Johannis Seldeni Angli Liber de nummis. In quo antiqua pecunia Romana et Graeca mensuratur pretio eius, quae nunc est in vsu. Huic accedit Bibliotheca nummaria, sive Elenchus auctorum, qui de antiquis numismatibus, Hebraeis, Graecis, Romanis; nec non

731쪽

mysteriis arcebantur ut indignae ac proianae. Hic est qui classico m--- praedicandae veritatis edi m alterius natalis in Asia &ram strenue dc sublimiter , quam clare atque exaudibiliter promulgauit, ut qui mundi aut daemonis mancipio haereditario te.

nebantur, velut altero matris enisu ingenui nascerentur , priscaque noxa soluti. Quid ille liber unus Euangelii Ioannis nomne sacrarium pene totum veritatis continet ' Hla est ille seruus domini receptilius, qui sapientiae ipsi super cinnam inciambens. haustam diuino numine sapientiam, inenarrabili litallo posterutati tradidit. Eiusdem Agoealypsin, id est annales rerum nonis dum gestarum, quid aliud quam Parcarum commentaria esse censeas Illic enim effusi vaticinia omnem seriem fatorum omnia prouidentia calendaria in posterum continent, etiamsi indipo ut aiunt θ coniectore indkent. Iob autem alumnus ille sapientiae, institutionem sacrorum continet athletarum: qui liber unus dramaticus veluti spectaculum quoddam visendum est, philas, Phus consummatus di absolutus edens specimen sui. In eo sol tuna plagis multiplicibus saeuiens, aequanimitas nusquam instanti

urgentique aduerseriae manus dans ae succumbens, velut in cam-Po tolerantiae dc adversitatis, infestissime committuntur. Quo enagone tandem aequus animus velut hieronices, certaminis victor vere sacri, agonometae Dei iudicio meruisse praemium pronunci tur. Iam libri quinque Mosis ut rem a capite, quod dicitur a cessamus cum sapientiae architecturam, atque opificis naturae primordia , temporis incunabula , vitae tyrocinium continent, rursus lustrationem Olbis, sacrorum cerimoninumque ritus, re Iigionisque natales & pietatis mirifice descriptos: iuris etiam gemitum elementa, legumque fundamenta complectuntur, quibus humani mores diuinitus consormati sunt: tum vero in illis prouidentiam plane est Unoscere , ex altissimo sinu diuinitatis se proferentem, summi etiam boni adipiscendi rationem humano

generi indulgentissime exordientem. Certe quidem Genestos liber historiam quandam admirabilem refert, S aenigmaticam pollicitationem prouidentiae. augustioris cuiusdam fastigii nat lam hominibus, immortalitatemque beatissimam mortalibus

Paetutientis. In his autem istis res arcanae, a profanisque mentibus

732쪽

tibus abhorrentes, ita proditae sunt diuina solertia, ut ad prosopo. poetarum veritatem, figurarum nouitatem , affectuum mitificam a expressionem, accederet sublimitas sententiarum atque sensuum Igemina tergeminaque, diuinis ingeniis interpretum enuclea ida. Super omnia vero est beatae iamiam futura vitae, si sapimus. securitatisque sempiternae , S summo bono acquieturae aestim itio, mitifice illa quidem in iisdem multifariamque, sed e medio sumpto sermoneadumbrata. Tanta spe interim animos tamque cella perlandens ac pignerans,duntaxat fide bona lectitantium, res omneis ut temporarias calcare tantisper despicςreque cog. t. His aliisque sacrosanctae disciplinae monumentis nonnulla enim' praeter prudens, videre est per nebulam captus humani ingenii, quae praemia eos maneant, qui calcatis sortunis temporariis 6ceaducis. in: expectationem lammi boni spes omneis rationes-iqua contulerunt. Sed quum tot ansas certissimae doctrinae nobis dederit prouidentia, mirum est quod sapientiam tenere quasi tu hricam, fluxam, evanidam, non possumus. Quid igitur incauta esse dicamus t utrum quod spes praefervida in diem longiorem sibi stipulari nequit, at sapientia labores S molestias repraesentans, praemia S laetitiam in futurum pollicetur 3 an potius quod acreis sensus ad sensu percepta di concreta, hebetes ad intelligibilia de abstracta nobis natura dediti Primum hoc dico, studii sapientiae fiuctum etiam non aspernandum in hac vita repra sentari. Depinde summi boni expectationi non magis annos quam annum nec dies quam diem, nec horas quam horam cedere, ut vi eueis o praecipitem de abruptum vitae situm summi mali timori atquὸ horrori. Semper etiam nos excubare ipsa sapientia iussit. &as omne momentum diei & noctis, accersentis nos fatis aestolari vadimonium. Ut autem his copiis doctrinae sacrae in epide minis instructis, S tanquam in procinctu stantibus ruis re . non potestates,non diuitiae comparantur aut administrantur: sie omnes animi sensus suapte natura petulantes iccontumaces, sta ad obsequium rationis redietuntur. ut homo pacem dc constan. tiam secum stivare possit: quod summum ipsum este bonivnquum philosophia prisca in uniuertum censuit, tum vero Christus sapientiae autor,parens diconstitutor, eXtremum elogium com

