장음표시 사용
631쪽
reguntur, cum bellum gerendum est, unum deligi, cui 'potestas in exercitu summa tribuatur. Ut igitur Lacedaemone bini reges erant, quorum unus domi jura civibus redderet, deque iis, quae tempus postulare videretur, ad senatum referret ; alter, Cum estnibus eduxisset exercitum, vitae necisque potestatem in eos, qui militabant, obtineret: ita Romani binos consules potestate Props regia creaverunt, qui in urbe quidem civium controversias disCeptarent, senatum 'consulerent, haberent comitia, ad populum, quae ex usu erant, referrent f , milites co seriberent, exercitibus autem Summo ac pia ne regio cum imperio praeessent, ita tamen, ut scirent, rationem se ΡOstea eorum, quae gessissent, exigendos. Hoc Romani sapientius , quod Lacedaemoniorum regnum et Ρe Petuum erat et hereditarium, Romani co Latinitas postulat ferre ad Populum, T 'ferre ad senatum. Nec moveor exemplis, quae pro roferre ad Populum attulit EN nestus claV. Cic. V. Referre. Mox etiam Muretus minus proprie scripsit ρομαί-
632쪽
κ L MERET Iaules et creabantur suffragiis . civium et annui eranti Hoc igitur temperamento adhibito, quod in regibus odiosum erat, sustulerunt, quod salutare ac uecessarium reipublicae, retianuerunti Iam ut apud Lacedaemonios insenum collegio, sic apud Romanos in senatu
optimatum potestas perspici poterati Ut apud illos ita omnibus vitae partibus probatum esse oportebat, qui se in collegium senum axmitti postularet; sic apud hos non nisi spo, elatae virtutis et prudentiae viri in senatum a censoribus legebantur et, si qui non satis ex illius ordinis dignitate se gererent, moVebantur. Senatus de gravioribus criminibus aut cognoscebat ipse aut cognitionem mand bat, Pecuniam publicam in potestate habebat, legationes mittebat, missas ab aliis a diebat, de publicis omnibu negociis Cons labatur ac decernebat, sine senatus auctoritate non bellum suscipi, non pax fieri po erati Summa in illo concilio gravitas, summa dignitas. summa majestas erat: ut non immerito Cyneas, Pyrrhi legatus, interrogatus, quae sibi Romani senatus visa facies esset, i iidem sibi regum consessum visum eme Te- sponderi L Ut igitur, si quis consulum modo potentiam' spectas et, lacile putasset, R
633쪽
CoΜΜENTARII. 696mam regio adhuc imperio subesse, ita, qui
senatus tantum auctoritatem considerasset, optimatum eam gubernationem esse existimasseti Praecipua tamen potestas penes Ρο-pulum erat. Et hoc significat Tacitus, cum ait: Libertatem et consulatum L. Brutus instia init. Libertatem enim cum dicit, democrartiam intelligit, cujus praecipuum finem esse Plato et Aristoteles docent ἐλευ Βερέαν καὶ ἐσηγορίαν καὶ ἐσονοριiαν, id est, ut omnes in civitate libere vivant, Iibere loquantur et aequo jure sint. Itaque antiquitus, qui libertatem aut potius licentiam amabant et more ac modo Suo vivere volebant, Athenas potissimum confluebant, quod illic maxime omnibus libera omnia essent; et eo Peliaciens ille ex adelphis 78b Sannio:
- ine, inquit, urit libertatem inquam Omnibus pSed, ne extra septa, quod aiunt, evager, Plurimum Romae, ut modo dicebam, Populus poterat : Populus leges serebat, quarum praecipuum in omni civitate robur est, et ex quibus maxime, qualis qua
634쪽
596 M. A. MUR ETIque respublica sit, judicatur; populus honores et imperia mandabat; populus solus docapite civium judicabat. Ita, quibus duabus
Tebus vitam hominum contineri dicebat Democritus, poena et praemio, earum utraque
populi potestate continebatur. Admirabili
etiam consilio provisum ac prOSΡeCtum erat, ne harum Ρartium ulla Ceterarum utilitati bus Cyrere: neve Consules aut senatum aut Populum, neu senatus populum aut popuIus senatum despicere suamque Caumam a CaU in communi seiungere ac separare posset; sed omnes mutuae indigentiae Vinculo, quo nullum firmius est, inter se adstringerentur.
