Historia bibliothecæ Fabricianae qua singulis eius libri eorumque contenta et si quae dantur variae editiones augmenta epitomae versiones scripta adversa et hische oppositae apologiae sive defensiones auctorum errores et vitae doctorumque virorum...

361쪽

Muth in. Gla M. 349Ιae. Br-- ster, senior, Philos'. magister, & ecclesiae in mino re Basilea minister, floruit anno I622. atque in Epistola dedicatoria ab effectis S adiunctis Scriptum propheticae di apostolicae, quo

etiam accedit Patrum consensus, probat, eam esse certo divinam.

Zachar. MUTHESII Notae exegeticae & paraphrasticae

in libros N. T. Francolarii Iss6. Mitio altera. Iis Osscura explanantur, dubia discutiuntur, controversa deciduntur, di loci comis

munes e textu eruuntur.

Zach. -b , , natus Bumadii in Ducam saxo-vinariens . Ienae Philosophico ordini adiunctus, & verbi divini minister, deinde superintendens brandenbursensis, denisue pastor nonhu- sanus, inde, quod erypt alvinismi suspectus esset, reversus Ienam. aerumnosae huius vitae finem ibi nactus est A Is97. Muiar terin Northusa illustri 223. Praeclare doctus fuit vir, sicut ex eius

in N. T. paraphrasi videre licet. XII. Sal. GLASSII Philologiae sacrae libri V. Lipsiae t os. In

primo agitur de scriptum sacrae stilo S literatura, in secundo de eius sensu, tertio & quarto traditur Grammatica sacra. 8t quinto Rhetorica sacra. Inserta quoque est Oratio auctoris de necessitate cognitionis linguae hebratae p. sop. dc disputatio de proteuangelio p. is s. ae denique subiuncta Logica sacra. opus noc primum prodiit Ienae I623. ae postea a 6. I6 3. Francosurti I6A. de qua editione Craniis de libris scriptori opt. 3o. Francosurti S Lipsae I69i. & A elodami IΘ4. In praefat. Grammaticae docet auctor, Ecclesiam debere esse grammaticam, h. e. ea, quae a Spiritu S. trais dita sunt, debere discere ex genuina siSnificatione vocabulorum, quibus ille in tradenda doctrina e esti utitur, S tanto meliorem suturum theologum, quanto melior sit grammaticus. Cui adstipulantur hoc in puncto Buxtorsiis di Capyestin apud Hackspan. in L pmannum 423. Coc ius praefat. in Comment. in Sanhedrin T.

IV. Mischnat Surenhusianae, & Hminor in Dedicat. Thesauri phi-

Iol. 4. Praefatio autem in Rhetoricam sacram exhibet testim uia Doctorum de eloquentia S. scripturae, nominatim Io. Gobaiari Flaeti, Marnai, Bea a, Asedit, Riveti, Pici, Bibliandrii disputat uois

362쪽

MO . Gla aeepta ad sacras literas applicanda, sermonemque proprium a trois pleo distinguendum esse docet. Auctor in hoc opere usus est Clave metir id quod, praeter carρ vium Theol. exeget. 8. 6c Bibliotheis eam Sebrader. P. I. B 7. ipse fatetur p. 26I. 287. Laudatur hoe scriptum ab Hupemanna Meth. stud. theol. 286. Danhauero Hermen. S. 133. Dilberra Dispp. T. II. I . in Actu erud. A. ITo6. 48. a Fra ζο Manud. ad leta. S. script. 63. Genia Animadvers. P. 1.s io'. ama Antib. bibl. II. Hottingero Biblioth. I 2. Uuringa observat. SS. lib. I. 2io. Curico in Disserta I. Prolegom. in Comment. in Gones. p. 7. Quibus adde Rich. Simonii Histoire crit. du no . Teia stam. I'. Matth. Potus multa excerpsit ex libris UL S IU. nostri Glassi retulitque suam in Synops n. Neque tamen pro exegeis

