장음표시 사용
731쪽
constendo. liberi autem hominis nomine quia cum lio actio non est)ne per interrogationem quidem aut c5- fessionem transferri pol it.quo casu eueniet, t non re- hominis liberi nomine actum sit cum eo,qui confessus est. In totum autem cosessiones ita ratae sunt: si id, quod in cofessionevenit,& ius,& natura recipere potest.
SI ante aditam haered itate seruum haereditarium meu esse respondearieneor,quia domini loco habetur har- reditas. Mortuo seruo, quem in iure interrogatus, si um esse consessus sit: non tenetur is,qui respondit: qu admodiun dc si proprius cius sitisset, post mortem eius
non teneretur. ΣΥΙ. VLPIANV s lib. xx x o I. ad edicti .
SI seruus ab hostib' captus sit, de quo quis in iure interrogatus, responderit in sua potestate esse: quamuis iura postliminiorum possint efficere dubitare nos: a tamen non puto locum esse noxali actioni, quia non est in nostra potestate. Qia quam autem placet etiam euteneri,qui alienu seruum suu confessus ollat: tame rectis svi placuit eu demia teneri, qui eu seruu potuit habere.
caeteri in si dominium quaerere non potuit: non teneri. TVI i. IDEM lib. xxxvrri. ad edi Linc
SI seruus non sit unius sed plurium: & omnes mentiti sunt,eum in sua potestate non esse , vel quidam ex il-tis: aut dolo secerunt, quo minus sit in potestate: unus. quisque eorum tenebitur in solidum,quemadmodum t nerentur,& si haberent in potestate. Is verb,qui nihil dolo fecit,quo minus in potestate haberet,vel non negauite
non tenebitur. Sententia laeta contra xi ex sua e fessione , vim Merar x et tun dominam. Bariolus. x V ri t. r v LI A N V s lib. I Iri. ad Ursei ferorem.
QVi ex parte dimidia haeres erat, cum absentem co-hmedem suum defendere vellet,ut satisdationis o-- nus euitare posset: respondit se solum haer dem esse,& condemnatus est.quaerebat actor,cu ipse soluendo non esset: an rescita superiore iudicio,in eu, qui 're vera haeres erat, actio dari deberet: Proculus respon-
732쪽
est,rescisso iudicio,posse agi: idque verum est.
Inter Pos non valet iudicium,nee confesso. Mariolus. x I x. PAPINIANV s lib. VIII. Quaesioni .
SI filius, e in pro patre suo ageret, tacuit interroga
tus: omnia perinde obseruanda erunt ac si non ellet interrogatus. Si ex variatione persinae conuenti non Mariatur causa: vilius confessis flutio liberat verum debitorem .se 3 si mariatione perfna contingit variatio cause: nisi meri debitoris nominefactum fuerit. Eanulus. xx. P A v i v s lib. I i. Q Ulionum
.i seruum alienum respodit suum esse,si noxali iudicio conuentus sit dominum liberat. aliter atque si is, qui confessus sit se occidisse seruum, quo alius occidit: vel si quis restonderit se haeredem . nam his eas bus no liberatu qui fecit,vel qui haeres est. Nec haec inter se contraria sunt. nain superiore casu ex pers Da serui duo tenentur sicut in seruo communi dicimus ubi altero conuento,alier quoquc liberaturiat is,qui c5fitetur se occidisse vel vulnerasse, suo nomine tenetur: nec debet impunitum esse delictum eius, qui fecit, propter eum,qui respondit:nisi quasi defensor eius, qui admisit, vol haeredis litem subiit hoc genere. tunc enim in factum exeeptione danda submouendus est actor: quia ilIe negociorum gestorum vel mandat, actione recepturus, est luod praestitit. Idem est inco, qui mandatu haeredis haeredem se esse respondit, vel cilin cum alias defendere vellet. In iure interrogatus,an fundum possideat:quq-ro,an respondere cogendus sit,& quota ex parte fundum possideati Respondi.Iabolenus scribit,possessore fundi cogi debere respondere,quota ex parte fundum possideat: ut si minore ex parte possidere se dicat, iii alia pes tem,quae non defenderetur,ire possessionein actor mittatur. Idem & si damni insecti caueamus. nam & hic respondere debet, quota ex parte eius sit praediuta : ut ad eam partem stipulationem accommodernus. Ρoena autetis non repromittentis haec est,ut in possessionem eamus: dc ideo eo pertinet scire,an possideant. xxi. ψ LP i A NY s lib. x x II. adedi m .
