Tractatus novi de potu caphé; de Chinensium thé; et de chocolata. Parisiis apud Petrum Muguet, 1685

91쪽

brevi dolor ita sedatus, ut annis integris eo usus liber fuerim sexcenti alij . maximum inde solamen percipiunt,qmaxime qui non ob nimiam menbranarum cerebri sensibilitatem nec ob: ' earum inflammationem nec ob sanguinis impetum , causam malignam aut aliam quae in partibus istis res1-deat, sed ob capitis cum stomacho aut intestinis sympathiam dolore affliguntur. Excederet libri hujus mo. 1es si mihi nota referre studerem eXe- pla,unum lassiciet. Parisiis Domina de Briere ce- phalalgia gravissima , diu conflictata in cassiam multa tentaverat, in pejusque mens letho proxima vide- batur. Assidentes Medici Chirurgique extremum praesidium trepa num iam erant adhibituri, chm ecce familiaris quidam accedens offert remedium emcacissimum facile & nul- lius periculi. Ea annuente , Caia proin

pinari jussit, bis aut ter in die. Inde tridui spatio diminutum dolorem 'sensit, in dies somnus a plurimis

92쪽

petentia ciborum. Denique ante hebadomadas tres absolutas , pristinae BC perfectae sanitati restituta fuit. Orientales hunc potum non modo , evandis capitis doloribus idoneum arbitrantur, sed experientia quoque sunt persuasi fumum oculis receptum, maxime favere iis qui oculorum doloribus tenentur aut quibus alioquin debilis est visus acies. Quod in causa est cur plurimi cum Fingeam calidi Case ipsis offertur , antequam illud potent, oculis supponunt ejusque vapores recipiunt;plurimi etiam tollI-

dis aurium doloribus craterem adfumum excipiendum auribus apponunt indeque non minimo assicium tur levamine. Iam de hujusce potus ad somnum , avertendum facultate dicamus. Vil-

Ila in ultimis & posthumis luis operibus , de Caia,Londini uiatissimo loquitur, & suas observationes Medicis praescripturis necessarias proponit, il-Ιud remediis Narioticis opponit,

solutoque de his tractatu , de isto ,

93쪽

quoque verba facit.Omnem ejus sonani pellenti facultatem a certis quibusdam partibus adustis dependere praetendit . quibus & natura de praeparatione Valde cimpraegnatur. Quae partes operari dicit postquam mas iam sanguinis intrisint ; ita ut poros cerebri teneant apertos liberumquet spiritibus transitum sternent. Celebris hujus Μedici multorumque aliorum Μedicinam profitentium experimentis suffulti credimus potum hunc Massam sanguineam, humidum nimis& glutinosum absumendo exsiccare, spiritusque animalis proventum a celerare ; quo minus enim sanguinis massa materia glutinosa & pingui abundat eo facilius partes ejus subii Ιiores emicant: quemadmodum ex li, quoribus minus pinguibu, viscidiso aut quoru partes minus confusae sunt, facilius spiritus extrahitur Sane juxta Villis opinionem Case exsiccat .iisque qui sunt graciles aut teperamenti sicciti Calidi interdicitur; e contra cum

sucussu iis praescribitur qui tempera

94쪽

mento eontrario sunt Septentrionali- .

Deminatis aut vino alioquin abstinen- . tibus non parum conducit. Sunt qui credunt, Caia reapse m- num praeter naturam fugare hincque , . omnibus morbis lethargicis medendis e . idoneum esse non vero impedire somnFm naturalem: reperire enim elihomines qui ejus usu insomnia curarunt D inter . quos Dominus Ferrana Medicorum lemovicensium Decanus cui morbo quodam detentus, somno

frui nequibat, singulis vesperis Caia . haustu somnum sibi procurabat. Hic nihilominus, effectus ordinarius non est , multique non maloe se habνtes . assumpto post caenam Caia ad somnum vix sese componunt vigilaturIaptum valde deprehendunt,spirituum se icet quos vigilia dissipat reparatIO- ne. Probabile ulterius est calorem quo cum sumitur actualem, ejus geacrimoniam , nimium spissis chili tumis dissipandis non parum idoneum . ejusque particulas diureticas ma- .

95쪽

gnam humiditatis, 'ocurando somno , necessariae partem per urinas. abri-

Haecce facultas spiritus excitandi&soporem impediendi, futilem Petri

delia Valle opinionem esse, demon-ς strat. Credebat celebris iste Peregrinator si cum ivino peteretur ut assiimitur cum aqua, esset forsan Homeri Nepar- . the quod Helenam ex assigypto habuisisse dicit, unde etiam Caia origo est. Verum cuinam hujusce cum vino per- . mixtio arrideret'Deinde,praesupponit Homerus Nepenthe herbam esse Narcoticam , hoc est, quae somnum promoveat, cum tamen Caia, somnum fuget, eumque magis adhuc fugaturus si vini acuminibus esset stipatus, 'CAp. XIII. . .

De temperamentis e morbis quibiu Cast minus idoneum es.

