장음표시 사용
41쪽
hodie doctissimi quique sunt, ejus auct0ritatem velut postlimini reducere conetur, haud me fugit; attamen, postquam, quia n0n semper eligit ama, aliquand et errat, euriosius in tam mirae suspicionis atque c0ndemnati0nis
causas inquirere aggressus Sum maximam adVersari0rum
Sigonii alumniam aut levitatem deprehendi, quam brem nefas lare duxi, nisi meam hac de re dixissem sententiam. Asseram igitur argumenta, cur neque Sig0nius, neque, quem alii putaverunt, Vianellus c0nsolationis esse possint uelares, sed antea e0mmem0randum est, librum certe n0 esse Cicer0nis germanam consolati0nem, etsi lateri c0gimur, eum quam plim et ad Cicer0nis ingenium ace0mm0dat stil esse Scriptum, n0nnullisque in locis quandam dictionis Cicer0nianae similitudinem deprehendi, quam ex imitati0ne ortam recte c0ntenderimus,
veluti infiniti hoc in libro sunt loci, qu0s iisdem sere
verbis vel imitatus est auct0 vel descripsit ex Cicer0nis libris, maxime ex Tusculi dispuit. Multas tamen Drmulas ex nostris temp0ribus et sacris petitas, multaque alia invenies serm0Bis vitia, et I0cuti0nes, quae p0tius Ser-m0nem qu0tidianum, quam Script0rum, multo autem linus Ciceronis usum red0lent quaeque ab aureae aetatis scripturibus vitari s0lent. Lax0 0rr ex sententiarum nexu, ex mala Serm0nis e0nlarmati0ne, ex e0nstructi0nibus minime ad linguae latinae naturam acc0mm0datis multisque aliis ex rebus, quas nem Ciceronis negligentiae imputare p0ssit, intelligitur, eum libri script0rem B0 fuisse. Praeterea universa dictio magis esse videtur h0minis cuml0quacitate quadam narrantis, quam eleganter et distincte
seribentis Aecedit, AEu0d permulta argumenti exempla
sere ad verbum hausta sunt ex Valerio Maximo γ. Re tamen plura dicam de libro n0 a Cicer0ne Script0, de- Iego ad judicia de eonsolati0ne eontra Sig0nium interposita id unum e0mmem0rare liceat, adverSari0 8aepissime, ut jam ipsi epist0lae, ex quibus supra nexemplum paue subjeci, ostendunt, in libri vituperatione aequitati parum e0nsuluisse plerique enim, ut auct0 est Mengini, erudit brevi in opusculo, veluti lactei lineamentis, Tullianam indolem inesse fatebantur ), idemque nobis dicendum est. Sed missam faciamus libri historiam et ad aliam eamque graviorem quaesti0nis partem aece
Neque Sigon Ius e0nsolationis fuit auctor, neque Vianellus. Vianell0, virorum, quibus salsi crimen exprobratum est, p0steri0ri, quum neque auct0rilate gravis suerit, neque de ipso multis pus sit verbis, initium faciamus. duem, cui praenomen fuit aut Francise aut Carolo, nam et Carolus et Franciscus libri editor Vianellusis minatur quamquam aliunde n0 cogn0seimus, nisi quod Manutius ad0lescentem omnium m0destissimum et ingei Singula asserre non videtur operae esse pretium satis est ut dicam, Periclis, Xen0pb0ntis, Anaxagorae, Marcii Regis, Thea genis Numantini aliorumque historias in Val. Max inveniri nostrique ibri auctorem Valerium sere ad erbum transscripsisses esteons. gg. 77. 80 82. Val. Max. lib. V. cap. 10.2 De literatorum hominum invidia. cap. 9. 5.