seos nervo habendum aut commendandum. Herm. Rou deresaris

in Consil. Lutheri de linguis : Pag. 2o48. Optat auctor noster, ut quis scribat de Comparatis sacris. Epitomatores huius scripti sunt H. Ph. mervvart- in Nucleo philol. saerae, qui eum praefat. I. G. P ιιιι iterum in lucem prodiit Francosurti anno I7i3. in 8. dc Io. Andr. Danet. in Syntaxi hebr. linguae. Pag. i 1. Ex his duobus 'U' 'B Valent. seMndlari in Lex. penta-PIoui Patri deprava- glotti p. I4 4. haec sunt verba:

tum alterutram esse, Schindlerm Est & Pelonites, gentile. aestimat. I. Parat. Π, 27. 'wm H Iez Pelonites seu Pelonaeus ἰpro quo habetur a. Sam. 23 27.

'O m y n HeleE Pallites seu Pallita. Figurat lo S 'a similes sunt. Facile igitur depravar=ρο- tuit. Ε quo patet, eum loqui de altera, quod videlicet exv, factum sit

stro. Omnia omnino codices grae-'MOX ipse dicit in eadem pagina, ei Matth. 27 '. constanter no- l plurim 1. men Ieremiae legunt, . . . 3ee. Pontidieii ad n um fere omum Sententiam hane, Vnius eiusia errant, multos literales sensus demque loci quandoque Mars eidem' scripturae textui attri- esse sensus literales, maximebuendo. Confer P. 1 a. 173. quidem theologorum post D. Tho Diuitigod L. Coo le

363쪽

Pag. 396. Can. V. Sensus literatis praecipuo est argumentativus, non tamen excluso mystico. n. a. Gr. L 2I. Peccatum feeit.JId est, yeccatorem summum, non peccatis propriis, sed alienis. 68I. In svnu bro iacebo. 682. 3. contexitur genealogia Maria, non Iosephi, uti

Matth. I.

D. Thomam seqitur; negati ἐ

Ribera, quia alioqui incerta enset Scriptura & aequivocationi obnoxia, nec postet quis a sensu litterati emeaciter argumentari. Distinguendum sutor sen.

sum Scriptura, quem primari, in auctor intendit, di inter immistionem scribentu , proferantis ea, qua tu scripturio traduntur.

Priori relaestu probabilior videtur esse Medinae N Riberaesententia; posteriori, feri potest, ut unus idemque locus dupli tem sensum litteralem sortiatur, ut certum est de Caiphae

Petitdid er Dissere. in S. scripti V. T. p. Ios. Solis sensus litteratis est argumentativus sive ex solo sensu litterati Scripturae S.Iegitime eruto peti possunt argumenta firma, emeacia di strinsentia. Aug. ι ιν Thesauri hermeneuti Peccatum, id est, victimam pro pecueata Theophil. Ameliin Explueat. dime. dictor. N.T. T.I.Ι78.

Vtrobique texitur genealogia D. se hi, mariti Mariae, qui Iesum pro filio adoptaverat. Grat. in Matth. I. & Clerieus in Histor. Christi N. evang. P. IO. i

364쪽

le in altero exemplo. 862. 2. Reg. 8. Io. AbI. die ei, vivendo vives, h. e. omnino viis ves. Donice impium Regem Sc- populi Dei hostem ludit.

984. a. Reg. 6 7. Ne servet te Ie. hovat unde servarem te Hie- impatieae tu re indignabunia nota.' est haec particula. lo7s. Eις denotat per, Matth. s,3s.

