Caroli Boucheroni De Priocca, Vernazza, et Valperga Calusio

41쪽

nihil se secisse arbitratus, nisi naturam ipsam sub septemtrionibus vicisset, in Scyticos sines , unde nemo incolumis ad eam diem redierat, expeditionem parabat vi kal. ivlias eiusdem anni, forentissimus

omnium exercitus, quem historiae memorent , Niemenen sumen tripartito agmine traiecit. Erat stos Italiae, Belgi et totius Galliae Spes et robur imperito sequebantur auxilia sociorum ex omnibus Germaniae urbibus, tanto equorum, impedimentorum et lixarum comitatu, quantum, credo, nec erXeS, nec innumerabilis Hunnorum gens, nomadum more in uropam transgreSSa, Secum habuerat. Ad huiusce rei nuntium primo admiratio,

42쪽

dein timor animos incessit. Quid

enim militum virtus, aut imperatoria solertia contra coeli vim et

regionis asperitatem posset Augebat metum opinio, quae in vulgus

manaverat, Napoleonem , ceteris ducibus dehortantibus, ea terr3Sintravisses, ubi neque in victoria Salu , neque in clade perfugium esset. Nec multo post armatici imbres, qui equos et viros attri erant, deinde atrox ad Boro linum Pugna, postremo rogales molenslii et MoskWae ammae, Saguntina pervicacia ab ipsis civibus incensae, futuri belli omen fuerunt; sed multo exitiosior reditus suit. uiugosus enim , cui ea provincia demandata suerat, Iugurthae artibus moras tra-

43쪽

here , angustias flexusque viarum insidere, Xtremum agmen cruentis velitationibus carpere, et cito dilabi; immisso demum barbarico equitatu, omnia circum vastare, ut erro simul et fame hostis periret. His adiungebatur, praecipitante iam hieme , intensior, remissior frigoris vis, qua insueta Gallorum corpora gelu torpentia passim concidebant, sumina vero in glaciem prius concreta , mox sub pedibus hiantia, iumenta et homines in prosundum trahebant. Inter huiusmodi dissicultates Galli relato gradu ad Be- resinam pervenerunt , ubi terno certamines, pari utrinque strage sugientis exercitus reliquiae inedia et lassitudine consectae , paene de-

44쪽

lelae sunt Iud perpauci admodum,

non reus a naufragi X magna

tempestate , Simulacra potius Ominum , quam homines , missis signis , impedimentis, Wilnam urbem se receperunt. Angebantur desiderio suorum , quos in tanta locorum longinquitate haud amplius essent revisuri narrabant quemadmodum per illas solitudinum ambages , incertis imperiis diu erravissent , ut turbidis solibus turbidiores nocte Succederont, ut vix e luto et paludibus mersi, ab hastatis equitibus misere interciperentur Ingens tunc luctus

in Gallia fuit, nec hostes ipsos tot sunera sine lacrymis ut adspe-Xisse. Sed non minus admirationi

45쪽

suit Napoleo , qui et alio detrimento in Hispania per eos dies accepto, novis copiis quam celerrime comparatis , citius omnium opinione ad certamen rediit. Haud alias certe vehementiora militum studia in suum ducem exstiterunt, nec alius dux firmiore animo post Ponticum illum Mithridatem, in adversis suit. Ρullulabat tunc armis Germania, descientibus a Napoleone sociis stimulabat ad iram insita victoris superbia , stimulabant vetera et recentia odia, intolerabiles Gallorum publicanorum exacti OneS, POPulati agri, exinanita per licentiam a militibus hospitia. Nec solum usu aderant tot iniuriarum ultores, sed et vecorum rex designatus, Gallus

46쪽

ipse, et victoriarum Napoleonis in Italia particeps, adversus Veterem

imperatorem Suum arma SumSer3t.

Totidem serme erant caStra, quot reges et populi Germanici nominis, ut tantum bellum uno consilio administrari nequiret , e quo nu laute in varias parte sortuna, proe lia, induciae, atque iterum proelia Secuta sunt, donec ad Lipsiense excidium ventum est , ubi Ocer Contra generum, et paullo ante foederati , tunc hostes, dengatis ordi- Dibus ad internecionem Pugnarunt. Iernum illud , ac prope giga teum certamen suit, quo penitus amictae sunt Napoleonis opes. Integri et superiores viribus erant Germani, sessi et numero impares

47쪽

Galli qui in orbem primo compulsi, mox in ipsis Lipsiae moenibus in

arctum coacti, neque equitatum neque aciem possent explicare. Id autem foedi admodum exempli suit,

quod, ei Vente pugna, SaXOne una cum urtembergiensibus, ad oederato , mutata de , transierant, ex quo inter caedentium et Cae-Sorum clamorem, cum socii ab hostibus non amplius internoscerentur,

nullus consilio aut imperiis locus dabatur. Tunc igitur Germani Napoleonem vinci posse primum didicerunt; nam antea in Mositica expeditione, utrum armis, an frigoris magnitudine superatus fuisset ambigi poterat tunc proelio victus excesserat. Sed casus omnino mi-

48쪽

seiabilis pugnam diremit. rations in urbis aditu , flumini impositus,

qui maturius quam oportuit a machinatoribus intercisus, magnam labem secerat. Eo promiscua fugientium turba delata , aliis, ut sit in magna trepidatione, alios impellentibus, praccipiti lapsu in flumine

interiit. Nemo rem siccis oculis vidisset. Exaudiebantur consumemorientium voces , inter galeas et tela omni generis, ausi ag quo rum et virorum corpora conspiciebantur ignavi, strenui, ut quisque ceciderat, iuxta iacebant illos gurgos hauriebat, hi frustra manus ad ripam tendebant. Ex sortissimis ΡΟ-niatowskius Sarmata, tot proeliorum superste , desideratus est, Magdo-

49쪽

naidus, inventa salutis via, ad suos se recepit ceteri vel ab aquis correpti sunt , vel in hostium manus Venerunt. IIuiusmodi Gallorum infortunium insigniorem reddidi s deratorum victoriam, quos innumerabilis praeda cum captivis et impedimentis, praeter Spem locupletavit. Interea Napoleo cum subsidiis, quae Supererant , receptum maturabat Bavari, qui a fide pariter desciverant , Hannovii ad Maenum freti locorum opportunitate, Cum hinc silva, hinc sumine Se tuerentur, repentino impetu estinantem remorari conati sunt. Curabat

in principiis Napoleo, qui adversus

multo validiorem hostem nil cunctandum ratus , immisso equitatu,

50쪽

magna vi perobstante copias erupit. Ε postea cum X trem agmine Supervenit Marmontius, qui capto oppido, et vulnerat hostium duce, subitum incursum ultus est. Sic exercitus Francos urtium, indeque traiecto Rheno, in Galliam pervenit. Sed vix dici potest quam misere tot cursibus et dimicationibus milites attererentur. Qui paullo ante victoriam remebant, tunc Saucii,

debilitati , laceris ignis , Vestibus,

sine spe domum revertebantur Tacebat alacris illa et prompta Gallorum indoles oculis captivorum in morem humi deiectis, patriam iam paene victam revisebant. Terror quasi praesagitio sati, in omnium Ore cernebatur. Et tristes quidem