42쪽
niosissimum eum appellat ), eertis tamen, ut jam ex suillelmi verbis supra allatis patet, auct0ribus comperimus, eum ex doctrina neque gl0riam e0BSequutum, neque un-quani viris literatis annumeratum esse duae quum ita sint, apparet, e0s, qui Viaueli tantam stili atque ingenii Ciceroniani cognitionem, quae ex interi0ribus et ree0nditis literis pendet, tribuerint et qui ab eo e0ns0lati0nem esse compositam contenderint, perperam judicasse atque manus Scharta usus sum verbis, obstetricias eum utero malem confundere. Accedit enim, qu0d ne primi quidem adversarii eum intellexerunt talem, qualem libri auctorem suisse necesse est, quum eum nunquam salsi criminis arguerint. Neque minus argumenta, quae infra attuli, Vianeli favent. Ad Sig0nium igitur transeamus, Sed praesari liceat, neque omnes eum in salsi erimen V0easse, neque, qui in ipsum crimen e0ntulerunt, iis prius in suspici0nem venisse, quam omni eura atque ogitatione in librum de- sendendum incubuerit; quo factum est, ut 0la Suspici0ne innixi omnibus certis carerent argumentis nullasque firmas atl0nes in medium asserre p0ssent du0rum t0ta rati vertebatur in eo, quod Sig0nium libri script0rem esse, quippe qui iunibus argumentis pro libri auctoritate propugnasset, affirmabant neque e0nsiderabant, quicumque libri cujusvis auct0ritatem defendisset, eum n0ndum esse ejus seript0rem. - Novam igitur placet instituere viam, ipsa n0vitate lartasse salebr0sam neque ingrediendam, nisi omnibus cauSis accuratius expl0ratis Si
enim quaerimus, unde laetum sit, ut Sigonlus libri au-Sam SuSceperit, occurrit n0bis, eum, ut Saepe contingit aliis, tu err0rem ita esse inductum, ut de libr0 tanquam de bene scripto et Ciceronis ingeni haud indigno judicarit. Ne tamen in diversas trahamur partes, accuratius e0gΠ0scenda n0bis erit animi atque ingenii Sig0niani in-d0les, quae maxime, qu0 velimus, d0cere n0SJ0test. Certis auct0ribus, Sig0ni aetate pr0Ximis, comperimus, eum suisse virum summa integritate atque inn0eentia, m0rum pr0bitate atque m0deStia, tantumque abfuisse, ut invideret iis, qui superiores essent, ut vel inferi0res Sumna afficeret 0n0re, eumque ne scriptis quidem in suam famam exsultasse neque gl0riam, ut saepe indulgent etiam b0ni, ostentanda virtute aut per artem quaesivisse. Accedit, qu0 et maxima fuit severitate neque vir, qui aliud sensit, aliud est Ioquutus, sed erga mnes, nisi rarte injuriam sibi factam putavit, cumis et humanus, in amic08 0u magis quam adversari0s D scissus. Vitani vixit tranquillam et simplicem, neque controversias intendit, neque in e0ntr0Versiam V0eatus, quamquam haud raro cavillas iunis, ironiae, dissimulangaeque prae se tulit speciem, justum transivit m0dum quam primum autem seri p0tuit, ejus fecit finem. - uacunque igitur, aliis omissis, ingredimur, in aliqua vestigia p0nimus Sigunt laude Imprimis autem praedicatur veritatis amor, quem Summum reliquis virtutibus animique b0nis adjunxit, et qui in assiduitate atque diligentia, quam hist0riae adhibuit, maximi sui m0menti, quum n0n reciperet omnia credulus, Sed certas rmasque res expeteret ide0que, etiamsi sese ipsum maer0re assecturum,
43쪽
potuit praeelpere, compluries exsurgeret euntra salsas opiniones: quod quidem eo magis p0tuit, quum maximas antiquitatis scientias in eo ungeret eum veri am0re,
ut omnium celebraretur Serm0ne, quumque accederet lu-eredibilis sagacitas, qua tenebras, quibus crassis ecultata et treunisus antiquitas latebat, aperire studebat ). Nonne omnes, quas dixi, Sig0nil virtutes nobis consola-ilonis ab ipso scriptae negant testim0nlar Sed hae de
Postquam autem Sigunt virtutes 80las, quam maxime intentis, ut alunt, oculis, e0ntemplati sumus, et quoniam in eum sermo pervenit I0eum, ut de iis lam satis mihi videar dixisse non alienum erit, aliam attingere rem, quae ejus ingenio sacere possit invidiam, quae tamen, si pr0plus accesserimus, ad virtutes levis, n0 videbitur esse digna commemoratu ad minimumque reducitur. Sig0nio enim maxima literarum scientia neque min0r sagacitate praedito, non est, quod miremur, eum nihil ab auct0ritate sua discessisse, sed p0tius magnam de se habuisse opini0nem de0que sententiam, quam, B0 omnibus pr0batam, ipse, sive vera sui sive pinata, certam habuit, usque adeo optimam judicasse, donec penitus ab adversariis fuerit convicta duam rem utcunque n0minaverimus, vel e0nstantiam vel tenaciam semper eam esse animi, qui sese penitus inspexerit sibique c0nsidere p0- tuerit, quum, quantum valeat, n0n ign0ret, latendum n0bis erit dua ex constantia liceat hac v0e uti, quum altera rem Salis exprimere n0u408sim, multarum maximila est. Erebsi libr. laud. p. 7 sqq.