733쪽
Digestorum lib. XI. Tit. II & III.
VBicunque iudicem aequitas mouerit: aeque oportere fieri interrogationem,dubium non est. Remi Uaeia inimiicis non vii di u restondenti , nisi rostem. interrogamis. Baa toltu. xx Ii. sCA 2 voLA lib. Ori. Digestir LP Rocuratore Caesaris ob debitum fiscale interrogari te: unus ex filiis,qui nec bonorum possessionem a ceperat,nec haeres erat: respondit se haerede an quasi i terrogatoria creditoribus caeteris teneatur ' respondi bliis,qui in iure non interrogassent, eum ex response suo conueniri non posse.
eundem iudicem eatur. Tit. II.
iadicem litigare. Bartolsu. po MPONI v lib. XIII. ad Sabinum.
CVm ex pluribus tutoribus unus, quod caeteri non sunt idonei,conuentutur : postulantem, omnes ad eundem iudicem mittuntur, & hoc rescriptis principum
734쪽
IN Dv xv M xv vici M DABO. dii boms de seruit emit,hoc edicto non tenebitur: quia nec ipse poterit serui corrupti agere: quia nihil ei' interest seruuno corrupi. & sine si quis hoc admiserit: eueniet,ut duobus actio serui corrupti competat. quod est absurdu.Sed nec eum,cui bona fide homo liber seruit, hanc actionem
posse exercere opinamur. QMd autem praetor ait. R. E- C E P i s s E: ita accipimus,si susceperit seruum alienum
ad se. Et est proprie Raci FERE abscondendi caussa refugium seruo praestare,vel in suo agro,vel in alieno loco,aedificiove. PERs VADERE aute est plus, quis 45pelli atque cogi sibi parere.Sed persuadere Eu ει συμυ na & bonu consiliu quis dando potest suadere,& m
lum.& ideo praetor adiecit, do Lo MALO, c V o E-vM DETERIOREM FACERET. neq; enim de
linquit,nisi qui tale aliquid seruo persuadet,ex quo eum faciat deteriore.qui igitur seruu sollicitat ad aliquid velficiendu, vel cogitadum improbὰ r hic videtur hoc edicto notari. Sed utru ita demum tenetur, si bonae frugi seruu pepulit ad delinquedum: an vero & si malu hori
tus est, vel malo seruo monstrauit, queadmodu sacerrit Et est verius,& si malo monstrauit,que in modum deli queretur: teneri eum. imd & si erat semus omnimodo su-giturus,vel furtu lacturus,hic verδ laudator huius propositi exstitit:tenetur. No enim oportet laudando ausere malicia. Sive ergo bonu seruum fecerit malu,sive malum deteriore: corrupisse videtur. Is quoq; deteriorem faeit,qui seruo persuadet,ut iniuria faceret, ves furtu, vesfugeret,vel vi alienu sti uum sollicitaret, vel ut peculiuintricaret,aut amator existeret,vel erro,vel malis artibus esset deditus: vel ut in spectaculis nimius,vel sedisiosus: vel si actori suasit,sue verbis,sive precio,vi rationes dominicas intereideret,vel adulteraret, vel etiam ut rati nem sibi commissam turbaret.
Et si luxuriosum vel contumacem secit: qusve ut stuprum pateretur persuadet.
