장음표시 사용
301쪽
Commetit. in Instit. Lib. IlIL
de nodo satizationu,qiii antiquitati placuit, mocus autem quo hodie utina irt is est. Comicilisq:iaciat clue actione siue reali, siue personali, non latii dat iudicatum solui, sed tantummodo quod 4 in iudicio permanebi usque ad exitum,&fine niui .led hodie hoc titui. de hoc quando teus ipse iudicium sui rapit; at si per procuratorem,tria praestare tenetiir sertino tenetur in iudicio, uel etiam extra iudicium, alii dat iudicatum solui.
Secundo ira suas pignori seu hypothecet obli
Tertio quod eo tempore,quo sententia recit hi iuro pleiii iudicium ueniet, & si non uenerit, quod omnia dabit fideiussor, iuς in condemnatione continentiar nisi fuerit appellatum d. f. sed hodie, iuncto *.alia insuper hoc titui. Verum si reus nec per se, nec per procuratorem litem suscipiat, potest alius eius defensionem suscipere ita tamen ut satis det iudicatum solui 9 fin. hoc titu. de hqc de reo actor autem si ipse litem mouet non satildar, scit si per procuratorem agit curare debet, ut mi datum procuratorium actis insinuetur, ves ipse mei in iudicio procuratorem confirmare de--,qiiod si neutrum secerit procurator satis dare debet ratam rem Dominiim habitur lini d. ,. sed
x-Quae simi actiones perpetuae.
Titulus XII. LX inscriptione tituli nostriduo esse eius rapita facile intestigere possumus, primum est de
tempore,quo actio omnis durat.
Secudum est dea et ionibus,quet ad heredes, ocin hς redes transeunt. inaesim tactiones perent . ACtiones omnes ciuiles, tam personales ,
quam reales olim perpetus erant, sed postea saeratissimi Imperatores certos fines eis dederunt hoc titul inter reliquas aiatem Imperatorii c6stitutiones prNipite eminet Theo. dosii constitutio in l. sicut C. de procriptionibus. o. ves o. annorum ubi perionales. & reales actiones,quq decem,uel uiginti annis tolli no possint, 3 o. tollutur. Sic actiones mixtς 3 o. annis tolluntur l.vltim. C. finium regundorum l. i. s. adh C. de annali rac monet. penuit. C.in quibus causis longi temporis prescriptio cessat l. hqrediutatis C.de petitione hqreditatis. reliquς quae 3 o. annis tolli non possint, M.tolluntur ut actiones Ecclesijscopetentes L 3. &vit. C.de pscriptionibus 3o.vel 4o. annorum Auth. quas actiones, &ibi Iason de Sacrosanctis Ecclesis. Quae actiones temporales sint. TEmporales actiones sunt ille quς ultra arinia non durant quales sunt praetoris d. hoc tit.a quihus tamen excipiuntur Iei in seeutor , ut est possessoria, & fidi i commissaria 2 liae reditatis petitio, quae utritilles vi ite adfinem prςscriptiim durant, toto tit. q. de possessoria lis editatis possessione, S: de fideicommissoria hςre talis Petitione. Item actio sum manifesti, Hcumque prstoria,& penam quoque contineat, tamen perpetuo datur d. F. I . hoc titi
I Omnes actiones poenales adhaeredes transeunt fianon inhaeredes. 1 AZtiones ex contractu descendenter , cs ad hos desita in haeredes transenni
Quae actiones adhaeredes, in haeredes transeant. P Rimo rinales actiones transeunt quidem ad
hqredes, sed non in haeredes, excepta in: ut iarum actione, excepo et nisi lis sierit coiit a sata cum lci uncio, nam tunc de in ledextranseunt,ta ad haeredes β. non autem, hoc rit. 1 Secundo actones descendentes x contracti ,& ad haeredes,& in haeredes transeunt, nisi tellator dolose uersatus sit,& nihil adhaeredem ex dolo peti tenerit d.β. non autem, de l. si in rem si de rei uindicatione.
sv MMARIUM.t Reur qui ante rem iudicatam saris facit, ab M
debet. s. Superest. i A D monet Imperator hic reum qu ante re. ' iudicatam actori satisfacit, abioit endii traesse; intelligite, verum si retis offerat id, quod petitur cum, omni damno,& interesse ita son in l. Insulam, se uerborum obligationibus.
i csed 'exceptio. DE EXCEPTIONIBUS.
Titulus XIII. i Hostquam actionibus acior satis instructiumanre, sequitur ut de exceptionibus quae defendendorum reorum causa coria Parais stint,agatur.
302쪽
De Replicationibus. Tit. xiii . et 7 s
EST exellisio actioni , qtiae eulii' i rei actioni interponi solet ad exciti tellum id quod in intentionem deductima est, L i. dc f.
ceptio is de exceptioniblis, saepe eitim accidere solet, ut licet ipsa persecutio, citia actoi cxi eriti ir iusta sit,tanten iniqua sit aduellus olin cum qi Oagitiir: idqliod exemplis litiper. declarat hic usque ad F. alioqiit n.