m0menti rerum, quae in Sigonii vita offendunt quasque
aliunde n0n perspicimus, cauSas repetere p0SSumus. Ut
omittam, quae a pr0p08lt0 Iiena videntur, id S0lum attingam, qu0 ad 0eum n0strum pertinet. Potuit enim Sigonius, etsi vir antiquitatis et linguae latinae peritissimus, alli, ut permultis variis in rebus e0ntigit; 0stquam autem in err0rem est inductus in Sententia sua, quam Optimam putabat, perseverabat, d0nec adversarii eam argumentis diluissent falsamque esse docuissent. Et ne argumentis quidem nisi firmissimis in eorum sententiam traduci potuit, qui id solum sunt consequuti, ut huc atque illuc ad ratisne sententiae suae asserendas circum- Spectaret duae quum ita sint, quum praeterea, ut jam Scharmus recte m0nuit, ex libri defensi0ne atque maxime ex accusat0ris dial0g0, eum ludius quidem, haud tamen seri atque ex anim causam Suseepisse, facile intelligi possit, quumque 50lis amicorum precibus per-m0tum sese labentis causae patr0cinium subiisse, ipse sit testis in sine ulla dubitati0ne, non satis Sig0nium expl0rate perceptum habuisse atque cognitum, librum ab
e0, ad quem reseratur, esSe 0BScriptum, e0lligere p0s- sumus. Qu0 ne Sic accipiatur, eaVendum est, tanquam
Sig0nius vir0s eruditus ludibrio habuerit, librumque per ridiculum tantum defenderit; qu0 equidem sane n0ndixerim. Qui enim eum, qui et quantus fuerit vir, altissime inspexerint, non ign0rant, Sig0nium a J0eo et hilaritate, 0 minus alienum suisse, quam a fraude sallaciisque Quam b rem equidem hoc velim sic intelligi,
1 Scribit enim: Aecesserunt amic0rum adh0rtati0neS, Ut pa-irocinium labentis causae suseiperet . est Sehargi comment laud.
