장음표시 사용
161쪽
nes in plantarum & animalium Americae descriptione :ssive caotat, ut Observat Thomas Gage Anglus. Altitudinis& magnitudinis est Arantiorum arboris, foliaque non dissimilia, sed paulbmajora habet. Herura Castaneae foliis ea comparat. Figuram consule initio exhibitam, quam ex Musaeo Vormiano excerptam seulpi curavimus. Haec arbor ita delicata est, solumque in quo nascitur ita calidum, ut Americani, ne radiis solaribus aduratur, primo arborem quandam Attinam dictam, plantare soleant: de in ubi in sussicientem altitudinem crevit qua satis umbrae emittere possit, sub ejus ramis Cacao plantant, ut scilicet obumbretur Se a radiis solaribus defendatur, quam Attinam ideo Cacao Vocant, nulli quippe alii usui destinatam.
Fructus otia nudus non succre scit, sed stiliqua camulata tectus &ci cumvestitus, non secus ac nostri meso-
pepones. Hos fructus Cacabracintili nom
162쪽
minant. Continent autem copiam non exiguam nucum Cacao,qui sunt amyg- . vitarum majorum mole, sed compactiores de palato gratiores. Viginti aut triginta, imo & quadraginta, singulis
siliquis continentur. Unaquaeque nux
in duas dividitur partes simul apprime junctas, quas tegit alba q uaedam pellia
cula , succo quodam refrigerante Se humectante praegnans, quiHb Americanis mulieribus in delicias sugitur. Colmenero & Thomas Gage duas in species numerant, Duae sunt, inquit ultimus hic Autor, Caco spe- ς 'cies: Vulgare unum coloris obscuri subrubri, rotundum & in extremit to punctatum. Alterum Pallaxe dia' ς ctum priori latius, crassius & desic. CAns magis, pretioque minori. Somnum potentius arcet, S ideo parum in usu, nisicinter plebeios. Dominus Μoreau quatuor species esse ait. Prima, inquit, Vocata Cac Maquaisiit omnium maxima & fi
ctuum feracissima. secunda ejusdem Monunis , mediocxis tuasnitudinis, q
163쪽
fructus habens minores. Tertia adhuc minor uicacab qualini,cujus qfructus extra rubri,intus aliis similes. inarta Tlalca Maquisuiu omnium φ . minima,fructumque minimu serens, colore quanquam ab aliis non diversum. Omnes autem isti structus iisdem pollent viribus, eidemque usui sin serviunt, quanquam ultimus po- tui, caeteri commercio sint aptiores. Hae Cacao nuces saporis sunt medii . inter dulcem & amarum, ad asperum& astringens accedentis. De earum qualitatibus haec Colmenero de Thomas Gage referunt. Quamvis Cacao ς ut alia mixta de quatuor elemento-ssrum qualitatibus particeps sit,vulga- stissima tamen inter Μedicos opinio sest frigidum & siceum esse,sicuti Ter- φεrae elementum , & per consequens ς qualitatis astringentis. Verum quia εde aliis elementis, & praecipue aeris qcalidi flchumidi etiam est particeps, sinde fit ut partes unctuosas habeat qex quibus butyri quaedam species qelicitur, qua Americanae foeminae su- :
164쪽
ei instar faciem sibi perungunt. At, inquies, quo pacto frigidum & siccum statuitur, dein calidum etiam & humidum ' Responsum non est difficile. Mixta variis constant partibus, veluti rhabarbarum partes habet calidas & purgantes,alias siccas &st plicas, ideoque frigidas ac terrestres: ita & chalybs naturi siceus,frigidus,&astringens, habet tamen partes aperiti-ras, subtilesque. Sic Galenus libro iij. de simplicium medicamentorum qualitatibus , in plurimis agnoscit varias de oppositas simul facultates in uno Meodem subjecto, & eap. xv. ejusdem libri, exemplum affert justuli Galli v
teris quae alvum laxat, cum ejuS caro
constipandi vim habeat. Et capite xvij. lib.j. de simpl.Medicam, aliud exemplum profert lactis nempe in quo tres partes natura divera separabilesque
reperiuntur: caseosa quae alvum con'
stipat, serosa quae purgat, & butyrosa
quae aisodyna est. Pariter in musto tres operiuntur diversae, faeces crassiores deae trinios,est ra lovior spumosa, tertia
165쪽
purior quae proprie vinum est, colore, odore, aliisque aceidentibus distinctae. Inde fit ut alimenta etsi simplicia quatuor humores in corpore generent temperie, substantiaque diversos, plusque aut minus bilis, verbi gratii, aut pituitae, prout illud alimentum,pliis aut miniis tali humori conforme erit. Inde Concludere possumus , ubi teritur Magitatur Cacao, varias partes quibus a natura donatur, hac arte intime uniri, ita ut unctuosae, calidaeque ac humidae terrestribus commixtae eas temperent& corrigant, minusque astringentes reddant, calidioresque; quod patet ex Chocolatae praeperatione,dum igni a movetur & ligno denticulato probe