r Exceptionesva sunt. a Mulier ta miles procuratores esse non possum. Alioqui eum plurib. seq. Exceptiones aliae sunt citilles, aliae praeti
riae. Cmiles sunt quae ex l. t 1. ta . plebiustitis senati consultis .i rincipuin placitis, & responsis pii identum, originem suam trahunt. Prstoriae quae a Praetore ob singularem 3 quandam ae lilitatem inuentet sum alioqui hoc tit. Aliae sunt peremptoriae . quae trilentionem adilegati semper perimunt, sicut fit in exceptione doli, mali, metus rei iudicatae, pacti cotulenti. dcii milibus appellantur hoc tit. Aliae vero sunt dilatoriae, seu temporales, quae actionem non prorsus tolli int, sed temporis dilationem ipsi reo tribuunt. Nani reus ab instantia, sevo seruatione indicij ad tempus ab oluitur: hums generis est excetrito ne intra certum tempus agatur, ac olim quidem qui ante tempus agebat causa cadebat. sed hodie induciae tantii in duplicantur, in late supra diximus. le habemus hic in 3. apstellantur, de iii hodie.ell quoque dilator in exceptio Procuratoria, ut si quis per militem aut mulierem a iii & obiici potus exceptio Procua ratoris v miles procurator esse non possit. nec mulier , praeterea hoc tit. Pinetat olim procuratoribus etiam oblici quod insanies essent, vel ab insanie dati, sed hoc in usu esse desiit, ut inquit Ilip. hic in *.s n. id quod de iure tantifico v rum eis, etiam hodie, ut habemus in cap. insames 3.quaest.
a Quid sint replicativires. DE REPLICATIONIBUS. Titulus. XIIII. Voniam proximo tit. dictum est derem.
- Ptionibus,exceptiones autem per re LI ' cationes inse ingi saepe solent, ideo in P, de his in hoc tit. dissem. QVid situ replicui ex. N Ihil aliud sunt quam exceptiones ex parte
actoris, quae ideo necessariae sunt, ut cxceptiones rei excludamur . omnis enim exceptio vel rnalicatio exclusoria est , exceptio actolem, eplicatio mim excitidii vi in p. hic inprii aciplo tituli nosti docci, S: exin Plo decla-2 rat, sed & contia lepinaiic em triplicatio dari soler, deficilcinceps prout aut eus, aut actor obiicit , rursus hoc iit.l. exceptio S. I. ct a. ff. de occPlionibus.
i Excentones quae reo profuiu, etiam fidelines L ibiis accommodari solent.
f. Exceptiones amem. DEclarat Imperator quod exceptiones quaeris prosunt, plerumque etiam fideiussori biis accommodari solent,& ratio est quia i quodandeiussoribiis petitur id ab ipso debitore peti videtur 3. ex celiniones hoc tit. ideo si crediutor pactiis sit non; et ere, hoc pactum & MN iussoli prodest d.3.exceptiones, quinimo si debutor, de creditor postea in contrarium pacti su rint . utilitas prioris pacti fideiussori sublata nona erit t. fin. C. de pactis. exceptio tamen cessis nis bonorum si deiiissori non prodest d. f. e ceptiones, S ratio est seclindrina Impeiatorem hic in s.lii.nostri, quia fisciustor uico accipitur, vi lapso faculta tibiis debitore a fideiussore nostrum conseqtiamur.
. DE INTERDICTIS. Titulus X v. Postquam de actionibus dictum est, eam
qite ordine, Pt Ogrcssu ,&cum excepti num congressu, sequens erat etiam subuce I re de interdictis, si lae&ipsa vice actionum sunt vlt. hoc tit. & appellatione earum comine tuti actionis is de actionibus, de obligationi. s.
QVid ' interdictim. EST forma seu, conceptra verborum, qub
hus Praetor aut iubebat, aut vetabat aliusuid fieri, quod tunc maxime fiebat, cum de posscssione, aut quasi inter aliquos conte debatur, textus est hic in principio tit. nostri, disa ctumq; est interdictum quasi inter duos dictum in sumni uasta hoc eodem titi
303쪽
Σ 6 Comment . in Instit. Ibit, IIII
1 Quae mixta interesesa dicantur. In summa,& , exhibitoria .PRi na, de principalis diuisio interdictorum
es quoil alia sunt prohibitoria quae vini lie
ri uetant,alia restit litoria qua rem restitui,
de alia exhibitoria quae rem exhiberi iubent f. mx summa,& Lexhibitoria hoc tittiquibus lamcn, quarta species additiar ab Vlpiano iuris cosulto in l. prima interdictor uinu. de interdictis, scilicet mixta, quet partim prohibitoria partim exhibitoria sunt.
Quae sint mutauia Aristibitoria. Rohibitoria interdicti quattuor sunt. Primuin est ne ius fiat ei qui in possessioi nem notuin deditoris, iussu prςtoris alit
iudieis missus est, quod interdictam datii rad id , quod interest aduersus eum qui spreta iii dicis aucioritate molestat ui. & dolo malo in iis ii iii potisessionem siue in id prohibendo eum in et redi, siue ingressiam expellendo, saciat L i. g. i. ff. ne uis fiat ei qui in posses Isionem missus est. x Secundum est de mortuo inserendo,quo prPtot uim fieri uerat et,qui morti viii inscit, uel si Pulcrum extruit eo in loco in quo inserendi, aedificandive itis habet. Religionis enim interest cadauer septi itura non prohiberi, atque inoia uitienta extriri,& exornari l. pri et a st. de mortuo inserendo, dc j. status C.de religiosis, & sit inptibiis sun
Tertium interdictit in est ne quid in loco sacro
aedificetur,quo interdicitur ne quid dctorinitatis, aut incommodi causa in loco sacro, uel sancto
fiat lege prima is ne quid in loco sacro fiat. Quartum est ne quid in flumine publico aedificet ut quod publicae utilitatis gratia a praecore introductum est,& eo prohibetur ne quid in flumine publico,aut eius ripa fiat, alit linia triatiir, cluo
natio. ut iter nauigij deterius fiat, de si quid soctum immissumve fuerit restituatur i. i s. deinde g. de fluminibus LL,.Hoe interdictunt aene qui lin flumine publico.
cui sinu interdicta restitiuoria. REstitutoria interdicta duo sunt, uidelicet interdictum unde vi quod datur ei qui atroci, de immani uiolentia a soli posscssione deiectu lini expulsus est, aduersiis euna qui dei 3 cit,uel expulit vel dei jci, im expelli mandauit uit expulsion Euel deiectionem suo nomine lactam raram habuit, ad hoc ut tam ipsa re qua ea quae inerantitum etiam fructus aut percepti, aut periseipiendi,damnumque omne r uatur l. i.& i. toti t.εδe Gunde vi Secundum est quorum bonorum, quo praetor inbet bonorum possessori restitui qua quis possidet ex his botus,quomni possessionem ipse alicui
dedit L i. ff.& GO Cum bisorum. Quae situ interdicta exhibitoria. X hibitoria interdicta tria sunt.
Primum est de libero homine exhibendo, qii dati ir cuicunque, de perpetuo petit cotta euin,qui liberum hominem dolo in lo detinet, quo minus prissime ingemittati resti A litatu l. i. 3e 3.,hςc uerba, de ,.fin. is. delibeio homine exhibendo. Secundum est de liberis exhibendis, quod comDriit patrono aduersus eum, qui dolo malo eius li rium contra ipsuis i Oluntatem detinet L 1. f. ratis sui mde interdictis Bart.in l. i. numero r. T deliberis exhibendis. Tertium est de liberis exhibendis, quod a pra t6re patri oe simi is iuuellatis tirendae gratia ii tro di icti ini suit aduertiis eum qui qirauis ex causa filium familias uel uxorem alterii x dolo malo, contra eorum uoluntatem a I ud se retinet, ut es, eam ve unius. vel patris, uel malui postulatione exhibeat, ct ducendi quo ii elit facultatem iaciat I. i. 5 mss.de litatis exhibendis.
Quae sint mis tu interdicta. Mixta interdicta sunt qliae participant, ires
cum prohibitorijs, aut exhibitora Mut est interdictum deli ris exhibendis, uel 3 cum prohibitoriis,& restitutoriis simul, ut interdictum ne uis sat ei,de quibus cum satis supra di
ctii in sit, opus esse non arbitro ut eorum enu ineratio hoc loco repetatur .
t Interdicta adibsicenda, retinenda, ct recuperan
3 interdictum quorum bonorum. sh orum legatorum.1 Salvianum interdictum. j. Sequens, dc f. Itaque.
RE soli ita prima interdictoriam dii iisione iii
flux methodi ordo politi l .it, ut ad te ne adiuisonem irati in faciamus, quae cliquod interdicta alia a lippi. endae, alia reti iaciadae , I Ac alia recuperandae possessioi is gratia introducta sunt Diequens hoc ut.La.Lhγ aute interdicta fi .dς interdictis.
Quae sinit inter a adipiscenda posessionis.
1 T Nterdicta adipiscenda possessionis sunt per qin posset lionem earii in rerum quas antea nunquam habuimus nanciscimur,& horum
3 Primum ea quorum bonoru, quod dariar, ei qui de iure praetorio tantum honorum possessor est, puta silio emacipato,aut aliis cognatis adue sus eum qui pro haerede ii et propon essore pollidet, uel possidere dolo desiit, omnium rerum riti orallium rosessionis adipiscendet cauis s. seques hoc iit v.ff. A C. Notum bonorum.
304쪽
4 serendum est Inter fetiam quoriam legat
tum, quot ad refrenandam legatariorum in moderatam cupiditatem a Praetore introdii suit, daturque haeredi, vel bonorum possessori aduersus legatarios, qui arue haereditatis aditionem propria alictoritate, de non ex haeredis voluntate lcgata occuparunt, ad restituenda sibi o cupata legata ita, ut praestita cautione de restitue dis legatis , haeres Falcidiam detrahere possit Li.sy.quorum legatorum,& Lunica C. eod.
4 Totium est anterdictiam Salvianum quod ad recurrendum calliditati, dc fraudi colonorum, de inquilinorum a Praetore Saluio introd ictum fuit, competitque locatori Praes j Vt ni vel rusticia liter ius inquilinum, vel colonum, eiusvehatedem caiisa possessionis Mi piscendae earum rerum, quassim pro pensionibus landi pia noratas habet, de ipsi clam vel exportarunt finito locationis tempore, vel quoquomodo fraudulei ter alienarunt L itaque hoc tit . . r. ff. de migrando l. i.stae salviano interdicto del. I. C. de procatio,ee salviano .
a Interdictum uti possidetis 3 Interdilium Uti abi.
4 Digerentia iarer interdicta uti poseiactis , U
tat rubi. s. Restituendareum duobus se
Quae sint interdicta retinendae possessionis. ΙNterdicta rriinendae possessionis si int, petqiue praetolio iure essendimur ne in ratum rerum possessione, quam habemus, turbe-x mur, vel nulla molestia nobis inseratur : de fi rum duo tantum sunt genera, primum est uti possidetix , secundum utrubi g. retinendae hoc tit. l. 2.*.fi. f. de interdictis. Primum vii possidotis interdictam a Praetore retinendς posscssi x nis causa introductum fuit, quo cum de rei in mobilis suissessione controuersia est , eum qui litis contestatae tempore sine vitio possidet, retinnere possessionem ilibet, de aduersae parti intem dixit, ne possessorem turbet, ullamve molestiam ei faciat l. i. g. interdictumis uti possidetis. S eundum inici dictum Vtrubi similiter retinen-3 ci possessionis gratia a Praetore introdii iii mssiit, qi oe ni iiii r quamcumque mobilem olim maiora anni parte sine uitio, hoc est non vi, non clam, non Precario posscderat, eam obtinere, S possidere iii bai,. Quorum hoc
ta sint haec litterdicta, uti ossidetis, de utrubi, quoad possini6nem mana, in interdicto utrubi sum it, quod litis contestatae tempore possideat L 3. quorum hoc titu. Dissere ma autem ea Ti,adri Pisonis Comment. institi
inter ipsa, quia interdimim uti possidetis pro
rebus immobilibus, interdictum vi tubi pro re bilibus dari solet f. sed interdicto hoc uti ecl. I.,.
r Quandos is ideresatur. a bolo animo possessio retineri potest. 3 Ataruulpsischiosuo ammon potes. f. Possidere.
Quia dictum fuit supradicta duo interdi
cia, uti pollidetis , re vimbi h stantum
competere, q: i postident: ideo conie-quenter ponit nunc Imperator, quomodo, dc
quis possideredicatur. Possidere autem videtur quis non solum si ipse possideat sed etiam si alius eius nomine sit in possessione f. possidete hoetit. nec refert ut tu , qui in possessione est, sit in I potestate estis cuius nomine in posscssione est an non, nam etiam per Aolonum, inquilinum, d positarium , dc commodatarium possidere diciamur d.f. possidere, de l. licet j. rei deposta positi, de l. rei commodatae. Scommodati . hoc amplius , quamuis neque ego sindum detineam neque aliut meo nomine, sed ex fundo discessi non tamen animo trimquendae posscitionis, sed postea reuersurus, possidere videor Ag. posside-2 re, solo enim animo possidemus, de animo selo posscssionem retinemus l. in amittenda, de
l. si id quod possidemus ff. de acquirenta possessione: quamuis solo animo acquiri possinio non 3 possit, nec etiam corpore,sed animo, dc corpore sinitii l. 3. de l. quemadmorum si de acquire
t GDesint interdicta recuperstitis Nesii A
vim faciem cum a s quamia teneatur. F. Recuperandae.
Quae simi interricta recuperandae possessionis. Ι Nierdicta recuperandae possessionis sunt,
quibus earum rerum posscssionem repet mus, quae aliquando rcones nos fuit, sed peti atrocem, de immanem violentiam nobis erepta
est , huiusmodi interdicta sunt, Unde vi, de de vi armata quae simul sub eodem tit. in C. reponuntur .si qui si ni rex i)ossessione fundi vi dese-etiis est, habet interdiciu unda vi, per quod is qui A a deiecit
305쪽
et 8 Comment. in Ins fit. Lib. IIII.
deiecit, cogitur es restituere possessionen ,qua uis possesIio illa vitiosa saeris , . recliperandae hoc tit. Hinc interpretes dicunt etiam praed nem & furem in I Ossessione elinquendum .
nec ex ea sine cause cogo tiones ojciendum esse. hoe amplius sacrae Imperatorum constantiones puniunt eum qui per vim aliquem sta possessione deiecit. nam deiiciens rem amittit & dominio eius priuatur si dominus fuit, si vero non dominus rem rei lituere tenetur, & instipereius aestimationem vim passo dare debet d. ,. recuperandς, de l. si quis in tantam C. undeui. Dentiaque deiiciens tenetur l. Iulia de vi priuata, si sine armis vim secem eius p una eis relegatio, & te
o partis bonorum publicatio item L Iulia insde publicis iudicijs, si vero cum armis tenetur de vi publica cuius pinna est deportatio, deipublicario omnium bonorum d. item lex Iulia, de ι quoniam multa C. Mi. Iuliam de vi publica.
x ora sit tertia inter orum diuisio. a Trobibitoria interdura os .
SIcut olim in actionibus, ita etiam in interdi
ctis certae formae, & solemnitates verborum erant praescriptae, Muibus omisis quis causa cadebat, ideo haei Obtilitato sicut ii iacti nibus. ita in interdictis hodie sublatae sunt. vehic iii Dii. hoc tit. nostro habetur. Proponunt ut tamen nihilominiis interdicta hodie obseritata certa quadam ratione agenda, sicut aiam actiones , vel actio in iacitam, quae sic larga, genera
lis, & subsidiaria est iu locum eorum.
1 continuatio. 2 Triplex temere litigaristis m perna.
S. Tettiadiuisio. Qua su tertia interdictora diuiso .
TEnia diuiso interdictorum est,quo' qu
dam sunt simplicia quaedam duplicia tertia liuisio hoc titu. & l. 2.si .de interet dic .simplicia sum in quibus ex litigat orthus altitet alior, alter reus est, de hii tu simodi sunt omnia interdicta exhibitoria, & ies luinprim i mactor est,qtas desideratrem exhiberi, alit restitui reus aqt o desideras, ut res exhibeatur, aut restituatur d. f. 3 diuisi'. Prohil utoria aut uiter dicta x non ola sunt simplicia, sed alia siti plicia alia duplicia.Simplicia sunt,interdicitam ne quid fiat in loco sacro ne quid uat in fiumine publico, ne vis fiat mortuum insecenti d.*. tertia diuisio, de a. s. de interdictis . Duplicia autem ii ter dicta sunt in quibus uterqtie litigator, actor, & reus est d. F. tertia diuisio. Huiusmodi est interdicium uti pollidetis, quod est de retinenda possessione res immobilis. Et retinenda posscissione rei mobilis. His interdictis uterq; litigator possessione rei de qua agitur, sita asserit, uterque possidere inirmat, & aduersarium possidere negat, quod etiam formula utriusque interdicti ostendit, nec enim concipitur uti postides, aut ubi hic, sed uti possidetis, S utrobi.
1 π Egimi latores omnibus sere temporibus , cerias aliquas pioenas ad coercendam iri mouedis litibus hominum improbitat eniconstituerunt: ideo Imp. mstquam dea Onia bus. S interdictis,de exceptionibus itidem, at ita citie hactentis disse iit. nilne recte des ci a corum , qui temere iudicii alcam si ibeunt, subiicit. tripicx. n. trina quibus litigantium temeritas coerectur, ab imperatore hic tacitur .
r iuramentum calumniae ab Ptraque parte praesti.
Quaesiit pro temere litigantium. ΙVsiurandi religio prima litigantium Irina est.
quan tam actor, quam reus, alumi iam ad agenduin admittantur,praestare coguntur, i quod iusiurandi geniis, iurainentum calumniae appellatur,utraq; c. n. Pars iitrat se non calumniandi animo litem contestari, quod Ius . in LM C. de iureiur. I pcalu laniam dindo,& f. uae
hoc tit. nostro tibi asci ibit, de non solum litigantes de calumnia, ut dictum est iuram, sed etiam 2 utriusq; pariis adi iocati iii are cogi antiir, ex alia Iasii mani costitutioiae de qua in i .ic non nimam C. de iudicijs. Cuius ilientionem facit hic in . utriusq;: scd & tenacre litigans, qui a liis iniano hic in 1.h cauicni in Psobus litigator dicitur, damim, impensas hic litis aduersario inferre cogitur,vereri calumniae actioiae sit blata, quq in par tςm dccimam litis temere litigantes mulctati atς,.hac aut , hoc til.
306쪽
De poena temere litigant. Tit. XVI. 2 9
t se nis temere litigantiis poma.
x abia actiones per ii dictationem crescant. At aduersus. Qua sit secunda temere litigviummma,Sξcunda poeni qua litigantium temeritas
coercetur, est poena pecuniaria,quod tunc accidit, cuin actio inlaetistio te clieit i n dux plum, ut fit in actione legis Aquiliae in dei vino, ex incendio, naufraga intumultu, & ruina facto. Item in legatis venerabilibus locis i elicius at aduersus hoc tu vel in triplum, ut in actione ex lege codititia, contra executores litium ampliorem summam sportularum nomine exigentes , det quibus supra diximus in titi de actionibus. nonnunquam etiam liat ira ab initio pluris, quam simpli est alii , veluti sarti mani sevi, quadrupli, non mani se ii dupli AEF.at aduertos,sed hoc exoPlum proprie hoc in locono cadit cum non sumena temere litigantis, nam siue niuet, siues Matur,reus temper tanti est.
x mae sit tertia iiii μὴ liti tantium poena.
x Damnati actione furti, bonorum raptorum iiii
Harum aut de dolo infines sura. 3 Paciscens de cromne furti infamis est. Q atuor sunto es ex contrusu descende uere infamant. e cui pactus est in actionibus fax sis ex contra- uu descendentibus non Mur ιnfinia. S. Ex quibuslam.
cua sit tertia improbὶ litia montana . .r Ertia poena est infamia, quae locum habeti eum furti agitur, vi bonoriim raptorum iniuriarzim aut de doloecondemnati eniim his actionibos in iam es tum F. ex quibusdam hoc iit. l. i. ff. dehis qui notantur intania, si modolito nomine damnati fuerim, na m alieno nomia ne damnati infamia non laborant . I deo nec
procurator, nec tutor, nec curator, nec haeresi
ex surto sitniliue specie damnatus infamiam incurrit, nec ego infamis ero , si per procurat L rem causa Milata est L sarii *. si quis si . de his qui notantur in mia,& non solum insaniis est si se sit damnatus, sed etiamsi pactias fuerit, quoniaqui paciscitur. crimen confiteri censetuc g. sed 3 sunt hoc titi L Athletas in fine eum L sequentiff. de lio qui notantur infamia, & hoc in acti nibus ex delicto descendentibus: in actionibus,
autem descendentibiis ex contractu quatuor sunt, quae infamiam condemnatis iri ant. s.
achio tutelae, mandati, depyti, de pro sociis 4 d Lex quibusdam hoc titi&in his damnati diarebis actionibus ignominiosi si int, contrariis non item d. 3. ex quibusdam: nam in coiittat, is non de perfidia agitur, sed de indem sitate mana datarn , depositarii , ta tutoris,l.surus f. ff. deliis qui notant ut infamia. Illud notandum est quod in actionibus famosis ex contractu dolcendentibus , soli damnati infinita notamur. Qui vero pactus est non notatur infamia, qu ' niam ex his causis, non tam turpis est pactio , quam, in superioribus ex delicio descendenti- biis l. in actionibus is. ω his qui notantur in s mia , de plurimum interest uti ii in ex delicti it quis, an ex contractu debitor sit , ut Iumianus hie in , sed furti, tradit. .
r omnium actionum in lituendarumprincipii , i
'ocatione tu ius incipit. L . a Parent escae patroni absque venia vocari non possunt. S. Omnium,&fin. 1DEclarat Imp. hic, omnium actionum instituendarum principium a vocatione initis hoc est citatione proficisci ,. inminhoc tit.&l. i. Q dein ius vocando. Parent a tem. 5: Pa toni, eorum liberi non aliter vocari possit it, nisi prius a Ptariore venia Petita si rit, x hoc sub poena quinquaginta solidoria. ytim Ferati tradit in fili.titide nos alias diximus
I ZTitulus XVII. CVm in quolibet iudicio tres perlanae requiserantur actor, reus, de iudex, capit. rurus extra de verboriam signiscatione. & dei Actore, & r hactenus dictum sit ; ideo nunc devidice,& cius ollicio est dicendum.
ini si iudex. ES T persona quae iii risdictioni praeest, ac po
pulo ius dicere solet iuxta leges coiistiti tiones, de consuetudinem, textus est hic in principio ut .
307쪽
que gratiamina exercetur, ut per hoc m- , nium tranquillitati prouideatur a estque duplex nobile, α mercei iniunt, ut alias decim
sv MMARIUM.4 Quod sit oficium iudicis in inionibus realibus.
a Iudex perenti tempus adriatituendum dare de
3 vnitutiofructuum qualiterfacienda sit.
cm sit officium iudicis in actionibus
ACtor in res vindicatione duo probare de
bet, dominium ex parte sita, & possessionem ex parte aduersarii, quo non pro-hante iudicis ossicium est teum ab hiere, reiani si reus nihil praestiterit t. qui accusare C. de eden- do:si vero atrior probauerit, iudex rem ipsam cuscuctibus restitui iubebit s. e. si in rem hoc tit. Potest tamen reus qui iussus est rem restituere empus petere, intra quod rem restituat, & iudex Petenti tempus ad restituendum dabit. si mota reus petat tempus restituendi sine flustrat one. de delitis stimatione caueat cum fidesiissore, aintra tempus datum non restituerit d. de si in
rem .siiuiliter si haereditas petita sit eu stuctibu ressitui ilibere debet iudex S.& si haereditas hoc tri distinguendum tamen est quo ad stuctus inter bonae, Jc malet fidei possessorem.malet fidei enim possessor etiam fiuctus consilia pios , de non 3 perceptos, qui tamen percipi potuissent, restituere debet, bonae fidei possessiar non item . nisi Don inchoatam petitionem, nam tunc de ipse fructus containpios , & sua culpa non perco 'ptos restituere costitur d. f.& si haereditas, & ra- oo est quia post litem eontectarum bonae fidei possessor, malae siles possessor esse incipii l. sed& silere si ante aede petitione hqreditatis.
sv MMARIUM., Mod sit deicium iudicis in actionibus ad exhi
3. Ad exhibendunt,& 3. Praeterea. . x , Udiris ossicium est, ut non solum rem ipsain I in actione ad exhibendum, sedet iam rei causam exhi ri iubeat, hoc est, ut eam causam habeat actor, quam habiturus esset si eum mum ad exhibendum egisset, exhibita res sui Lω, ideo si res rest inceptum iudicium, ante tamen factam exhibitione a possessore usucapta
fuerit, non obstante usucapione iudex tempus cspti iudicij inspiuere debet, quo non tam eratinii leta viscapio,& rescindere, quod pollea seeuthim est d. f. si ad exhibendum hoc amplius in hac actione iudex etiam fructi iuni rationena habere debet S. Praeterea hoc tu.Et si reus neget se in praesenti rem exhibere rege, S tempus P tat , sine frustratione dari ei debet, dummodo caueat illo ipso tempore, v ad exhibendum ipsi datum est rem exhibiturum S F. praeterea L i. dci de eo F. si iusta causam ad exhibendum .
l. s. Si familiae erciscundet cum tribus se
1 N actiones milii erciscundet hoc iudicis os
cium erit, ut singulas res, singulis haeredibus i iudicet, & si tes sint in qualis valoris, de iudex uni rem magni pic ij adiudicauerit, ali critem minoris pretii, debet eum qui rem magni pretii accepit, alteri in certam pecuniam condemnare, ut uterque aequain partem habeat 3 si familiae et i t. eadem obseruare, &in acti ne communi diuidundo ad tu scis ossicium si Getat F. eadem hoc tit. scilicet ut res communis si plures situ aequaliter diuulat; verumh de una recommuni diuidundo actii insuetit, veluti su do.& Lindus diuisionem recipiat parte ci sitaeulis adiudicate debet,& si unius pars p rar re videatur certa pecunia alteri condcinnabitur, quod si res talis sit, qua commode ditiis -m non recipiatilina uni adiudicari dcbet, & sinuicem certa pecunia alteri condemnari d3 eadem. In actione autem finium rUundor uiri iudicis ossicium est dis cere an neceuicia sit acl- iudicatio , na n necessaria non sit , ut quia tui ex commode possit renouare, bcr ponere veteres terminos non debet definibus partem unitis agri alteri adiudicare, scd terminos antiquos s ruit .vlt ff. smum re undortim:at ubi extat ot curitas,permittitur itidici adiri dicatio, ut scilicci partem ex alterius agro alteri adiudicet, & eum ex dicierso alteri in certa pecunia condemnet F. si finium hoc titu. l. 2. . & ff. finium reaunii rum, terminos autem per men brem declarati
iudex iubet, ad cuius oesticium spectat mensistes mittere, & per eos quaestionem finium di timet eirruptione is finium regundotaim. Itaque si iubete iudce metiri agros aliquis passiis non suerit, contumaciae quoque nomine hoc iudicio codemnatur, in quantum aduersarius in litemi ia ierit ,.si. ibi Gloss. hoc t t. similiter de qui circa fines aliquid malitiose commisit, hoc iudicio damnari dedet in id quod alterius intereia d. f. taquanquam etiam extra ordinem criminaliter
hoc crimen coexccatur L a. &his de ter ac
308쪽
De publicis iudiciis. Titi x ij. 28s
Gisia iudicia eum aut dirimendarum controuersiarum, aut puniendoriam inalefi elotu causa compitata sint ob priuata . uel blicam utilitatem ntroducta, & hactenus et si eienter de priuatis iudicii quae partiri ex contractibus, nes quasi, partim uero ex delictis, uesquasi oriuntur dictum sit, superest ut de publicia criminibus hoc est qaae publicam animaduersionem habent, pro huiu peris complemento quas summo digito. xt indice attingamur .auidsit publicum iudicunn. UT d latio iacta apud legitimum magistrariam ob crimen aliquod enorme, quo scommunem Resp. tranquillitatem conturbat,
ins eratus deerimitie copuictus ultimo lupina cis assiciatur,ues aliamna extraordinaria in simia iuncta coerceatur sic publicum dictum, ues quod eius executio euiuis ex populo. plerum. que competat,ves quod hi soro, in maxima poputi frequentia haec iudicia de criminibus exercea tur F. publica it primo hoc tu. Publica autem audiuria nibit simile hubent eum iudici js priuatis, m striaque diuersitas est eorum in multi tendis, id eis xercendis,ut Iustinianus hic in princiolo iitu.n sti tradit. Accusator enim in crimen se subscribit qnae iii eriptio eum in trinam talionis obligat biis inuenta ne quis facile ad accillatiorem prosileat, ut Ulpianus loquitur in i si cui ctimen Eoaecusationibus,& inlcriptionibus.
Iudicium publicii m duplex in capitale, & non capitale , publica it primo.Capitale in in quo
certa rina moria ues naturalis, uel ciuilis in-gigitur,quo pertinta crimen laesae maiestatis, aduli retium, homicidium,parricidiumveneficium crimen salsi, vis publica,raptus virginum,peculatus piarium,dc si qiue simili vel grauiora inueniuntur. Non capitale est quod extraordinarium etiadicitur, in quo desinquenti iudicu arbitrio rina pecuniaria cum insemiae nota irrogatur,quo pertiri et lex Iulia de ambitu,lex Iulia repetundarum, lex Iulia de annona,& lex Iulia ' residuis, quorum omnium mentio habetur hic per imperatorem a capitalia usque,in finem tit.latior tamen, cognitio ex quadrigesimo octauo pande harum , εο Mib.Codicis est petenda.
t Laesae Maiestatis crimen. a P acriminuma venatis. rL Publica id secundαΕX ' planunc subiicit Imperator publimia
iudiciorii,& ante omnia crimen laesae maiectatis ponit, quod est quando quis offendit Imperatorem, vel regem non recognoscentemi seperiorein uel Remp. Populi Romani uel alia non recognoscentem superiorem ,. publica hoc tit.l. t. dc toto tit. ε 3e C id L luliam maiestatis , 2 rinaque esus est mors naturalis, de omnium bonorum publicatio 13. publica hoc titul de l.quisquis Gad lauti m maiestatis, adeo quod filij efficiuntur infames,& successionis paternae indisepni censetitui. da quisquis Caiae Multam ini
I iactasterium quid. x Perea adulterii.
3 inuliere mitius puritur propter adulterium .
4 Scunans virginem ad quid teneatur.3.Item lex Iulia.
SEeundum in tanis,sc iuἘciis publicis locum
obtinet adulteriu,quod nihil aliud est, qua. alieni thoti ivolano ea lex illa να quaesi. i. x eiusque pet eam mortis., item lex Iulia hoc tit.& Lquamuis C.ad legem Iuliam de adulteriis a Deuteronomio ca. 1 iae leuitico io. haec t meurina de iure authenticarum in muliere propter, sexus stagilitatem commutata est, Uirgis enim datur, deinde in monasterium detruditur, & si 3 intra biennium maritus illam ad se non reuocet cogitur habitu monachalem suscipere,& ibi perpetuo manere Auth sed hodie C .ad legem Iuliade adulteriis ; In viro autem adhuc firma manetrina superius dicta, ut dixit Imola in cap tuae de
procuratoribus,quem DD. omnes communitet
uuntur.Eadem p a mortis,& hi puniuntur quicum masculis nefandam libidinem exercere audent M. Item lex Iulia hoc titul similiter lege Iulia deadulterijs,stupratores quoque tenentur qui scilicet virginem , am viduam corrumpunt trina tamen diuersa est,nam si honestae sint per--x dimidia parie bonorum multantur, si humilescorpore puniuntur, dc relegantur L Italax Iulia in fine hoc titi
t mmicidium ιCorneliari Rams punit . za venefici quoque Loraclia tenentur.
Item te cornelia SEquitur Misil exemplum publici iudici j inici diviti scilicet, quod lege Cornelia de sicariis
309쪽
28 . Comment . in Instit. Liles III L
x sicariis punitor rina mortis si dolose c5missum m ,. item te cCornhlia hoc tu. & L .s.legis Corneliae.ff. ad lege Cornelia de sicarijs,& non soli a
tenetiir,qiii holam occidit, sed et qui hois occiadendi mula eum teso ambulavit d. 9. item lectCornelia hoc tu. & l. i. ff. ad legem Corneliam de sicarijs eadem lege . Et venefici qui artibus odiosis tam venenis, quam sitsurris magicis occi-2 dunt, vel mala medicamenta publice vendunt capite puniuntur d. f. item lex Cornesia hoc titide Ly. ff. ad legem Corneliam de sicariis
t Lex Pompeia de Parrisiis, quor puniar. 2 Poma legis Pompeia de Panicidiis quasit. F. Alia deinde lex.
A L- lex, qua Pompeia de Parricidi js dici
tur, taetrimum crimen parricid0 nouarina persequitur, quod crimen est cum g quis patrem, vel ruium proprium in te scit, de hoc etiam si pate vel filius naturalis tantum sit eum substantia filiationis, δέ non qua litas consideretur textus est hic in F. alia deinde lex hoe uti de in l. unica C. de his, qui parentes, vel filios occiderunt, notat A lec. in l. 2. num. i in is de inius uocando, dc no solum si occidit hac poena tenetur, sed etiam si praeparauerit puta veri num licet dare non piauerit, nee non de is, cuius id dolo malo factum fuerit, vel qui conscius eriminis erit licet extraneus sit inena patri id ipunitur d. alia deinde lex hoc tit. I. I. Se 1 3. Ad regem Pompeiam de parricidiis, poetia autem est ut parricida unius insuatur corio, una ςum gallost pallinaceo, cane.vipera , Si si.nia dc pro p. latur in mare, vel in flumere L lia deinde lex, de da.
sv MMARIUM.t rex Mnem de falsis quem puniat.
t Panal. Corneliae de favis. 3. Item lex Cornelia. DE erimine salsi quod et inter publica iuditicia refertur, hic Imp. subiicit; lex enim Cornesia de salsis, quae etiam testamentax ria dicitur, poena irrogat et ibi sitsum testamentum, vel aliud instrumentum scripserit, signati erit, recitauerit,subiecerit, vel signum adulteri num secerit g. item lex Cornelia noe tit. l. i. fi. g. adlegem Corneliam visalsis. Item eadem le e tenentur, qui nummos adulterant,circunctiunt, de radunt l. s. & '. g. ad legem Cornelia a de salsis poena est in homine Iibero deportatio,
in j ruo ultimum supplicium L, item lex Cornelia hoc tit.&d. l. LE ad legem Cornesiam desitas.
DE vi quae inter publiea crimina enumeratur, Imp. hoc in loco mentionem iacit: ea autem duplex est publica, de pruina, I publica vis ot dicebatur. quain Pii Nica per Ona contra ius,& sas inserebat, priuata quam priuati homines committebant. sed postea publicavis dici c pit qua fit cum armis, priuata, quae fitsne armis ν. recuperante sup de interdita,& Larmatos ff. de vi publica. Qui autem per vim vira pinem rapuerit capite pia sutur, de eadem p asinui etiam coopreatorcs,i dc consultores Pu'muntur αν. item lex Iulia huet t. dc l. vnio c. de raptu virginum. M talem autem non solati qui rapuit,sed etiam oui eius pudicit Dixi attem uit capite punitur l. si quisnon dicam rapere C, de episcopis,& clericis .. ti,
i Quid se crimen pectititos, sacrilegh, O rebi,
1 Poena horum crimis in qua nam sit
L Item lex Iulia peculatus. Hla de criminepeculatiis, sacrileri j, A re.
siduorum agitur. peculatiis est si irrum pecuniae publicae, sscalis. 3. it lex Iulia hoc titi saetit tum in sartum pecuniae, a I re sacri, vel religios'. Crimen res suoti in ea reterati a pectiniae publicς , quae apud ahquo ex administratione recidit in publicum PDi r lata Licis. ad legem Iuliam inculatus Uy tra crimina vicina sunt,& ideo sacrilegos, qui it sacram. vel religiosam furantur, kιe Iulia pecvlatus teneti imp. hic locci sic dc qiuciameius 1 sduorum committit lege Iin a peculatus tenetur l. lacri lcgi Letini quoque f. ad legem Iuliam
pecti latus. pCena autem eii ultimiam siti' licium d. i. item lex tuba , dc Lunica C. decimi ne in m latus. si quis tamen non administrator publicam pecuniam subtraxerit, deportatus d. f. item
t rex Fusia de Plagiariis. ix ualuis Flauia.
k Est, & inter publica.INter publica iudicia enumeratur etia lex Flauiade plagiariis. In v aut proprie est sit plestio hominis liberi, vel ter ut alieni, cum i qui s. c alienis liberis ,vel seruis persuada, ut ne-. scientibus parenti Ram dominis aufugiant, id inde eos tanquam suos venitum I penust. n. ad Li Flauia de Plagiariis lis tumum fuit riuomaaria deinde metalli l. vlt. n. ad legem Flauiam de Plagiarijs, hinc est quod Imper. hic dixit interdum capitis pinnam, interdum leuiorem suis
310쪽
t rex Iulia de ambitu quos puniat.1 Lex Iulia Repetundarum. 3 Lege Iulia de annona qui tenearisur.
SVnt praeterea quaedam publica iudicia, quae
hic enumerantur , scilicet lex Iulia de almbitu, lex Iulia repetundarum , lex Iulia de annona, &lex Iulia de residuis sunt prauerea hoc tit. Lex Iulia de ambitu punit eos, qui pecunia,& largitionibus, honores, & magistratus am-ε biunt, huius poena deportatio erat, postea muna
centum aureorum, cum nominis infamia con
stituta fuit,l. 1 .ss. ad legem Iuliatu de ambitu, Lunica C. eod. Lege Iulia repetundarum tenetur, qui in administratione pecuniam accipit l. I. sc toto tit. n. ad legem Iuliam: repetundarum poena est qua quem quadruplum L i. x vlt.C.eodem,inter-
dum in triplum, aut duplum Auth.nouo iure C. de poenis iudicii ira, quandoque exiij, & durior p na etiam prout admissi criminis qualitas requirit t. lex Iulia i s. ad lugem Iuliam repetunda-riim; S L sciant C. eod. 3 Lex Iulia de ali nona punit eos,qui annonam vexant, quo cariCr sat, poena est pecuniaria cuinfamiae nota, quandoque etiam extra Ordinem imponitur pro qualitate delicii l. annonaff. de variis,& extraordinat ijs deliciis. Lex Iulia de residi iis, punit eos, qui publicam pecuniam delegatam in usum aliquem retinet, neque in eum consumit l. I. 4. & 9. n. ad legem Iuliam peculatus, pruna est amplius tertia pars, quam ex residuis dcbet l. i .,.sed 5: qui s. ad lege Iuliam peculatus. Et haec quidem Deo optinio maximo propitio nobis cum Ilistimano nostio vidisse summo digilo,& leuiter susticiat,ne quod Padde his, de Codici debetur unde harum rorum uberior cognitio petenda est in institi iti nes absurdissima docendi ratione transfudisse vi