Olo malo adiecto, calliditatem notat praetor eius,
735쪽
qui persuadet. Caeterom sine dolo si quis deterioremeerit ut si lusus gratia fecerit non tenetur.Vnde quaeria et tur: si quis seruo alieno suas it in tectum ut ascederet, vel in puteum descenderet: & ille parens ascenderit, vel descederit,& ceciderit,crusq;vel quid aliud se erit, vel
perierit:an teneatur Et si quidem une dolo malo secerit: non tenetur.s dolo inato nenebitur. SI I i i. P A V L V s lib. XI x. adedi iam. Ed commodius est utili lege Aquilia euin teneri. v. VLPIANus lib. X X II r. ad edita . Doli verbum etia ad eum,qui recepit reserendu est: ut non alius teneatur, Diti qui dolo malo' recepit. Caeteri im si quis ut domino custodiret, receperit,i vel humanitate,vel misericordia ductus,vel alia probata atque Eiusta ratione: no tenebitur. Si quis dolo malo persuaserit quid solio,que liberu putabat: mihi videtur tenericum oportere.magis enim delinquit,qui liberu corruperit.& ideo si seruus fuerit, tenebitur. Haec are cretiani aduersus fatetem in duplum est:quauis Aquilia inficiantem dutaxat coerceat. Si seruus seruaue tecisse dicetur iudicium cum noxae deditione redditur. Haec actio resertur ad lepus serui com upti,Vel recepti,no ad prς sens.& ideo si decesserit,uel alienatus sit, vel manuniimus:M-hilominus locum habebit haec actio.nec enim exstirigui tur manumissione semel nata actio. VI. PAVLus lib. xl x. ad edi lam sPRaeteritae enim utilitatis aestimatio in hoc iudicium
versatur. VII. VLPIANV s lib. xx II r.ad edim .
NAm & mali serui forsitan consequuntur libertatem:& posterior caussa interdum tribuit manumissionis
iustam rationem. v i II. P AV LV s lib. XI x. ad ediciam.
SEd & haeres eius , cuius seruus corruptus cst, habet hanc actionem : nec solum si manserit in haereditate seruus,sed & si ex terit, forte legatus.
IX. VLPIANus lib. x xii I. adedi iam.
SI quis seruum comune meum & situ corruperit:apud Iulianu libro nono digestoru quaeritur,an hac acre
736쪽
ne teneri possiti Et ait teneri eum pro socio, si socij sint:
praetcrea poterit & comuni diuidudo teneri, ut Iulianus ait. Sed cur deteriorem facit Iulianus coditioiaem socij, si cum s.cio agat, tu. .m si cum extraneo agat nanilai cu extraneo agit: siue receperit,sive corruperit,agere potest. qui cum socio: sine alternatione, id est si corruperit. nisi Drte no putauit Iulianus haec cadereo sociummonoenim suunt receperit. Ad si caelandi animo recepit: potest defendi,eum teneri.Si in seruo ego habea usiam Ductum, tu proprietatem: si quide a me sit deterior fael us, poteris mecum experiri. si vero tu id secoris: ego agere utili actioe possiam. ad omnes enim corruptelas haec actio pertinet:& interesse fructuarij videtur,bonae seu gi seruit esst,in quo v sumseu tu habet. Etsi forte alius eum receperit, vel corruperit: utilis actio Ductuario copetit. Datur auto haec actio,quanti ea res erit, in duplu. sed quaestionis est, aestimatio utru eius duinat fieri debeat, quod seruus in corpore vel in animo damni senserit, hoc est. quanto vilior seruus factus st: an vero & caeterorum i Et
Neratius ait, tanti codemnandum corruptorem, quanto seruus ob id ,quod corruptus sit,minoris existat. X. P Α V L v s lib. Xr x. ad edictim.
IN hoc iudicium etiam rerum qstimatio venit,quas
cum in uus abstulit: quia omne damnum duplMur. n que intererit,an ad eum perlatae fuerint res, an ad altu, siue etiam eonsumptae sint.etenim iustius est, in teneri,
qui princeps fuerit delicti e quam eum quaeri, ad quem
res perlatae sunt. xl. V L PI A N v s lib. x x ir r. ad edictum. NEratius ait,postea furta facta in aestit nationem non Venire. quam sententiam veram puto. nam & verba edicti, Qv ΑΗ τr EA REs TR i T, omne dctrimentum recipiunt. Semo persuasi,ut chirographa d bitorum corrumpat. videlicet tenebor . sed si consuetudine peccandi, postea & rationcs,caeteraque similia i struincta subtraxerit,uel interleuerit,uel deleverit: dicedum erit, corruptore horum nomine non teneri. a uis autem rerum subtractarum nomine serui corrupti competit actio : tamen x surti agere possumus.ope enim
737쪽
de consilio sollicitatoris videntur res abesse. nec sufficit alterutra actione egisse: quia altera altera nominuit. Idedc in eo,qui seruit recepit,& caelauit,& deteriorem fecit, Iulianus scribit.sunt enim diuisa inter se maleficia furis,& eius,qui deteriorem seruit secit. Hoc amplius & codictionis nomine tenebitur.quauis enim codictione hominem,poena aute surti actione cosecutus sit:tame & quod interest,debebit cosequi actione serui corrupti. Qx ii. r A v e v s lib. xl x. ad edicium.