Vix itaque videbatur ulla res evenire pomolanta, quae perturbaret illam harmoniam. quae tam bene sun data labefactaret, tam sapienter colligata dissolveret, si rerum humanarum fragilitas et instabilitas quidquam in eis aeternum esse pateretur. Quidam, consulatu insolentius usi, rerum novarum studium in populi animis excitarunt. Creati decemviri, quod sparsa in plures potestas et licentiae et invidiae minus habitura videretur. Indignatur enim sere plebs, aut unum aut paucos possct omnia, plures dominos aequiori animo serunt, Crim SPerent, obstituros alios, si quid unus
635쪽
superbo aut improbe moliatur. His quoque potestate abutentibus ob idque dejectis, v rie creati modo consules, modo tribuni miliatares, ut male assectis ac laborantibus jucumda, etiam interdum in deterius, crebra m tatio esti Sed res ipsa docuit, Verissimum es se, quod scripsit Plato nihil tam cavendum esse civitatum fundatoribus, quam ne pro una duas laciant civitates. Sunt autem duae pro una civitates, quoties pars altera civium dominatur ac floret, alteri ad honores et imperia ita praeclusus aditus est, ut eum recludere ne virtus quidem, quae solaveri hocioris mater est, possiti Hoc inter ciaves perpetui cujusdam odii atque invidiae s minarium est, neque Potest quisquam ex animo eam rempublicam amare, in qua se laboris ac periculi participem, honoris ac dignitatis exsortem videat sore. Quo magis amanda et admiranda ecclesiastica respublica est, inqua, ut alia, Sic hoc quoque divinitus institutum ao receptum est, ut neque pauΡertas neque generis obscuritas aditum ad summas dignitates cuiquam, qui modo Virtute aC m xitis nitatur, occludati Huic incommodo R de rep. V. P. 29. Bip. Locus Platon. , quem
6ura P. 59i respicit, est ibid. VIII p. 5.
636쪽
598 M. A. MORET Imani de principio non satis prospe erant, qui soli nobilitati, id est, patriciis cilli enim
tunc soli nobiles erant consulatum et ordianem senatorium patere voluerant; plebeios, maximam, ut in omni civitate, multitudinem, excluserant. Neque hoc satis. Inter
Patres et plebem ne connubii quidem jus
.era L .Ea SegeS ac materia tumultuum, is sons, haec origo seditionum fuit. Hinc illae veteres secessiones, hinc, etiam his rebus u LunqUe COmΡositis, Gracchanae, Marianae ac Sullanae tempestates extiterunt, quae, suae utrisque partibus ambitioni aut plebem aut Senatum praetendentibus, huic urbi excidium Prope ac vastitatem attulerunt. Nam hoc quoque non immerito aegre serebat plebs, nobileι divitiis asiluere, egestate se et aere alieno Premi; agros, suis periculis, suo sudore ac sanguine Comparatos, ab aliis, ignavia lo
pentibus, luxuria- diffluentibus, possideri. Magna hinc paupertas, magnae illinc divitiae,
periculosa res civitatibus: mediocritate se
vantur. Jρm illa Pompeji primum et Crassi et Caesaris, deinde, Caesare extincto, Antonii, Lepidi et Octaviani coniuratio: aperte consirmat id, quod. ab iisdem, quos ante nominavi, philosophis traditum est, non esse
637쪽
CoΜMENTA Ric 5s9 patiendum, ut in libera civitate privatorum
potentia supra modum augeatur. Facile enim hoc modo popularis status in paucorum im perium Vertitur: quorum qui primus alios aut vi opprimere aut dolo circumvenire aut casu aliquo amovere potuit, is unus, nemine jam adversari audente, dominatur. T. IV.
