speculaminibus humanarum mentium constant, sed quae elogiis diuinis& oraculis testata sunt, huminum captum excedentibus. Ut autem qui peregre proficiscuntur, quum ad urbes aliquas sermone homi num celAratas venerunt, eos quos appellant xenagogos adhibent, qui eos ad loca urbium earum memorabilia deducant, resque visendas cuiusque loci demonstrent, quo modo hodie V netiis urbe inclyta factitari videmus quotus enim quisque id non facit eorum peregrinorum qui cognitionis cupidi, succisiuas horas rebus agendis detrahunt sic homines in hac vita peregrinanteis, studio literarum uti decet quasi quodam xenagogo, si iis quidem ipsi natalibus orti sint, aut alias idonei qui eas res visanti dispeculentur, quae cognitu quam maxime dignae existimantur. Quanquam huiusmodi institutio, quam antiqui liberalem ideo appellauerunt , quod&ciues ciuiliores, & homines humaniores facit, ad vitam istam valet quasi peregre transigendam hilarius S commodius philosophia autem illa sublimi peta quam ob id docti di pii viri uranophrontem vocaverunt in non modo xenagogos, sed etiam eo amplius. psychagogos Christianis esse solet, eius enim studium animas a cogitatione rerum sub statum cadentium concretarumque abducta ad sublimiui coelestium
757쪽
PARTIS. EIUS LIB. U. rerum speculationem subvehit, mirificisque eius studii illecto
mentis eo tandem perducit, quo animae suapte natura & conditi ne vergunt. Hoc unum studium soli Deo se probat, nec ut alia studia literarum populose venditat. Agedum Francisce, compone nunc cum hac tranquillitate vitae aulicam turbulentiam, istorumque beatorum obnoxiam obseruantiam, ad quam tu me hortaris: dc aude quamuis argutus oc disertus, unum ultra ver-hum addere. Iam primum quandoquidem tu mihi ut dicitur, bilem concalefecisti in in illa convenarum ciuitate, vel apolidum iapotius, qui sine lare, sine sedibus vivunt; quonam tandem pacto lora Ap. recte vita institui potest i nisi vero componi rite penates possunt, ec vitae ratio recte atque ordine in eo loco constitui, ubi colluuies ambitionis. cupiditatis, simulationis, imposturae, curiositatis deis latoriae, fraudis veteratoriae, inuidiae fascinatoriae, superbiae litanicae, fastus denique de impotentissimae insolentiae, diuersorium
habet, ic commune conuenticulum: ubi nunquam supremis curis locutus est, nunquam rebus vltimis consulere vacat, in aeteris riumque prospicere. Visendus vero conuentus, in quo stropharum opifices. noxiarum rerum ut vocantur spintriae, nec dicem
di censendique artifices, nec iusti iniustique prudentes, primas saepe it secundas summa indignitate serunt. Hic est enim aulicarum
rerum status, aut certe fuit memoria nostra, ut est opinio con
stans inter prudentiores: qui quamdiu futurus sit, in manu est prouidentiae. Ecquis est autem honestatis amans, & compositae vitae, qui non modo sine molestia, sed etiam sine rubore possit in eo comitatu videri, in quo omnium sententiis iii moris est in potentiorum laudem, dignorum iuxta indignorumqueὶ in quo rumorum aucupes, criminum consarcinatores, ausae temerariae ca- Criminaptatores, assentandi artifices, blanditiarum magis quam eloquen aulici co4tiae gnari, in omnem obsequendi necessitatem l se industriamque suam potentiae venditantes, diuini culius vel nescii vel negligentes, hominum viventiam inter diuos relatores: ossicios & comes, atque etiam eleg antes acresque esse dicuntur: veritatis autem tenaces, curam honestatis atque integritatis antiquissimam habentes, liberalioris institutionis retinentes, pudori in primis consu- .landum esse atque existimationi ducentes, aut rustici, aut tardi, Titi aut
758쪽