densa siti Tl

733쪽

ta igitur animi alacritate quam strenue, quam constas, ter incum- tas anami.

here ad supradictorum librorum lectionem debemus , & eό amplius ad eorum philosophorum, qui amplis suis disertisque com-

.mentationibus,res figurarum inuolucris conditas, in lucem eius re piis ci arrationibus scriptio nibusque contenderunt Nam

quicquid laboris in literis ot studiis secularibus consumpserimus, eius laboris largissimum fructum in illa lectione demetemus, si ciuidem desecato ut dicitur ingenio,si perpurgata mente, si Ic 'tis denique podibus ad id studium accesserimus. Illud enim literarum inultum, ut rudimentum discendi existimare debemus, hoc ut progressum & fastigium,& quidem ex hoc scientiae sonte perenni atque inexhausto,quamuis magnifica, quamuis copiosa, quamlibet sublimis manare potest oratio,si modo nobis stipendia quidem implere in utroque eorum studio contigerit, in hoc vero

demum praemia sperare operae nauatae & emeritae. Quid autem gentilitia scripta ad intelligentiam sacrosanctae doctrinae cons rant,malo quum aliis , tum divo Hieronymo credi ad magnum tunc oratorem Romanum scribenti, quam mihi hoc arrogare, ut demonstrare nitar. Tum primum autem peruenis e nos ad il- lam euthymiam. philosophiae antiquae ut decantatam,sic incognitam sentiemus animos ut ipsi aiebant humanos beata undique

securitate imbuentem,quum fiducia compertae veritatis, laborum omnium rationem constare nobis intelligimus. Hanc euthy- Etithumia. miam Esaias vates eleganti metaphora fiduciae contubernium ap-- ai-pellauit, in quo animus humanus a rerum humanarum

di commentatione emeritus,rerum coelestium & aeternarum comtemplatione pascitur, delectatur, fruitur, Sed scilicet tot tantasque res non capiunt angustiae cordis humani, nisi curis turbuis lentis vacui,nec alias res agentis. Quantum est autem in ea meditatione istelligere philosophiam ante Christi aduentum velut planum quendam fuisse, vel praestigiatorem ingeniis humanis varie illudentem, cuius Daedalea commenta atheos & voluptarios, aliaque portenta sectarum excitauerunt i id quod Paulus ille ura-nOgnomon assertorque orthodoxiae, testatus est ad Colossenses scribens. Nos igitur germinam plausiphram religiosi adire venerabun-

734쪽

dique debemm,ut a lectionegentilitiorum scriptorum quasi a mimptarii abularum argumentis adsvientia'peritatis fanum semel accessierimm , veluti iuria iamseriose vernantes, senectutem priscae ignorinitia paulatis exuamus, ac nouum quendam es instauratulum hominem libem res induamis. Haec enim una est disciplina humanae naturae magistra , quae hominis gubernacula exculpere stolidis sensibus potest , di intellectui ac menti tenenda porrigere ic modcranda.

etiamsi naturae vi atque imperio appetitus es proreta. Quaret, mines qui non bonis tantum externis, sed etiam aeternis itudent, hoc videre etiam atque etiam oportet, ut quod nautae prudentiores facere dicuntur, ut sacram quandam ancoram ad extremum salutis subsidium habeant: hoc ipsi imitari contendant, contraque turbidiorum affectuum aestus,& iactationes fortunae , lectio. ne sacra velut ancora passim ac semper utantur. Hoc enim reti naculo, ac rationis subsidio , saeuiente tempestate ita nos firmare conuenit, ne transversi in scopulos noxiae alicuius offensae, aut in

vada curarum externarum vento quodam cupiditatis repente rapiamur. Proh Deus immortalis,estne aliquis tam aduersis placi. tis prouidentiae natus, duntaxat eorum qui Palladis sacramento bona fide dixere , qui quum haec animo accurate reputauerit , desultoriamque fortunae vicissitudinem perpenderit , ac vitae humanae breuitatem e non Croesi di Midae diuitias , Tantalique ut aiunt talenta pro nihilo ducenda prae solida philosophantium felicitate iudicet: ec eos qui opum externarum possedione in medio posita, quasique inter homines cupiditate di auaritia praeditos controuersia, ad ultimum vitae diem fortuna disceptante contendunt, non dico de precaria possessone rerum, atque in fortunae mancipio ditioneque posita, sed de asini quod Graeci dicunt θ umbra vel litigare, vel laborare vel se misere afflictare φ Ego vero etiam id quod iidem Graeci in prouerbio dicunt omnes istos thesauros non in cellulis cordis, sed in promptuariis Fortisfortunae dc temeritatis conditos, carbones tandem recte existimanti visum iri contenderim. In quibus enim bonis maxime mens humana nimia sui dissidentia imbuta, tute gentium ecciuili contra naturam recepto, parare sibi praesidium . subsidiumque consueuit, eorum bonorum assuentium ope non

735쪽

PARTI B. EIUS LIB. V. OL. tam adiuvari diuites plerumque, quam aduri quis non videt Num quis hoc nescire potest, quosdam a uando vaesana stimulante cupiditate per fas nefasque cissus suos auxisset cuius ordianis esse dicuntur, quos exenteratores Resp. vocant: de eos ipsos tamen, ut suit aliquando Reip. nostrae constitutio, religiose aditi

oportebat, si quid aequi bonique a principe o summam indignitatem impetrandum haberes Hoc genus exagitat hiantis auaritiae peruigil , inquies cogitatio quasitis iam semper aliquid

acquirendi: ob quod eam prisci poetae Alecto vocaverunt, nomine sane apposito&congruenti, furiarum unam esse dictitantes, quas inter ministerium Orci dedicauerunt, & ego beatos eos p tem, quos consceleratis animis ditatos esse sciam 3 Sed sint vel fierint tam hominum felicissimi, quam omnium sortunatissimi atque opulentissimi esse vel fuisse noscuntur : num ideo eorum illi sortem suspicere Scaemulari debent, quia philosophia didicerint, iis tandem cum Orco rationem esse habendam ' Mitto nunc spim trias aulicos ut ita appellem improbe ingeniosos, ex genere viruscatorum : qui rerum noxiarum inuentores, aciati S solertes videri populari pauperie non verentur, dummodo in aula innotescant, nihil pensi habentes. Iam vero Sisyphidas illos quam beatos esse dicemus, qui etheloduliae mancipati sic enim appellatur spontanea seruitus saxum illud ambitionis irrequieto labire subuoluunt, non modo humeris oc ceruice, sed etiam praecordiis'vertice φ Saxum, inquam, illud praegraue& asperum, quod

interdum ab aula summo gradu in medium relabitur,lc nonnun quam pd ultimum , tam praepostera plerumque fortunae improbitate, ut in illa schola ima summis ingenia non modo permixta videamus, sed etiari, superposita. Miseram vitae sortem, atque ut caetera suavem esse fateare , eo quidem certe grauem ingenuis animis,& propemodum enecantem, quod ambientium natio, quasi ex histrionio genere oriunda, semper personata videtur regelticulatrix esse. Haec autem molestia ambitus comes, sensus etiam degeneres Sobnoxii, actusque per omnia liberalissimi, i trospicienti patent: iis qui primore rerum aspectu acquiescunt: non item patent. Siquidem ut aulicae potentiae strepitus di fastu