I, 2. Catonem serunt, cum, quatuo decim sere annos natus, crebro in aedes Sullae a paedagogo duceretur videretque, illic multos torqueri, multos duci, multorum nobilium civium oblita cruore capita adserri, quaesiisse ex magistro, cur nemo reperiretur, qui Sullam interficeret; cumque is respondisset, eum ab omnibus metui, Cur tu ergo, inquit, oenienti huc mihi gladium non dedisti, iat ρα-- triam liberarem p Nemone igitur vir erat,
qui Catonis vixdum puberis animum indu xet y Vere vetus ille Rhintonis versus de Romanis tunc dici potuit: Οἱ μἐν παρ' ουδέν εἰσιν, οἶς δ' ουδεν μέλεα Alii quidem tanti non erant, ut quidquam magnum ac memorabile susciperent, alii a tem negligebant. F. IV. P. ao. I, 8. Senatorem narrat Plutarchus in
638쪽
ωoΜ. A. MIRETICommentariolo, quo docet, quomodo adulator ab amico internosci queat , quendam suisse, qui olim, cum Tiberius in senatu
praesens adesset, surrexit ad dicendum et composito ad severitatem vultu, EnimMero, inquit, Iiberos homines libere loqui νοrtet neque quidquam reticere eorum, quas ad rem ubiiciam pertinere judicant, pel cum Pericum ostensi nis. Adstitere erectis animis omnes et taciti.
quid hic tam libere loquax dicturus eSSet, e spectabant. Desitum jam pridem orationis genus ipsum quoque Tiberium adverterat.
Tum ille, Audi, inquit, Cia ac, quid Sic, quod omnes nos tibi SiacCensemus, neque tamen quisquam libere dicere aradet. Cohorruerant omnes dubitantes, quo tandem evaSurus emet.
At ille, Negligis, inquit, temet ismum dicendum enim libere est in neque cor oris ita Curam tillam geris, maceras te assidue curis ac lab ribuS cau a nοStra suSCγtis, neque interdiu Neque noctu conquiesci. Talia multa continuante ac Contexente illo, Cassius Severus,
ad eos, qui sibi assidebant, conversus, Quam metuo, inquit, ne illa libertas huic homini exitiosa sit. Sed ego saepe notavi talem Iibe o 89 c. a 8.
639쪽
Tibus, neque tamen, quae principum lenitas est, eam unquam cuiquam exitiosam fuisse Cognovi. E multis autem adulationis generi
bus nullum puto esse, quod aut facilius sal lat aut altius penetret. T. IV. P. 49.
I, 49. De sacra cohorte Thebanorum
quae ex amatoribus et eis, qui amabantur, Constabat, memoria proditum est, eam totam
a Philippo Μacedone in pugna Chaeronens
esse Concisam, qui, cum ΘOs Victor inspexi set, omnes adVersis Vulneribus confossos,
Male Pereant, inquit, qui hos tur Pe quidquam
Gut facere aut Pati arbitrantiar. Ex ea coho te unus in proelio cum pronus cecidisset, hosti, a quo se consessum iri videbat, Quomote, inquit, gladium mihi per Pectus adigito, ne is , qui mihi in amoribus ac deliciis est, si
Fcat. Auctor Plutarchus in Pelopida. T. IV D 70. III, 6. Fuit haec apud veteres Varietas, ut ad vocales longas, quae antecederent litte
ram 3, alii adderent litteram n , alii sine ea
scriberenti Inde in quibusdam libris Hermai
640쪽
Μ. Α. ΜΠ RETIsos rus, in aliis Ges rus. Inde et in marmoribus et in libris cos. pro consul. Inde alii 'totiens, quotiens, deciens, alii eadem omnia
sine n. Inde in vetustis marmoribus mesam Pro mensam et meram pro menSem saepe T
Perias. Inde Ditium et insitium pro eodem. Sicia Pinsendo Pisones, sic, qui pinsitores fuerant, facti Pistores. Sic formonS , aquora S, KD rionsus multi veterum; et, qui haec a Gradi, cis primviri fluxisse aiunt, nugantur. Fuit quidem et Graecis in usu, ut 'Oρτήπιος ab eis diceretur Hortensius et Valenset Κλήμης Clemens. Sed idem Veteres qu que Latini iactitaranti O arida et infelicia studia nostra, si propter has minutias minus dormiendum est i Equidem nucibus ludere . mihi videor, cum ista curiosius tracto. I. IV P. IO6.
COMMENΤΑRIUS DE ORIGINE ET PROGRESSU IURIS ROMANI etc.
eteres ita pronuntiabant, etiam in orati ne Soluta, ut dicerent: