Tractatus novi de potu caphé; de Chinensium thé; et de chocolata. Parisiis apud Petrum Muguet, 1685

141쪽

ribus acribus originem trahunt, cerebri vasa nimium dilatantibus aut membranam ejus nimis pungentibus. Hic quoque praecipuus esselius a nostris Autoribus ipsi tributus. Psaecipua herbae The qualitas, ait Ρ. de Rhodes, est quod capitis medeatur doloribus: me quod spectat, pergit idem, quotiescunque hemicrania laborabam, mediante hoc po- tu mirifice sanabar, crassiores enim vapores in cerebrum elevatos certo

& prompte repellit. Idem lentiunt olearius & Τulpius: εe ipse Simon Pauli qui tamen Tractatum de abusu The,in quo & ipsius usum omnem fere improbat,hanc virtutem ipsi haud denegat. Nec dubium est, non solum praesentem dolorem inde levarised omeni quoque ejus recidivam impediri , siquidem levis hujusce potus amarities ejusque stypticitas fibras stomachi conrui gendo functionem ejus perficiunt pro

142쪽

porum causae ac fomites. Hineque non inconsulto tum immediate post - Prandium, tum etiam jejunio stoma- eho diebus aliquot continuis sumi potest e, nec enim sicuti de potu Cam servatum, necesse videri ante 3psius haustum cibum aliquem sumere. Eadem ratione, isthoc cum Caia The habet commune quod solvat ebrietatem, corpusqne nimis Baccho pessundatum integritati suae restituat. De Duce Albano refertur quod a mea aquae cyathum qua lingua sua gi

dicebat haurire selitus fuerit quo vini fumos castigaret. At Epitheto h e potiori jure The potui conveniret. Dominus de Bourges in Relatione Episcopi Berytensis ad coeliinehinam narrat dum Siami W't se post cibi assumptione

quod paucis haro Calidi si line bibendum n-- - , indeque bene se

habuerin Q si pisces. comedei, i ri regionibus illis ideo

si potan stomachus nimio calore in ea Mus, aut quia vires ejus nutrimenti

143쪽

trimenti qualitate debilitantur;tant pere nimirum folium istud diversis proprietatibus pollet, inter quas praecipua etiam est ebrietatem solvere. In quo a liquoribus aliis quibus assueverunt homines longissime differt, qui si 'nimia copia propinentur rationi quoquo modo ossiciunt, at e contra The

eam stabiliat & vapores ipsi obvias era

cutiat.

Idem testatur laudatus Autor Iegationis Chinensis , convenit & Pater Martinius in Atlante suo Chineiast: Antonius Musa Imperatoris Augusti Medicus proprietates quas The a

seribimus easdem Betonicae quoque tribuebat , quam contendit quadraginta septem morbos sanare. Et reis vera eonformitas ejus cum herba , The notatu maxime digna est : ut forsan '- quae eum multis periculis impensiξque sub coelo peregrino quaerimus in in Ibio nostro reperire daretur sitis curae ad ea rimanda impendere-

Utique cerebri liberatio a vapori

144쪽

bus animo ac memoriae firmandae haud parum conducit. Cerebrum nimis humidum instar est cerae moΙlis sigillum facile quidem admittentis at impressionem non diu retinentis: uri' de fit ut Phlegmatici & Infantes m moriae sint itifidae. Mediocris requiritur siccitas in organis 3c humorum

puritas ad retinendas ideas earumque vitandam confusionem. Μoderatς aut tem V e siccat cerebiumque purgar &proinde memoriam firmat mentemque purificat. Chinenses raro exscrea- re & nares inungere,observantur,quod sane eos superfluis humoribus cere. brum & mentis arcem obruentibuS- ostendit liberos. QVitui Mngenia erant, acuta antiquis audi hon es em

, et naris, hoc est q, Hringi non opus

pud nos ing

creduntur.

a perfectionem par-halogismi hoc est con

e, quae a morborum eo-

inis consormitate ut de unius cuin altero conve

nientia

145쪽

tilentia dinucuntur. Ita suppositis iis quae de Chinensium The protuli, concludo summae utilitatis esse in pluribus capitis morbis , soporosis affectibus, aliisque a catharris , M vaporibus ortum ducentibus: ita conducet praeveniendae imo & sanandae apoplexia

Lethargiae , Paralysi, Vertigini &Epi-lersiae,quae saepissime a nimia lymphet

emisione in cerebrum oriuntur , item oculorum morbis, aurium susurris ;idque genus in valetudinibus aliis: praesertim si peritus artis suae Medicus adhibeatur qui penetralia & morbi & remedij scrutetur. Quod si quis

miretur tantos a leyi infusione hujus herbae produci effectus , sanarique morbos remediis caeteroquin effic aissimis vix curabiles, is duo consideret Velim: remedia nimirtura usualia, ut sunt The & Caia . qualitates suas insensibilius & tutius imprimere cae teris remediis, julepo puta, Apoetem iis, & emulsionibus, quoniam longiori tempore adhibentur. Tum etiam

quod absqiis ulla violentia operen-

146쪽

tur, non debilitando stomachum emeticorum instar & purgantium, non exhauriendo vires & spiritus, ut sudorifica,& phlebotomia nee fastidium aegrotis pharmacorum ad instar ordinariorum procreando. Insuper sicuti morbi nostri maximam partem Variis in victu erroribus debent ortum, constat potum ita familiarem & naturae ita convenientem aegrotum sanatu rum potius quam ullum aliud praesidium cujus usus non ita frequens, nec naturaeha amicus. .