comitatu stequenti beatus, vibranti quodam fulgore oculos

736쪽

έ76 C. BV D. DE ASSE ET

contuenteis praestringit, Sprae admiratione sui coronas circumfusas summouere specie luculenta videtur: sic si trans splendorem inanis tectorii pei spicere possis, vel liberos eorum actus intra sce. nam populo iam non seruientes videre, ibi tum ibi tristia omnia, ac lurida anxietate scatentia apparent , prorsus ut tetri ergastuli speciem illic videas ingenuis & candidis moribus inaccessi. Ue

rum o lubricum ambitionis errorem quid illud esse dicam,quod

cordati istiOGuin viri, nec cupiditate transuersi , quum id quod diximus. & dicant Zi sentiant, vinculaque ergastuli excipulosa pr uideant: tit tamen, si propius adire detur, in ea se scientes prudentesque ut induant, quum tamen id ipsi maxime suetitare videantur ZVtrum quod immemores in re praesenti fiunt 3 an pitius insinuantes in locum illecebrosum, oculis 6c sensibus . mente capiunturi virum stulta fiducia freti, quasi exuendi nexus rationem teneant , periculum sacere incognitae rei volunt '& eas plagas inire . quae mihi tenaciores Vulcaniis illis videntur, quae Mattis Venerisque stuprum irretitasse dicuntur 3 quas Homerus Odyssea tradidit nec oculis perceptas , nec set utiles, nec vi', '' fuisse eluctabiles. Scilicet ille est error aeternus mentis humanae, quae carceres ambitionis transiliens, non percipit ita pronum ei se id stadium ad medium usque spatium, & inde ad metam sensim arduum, ut illic nullo sumamine procurrentcs bugae contuleri, hic urgeri ad metam nulla contentione possint, tum demum aurigans altior iam spiritus sera intelligentia docetur nullum modum aut finem ambitionis esse, quum semel rationis frenos momorderunt cupiditas di elatio praeceps. quasi Ethon ScPod Argus equi duo iugales. His enim bigis Genius ille lucistingus quem apnositissimo, nisi fallor, nomme Laoplanum appello, quasi mundi totius popularem impostorem; sapientes multos huius seculi per theatrum Reipub. administrandae plausibila

specie transuehit, Si saepe transuersos rap t. Sed ut apud Homerum Vul anus Uartem dc Venerem irretitos , Omnium deorum oculis subiecilla narratur, ut de iis quisque superum sententiam ludicram Sc cauillatoriam serret, illique in rebus Venetis deprehensi, poenas stupri penderent, in complexu obscv ofc pudendo omnium dicacibus oribus expositi: sic in caecis illis interdum

737쪽

PARTI B. EIVS LIB. V. laqueis videmus h qmines antea existimatissimos, non modo Satyriscoruin iocis ludibrio habeti, sed etiam bonorum grauiumque Virorum calculum atrum meteri. Etenim qui ad honores as umpti, quos obnixe ambiuisse noscuntur, nihil iam pensi habere manifesto reuincunt tu, quam sibi constanter factisque suis conglu. 'enter laquantur: aut ita se in plui isque rebus agendis gerunt, nihil ut quicquam laborare videantur, quam conuenienter pristinae Vitae degant, qua magnopere antea probabantur : quid aliud quam fateri atque etiam profiteri videntur, se quae olim recte, quae grauiter, quae conitanter egerunt, non vultitifc probitati, sed ambitioni perditA & cupiditati dedisseὶ An etiam fortasse secun .dae res acrioribus cui ita dicam specillis explorant mentes homi- num, S inde ortum illud dictum, Magistratus ostendet virum,

vi inquit Aristotelesy Osensus inops plerumque humana prudentia, quum eo se abundare maxime arbitretur. Visendum vero spectaculum, pseudocatones irretitos videre vel Roscios aulicos aduerso omnium cuneorum graduumque rumore se in dies magis ac magis in maculas implicanteis, quum interim triste is frontes atterentes dictitent summopere iis plagis extricare se cupere, planis illis triuialibus omnino improbiores humi decumbentibus, qui quiritatu subdolo viatores ludificari solent, fidem hornintam implor)ntes ut manum sibi porrigant. Itaque illud

iam priscum nunc omnium ore in istos usurpatur: Tollat eum Fe IInr-is νεηηρμit. Ego quidem certe in ergastulo piratico ad scalmum μ' Ii ialligatus esse malim, quam in illis pl=gis deprehensus, omnium ordinum probra impudenter obaudire. Sed praeclarum illud hi fuit.

quod ibidem vidimus, Cynicos & Momos triduo HarpocrateS ro curat nitos, tanta vis est medicati calicis quem Circe illa Daedala curio- F Wreo ς num magistra, iis aliquando propinat, quos ad sacra sua operta 'nea intromittendos censuit. At vero modesti & graues, Ut exarmatae, aspernabiles, virtute tantum di probitate macti ha- dat i, id os ctenus iussi sunt esse. Itaque valeant isti: omnesque in Aristi in aulu mpea schola philosophantes, quos ego non philo phos,sed sopho

Philos voco, non amorem aut morum aut sapientiae, sed scitamqu/ndam vastamque amicitiam profitentes: quotum est illa Cy o Gxari ac vi dicunt doxa, id est placitum m primis ratum apprObd

738쪽

-ρm in F, tumque,amicitiam citra aduersam fortunam ultra aras colendamnibuι est esse, qualem illam suisse Theseiam fabulantur ad inferos usque ςm q. fortuna sequacem. Docti enim S probi istorum vitam os. sensatricem esse intelligentes, execrari & auersari debent: ali gratuitam sibi operam θέ statariam poscit i Qui autem in castris ambitionis & cupiditatis indecore stipendia aeraque merent, ncaminis is, stativis illi mansionibus,sed Nomadum moribus gaudent. Quo-

certa, stris inodo autem tranquillitate animi gaudere, aut omnino rationem

tam agere quos immodicis assi'ctibus obsequentes, nunquam secum ut dicituro vivere, nunquam apud se esse nouimus 3 Age quando eorum sensus vacare rationis postulatis credemus, ei sque monitis auscultare,qui in ea ossicina opificium exercent, in qua sesto profestoque, noctu, interdiu non ces atur φ Nunc ubi autem securi & alacres animo sunt,qui nullum portum rutum, atque a iactatione S tempestate curarum remotum respiciunt ΤHoc quum in omneis valet ambitione perditos, tum vero exitiabile prope est iis quorum vitae institutum secessum ac secretum sibi poscit quales sunt qui aris adscripti,ab aula non abnoctant. Iam primum aulicae ambitionis comites sunt . necessitas colendi eorum qui primos curionum ordines ducunt, ic studium sese illis venditandi per omnia obsequia. Has sequitur timor offendendi eorum qui gradu aut statu dimouere ac deiicere possunt . aut ad maiora sensim aspirantes deturbare dc percellere. At hae suntst u. ἡ camen id in eos quoque Valent,qui procul ab aula ciuileis ordinesqti, regentes,sauonio quodam aulico impleri actionum suarum vela aulicu te di processuum cupiunt: id quod nullo non tempore factitari a mi/- solertissimo quoque ambientium constat, ex quo sordere coepe runt di fastidiri mores plane ciuiles & urbici. Hoc genus iam olim seueritatis aciem obtud:t in omni parte administrandarum rerum,atque in omni ordine fere maiestatem integritatis imminuit. Neque enim aliter incorruptus honos integritatis S OG.cii unicuique vel curia vel ordini constabit,quam si inter hos S il. quin philosophiae fructum quonam modo sperare possunt, qui ' quandam certam & probabilem sequi possunt, id est humanam viis

remorae quaedam tenacissimae omnium actionum a severitate atque integritate proficiscentium. Eademque officii fungendi auo

739쪽

Ios erunt commercia direm . O venefica beneficia,quae a prae potentibus manantu aues nonnullos videas pridie serociter probos,mandataque potentiae aulicae ingenue abnuenteis,postridie ita in obsequium compositos, ut in nasiam curionum beneficentiae, ceruices prius inflexas inseruisse non dubie iudices. Certe nulli crimini virtus adumbrata minus inficiando esse potest. Quis enim non intelligat eos inter metum ab illis,N pudorem ab his atque ab honestate,versare sententias , dcinomneis partes vacillabunde torquere,ne in alteram partem magis vergant, quam Velambitioni institutae vel honestati conuenit i Solenne est autem rerum potientibus, cuiusque ordinis decus vel aulici vel ciuilis, uno vel altero autoramento ita innobstringere, ut in omni parre Reipub. virtus libero motu vel habitu versare se nequeat et usque- est adeo administrativae vitae ic praetextatae ratio, moribas hominum inique comparata est,nisi virtus sibi semper instans, aduersus sidias eiuscemodi excubet. Ita fit,ut toga ciuilis in uniuersum, is iis, . modum suum vel classi m supergressa,&alienae culpae contagionestratina FD vel imbuta vel aspersa,maiestatem retinere sat honoris vix pute- ιμ-tur. Haec causa viros caetera egregios,in Osthnsionem saepe iudicii popularis primorumque impegit. Hi autem de huiuscemodi