imo. 'ta reduηιι in z. Sam. 23, s. 1I22. Particesa ori, quod, quia, interdum redundat, atque in latino sermone omittenda est,

ut otiosa, et bellanistica lingua At illi us Gignere coepit intelleis xere de primo furimis quidquam ει mae subest Πιpermi ani, quam in hoc loco arignosco. Sensus enim est: Uaiae.& die modo κατ smete' 'ν ipsi. Vivendo vives; Deus tamen mihi ostendit, illum certo esse moriturum. Curiua Observat. lib. III. Ny. Potius negotio, hoc sensu: Non

iuverit ta Dominus: aenis ego laiuvarem p Danae.. Interpri ebrichald. p. Isr. In Mauro Deo denotatur ea se ininstrumentalis. φιringa observat. lib. III. 79 . Non reduηdat, si quaedam verba parenthesi includantur , hoe modo: Non enim sie domus mea apud Deum, quia foedus diuturnum posuit mihi, per omnia bene ordinatum, atque a Deo probe servandum & cuin Rodiendum: ιδεο salus & beneplacitum meum in illo est foedere ut non germinatura. sit. Rauppius. Ad ipsius graea lingua genium per tinet planissime: Sic enim locuti sunt Thuydides, Arin ot eis.

et plures alii boni auctores.

365쪽

Pag. Ina. 2. Reg. 2, 3. Ne min- Ne pureis quidram Bri hart. Hie gentem ad parietem relinque E. 676. - re, denotat extremam intern . . cionem,ubi ne vili mo aximali,

vidum hominibus ustis parcitur.

. Giagius, natus Sonderinusii in Thuringia, fuit hebr. gegraee. linguae eros tenensis. inde in patria superintendens, tum in praedicta academia theol. D. N pros demum generalis superintendens gothanus, Obiitque A. I6 . a t. 63. vir Probus pius,lenIs,m destus, inculpatus, fic variis calamitatibus probatus. k te Memor. theol.I ID. N Θ ει in Templo honor. reserato 224. Inter scripta eius

sunt Explicatio orationis Christi, D. II. Oratio de usu stultuque sessionis Christi ad dextram Dei. Conciones in psalmum LXXX. Arbor vitae I. Christus, Postillae dictorum propheticorum Partes IU. Enchiridion S. scripturae practicum, Infamia ebrietatis, fit Selecta

scripturae mosateae N davidicae. Amama Antibarb. bibl. p. II. cire eis Protegom. in comment. in Genesin b 3. C-- Αnimadv. P. I. n. Et siruvim Actor. litterari Fast. U. 32.

I. Lud. LAVATERI Commentarii in Proverbia Salomonis.

Tiguri r a. In his Commentariis ostenditur non solum singulais rum sententiarum scopus, sed obscuri quoque ae varii sensus e plicantur: illustrantur etiam pleraeque sententiae similibus m mis, proverbiis, apophthematis dc exemplis, cum ex sacris, tum ex profanis scriptorious depromtis. Et ad calcem accedit libellus, in quo singulae sententiae Salomonis ad locos theologicos, ethicos. Politicos, oeconomicos, di miscellaneos referuntur. Lud. Lavaro, tigurinus, in patria & scholae Zc ecclesiae miniaster, ae Bullingeri gener, scripsit Historiam de ortu dc processumntroversiae sacramentariae. STractatum de spectris, lemuribus. fragoribus ει praesagitionibus. quae plerumque obitum hominum εκ magnas eiaces praecedere solent, obiitque A. ires. Melch. Adaiamin in Vit. theol. ς 2. Vobyden in Elog. p. a . Sc ramg 46I. Thua rem ad A. Is 8s. p. 77. illum ait multis editis scriptis, etiam extra religionis controversias, claruisse. rara m. D quarta maiori. Υ y XIV. Dan. Diuitigod by Gorale

366쪽

Dan. ΤOS SANI Annotationes seu Commentarius in ILiscis N. Tti. Hanoriae Iso volumina II. Excipe tamen epist iam. Pauli ad Philem. di secundam ac tertiam Ioannis, in quas auctor nihil seripsit aut dictavit. Quod ad Euangelistas attinet, neque in singulos illos commentatus est, sed Harmoniam euangelica seu consensum 4. euangelistarum tradidit. Commentario in epistolam Pauli ad Romanos Notae sunt additae, quibus Thomae Sr platani Antidota, aliorumque Pontificiorum sophismata discutium tur. Commentarii hi non quidem mole sunt grandes, sed tamen. Paulo & Christophoro. auctoris filiis, in praefat. mi II. tu, dieibus. methodici & didascalici, qui paucis multa comprehendant. Iidem filii ibidem optant, ut parens ipse extremam Commentariis suis manum imponere, eosque edere potuisset. Nec dissilentur