aut socordes iudicantur φ Quis enim aut edictorum coelestium, iprudens, aut interdictorum metuens, non prorsus ineptire inter aulicos semper visus est, aut etiam delirare ' Quare in eo licentia S erroris gurgite demersi, nee in coelum postea suspiciunt, nee unquam inde ita existunt, ut emersisse videantur, id quod clarissimis quotidie exemplis innotescit. M Prorsus quidem linquit, ille si ita in ambitum di fastum sese ingurgitarint, ut regressus,,ipsis ad vitam ciuilem postea liber non sit, aut sui obliti sint: cu-hisiusmodi nonnullos helluones honoris S pecuniae nouimus, quorum hians perditaque cupiditas quaerendo intenditur. At , ivero liberaliter homines instituti,dc literarum sta .lio perpoliti, certos cuiusque rei nia meros esse sciunt, intra quos tantum in , Lueri modestia dictitante didicerunt. Tibi vero Guliela e eo . ,,facilitis ansam cupiditatis atque ambitionis porrigo, quod te in irire sere nulla immodicum animaduerti, praterquam in literarum, ,studio, a quo nec rei unquam familiari iactura reuocari, nec va- c letudinis incommodae taedio potuisti. Vidi enim te & miseriatus sum annos plus septem ita infirma valetudine, ut Mut Di riscuri alternis vivus mortuusque viderere. Itaque libentius teriineum ut ita dicam campum immitto. in quo te longius t istiusque non exspatiatiarum scio, idque maxime ut istam a/hil vilogiam amicam tuam & sedulam contubernalem crimine m rigno liberes Scio enim medicos amicosque mulctam saepe tu tibi capitalem interminatos, nisi eius amore prope dixerim ins iano, interdiceres tibi primo quoque tempore, qui te lenta taberi exugere exesseque compertus est. Quamdiu enim quam hanc
sceminae mihi affinis se dileme pellicem in thalamo S geniali ,,anterdum lecto retines 3 Quam usque adeo deperire videris o .,coniugum omnium Virorumque ingratissime atque invenustis-issime, ut non uxoris blanditiis , non suauirs eam unquam ,,habueris :etsi tot te illa pignoribus perquam tibi charis vinctum tenet Seobstrictum, quippe quae bis trium te liberorum ture de- . Dcennio reddiderit, auctum dc ornatum, cum etiam alioqui ti- . hi sit e sentΡntia. Illi vero tibi saepe commentanti aures obtunodunt iucundo quiritatu, unica cum sorore lusitantes , puerilite
isque supplositantes tripudio quodam veluti selistimo. Quid si
759쪽
- igitur, inquam, moderationis fianos in illa vitae licentia momo derim, atque inter indomitos illos hominum affectus, philosophiae iugum proterue excusserim, num tu praesto eris auriga cum
voles, qui mihi moderere ' Sed fac me tecum sentire,&in hac re quoque autore te, ut in plerisque aliis, uti velle: qui fieri tandem id posse putas, ut qui moribus municipalibus non modo imbutus est, sed etiam in iis ita callum obduxit, adeo contraxit habitum, plane ut fingi denuo aut reformari non possit, qui etiam ut inpre-
uerbio est vernaculo, iam maduit, et contractus est: is ut ad aulicos ritus nunc afformare sese, aut certe assimulare ementiriqiae aulicum hominem possit 'Hoc enim perinde esse puto, atque si me natura verecundum , iubeas exuto statim pudore frontem
acriter persticare ad summam impudentiam, quod quemadmodum tueri possis, ipse certe non video, praesertim qui me a teneris c quod aiunt unguiculis noueris. Verum esto, frontem quoquo modo perfricare potero retiamne sermonem ita affingere, ut fronti iam duriori sermo quoque adulterinus commentitiusque subseruiat i Haec aliis quam prona sint nescio, mihi certe habitus illos gestusque deflexus corporis sermonisque non tenenti, nec alioquin etiam gnaro figuratae istius aulicaeque urbanitatis, si quando inter illos Logodaedalos loquor aut flexiloquos, identidem soloecismum admittere contingit, etiamsi lepidus esse aut disertus loquitando mediter, non enim numeros assequi possum aulicae istius elegantiae, quae suam quandam palaestram habet, annitiersaria mutatione menstruaque euariantem : sine cuius peritia moueri, aut proloqui nemo non inconcinne potest, risumques ut opinor γ in circulis ciere. Iam vero vestem illam ancipitem, aulico utique homini penula magis necessariam, an tu habilem
esse censes philosophiae alumnis 3 Quid i cothurnis illis aulicis
quemadmodum pares esse possumus Z Theramenes illos a te imtelligi volo, qui ita temperare officia, ita iura amicitiae interpretari nouerunt, ut inter simultates exercenteis insi utrinque gratiam summam ineant, quum neutris plenum germanumque Osficium exhibeant. Haec & alia permulta eius institutionis documenta, quum nec tenere satis possim, ingenii sortasse refractario.