44쪽
el, hunc Cleer0nis germanum esse librum, modo suisse persuasissimum, ide0que adversari0rum impetum maxima cura omnique e0gitati0ne ab ipso esse pr0pulsatum tum autem postquam non legit sed lectitavit c0nsolati0nem, aliter ipsum de libro judicasse, tamen n0n omnino ad adversariorum Sententiam esse adductum, quippe qu0rum de adulterin libro argumenta nun satis efficerent ad dem0nstrandum Sententiam autem Sig0nii ad 0ntrariam inclinasse epist0larum etiam commercium eum Vianello docere mihi videtur. Fecerat enim Vianellus eum ceditiorem, sese hujus libri manuscriptum codicem cum aliis, qui itidem ab peris describerentur, accepisse. Qu0dqimm legisset Sig0nius, jam ipse in c0ntr0versiam vocatus, ad ianellum, ut ab imp0sit crimine purgare se posset, seripsit: Eleganter admodum feceris, si totam hujusce rei hist0riam e0miter hominibus exp08ueris. duo modo autem Simnius, si aut scriptor aut libri suppositi e0nscius suisset, euh0rtari p0tuit, ut, qui librum edidit, rem t0tani explanaret N0nne timendum erat, ne, si ad hominum aures permanasset, ipsum, quamVi maxima de libro ertasset eura, tamen ejus auct0rem suisse, in summam invidiam adduceretur Sed forsitan dixerit quispiam, Sigonium, ut viris d0ctis glauc0mam ob oculus objiceret et suspici0ne se ex80lveret, Vianellum, ut rem explanaret nequaquam eram, e0h0rtatum esse. Qu0dstrata esset, statis raudi fuisset addita, quae quidem, opinor, anim bene a natura inlarmato, ut Sigoni animum fuisse sub0rnatum satis dem0nstrasse mihi vide0r,
eontraria est. Aecedit, quod epistola haec ad ianellum data, neque erat destinata, ut ab omnibus legeretur
neque prius publici juris est sacta, quam, Sig0ni m0rtuo,
librorum ab ipso relict0rum corpus c0mparabatur. - Η0c dicere volui illis, qui nihilo minus Sigonium libri scripturem esse putarent. Neque jam est pus c0mmemorare, Sig0nium, si quidem libri uet0 fuisset, primis diebus, quum alter Cicer omnium ore ac Serm0ne c0nsolati0nis scriptor celebraretur, editurum fuisse n0men
suum, quia tum demum ambiti0ni, Si quam habuisset, satisfecisset. Ambitionem dixi; nam quid est aliud, quam ut satisfaciat ei, qu0 appetit, qui sub ementito magni cujusdam script0ris n0mine librum c0nsecerit scriptumque ediderit Atqui alienus sui Sig0nius ab ambitione, neque permisit Veri am0r, qu erat impletus, ut raudem sa
Aliud accedit argumentum, ex quo e0njicere p0SSumus, Sigonium c0ns0lati0nem n0n scripsisse. Quicunque enim ejus libros diligenter revulverit scribendique genus c0gn0verit, facile perspiciet, ejus serm0ni atque dictioni aliquid inesse eximium, solius ejus ingenii pr0prium, eumque neque Cicer0nem neque ali0s scriptores imitandos sibi pr0p0suisse, sed sibi ipsum exemplo suisse Ad suum arbitrium, ut sensit, ita Scripsit, saepissime etiam ipse figuras dicti0nesque sibi larmavit. Quae quum ita sint, optim jure nos sus0lati0nis librum a Sigonio abjudicatur0sciam est perspicuum. Pr0prium enim scribendi genus in libr0 qu0que, quem e0nsecisset aliquis ementit numine Dret, quum haud ita quisquam p0sset versare naturam, ut ali0s libr0s ali serm0nis genere conscriberet. Nihil autem in e0ns0lati0ne reperitur, qu0d
Sig0nii rationi pr0prium inest, et quamquam ipsium d
45쪽
quidem contendentem vidimus, prim tamen obtutu apparebit, librum hune neque period0rum numero neque verb0nim composili0ne Sig0nii el0cuti0nem repraesentare, cujus reiciam auct0 fuit charmius. Isto igitur in loco nullum sibi praesidium petere p0ssunt, qui Sigoni c0nsolati0uem vindicare e0nantur. Singillatim omnia transire et usque in verb0rum period0rumque latebras abditas persequi n0n 0d jucundum esset et utile, sed etiam necessarium, ut Sig0nii scribendi genus n0strique auct0ris indolem eurumque distantiam penitus c0gn0SceremuS: attamen exempla atque argumenta pini0uis meae n0nasseram, quum Verear, ne taedium asseram, et quum ne
ipse quidem huic argument aliquam vim tribuere velim. Ad alia igitur transeamus gravi0ra. - Quamquam enim, Sig0ni mortu0, mnibus in latebris, ut libri ab eo serim vestigia reperirent, quaerebant eruditi, nihil tamen, qu adversari0rum sententia e0nssrmari posset, est inVentum id potius auditum, Sig0nium, jam in vitae discrimine Venatum, n0men e0ns0lati0nis script0ris amamque a se rejecisse, qu0 Ant0nii Gigantis cujusdam verbis testi-munisque dem0nstratur ). Quae quidem res quamquam n0n est gravissima, tamen ad causas jam allatas novi aliquid testim0nii affert, praesertim quum libri argumentum serm0liisque habitus et colu ita sint emendati atque eompositi, ut consolati pro ingenii cujusdam exercita-1 Conjunctissimus eum Sigonio consiliorum societate fuit Gigas, ut postquam Sigonium, num librum illum scripsisset, r0gavit, hie sese librum neque scripsisse, neque, a qu esse Scriptus, scire, resp0ndisse sertur. - Plura hac de re invenies in Tira- busebi bibliothee. 0denens Tom. V. p. 107. est ejusd St0ria delIa letterat italiana. 0den. 1787. Tom. I. pag. 315. 0ι.