Via manet reus obligatus etiam rebus redditis. XIII. VLPIANV stili. xxxi r. ad edim
H Aec actio perpetua est,no temporaria:& haeredi. aeterisq; succetaribus competit. in haeredem autem non dabitur,quia poenalis est. Sed & si quis seruit haereditarium corruperit: hac actione tenebituri sed & pG titione haereditatis,quasi praedo enebitur:
X I III. P A v 1. V s. lib. xl x. ad edita .
UT tantum veniat in haereditatis 'etitione, qualuimin hanc actione. De filio filiave familias corruptis huic edicto locus no est: quia serui corrupti costituta haec actio est,qui in patrimonio nostro esset: & pauperiorem se factu esse dominus probare potest,dignitate
dc fama domus integra ei manete. Sed utilis copetit, ossicio iudicis aestimada: quoniam interest nostra, animu liberoru nostrorum no corrupi. Si seruus comunis meus& tuus proprium meum seruum corruperit: Sabinus ait,
no posse agi cum socio: perinde ac si proprius meus se
uus corrupisset coseruum. Item si ieruus comunis extraneum corruperit e videndu est, utrum cu duobus agi debeat,an de cu singulis, exemplo caeteraru noxarum ' de magis est,ut unusquisq; in solidu teneatur: altero autem soluente, alterum libenti t. Si is, in quo usumfructum habeo,seruum meu corruperit: erit mihi actio cu domino proprietatis. Pignori dati nomine debitor hanc actionem habet. In hac actione no extra rem duplu est. id enim quod damni datu est,duplatur. His consequiter & illud probatur. si seruo meo persuaseris , ut Titio furi u siciat: no soli; in in id teneris, quo deterior seruus
effectus est: sed de in id,quod Titio prεstiturus sim. Ite
738쪽
non solom si mihi danum dederis consilio tuo,sed etiam . si extraneo: eo quoq; nomine mihi teneris, quod ego lege Aquilia obnoxius sim. aut si ex coducto teneor alicui. quod ei seruu locaui,&propter te deterior factus sit:t neberis eo nomine. & si qua talia sint. Aestimatio autehabetur in hac actione, quato seruus inutilior factus sit: quod officio iudicis expediet.Interdu tame & si inutilis sit,ut no expediat talε sexuu habere: utru & preciu cogitur dare sollicitator, & seruum doni inus lucrifacit: in vero cogi debet dominus restituere seruum.& precium serui acciperet Et verius est,electione domino dari: siue seruum detinere cupit,& damnum, quanto deterior se uus factus est,in duplum accipere: vel seruo restituto si copiam huius rei habet precium consequi. quod si non B habeat: precium quoque simili modo accipere. Cedi autem sollicitatori periculo eiusde a domino serui actionibus deba.Quod tamen de restitutione hominis dici tur: tunc locum habet,com de vivo homine agitur. quid autem si de manumisso eo agaturino facile apud iudicem audietur, dicendo ideo se manumisisse, quoniam habere noluerat domi: vi & preeium habeat & libertum.
Corrumpitur animus serui, & si persuadetur ei, ut
dominum contemnat. x V I, A L N v s lib. II. Dirastorum.
Ominus seruum dispensatorem manumist. postea V l 9 rationes ab eo accepit: & com de eis non constaret, comperit oud quandam mulierculam pecuni' eum consumpsisse. quaerebatur , possetne agere serui corrupti,cum ea muliere,cum is seruus iam liber esset Resp5di,posse. sed etiam furti de pecuniis, quas seruus ad eam detulisset.
xv II. M A R τ I A N V s lib. III I. Regularum.