CAP. V i m turtutibus irae in morbis Iti . machi, in podagra, Criculo, domiore colico, morbis lienis, Rheu malifinis , morbisique aliis de

2 he cum lacte. .

a ' He non capiti solum, inquit P. .

. de Rhodes ; sed & stomacho estionique juvandae mirifice in servit, ideo a prandio ordinarie assumitur.

147쪽

DE CHINENSIUM THEV 13 r

mitur: dormiturus eo a coena non utatur. Cur stomachicum sit facile interaligere est, cum omnia amara talia sint maxime si simul sint astringentia. Ejus ergo nimiam fermenti stomachi aciditatem amaritudo corrigit, stypticitas vero fibras a quarum relaxatione diversa progignantur mala constringit. Notandum quod in hanc rem felicius operabitur, si non tantum infusio paretur sed & ebullitio levis quoniam Mmaritudinem & stypticitatem quae terrestri non spirituoset parti inhaerent hoc pacto facilius deponit. Eodemque in casu etiam Japonensium methodum in substantia hauriendi pr serendam censeo Eximius D. Monin Medicus Grationopolitanus suis aegrotis masticandum &comedendum folium praescribit, in stomachi acoribus, rue usque

acidis reoque modo certius vim exere e , quam epotum testatur. Ejus loco . stomachi roborandi causa,utuntur Hiis spani succo Cachou , cujus etiam notitia in Galliam ab aliquot annis pervenit. Succus est asper , amarus atque a

148쪽

stypticus allatus ajunt quidam , ex Iaponis, sed verius ex Indiis . Putant esse succum expressum ex Areca, quae est arbor illic notissima, cujus folia masticare solent. Ex eo morselli sive grana cum saccharo & pauco ambaro griseo formantur, quos a pastumasticare solent. Nec male Case & The potui so-ciatur, clim stomachi coctionem pari- aer juvet. Correctis digestionis primae erroribus eliminantur affectus inde pendentes, stomachi dolor, colica passio a crudis humoribus aut flatibus inclusi diarrhaeaque ab indigestione & chyli corruptione. Mandelso in itinerario suo ad Indos vim hanc herba The stomachum dc viscera roborandi suamet uexperientia confirmat, narrans se importuna diuturna, in diarrhoea illius potu sanatum fuisse. Ouarius, Gaulielmus Myl Danus a Simone Pauli citatus, aliique plures stitiptotes de hisce conveniunt. Ast ejus alia non contemnenda. ab iis celebratur proprietas, a nephriti-

149쪽

Vandi. idque eo magis praesumitur quod Chinenses The potu indulget I tes , hisce affectibus non sunt obno

Id inter alia praesint The, inquit P. de Rhodes, renes nempe expurgat, &corpus ab arthritide & calculo prae servat, & h qc est, ni fallor ratio, qua- re in illis regionibus ignoti stat hi

morbi. cc. In hanc rem Martinus Martinius in Atlante Chinensi haee fatur. Cali- dum semper, inquit, potant Chinen- ς ses, si re aquam,n ve vinum, sive oryzae decoctMir. In his liquoribus calidis celebrem suam Cha infundunt,ca- lideque bibunt. Ubi huic calido potui fui assii eius , europaeos vitupera- vi qui frigido ita delectantur. Chi- 'nenses enim calido potu non solum Vsitina extinguunt, sed & humiditates superfluas exsiccant. Inde fit ut ferse aut quain spuant, nec doloribus ne . phriticis, aut stomachi cruditatibus,

sicut Europaei , tententur, tot tantoS-

150쪽

calculosam renum arenam , poda

gram, chiragram, similesque affectus V

nesciant.

Asserit etiam Tulpius vulgarem inter Chinenses opinione esse, hane plantam sibi a Diis donatam vitet prorogande ad extremum senium & maloru avertendorum causa sanitati in sidiantiu;eamq; non solum corpora Vegeta reddere, a calculi doloribus praeservare, quibus ajunt neminem illic tentari, sed etiam capitis dolores, rheumata, ophtalmias, catharros in pectus ruentes , asthma,

dyspepsiam, tormina de lassitudinem

curare.

Hos effectus non mirabitur, quisquis observaverit ea omnia quae renes expurgant & serum minuunt, modo calorem aut debilitatem in visceribus . non relinquant , praestantissima esse ne arena, phlegma e calculi parentes generentur,neve arthritis aut rheumatismus prehendant. Hinc commendantur omnia diuretica in hisce assem-bus. At in ter diuretica non minimum i

obtinet locum herba The , cujus ni