Collectores Narrati/πum ιοπος. ad A. I i . P. 96I. non parvam ibi

eontineri eruditionem in linguis S theologia polemica. Quamvis

addant, e s ubivis fluvire dogmata sua contra di μηt emci d euiari, rescrptaurarum interpretationi immiscare. Quod quidem eiusnodi est

vitium, a quo nuIIa secta est Iibera. Daniel. natus Montisbelgardi pastor Aureliae in Gallia, & in Germania Neustadii ae Heidelbergae, ubi etiam theologiam prosessus est scripsit de Pelagianismo, de Senectute S in Threnos Ieremiae, atque ante, quam obiret A. Io zare. gl. professumem suam cum salario Senatui academico in m nus reugnavit. Vide Pretramm ε funebre, a Senatu acad. perscriptum, Tomique prioris epistolae dedicatoriae subiunctum, di Melch. Maisam in Vit. theol. p. 7 .

Dav. PAR EI Commentar. in Hoseam prophetam. Hei-delbergae inos. Singula prophetae capita triplici exhibentur translatione videlicet latina gemina. quarum altera ex hebraeo, altera ex ehaldaeo Targum D ath. nω est expressa, S graeca LXX. Interpretum. In Epist. dedicatoria disseritur ae iure Principis circa ecclesiais mea: in Prolegomenis, de propheticae scripturae auctoi itate. Et hie

disputat contra Io. Mulbinum, vero nomine Θιαου--. iesultam moguntinum, ceu patet ex pag. I4. Prolemmenorum. In horum

367쪽

phitheatro honoris . aut secundum horroris potius, Carmen ad Divam hallensem Et puerum Iesum, quo ille animum inducit dextra prensare obera Mariae. Et laeva Christi vulnera. Quam superstitionem, immo it impietatem castigat Guil. Ribι

in Consa. controU. 338. Praeterea libro nostro adiectae sunt Oἀrationes IV. quarum r. agit de legum dignitate. usu, fit obedientia, ex urim. I, 8. 1. de studii theol. difficultatibus, eorumque remediis. 3. de LXX. hebdomadibus. Dau. 9. 24. 8t 4. quae aiat rem habet Dan. de α testibus aevocat. II, 3Da . Pare . . bohemus, alias dictus -- vide eius Siegder Neumdter Bibet. 6t de Homon. 836. 1 post alia o ficta suit D. de prof theol. in acad. heidelberg. 6c consiliarius miselefiast. palatinus defunctus A. Isaa. aet. 73. Opera eius theologica iunctim prodierunt Francosurti 16s. f. inter quae Commeninearius in epist. ad Rom. de monarchico quippe regimine liberius striptus, Londini combustus suit. Meliores de eopiosiores ipsius commentarii sunt in Genesin Ηoseam. Matthaeum. epistolas ad

Rom. Corinth. Galatas di in Apocal. Ioannis; reliqui autem non nisi parvae annotationes. G. νεών, episcopus grassensis, suam psalis morum paraphrasin ex Pareo desumsit. teste Anciausis Mel. criti

P. II. 4 IO. Itanet 6O8. XVI. Dav. PAREI in Ioannis Apoesypsin Commentarius. Hebdelbergae i618. In Commonefactione scribit auctor, se hos Com. mentarios liberis suis in peculio relinquere voluisse , sentientem, se altitudinem istorum mysteriorum nondum attigisse deinde auiatem aliorum de edendo libro monitis, qui non indigni quid ab ipso de his aenigmatibus proditum esse putarent. morem gessisse; ro, gare se etiam, alii desectum post se suum maiore diligentia ut su pleant, neque eredendum, se in ullius probrum vel scandalum, nec illud etiam de antichristo romano, quidquam scripsisse. In Pr

legomenis autem agit de auctore , auctoritate canonica, obscuritate , interpretibus antiquis de recentioribus libri Apocalypseos, item de dignitate, tempore, utilitate, discopo huius prophetiae, de argumento, partitione, Arma, methodo generali di speciali Apocalvoseos. & ratione interpretandi a se ipso observata.

368쪽

lumina II. Distribuuntur in tres partes, suntque partim exegetica. partim elenctica contra cavillos di corruptelas atlimrum, pagano xum, iudaeorum, samosatentanorum, anabaptistarum pontiueiorum di seliariorum aliorum. Prima parte continentur dubia 34. secumda Ioci. tertia Iso. Rationem operis exponit auctor in Praefatione I. Partis. lectu sane dignissima. Recusum est hoc opus A. No . . Frid. Spanhemim, ambergensis, Genevae primum Prose r phialosophiae N ecclesiastes, deinde ibidem, ac tandem Leidae professor

theol. N pastor ecclesiae gali belgicae, obiit A. Is '. art. 49. di stri, piit etiam V. T. Dubia, sed charactere adeo obscuro, ut, teste Brat rimia praefat. in Statum eccles S schol. angite. D 7. ne quidem tatius ea seiret legere. Et hic. ad Patris exemplum, tres concinis navit libros Vindiciarum biblicarum, quorum auo Priores prodieis runt Heidelbergae A.-εc tertius Lugduni Batav. A. I68s. atque in iis pervenit usque ad c. 2o. Matthaei. Sequentibus libris remora iniecta fuit ab historieis striptis, qui3us auctor studium impe

dete debebat. Vide T. I. Supplem. Act. erud. p. 73. Ceterum Duis hia Spa.b ii nostri euangelica laudantur a Bocharta S Hug. Gratia apud Pερι-Bisunt p. Iora. Hortiuero in Bibliothecar. 73. N Ger. Io. . . in Epp. p. 394. at Calovia in Catalogo commentatorum S. Matiathaei, sieut di ex eo refert Rich. Simon in inst. erit. praecipuorum N. Tti commentatorum p. IV. dicitur feliciar is dubiu eonemrodissolvendu, uou pauea magis dubia radiana, dequo iisd-μι- πη-

Conr. VORSTII Commentarius in omnes mist. apostoli- eas, exceptis secunda ad Timotheum, ep. ad Titum, aci Philemonem et ad Hebraeos. Harderviet Issi. Modus tractandi hie est auctori. ut singulis epistolis praemittat argumentum & partitionem, singula autem capita analyu paraphrasi, notis in paraphrasim & locis comis munibus explicet atque illustret. In Prolegomenis disserit de controisversiis religionis, tempore Apostolorum agitatis: unde multa in illarum Epistolis praesertim Pauli, intelligi possunt. In Ep. ad Corintn. II, Io. p. i98.l Melior est prior interpretatio: In μο- . . Dupliciter i Oosian christi, hoc est,uere a

369쪽

delicet in saeie seu conspectu i re Christo. G.Calixtis Expost . Christi, item is mo-- h. e. ην- l litterar. illius Epistolae, p. 329.

. mise s vita seu uel Christia i Christ. Democrisin Opp. p.όla. Conr. Vos , coloniensis. S. theol. D. eiusque primum in gymnasio stemfurtensi,deinde ad eandem professionem in acad.leidenissem vocatus, mox autem ob novitatum di socinianismi imputati nemin qua tamen bis se se purgavit solum vertere coactus,obiitTomningae in Hol satia A. ista art. Π sepultus autem fuit Fridericopoli, ubi a serenis . Holiatiae Duce designatus fuerat prof theol. - B. antitrinit. 98. Cunexburg prefat. de Orig. & progr. socin. 26. x et 8ss. Bad istis a re. Sorberiana Ea . Distati praestantiss. viror. in Indiceri or Nin, et p. s9o. Rua in Epistolar. P. I. so. Discopi- eum vocat virum, quo modestiorem di conscientiae bonae studiosiorem invita sua non fuerit expertus. Plura eius encomta reperies in Epp. vioror. praestant. si Indicem evolvere haud displicuerit. De scriptis

autem eius Ec adversariis vid. Plaecivi de Anon. p. 2 .a. Quibus adde Henr. Pontani oratifunebrem in excessum Petri RanMastricis D.