SErui corrupti nomine,& constante matrimonio , in rito in mulierem datur actio ; sed fauore nuptiarum
739쪽
Digestorum lib. x I. Tu. IIII.
: S qui fugitiuu earlaui fur est. Senatus cἔ- sulci ne iligitivi a Mittantur in saltus : neve D. protegatur a villicis & procuratoribus possessionis,multa statuit. His aute, qui intra viginti dies fiasitivos,vel dominis reddidisset, vel apud magistratus exuibuissent:venia in ante actu dedit. Sed & aeinceps eode sematuscosulto impunitas datur et,qui intra praestituta tepora, e reperit fugitivos in agro sito,domino vel magistratib' tradidit, Hoc autem senatia scositato aditu cita militi dedit vel pagano ad inuestigandia fugitiuum,in praedia senatoru vel paganoru. cui rei etia lex Fauia prospexit, & senatusconsultu Mo- .desto consule factu : ut fugitiuos inquirere volentibus, literae ad magistratus detur: multaetia ccntum solidoru ein magistratus statuta,si literis acceptis, inquirentes non adiuuent. Sed dc in eum, qui quiri apud se prohibuit, eadem poena statuta est: ctiam generali epistola diuorum Marci & Comodi: qua declaratur,& praesides, & mqistratus, & milites stationarios dominu adiuuare debere in inquirendis fugitivis:& vi inuentos redderet,& ut hi, apud quos delitescant,puniatur. si crimine cotingantur. Vnusquisque eorum,qui lagitiuu adpreliendit, in publicum deducere debet . & merito monetur magistratus, eos diligcter custodire,ne evadant. Fugitiuu accipes quis erro sit. Fugitivi autem appellatione ex fugitiva natum no cotincri. Labeo libro primo ad edictu scribit. sIn publicu deduci intelliguntur,& qui magistratibus municipalis traditi sutit,vel publicis ministeriis. Diligens custodia etia vincire permittit. Tam diu auto cu
stodiuntur, quam diu ad praefectu vigilu,vel d praesid
prouincie deducantur.eorumq; nomina,& notς,& cuius se quis esse dicat,ad magistratus deserantur,ut facilius agnosci & percipi fugitivi possint. Natae autem verbo e- ti in cicatrices continetur. Idem iuris est, si haec in scri- rus publicu,vel in aedes proponantur.
I Ugitivi simplices dominis reddendi stini: scd si pro
740쪽
De aleatoribus. ' sD Iuus pius rescripsit:eum, si fugitiuu vult requi
rere in praediis alienis, posse adire praeside, literas ei datur ii, & si res ita exegerit apparitorena quoq;, ut ei permittatur ingredi & inquirere: & poena eundem praesidem in cum constituere, qui inquirere non permiserit. Sed & diuus Marcus oratione, quam in senatu recit uit,sacultate dedit ingrediendi tam Caesaris,qum senatorum Sc paganorum praedia,volentibus fugitiuos inqui xere: scrutandique cubili atque vestigia occultantium.
IIII. PAVLVs lib. I. Serimitiarum.
LMenarchae ct stationari j fugitiuos deprchesos,recto
in custodia retinent. Nam & magistratus municipales ad officium praesidis prouinciae vel proconsulis com B prehensos fugitiuos recte transinittunt.
v. TRIPHONIMVs tibia r. Dissi sionum.
SI in arenam fugitiuus seruus se dederit: ne isto quidε
periculo discriminis vitae,quod sibi irrogauit,pOt statem domini euitare poterit.nam diuus Pius rescripsit, omnino eos dominis suis reddendost siue ante pugna ad bestias, siue post: quoniam interdu aut pecunia interue sa,aut commisso aliquo maiore malescio , ad fugiendam inquisitionem,uel iustitiam animaduersonis , in arenam sedare mallent.reddi ergo eos oportet.
Nr MADvERTA M. Si rapinam secerint inter se collusores vi bonorum raptorum non denegabitur actio. s sceptor lenim dutaxat prohibuit vindicari,non & collusores quavis &hi indigni vidcantur. Item notandii, quod praetor susceptorem verberatum quidem,& danum passum, bicunq; & qua cunq; non vindicat: veru sur-