P Raestanrissima remedia, aliquando suadunt noxia inconsultb adhibi-

96쪽

ta aut temperamentis eorum qui iis . utuntur minime convenientia ; ita in .

aliquibus casibus aut subjectis Case potus inutilis & minime. idoneus est. Hinc si quidam ex ejus usu commoda non percipiunt , qualitates attributas ipsi deesse ne existiment. PIantae non ejusdem omnibus sunt essicaciae. Quod

adeo verum est, ut norim multos,quOS

Manna costipat aliosque quos Sena in syncopem praecipitat,licet Vulgo pumgantia sint benignissima.si qui lint ergo quibus Caia nocet, illud ne propterea vituperent.Ρuit in culpa temperamenti sui ignoratio, &omissa periti alicujus Medici consultatio. Amicus quida noster qui diu in oriente peregrinatuSest,

huic potui assuescere nescivit, nec unquam assumit, quin vomitum Vehementem excitet . quod invicte probat . stomacho aeque accordi suas esse AntipathiaS.

Ad dignoscendum igitur castis quibus Caia perieulosum dc incomm dum esse pesset: considerandi sunt j , in quilius Case utilitatem commenda 'vimus,

97쪽

vimus, indeque concludendum, corpori in statu & temperamento oppost 'to constituto non nisi noxium esse pos se. Sicque quam temperamentis pi-dtuitosis , stomachis debilibus len- gestiisnem perficientibus, obstructio-teonibus, humoribus glutinosis valde sit conducibile, ergo biliosis, stomachis justo celerius digerentibus nimiu et que calidis,iis quibus vasa fanguine subtili rapidiusque circulante sunt repleta, hon nisi noxium est. Quibus tussis &

sputum frequens a venaru arteriarum-

m anastomosi vel diapedesi aut subtili ,

acriorique sanguine originem trahens minime etiam convenire. Videtur. IIn genere minus conducit Macilentis

quam Repletis : salte si a sanguine fervidiori macies oriatur, qui nimis fluidus,justoque rapidius circulans in partibus ad suppiaitandum iis alimentum detineri satis nequit. Etenim si 'macies oriatur ex eo quod stomachus functiones suas non ut par est obeat; sive quod in intestinis lateant obstru- quae sanguinis purificationem

98쪽

impediant, iis conducit Case eosque pinguefacit: hinc videre est in vanum labire quaestionem illam: Caia an saginet an verbeniaciet fui expediam eos

qui quaestionem hanc absolute ita mi hi proponunt respondere soleo, quod pingues emaciet & macilentos pingue- faciat. Hoc verissimum persaepe sese 'probat, at imprimis dependet id a modo illud assumendi ; jejuno enim assum-ptum stomacho magis quam a pusta 'emaciat. Temperamentum principem 'in hisce regulam esse oportet. Super hoc notasse juvabit cum peregrinatoribus , in , Turcia ubi Mano- metani Glaecique easdem incolunt

urbes & pagos & diversis potionib u s u tentes Turcas Case ut & sorbeto, dc Boeta potu ex Milio confecto gaudentes,omni vero vini usu abstinentes, homines esse pingues & carnosos, sani tate bene dispositos . vigore praeditos , nec tamen abdomine prominulo incedentes, econtra verb Graecos qui Cannegligunt geherosum & purum vinum epotant vinique spiritum,Macilentos, , sicco o

99쪽

DE POTU CAPHE'. siccos, vultu subflavo, biliosos esse M

animo iracundo.

Ji quibus sanguis est nimis abundans nimisque subtilis Caia abstinent in morbis pectoris; ne videlicet sangui nem ulterius adhuc volatilis & ipsumque in pulmones effundit. In hac urbe vidimus nobilissimum Virum ita affectum & respirandi dissicultate labo- . Tantem , qui potu Caia se levatum iri Putavit,at contra ab ejus usu peripneumonia prehensus paucis diebus animam exhalavit. Phtifici quoque confirmati praepostero ejus usu obitum Dum maturarunt. Ex quibus omnibus videre est, non nisi adhibitis caut iis Case remedii loco esse ii surpandum: consulendique sunt, qui iisdem morbis detenti sanitati fuere restituti, aut aliquis Medicinae peritu S. Verbo considerandum est liquores

corpus nostrum pervadentes machi- Iaamque nostram Elasticum in motum

redigentes duobus modis oppositis esse corruptibiles aut enim ; Dimis in spissati sunt aut nimis subtilisati, in ptiori

100쪽

m'o TRACTAT us icasu nisi aliud obstet Caia perutiIe eritat in posteriori pessimum, nisi mali

gnum aliquod fermentum rarefactionem nimiam fermentationis ope pro- lducens oppugnet. Jam tempus est examinare sententiam Simonis Pauli fabam istam rejicientis , quoniam inquit ejus usus homines enervat generationique ineptos reddit. Errorem hausit ex historia particulari ab Oleario legationis a Duce Holatiae in Μoscoriam dc Persiam missae secretario relata. Is enim de Persis sermonem faciens eos Cab quod nostrum Case est ) aut aquam nigram potare solitos ait paratum ex fiucta quodam ab AEgypto allato, qui colore

frumentum refere, sapit granum Tureicum , aequatque magnitudine vulgarem fabam. In sartagine torrefactu aut potius adustum in pulvetem redigunt & in aqua coquunt,undeadustum sapit nec faucibus admodum gratum est. Utuntur isto potu ad moderandum calorem naturalem,uirtu'rumque generandi minuendam, ut pote