mento Delle possit haberi, non pro salsarii pere. Si enim librum salsarius scripsisset, ut sub nomine ementito venditaret, alia rati0ne, pin0 m0litus esset. Qua de re recte charmus judicavit hisce: Maj0ri ircumspecti0net Dagmentis innectendis et dictione geni0que Auctoris exprimendo Ses esset, qui orbem obtrusa mentit hac prole fallere apud animum constituisset du0d si non statuerimus, nihil aliud est reliquum nisi ut c0ntendamus, eum, qui librum comp0suit, gnarum suisse imitando Ciceronis ingenium e ingendi et exprimendi, atque ita
multas esse ortas discrepantias; 0c autem ne unum quidem dicturum arbitror. Adjuvant praeterea pini0nem meam, ne dicam vitia, tamen errata quaedam in hist0riis a c0n80lati0nis auct0re laeta, qui, ut unum asseram ex multis exemplum De- ιios in proeliis contra Latinos pro patria murtu0 saeit, quod satis dem0nstrat, libri script0rem aut ita accurate, ut salsariis m0s est, scribere noluisse, aut nullam antiquitatis memoriam, c0llegisse. Si prius StatuamuS, 0ncludere debemus, non suisse falsarium quendam libri auctorem S p0sterius pro certo habeamus, alius librum scripserit necesse est; nam ad Sig0nium, historiae Rumanae peritissimum, tale erratum non pertinere, quis est qui neget rQuae argumentati utcunque est, n0vum aliquod libri a Sigunt n0 suppositi datur testim0nium, cui maximam argumentandi vim tribuamus p0rtet. Sunt enim in c0n-80latione, quae n0stris in manibus Versatur, Varia menda,
quae quasi digito demonstrant, jam antea, quam liber ab operis est descriptus, e0dicem ejus parum claris literis seriptum exstitisse. Equidem id nun ag0, ut omnes
46쪽
asseram Ioeos, ex quibus pateant, quae dixi: duo tantum menda, unde facillime intelligitur, quod velim, e0nspicua sacere liceac naues quas inspicere mihi obtigit, c0nsolationis editi0nes habent g. 88: Quo acto ludicavit et vir sapiens et Platonis discipulus etc. ). Attamen, si t0tum oculis perlustraverimus l0cum lacile apparebit, non esse sermonem de ullo Dionis judicio, sed potius, ut ita dicam, de indici0, quid faciendum sit iis, qui sapientes haberi velitit quam ob rem mea sententia Verbum dudicavit A nihil est nisi mendum pro indicavit' quod ostendendi ac demonstrandi vim habet. Quae
res utcunque est, id tamen efficere mihi videtur, ut in libro inesse menda affirmemus, quae aliunde orta nullam habent explicationem. Reseramus enim animum ad alteram, quam asserre volui, vocem. Quo m0do TraheaSpas , qu0d 0men, ut 0ta ex cons0lati0nil
narratione f. 89 jam concludi potest, nullum allum
Significat virum, nisi, quem Herod0tus histi. III. 35)Prexaspem n0minat; quo m0d0, quaes0, salsum Trabeaspae nomen ejusque riginem interpretari p0ssimus, nisi ta- tuerimus, habuisse primum libri editorem e0dicem quendam vetustum et literis minus cump0sitis neque claris Scriptum ) Cui sententiae aliud insuper testimonium est alumento. 0 enim est negandum, librum c0BS0lationis exstitisse manuscriptum, expressis antiquitatis iterarum
2 Neque, quantum equidem scio, in Herodoti odicibus manu- seriptis se librarii mendum invenitur, neque in Senecae, qui de ira III. 14. eandem praebet narrationem.