eum annotationibus Guil. Speoceri in utrumque scriptum & Dari Uebelli in prius ac Io. Tarim in posteriu8. Cantabrigiae i677. Videatur Rich. Simoo Biblioth. inois T. I. I3. & Io Alb. Fabrielis Biblioth. gr. Uolum. U. 2i'. Cel , aequalis & amicus Luciani samosateni epicunaeus S ethnicus, vivens sub Imperatore M. Aurel. ANTONIN scripserat librum eontra Christianos, quem vocat λογον. Hunc resutare annititur Origenes, adeoque pro veritate christianae religionis pugnat. Ios Iustus Baliger Origenem optime scripsisse contra Celsiam profitetur, in Scaligeranis p. 29α Iidem libri a Io. Alb. Fabricio vocantur opus praeclarum lectuque digrussimum. atque a Lud. El. Du Pis praestantissimum opus, di profunda eruditione resertum, immo optimum ori senis opus, nee non Apologia pro christianis absolutissima & elaboratissima omnium earum, quas nobis transmisit antiquitas. Tom. I. de Ia Nouv. Biblioth. des auteura ecclesiast. 388. 389. Conversio anglicanam in

autem delectum continet quaestionum Scripturae & solutionum,

370쪽

ex variis Origenis Commentariis a Gregoria theologo, seu naziameis no &-consectum, adeoque Eclogas seu elem exhibet scri piorum Origenis. Immo Gregorius ille ipsum Origenem appellat

quae videtur Mneari esse, disseritur de fatis Origenis, eiusque hostibus di condemnationibus; quem tamen auctor promittit se de surum in tractatu de Scriptoribus ecclesiasticis, ab ortu Christiusque ad Synodum niceaenam florentibus.

S. ORI GENI S Dialogus contra Marcionitas Exhortatio ad martyrium. & Responsum ad . st Epistolam de historia Susanianae, graece S latine, eum notis Io. Rodolphi κηλι-υ. Basileaei ς 4. Atque hie in praefatione contra H ιν ω, Μ &metium probare nititur, omnes hosce tres libellos Origenis scelus esse genuinos: PHILIPPUS etiam, romanus Imperator videtur ei suisse christianus. In Dialogo cum Adamantia, qui est Origenes, disputant Marcionitae.

Meoethiis N Marcis, nec non Valentiniani, Marinis, Droseriis, dimum: atque Eutropiin, philosophus graecus tanquam iudex tandemo odoxis victoriam adiudicat, ipteque fit christianus. Quamvis autem duae in eo sint disputationes praecipuae, Marcionitarum vi: delicet &Valentinianorum tamen, quia Marcionitae primas S ultimas partes tenuere, ab illis, tanquam a potiori parte, ille Con. era ianitas inscriptus fuit. Atque ex eo non tantum veterum disputandi ratio. Origenis ingenium, solertia 6c dexteritas, haereticorum protervia & stupiditas, scd & 0rthodoxae ecclesiae sententia de solo Deo creatoro, omnis bonitatis sonte. malorumque iusto iudice de veritate humanae Christi naturae. deque cbrporum nostrorum resurrectione manifesta elucet; S propter haec fidei capita, quae in dialogo adstruuntur, ipse etiam dε Retia iri Deum fida appellatus est. Exhortatio ad martyrium, Ambrosio fit Proto telo consecrata, veluti cento est perpetuus e S. scripturae locis consu. tus. varia continens argumenta, quibus in Christi consessione ad- .ersus dirissimam persecutionum tempestatem Christiani se munite debeant. In Responso ad Api .i epistolam, quae praemitti- Diqitig O le