Tractatus novi de potu caphé; de Chinensium thé; et de chocolata. Parisiis apud Petrum Muguet, 1685

131쪽

DE CHINENSIUM THE: ri

ylium oleum & acetum adjiciens, si uti mos est: Batavis inter Indos d gentibus. Quantum ad diversum qui Chine ses inter de Japonenses,The praeparan di modum , audiamus Tulpium M dicum Balaevum in Medicis observa tionibus. Quoad modum The utendi , - talidum est Chinenses &Japonenses

in re ista valde differre, siquidem il- li in pulverem redigunt, illum su

i petram serpentinam conterendo ac eum aqua calida bene tempera

udo : Hi vero pulverem hunc in li- quore aliquo coquunt, adjectis ei ς aliquot aut salis aut sacchari granis, quam decoctionem dum adhuc e lida est urbane admodum suis co viviis offerunt omnibusque qui eoS. invisunt. Id tanta diligentia deat lenti e peragunti ut primi ordinis homines ipsam his , 'monem in amicorum Iuorum 'ρω-priis praeparare manibus aut saltem

132쪽

dedignentur: Cameras etiam in me-

diis 1uis palatiis data opera haben- tes, in quibus parvulae sunt forna- ces ex lapidibus praeciosissimis li- gnoque exquisitissimo constructae, Mibique loci solo usui The destinata servantur ollae, tripodes, infundi- bula, ealices, cochlearia aliaque id genus vasa culinaria ad artem hu- jusmodi eleganter emcta , quibus millia aliquot impendere non curant quae omnia pannis bombycinis nitide involuta tenent nec nisi fami- liaribus'stendunt,& quasi inter nos

gemmae habentur.

. Dominus Tenche Prosetar Μonspe- Iiensis in Formulis suis indicinaIibus alios quosdam modos sumendi The' refert non ita vulgatos. variis inquit modis herba haec adhibetur & assumi- tur. Primo quidem in substantia 'qualido siccata ad semidrachmam auto drachmam integram in Cyatho aquae tepidae assumitur. Secundo decoctum herbae ad drachmam & semis adjecto

lida

133쪽

-DE CHINhNSIUM THE'. Itylida sorbillatur. Fortio distillata in

Balneo Mariae cum aquis appropriatis. Quanto infusa ad unciam &mis in aqua quad. Cardiaca aut generoso vino, cujus tria vel quatuor cochlearia sorbentur adjecto nonnihil sacchari. Quinto eX ea exprimuntur succi quos in pilulas coaptant addoaim granorum decem. Sexto denique ad instar Tabaci in attrahitur fumus fistulis & siphunculis & eo modo capitis de pectoris morbis frigidis, nec non fluXionibus narium Conducit.

CAP. III. De herba The viribus dum somnum.

c Teut Arabica faba ita etiam in herba ' rhe duae diversae observari possunt substantiae a quibus omnes dependent effectus: volatilis una & spirituosa odore suo suavi & jueundo, se prae-bons , aquae cui infunditur mini Mo

134쪽

calore communicabili, altera vero fixa & terrestris , quae animadvertitur sapore suo amaro aspero astringenti, nec tamen hic ulla torrefactio ad excitandos spiritus eosque substantiae terrestri expediendos requiritur. Siquidem hanc minima torrefictio adureret: Sol enim parens ille plantarum

in folio isthoc tenero quod in grano Caia ignis vis essicit. Suffcienter quippe spiritus ejus infusioni communicandos elevat, phlegmaque citra ministerium ignis pro necessitate dissipat ad amaritudinem procurandam parti terrestri. Hinc inter utrum que mira convenientia interim sententiam viri pro celebris Domini dela Chambre ex ejus schedis heic pro

feram.

Quemadmodum inquit in phar-

macis omnibus binae occurrunt qua litates manifestae nempe dc occultq,. quae posterioreS eXperientia tantum

se se explicant, certi sumus herbae The qualitatem nullam noxiam in- . haeroiu , siquidem usu*.& eXperien- tia

135쪽

DE CHINENSIUM THE'. Qi

tia quae intet Orientales quotidie obtinet potum non tantum effectisse malignis carere sed & multos qui- bus obnoxii sumus morbos inde praecaveri testantur. Quod ad qualitates attinet mani- festas, ut opinor The Calidum est in primo gradu & siccum fere in secun-

- do; quum enim primas pharmaco rum qualitates gustu tantum di gnoscere possimus, saporque am rus, salsus & acer,Calidis tribuantur, palam est The quod amarum, etiam calidum esse ; at clim omnis amari- tudo a primo tantum inclusive ad tertium usque gradum eXtendatur, si chicoracea excipiasmecesse est herins bam The quae exiguae est amaritu-ς-dinis minimum quoque caloris gradum in se continere. Forte qui dem agitationem spiritibus imper- tiendo magis calefacere valet ob rationes moX allegandas, Verum per se caloris gradum quem notavimus

non excedit.

Uod ad societatem , lices sequa-

136쪽

tur gradus calidi in rebus amaris quae substantiae sunt terrestris & sie The amarum sit in primo hiloi sinus amaritudinem ad initium vel medium secundi extendi arbitror, quia astringens aliquantulum est, haecque qualitas siccitatis addis

tamentum indicet.

Verum The non tam juxta qualis tates istas considero quam quod val- de spirituosum est & cum lyiritibus aliquatenus conserme:hine est quod V eo assumpto alacrior sit animus omnesque partes ubi cuduntur spiritus sint corrobatae. In eo , ni fallor , eXH miae ejus vires sitae sunt , omnibus enim corporis functionibus: spirituum ministerio peractis , fieri non potest quin accuratiores fiant & per- , sunt pote

tiores.

Cato n. iccitas praeterquam inubd o Ates sint imbecilles ut .gradu remisso & temperatae tanta aquae quantitate ut nihil ab

137쪽

iis sit metuendum, etsi The caloris aliquid agitatione spirituum ea M satur , calor ille mitis erit, naturali haud difformis quique ut vinunt M vapores non excitat. Haec. ille. Caeterum nihil aeque herbam Thecommendavit , ac ejus facultas se

num pellendi viresque longioribus vigiliis dissipatas recolligendi. Hinc tanto studio a majoribus Ministris, gatis aliisque qui negotiis semno abstinere persaepe tenentur desideratum fuit de inquisitum. Hunc ejus essectum jam a peregrinatoribus toties depraedicatum experientia deprehenderunt,cumThe recens dc bene lectum

assumitur.

M Audiendus hie imprimis supra

laudatus P. de Rhodes. Thea cae- na assumptum somnum ordinarie v yrcet, quem tamen nonnullis pro- curat , quoniam quum crassiores tantlim Vapores dissipet eos qui somnum eausantur relinquit. Quossi

ad me attinet pergit idem ille saepissime sum expertus, ubi Christia-F χ

138쪽

norum nostrorum confestiones tota

nocte audire mihi incumbebat, obrepebatque somnus, The eo ipso momento haustum integra nocte somnum fugabat postridieque ac si more solito dormiissem valebam.Se- mel id per hebdomadam sine ullo incommodo praestare poteram. VO- tui aliquando sex noctibus conti- nuis id tentare , at nocte sexta Viria bus eram plane exhaustus. Eodem modo asserit Tulpius hu-' jus herbae potum inter alia vi sem num avertendi pollere: The inquit robur corporibus conciliat, praesem A Vat a doloribus calculi quibus in iis

ubi germinat locis neminem obno- xium esse asserunt. Capitis praeterea doloribus medetur catharro, Oculorum&pectoris fluxionibu S,asthmati, stomachi debilitati,alvi torminibus lassitudini & somno que ita eviden- ter reprimit ut potu isto utentes im. tegras interdum insomnes transi- gant noctes :.quia moderate calefa-

R svpςtius stomachi orificium

139쪽

eonstringens fraenat Sc impedit vapores ad somnum necessarios cerebrum petere, ita ut qui noctes insomnes studendo aut meditando insumere copiunt , nihil inde patiantur incommodi. Olearius, aliique multi peregrinatores idem uno affirmant ore, praecipue quod facultatem somnum pellendi spectat. Ratio in promptu est. oritur duabus praecipue de causis somnus P spirituum depauperatione, aut eorum quiete. Prima si adfuerit dissipatis iis , musculorum cessat motus. Hine somnus post laborem& lassitudinem. Si veth secunda spiriatibus irretitis a vaporibus ex imo ventre ad Cerebrum elevatis, sicuti radii solares nubibus obnubilati, necessario sensus exteriores in quibus non radiant spiritus , functiones suas obire non valentes, somno in dirigent. Inde fit ut refrigerio novi chyli sanguinem subintrantis , somnus ultro obrepat, praecipue si prior etiam adsit causa, ut

accidit sub finem diei post labores de

140쪽

caenam . Utrique causae contrariatur

herba The, spirituosa volatili & odorifera parte spiritus dissipatos reparat, amara & diu retica alimentorum humiditatem somno necessariam absem bet & per urinas pellit. Tum etia fo calor actualis quo potatur spiritus agitat sicque Vigiliam procurat. Et nim observavit quidam nobis familiaris Medicus, aliarum herbarum Veluti salviae & pulmonariae decoctumaealide The instar epotum, eundem quainvis minus sensibiliter, producere essectum.

virtute The ad Sanandos Capitis dolores.

Um The vapores in cerebrum naturiliter ascendenteS retundendo somnum avertat facile praesu-

mi potest id capitis quoque dolori-ibuS non parum inser vire, qui ut pluri- mum a Vaporibus tantum aut humoribus