li vitio, nec in ore sedeant Romanae assesio mancipatoque facun- Titi a diae,
760쪽
7oo G. BV D. DE ASSE ET diae, per me licet ut alii natura sciti & elegantes, illustreis se &bea tos faciant in vita tenebricosa: me vero lubentem curia illa nunquam tenebit, quum etiamsi maxime cupiam, ne longo quidem usu suum facere di perpetuum possit. Sin ic ut imperare mihi possim istos Fortisfortunae consiliatores colere, stipare, & eorum fastidia perpeti neque enim aut turpe esse credo eos homines obseruare, quibus apud principem gratia flagrare splendereque contigit, si non eosdem ad populum dc ordines infamia atque uidia flagrare videamus: nec ita me hebeti ingenio esse puto, ut non id efficiam, si velim, quod omnibus obuium est & pronum ut igitur istos beatores hominum liberali quadam obseruantia prosequi possim, non tamen eorum riualis esse velim. ut eam quoque vitam adamem,quam ipsi consertis ut dicitur) manibus a plexantur, siquidem ut est hodie dc plerumque aulicarum rerum status ic facies, vix tertius quisque hominum rationem habere
συνia auli. fiaturae vitae atq;aeternae videtur.Usqueadeo vaesanus ille amor h e c)rri norum Sc diuitiarum, excordes homines immemoresque reddit.,,Prorsus certe cinquit ille si quidem est nimius. tibi enim hae de
iste assentior, ut meministi sirpe me tecum diiputare solitum, et enim cum in corde hominis religioni nostrae auspicato initiati, persidere amor rerum diuinarum debeat, atque etiam Deus ipse ,,humanae animae sponsus quasi in thalamo. sic in corde cum p ,,cta sibi anima acquiescere hoe enim poscit Christiani hominis ,,sacramentum in prima lustratione susceptum is certe cor ha.
ribere non videtur, qui mentem ad captum rerum coelestium n ,,tam, ac Dei consortium, ad commoda sortunae se externa ita ,,tranSseri,ut nunquam apud Deum, ac ne apud hominem qui- ,dem ipsu in homo esse videatur, id est, sua negotia Sc propria ,,aternaque curare, sed alias res Egere, de externis ut antiquiori-isbus praecipue laborare. Etenim scelerati illi spiritus. Orci emis-risarii, earum saepe rerum s questres ut videtur θ atque interueri-ritores, qua in aula transiguntur, ambitionis di cupiditatis assta LarisDucu . cctibus velut uncinis cardiulcis corda hominum etiam doctistaismorum e sede lua evellunt, ut exemplis luculentis post memo-oriam tuam meamque cognitum est, adiiciunt enim subdoli in-ostinctores suauitatem quaerendi, voluptatem honores ais