materiaeque, in qua sui scriptus, vestigiis praeditum. duo de codice Tirab0schius in storia delia letteratura italiana scribit hisce verbis ). , Un nu0v dubbi c0ntenderat enim verbis antecedentibus, Sigonium suisse libri scriptorem putrebbe sors destarsi contro di id a unplectu eodice in pergamena, che tr0vasi in Bergamo presso ornatissimo Sig. Conte Giuseppe Beliramelli, ilquale a voluto gentilinente irasmetiemel0, perche conpiu agi it edessi. Cuntiene ess r0puscul de cons0latione sotto ii nome di Cicer0ne ma imperseu0, e 0n parecelli lacune singolarmente elle ultime pagine, erat carattere, in cul e seritio, pii a prima ista s0rprendere e iugannare. Iam Tirab0schius quidem m0nuit, c0dicem illum sine dubio n0n esse Ciceronis germanum librum neque vetustum pergit enim: Ma a me pare, eheun attenta issessi0ne s0pra di ess seu0pra e renda indubitabile impostura e che ess sici carauere et hixuo euntrassare antico ma non e abbastanga abile periale inganno. Attamen tanquam lineas transilire videtur, si contendit, v0luntate et judici factum salsum codicemque ob e0ntr0Versiam, inter Sig0nium adversariosque ortam esse Scriptum. Le lacune, inquit, vi sur0nosors p0ste c0 arte per render tu verisimile antichilade codice era pens0, he ne caldo della c0ntes allor nata taluti volesse c0 ei accrescere aut0rita ali opinione di chi e0n0sceva c0me opera di Tullio quelpiecto traitat0 Drse edend0 0scia, che 0 era
47쪽
troppo felice netl eseeligione de suo disegno, desisteda lavor e lasci0llo imperseito. Quod Tirab0schii hae de re judicium nihil habet mirum id enim ipsi suit
cepisse originem. du0d quum perspiceret, sumere tantum putuit, Sigonium fuisse libri auct0rem, quum omnis disceptati usque ad 4jus tempora circa hanc verteretur consultati0nem, mirum Cicero auisset libri scriptur auSigontus Atque ita lacile erat, ut, quum nullum alium praeter Sig0ntum libri script0rem Statueret, e m0do, qu0secit, e0dicis riginem evolyere niteretur. - Quam Ti-raboschi c0njecturam si acceperimus, optim jure, pinor, quaeri p0test, eur Sig0nius e0dicem, si eum aut scribendum curaverit aut ipse scripserit, nam si librum per alium seribendum curasset, facile ei metuendum erat, ne tota res proderetur; in aspectum omnium lucemque sui purgandi causa non protulerit Atqui non alia fit codicis manuscripti mentio, nisi quam ianellus in epistula ad Sigonium data fecit: quam ob rem haud ita multum a
vero n0s recessur0s put0, 0ntendentes, Sig0nium neque ipsum scripsisse codicem illum, neque scribendum eu-
Multa igitur argumenta, quae librum a Sig0ni n0nesse scriptum dem0nstrant, quas arma inter Se 0 ungunt; nam et Sig0nil ind0les a fraude maxime remota
erat, et libri stilus discrepat cum Sigonii scribendi rati0ne;
tum mnino ne linima quidem Vestigia inveniuntur, ex
quibus librum a salsari esse eomp0situm conjici potest; denique ea, quae attuli Tirab0sebii Verba, praesertim leum iis Hanelli epist0lam ad Siguntum seriptam, cujus
