Tractatus novi de potu caphé; de Chinensium thé; et de chocolata. Parisiis apud Petrum Muguet, 1685

61쪽

rosque alios ipsi inesse effeetus.' Non ingrate me facturum opinor si Medicorum testimoniis aliptis circa ejus qualitates addam , quae de eo hujus saeculi Peregrinatores nonnulli illustrissimi refutui. Cliorum aperiet Petrus destis Valle. Js in primo relationum. Volumine , quae sequuntur annotat. Inter Turcas potus niger obtinet quiis aestate valde refrigerat, hyeme verbis calefacit, non mutata tamen natura, ne ademque manente potione , quae is calida epotatur. Majoribus inter-- dum dimidiatis haustibus sumitur, is non in ter cibandum sed cibo sumpto, , palato scilicet indulgendi gratia, in

ter potandam confabulantur amici raros reperire est congres us in is quibus potus iste no celebretur.Hunc ,, Cavi vocant, illumque ex grano vel ,, ex fructa cujusdam arboris in Arabia ri Meham versus nascentis conficiunt. si Si Turcis credamus, multum sanit isti conducit, digestionem juvat, sto- ., machum roborat, catharrosque sistit.

Addunt quoque , ut jam notavi, soporem

62쪽

rorem post coenam fugere & ideo qui studiorum causa vigilare volunt sese qhac potione praemunire. Alia plurima 'quae addit Petrus dei a Valle quia ad rem parum faciunt missa facto , nunc

ad ea transe' quae Thevenot non mi-

nus sincerus ti celebris scripsit. Turca, in Quit, potum habent perfamiliarem , quem singuli diei horis

usurpant , quemque Cabue vocant.

Potio illa ex grano in Aroia veham

prope procrescente eonficitur. Illud in sartagine aut alio culinario vase ς torrefaciunt, deinde contritum in pulverem admodum tenuem redi-ςς sunt. Eam potionem sumpturi, Cu-ς cum a de industria facta quam Ibrihςς Vocant aqua adimpleta ipium deco-ςς quunt & inter decoquendum pul Ve- rem ad cochlearis mensuram tribus crateribus sufficientem injiciunt; eo ς' ipso quo decoquitur,igne amovetur 'aut saltem Hotitatur ζ alioquin ni- ς mium sese elevando,extra cucumam

desiliret. Post duodecimam aut ad minus decimam ebullitionem , po

63쪽

tum erateribus ea porcellana su per pictum orbem ligneum dispositis, qinfundunt ; adhuc ferventem osserunt, & modeste calidum potatur,sed repexjtis vicibus,alioquin nullius tui-ς litatis foret.Potio illi amara est & subnigra & aliquatenus ustum redolet: eam dimidiatis haustibus ne aduran- tur assumunt, ideo in Cavehana hoe nomine dicunt locum ubi vendibi- Iem M paratam inveniunt) ex sorbil-Iandi modo. Lepida resonat musica. Haec fumis e stomacho ad caput ascendentibus deprimendis, de ex il- Iisnato dolori auferendo, admodum conducit; haec quoque ratio est , qua

somnum avertit. Cum Mercatoribus nostris Gallis , multae incumbunt exarandae litterae, totamque volunt insumere noctem;eaingruente,unum aut alterum eraterem hauriunt. Stomacho, corroborando etiam inservit,

digestionem juvat; verbo,sic opinantibus Tureis, polychrestum medic

mentum est, non minus ac Chinen

64쪽

& semel biberit, pro assueto habet, nec ulterius insuavis est. Sunt qui ipsi Caryophilios & aliqua Cardamomi grana immiscent, alii addunt Saccharum. Mixtione hac suavior quidem fit, sed tantum deperdit efficaciae nec ς pauper nec dives est, qui hoc potu

non,igaudeat bino aut terno cratere V ad diem ; & hoc unum ex iis est,quae qmaritus uxori subministrare tenetur. inamplurimae occurrunt tabernae

Cabae vendibilis, ibique illud in ahe- ς mis capacibus decoquunt. Haec loca sqinvisunt cujusvis status homines,nul- ςla habita nee Religionis nec Profes- ssionis ratione,nec pudori vertitur eas frequentare. Illuc ad confabulan- s dum se conserunt plurimi, foras ad sqtabernae portas apponuntur scamna MCaementitiae structura tapetibus in- ς strata, quibus insident jiquos praete- reutes videre M auram captare dei etat. Huc solith adsunt fidicines, ti- bicines & musici plures a Cavahenae ς Domino ut instrumentis do cantu continuo potatores alliciant, mercως

65쪽

de conducti. Cum quis in Cavellana ς est & sibi familiares intrent si urban, talis aliquantulum sit Studiosus, ca- ebit ne ipsorum loculos pro potu

acceptat dominus, pro quo, unχος verbo opus est, clamando tantum,

dum ipsis offertur Cabue, Glaba, quod sonat gratis. Sorbeto etiam utuntur, qexquisita admodum potione , quae conficitur in AEgypto ex saccharo, Limonii succo, moselio, Ambaro&ς aqua rosacea laute quempiam qui eos qinvisit excepturit, primum Caliue craterem potandum osserunt, sorbe- tum postea ae tandentis tua. Eduar vi Terr Anglus sermone peregrinatoriens de Religione Mogol, in relatione quam de itinere suo ad Indias Orientales scripsit asserit,plures quos Vinum potare Religio vetat, loco ejus gaudere liquore quopiam, qui si palato non sapiat, saltem valdead sanitatem confert.Eum vocant , confectum exserinaeerti cujusdam fabarum generis, eam

nava Osoquunt, sui nonnisi paruW- saporia

66쪽

saporis sui impertit, licet maxime qdigesti0nem juvet, spiritus excitet, sanguinemque eXpurget. Duisirin itinere suo Orientali, disserens de more Turcarum in obeundis visitationibus, refert, ubi consederint,

herum acerram odorariam amicum

prope poni curare, & ne suffimenti fu muS evanescat, duos ex famulis caput amici stragula tegere , tandem super Hypocrateram ligneam soliis, more Persarum, depictam, capacem calicem, plenum sorbeto offerre, deinde in cratere non ita capaci Cabue, potionem nemps stimaram, quae nomen simul

colorem haDt a grano quodam ex AEgypto allato in aqua decocto potio. i'quit is, nullius utilitatis erit, nisi calida potetur;adeo ut viX primori bus labris nec nisi repetitis vicibus d

fumum quidem hi dolet, at illius in stomacho effectus eXperiuntur mirabiles, & Vapores ad cerebrum ascendentes deprimit. 'Taedio emcerem Iectores, si singuIaquae hodierni peregrinatores referent

67쪽

adjungerem ; finem facient quae pro fert Dominus De Bourges in itinerario Episcopi Berytensis ad Cochinchinam

inter incommoda caravanae in deserto' sustinenda, notat aquarum raritatem, quas cum invenenerint maximam partem sunt infectae, hac de re sic loquens pagina o.& I.

Cum aqua quae occurrit saepe sit Vitiata,Turcet ut adversus incommo- sda quae evenirent praemuniant stomachum, potionem sumunt quam

dicunt Case , quaeque jam in quibusdam Europae locis usu venire caepit. conficitur ex parvis famis in Arabia ' Meham proph productis, tanta copiis ut illinc per totam Asiam & in omnes fere locos quos incolunt Mahometani transferantur. Hanc sumunt vini loco, cujus Valde aemulatur effectus, quippe quae Virtute pollet stoma-ς thum corroborandi , digestionem β. promovendi , insuper capitis vapores expurgandi, fabas illas in sartagine torrefactas, in mortario in pulveram xeducunt & postquam furfur qcribrum

68쪽

eribrum subiit, farinam istam nigram&semiustam spatio Misererem aqua decoquunt, deinde qua possunt calidiorem epotant. Quamvis liquor iste gustui non abblandiatur sed potius amarum sit,nihilominus ob ipsius tot

& tantos effectus maximi facere non

desinunt ; id quod Dei providentiam

prodit. Cui quippe regiones quasli- εbet,omnibus nomini necessariis ditare curae est, nec dubitare fas est quin in aliis regionibus plantas aequalis virtutis reperire detur.

CAP. IX.

De essems Cafe imprimis adsumachi assectus, P Rimum quidem observa potum

hune licen satis calidum , modo debite sit praeparatum , nec palatum adurere nec aquae instar eodem caloris

gradu assumptae linguam laedere, quod forte ita accidit, quia decoctio subtilio sina istius pulveris parte permista est/

69쪽

sicque ejus actio aliquantulum prae Pedita , non tam facile atque aqua penetrare queat. Metuerent forte mulieres pulchritudinis-elegantiae suae studiosae, ne nimius potus istius calor suos deformaret denigraret que dentes ; at praeterquam quod Orientales tantopere potu hoc gaudentes, dentes quam caeteri populi non habent nigriores;ip sum Case magna diligenter adhibitum pristinam dentibus munditiem restituit, quemadmodum & de tabaco superstes cinis albe dinem, etiamsi sumus nigredinem dentibus inducat.. Notabilis maxime hujus potionis effectus editur in stomacho indubium quippe est, mirum in modum coctionem quae ibi peragitur adjuvaresa multis etiam populis N Asiaticis Ac Africanis imo & quibusdam Europeis, quin bus lex Mahomelana usu vini interdicit, istius loco usurpatur. Ait quos in hisce regionibus habemus plurimos Vini amantes audio susurrantes, Case ad- Mittendum tantum usia ut vino substitueretur,

70쪽

tueretur, Verum cum vitibus & uvis satis superque terrae nostrae abundent ecquid illius potionis peregrinae, quae nec vel tantum posset. Respondeo, certis casibus Caia vino esse . praeferendum , quemadmodum certis quoque casibus illud isti longo intervallo cedit. Quam plurimi sunt cujusque sexus & aetatis abstemii, quibus Caia nonnisi utile esse potest;quotis quot itidem febri aliqua , aut Cephalaegia aliaque invaletudine laborant, vinum non nisi noxium esse potest, cum e contra Case valde ipsis sit salutia 'ferum a

In stomaehis ealidis & musto pleniseerta quaedam distillatio artificiali λmilis peragitur. Spiritus subito separatur . in venas repit incitato motu sanguinem agitat, cerebrique membranas laedit ; quod residuum manet in stomacho est aut acetosum quid aut tartarum Vini, plegmate dissolutum, quod tartarum si in intestina deportetur eolicae ue si in renes, ealculi ; si in articulos, podagrae, causa est. Horum,