agitatur: tunς enim animadvertas pingi. em spumam elevari, quae partem itilam aeream , butyrosamque testatur, 3 prius in Cacao nucibus sepultam, comctione verb & moth elevatam. Inde eorum error arguendus, qui asserunt Choeolatam obstructiones parere,q uia Cacao astringens est: qua-
si vero haec stypticitas intima mix. M
166쪽
tione dum teritur non corrigatur ac
temperetur. Adde quod alia tot reci- piat ingredientia calida , ut potius saperiat& attenuat , quam obstruat. Haec ulterius Veritas patet, ex ipso- met Cacao: Si enim quis comedat, ut solent Americanae mulieres, absque tritum & compositione, qualem in MChocolata habemus, tum sane ma- ς. gnas parit obstructiones , pallidumquede lividum faciei colorem, non secus ac in virginibus Chlorosi &pica laborantibus, quo quidem vul- tus colore gaudent Hispanae, etsi ab Mistis rebus oppilantibus oriatur, sani- tatemque destruentibus. ς Uno verbo ex supradictis fatendum nucis Cacao partem frigidam ac terrestrem, aboleos a calidaque temperari,
Oleum enim & quidquid oleosum est; sulfurenm & inflammabile est, ideoque calidum, tum etiam adjectis aliis Choeolatae ingredientibus , eandem partem stypticam & terrestrem non mediocriter corrigi sed haec fusius in
167쪽
ditur, non solum ad saporem acem bum Cacao & aliorum simplicium hujusce compositionis temperandum,sed etiam ad i psius conservationem, ut in vulgaribus conditis.Id tamen non obstat quominus si vetustior sit compositio tandem Vermiculos contrahat, qui non secus ac Vetustum caseum illam
utrobique perserant, praecipue si in loco humido detenta fuerit , aut nimia 'sacchari quantitas sit addita.
confectione utebantur in America ante Hispanorum adventum, non erat cinnamomu orientale in illis regionibus adhuc incognitum. Illud proculdubio usurpabant quod apud Mona dem lib. de plant. cap. 23. describitur, quodque arbor est Mediocris magnitur
168쪽
dinis folia lauro fi milia habens , fructum instar piΙeoli violacei ferens. Hic fructus saporem & odorem orientalis Cinnamomi refert, insi pilo & inodoro
cortice. utuntur in ferces iis pulverato. Stomachum roborat, flatus dissipat, pravum oris odore corrigit, correscit,& colicam sedat. Ita non inconsulto Chocolatae admiscetur, ut pote qui attenuare & subtilisare terrestres Cacaciparies & ejus stomachicum vim augere potens est. In ejus locum verum Cinnamomum Ceylunicum, 'qualitatibus iisdem pollent substitui potest: ted in eo eam dosis minuenda , quia cum sit Americano validius , unciae duae in praescripto requisitae, nimium sient. CHILLES sive PIPERMEXI CANu M. CHilles sive Chilli duo sunt gene ra, Orientale quod est Tingiber,& Occidentale alias Piper Μexicanumstu quia in illa novae Hispaniae
169쪽
Hispaniet provincia copiose crescit.Hujus quatuor species recensit Colmeneni. Prima est Chistores secuta Chiis in cujus
grana exigua 'r,at sicuti prima speciei
acria & lingua fortiter pungentia.Tertia Nonachius meduocriter cal ida & amara,quq non secus ac alii fructus'cu pane
manducari potest , & in solis pullulae
Mexicanis paludibus. Quarta. Cibi pathina latitudinis majoris, sed minoris acrimoniae quam duarum priorum specierum : tertia vero specie sapore acutiora, Et haec in Chocolatae comin positionem assumuntur. Μultis plures species numerat Eus bius Mer bergius cap. 8o. lib. xv. His . Naturalis: Du Laetinuit. eap.lib.vinithunc fructum ex arbore domestica X coxochiil procreari, eujus folia odorata, flores rubri sicuti balaustia, ejusdem ac flores arantiorum odoris, pergrati α.dulees, fructus rotundi & racematim ex arbore pendentes, prinib virides, mox rufi, tandem nigri, acres, suaveolentes, calidique & sicci in te
170쪽
Multi tamen ex hac compositianor Piper eximunt, quia nimis calidum Se acre: protereaque Medici vix Piper rotundum nisi integrum aegris suis praescribunt , hoc enim modo stomacnum calefacit & roborat, nec tamen viscera in quae non permeat excalefacere valet. cima e contra pulveratum calorem ac sitim intolerabilem pariat. . ReVera enim plurimi Chocolata utent es, postquam observarunt se ab ejus usu em
calefieri , sibique in facie pustulas &j thos excitari merith ab ea Piper cui hinc effectumetribuebant, exulare jus
CARIO PHTLM. . GOn pauci etiam in hae eompota tione abhorrent a Cariophyllis, forte. quia alvum constipant, quan- quam alias sint stomachici , & aliis :optimis qualitatibus donati . quibus ut pote natissimis . non insisto. ra NILIA