errores sunt eorum hominum qui Mineruam sapientiae praesidem με ain potentemque, non in Athenaeo ut ita dicam in sed in Larario ve- Athenήρ, nerantur ic colunt. Nam Athenaeum id est aedem Mineruae ego insitumentum utrumque fidei nostrae esse puto, in quo nos sapientiam quatere op*rtet, de venerari repet tam i non ut ii homines faciunt,qui sensu humano freti,omnia sibi consulta domi, id est in suopte sensu ede confidunt. quos erroris luculenti freno se ει alios saepe rexisse compertum est. Ut igitur viris prudentibus et doctis ad rerum publicarum administrationem accedere,& h notes magistratusque gerere ac petere interdum laudabile est ocmagnificum , contraque, haec omnino repudiare dc auersari, inertis sortasse aut ignaui animi iure ex:1iimetur esse sid enim fert omnino ratio disciplinarum ciuilium s sic toto quod aiiant coelo ut apposite loquar errare mihi videntur, qui se ambitioni vaecordi quasi equo effreni iurentique venendos permiserunt, ii sunt autem qui nullo certovitae degerulae atque ii

740쪽

68o G. BV D. DE ASSE ET stituendae consilio feruntur, sed quo eos cunque impecuutiat, di qua sorturiae temeritas a .itum praebuit S transitum . incomitsulto seruore rapiuntur. Atqui huiuscemodi nubigenas illos onsauri. fuisse crediderim , quos poeticae fabulae Centaurus no Duorunt, homines quosdam semiseros , in equos desinenteis.. Quo

figmento quid aliud quam eos homines significari putemus, qui

ex humanis ac compositis sensibus in ferociam tan m Minam, degenerant ρ cuiusmodi illos esse videmus, qui rebus secutinis hos O iescentes, mox e potestate rationis exeunt sensibus moderin ti, Tum ciuilitatis ac pristinae sortis obliti, eos qui ip sto continent, aut qui moribus municipalibus aequo animo vivunt libeo acquiescunt quod sors civilistolit, di natalium modus, asi se finantur, dc velut a se propulsant serino calcitratu. Hos stimuli non calcar aemula virtutis ad decus aliquod eximium secun i imore comparandum quod incitamentum esse solet

mentibus ad publica munera capessenda, aut ad susci λει gna egregiaque facinora sed inanis quaedam aura vel popularii vel aulica, qua processus sui vela sinuari sutiles homines. gavdine atque triumphant: ob id sottasse Centauri appellati, quasi invisi aura instincti, nec solidam ipsi nec veram gloriam consectatum. . Quin & ipsis parentem esse aiunt evanidam quandam nubmo eo rum ut interpretor indicem vanitatis, ipsam pro Iu Mari 'ni eorum genitori suppositam ludibrio memorabili. Venim Iumno dea praeses ut antiqui voluerunt) legitimi verique ν - - tus atque honoris. Proinde valeant isti Ixionidae liter .

dii & philosophiae derisores, S in amplexus se effundarix vita sibi odeamatae. Nos enim literarum amore prae e pati, iuue eorum esse nequimus, ut imaginario rerum secundarum fiuctucer Garabona mutemus, quae a philosophiae amoenissimo studio tirantie didicimus. Ut autem hedera procerissimam. quam Pecomplexa, non ante eam dimittit, quam sensim exinam et vitam ιιιι,αώ do humore exhaustam ad tabem necemque perduxit nexu ten ranaeissi- cissimo: sic ingenia praeclarissima quae sese protius ambitioni de in pse' derunt, non ante, quam aliquid eis secus accidit, ab eius coni bernio lento tenacique explicantur. Id adeo facile estex euentu

iudicare. Quem enim unquam istorum urbana ossicia reducem hiis

Iuno