verba huc pertinentia supra recepi, conseras, indicant, consolationem iam ante Sig0nii temp0ra eSSe Scriptam. Alia accedit rati0, quae maxime adjuVatipini0nem meam. Ne dicam, qu0 Sig0nius nonnullis l0cis aliam praebet fragment0rum lecti0nem, quam in cons0lationis libro habemus; nam haec quidem res n0n tantum valet, quantum pro opini0ne mea assert 0ta adversariorum argumentandi rati0. u0rum omnes, ut paucis jam attigi, Sigonium fuisse libri auct0rem contenderunt, nullis aliis argumentis nixi, quam qu0 c0nsolati summa cura ab eo defendebatur. Quid, quaes0, sibi vult talis argumentatio 7 0dem jure neque min0ri verisimilitudine cuivis p0steri0rum temp0rum 'scriptori tribuere licet librum, quem defendit. - duae quum ita sint, optim jure fraudem a Sig0ni abjudicasse mihi videor, quae summa etiam est char ii 0mmenta
Una sane hisce, quae pr0p0sui, argumentis obstat res scribit enim Nisardus, ig0nium ipsum in literis n0n
latiunis auctorem du0d testim0nium Si sequimur neque repudiamus, nulla est t0ta n0stra argumentati0. Attamen neque ullus alius script0 hisce de literis quidquam retulit, neque Nisardi, qui iisdem in verbis inscientiam quandam ostendit, testim0nium est premendum cui nihil in 0nspectu erat, quam qu0d jam multis annis ante
1 -Ε esset, beave0up 'Italiens ' tromperent, entre uires Tirab0sehi. Mais es objecti0ns simultanees de iecuboni et de Lipse, lartissees plus iar de quelque lettres inedites de Sig0nius, dans tesquelles elui-e av0ue laiaude, ne laisserent bien- tu plus de dolite a personiae'. - est. M. Charies Nisard Letriumvirat litteraire a XVI siecte. Paris 1852 pag. 5.
48쪽
Tiraboschius in libr0, quem supra dixi, scripserat, Servatas esse literas Sigoui ad Camillum Coccapanum datas, in quibus sermo est de e0nsolati0nis libro, tanquam esset Sigonii. Quae epist0la quum pridie Idus Novembr. a. 582Jam esset scripta, Tirab0sebius effici posse hac ex re
est arbitratus, Siguntum e0ns0lati0nem consecisse ). cujus equidem animo gaudenti ac libenti essem sententiae, dumm0d ne omnia, quae dixi, repugnarent, et alia inveniremus ad eam sulciendam argumenta, quae tamen desunt. Neque impedimur, qu0minus Statuamus, jam a. 15S n0nnulla cons0lati0nis exemplaria formis descripta suisse, qu0rum unum alterumve lauellus simul cum literis supra mem0ratis ad Sig0nium misit, ut cum aliis judicium de libro daret ); reliqua autem ann demum sequenti bi ublicum esse edita. - duae etsi sola nituntur c0njectura, nihil tamen, qu0d a verisimilitudine abhorret, in se e0nuuent; imm0, si ita statuerimus,
omnia inter se bene c0nS0nant.
Sed jam n0nnull0s scriptiunculam meam intent animo perlegentes vehementer audi exclamare: At tu, cuinam auctori consolati0uem n0stram vindicare studuistir duibus ut respondeam atque ut dem0nstrare p0ssim, ut mea opinione libri auct0 fuerit, ad aliam quaesti0nis partem
1 presso i Sig. vehes Loduvie C0cea pani conservans qui in Modena m0lte lettere originali de Sigoni a Camillo octapanivomo assa doti di quelr eta, e di tui amicissimo. 0r in una de 12. di Novembre dei 1582, eos gli scrive: .Ella dimandi alia Signora Tarquinia Moleta , se a haVul una mi lettera e0n uninio libro de eonsolatione, it quale serive eli' lia m0strasse a. V. S., i parere delia quale desidero int0rn a uell0 . - est. Tiraboschi, storia delia letteratura ital Tom. I. p. 3l5. 0t.2 est . p. 60 Culus epist0lae quamquam nescio annum, quum inspicere eam n0 licuerit, tamen n0 dubito, qui huc ann sit seripia.
Supra jam cummem0ravi, Scharmum sententiam protulisse, alium quendam fuisse libri auct0rem seribit enim sub nem commentati0nis haec sedu0dsi conjecturis indulgere liceat, ego scriptum h0c Sig0nii temporibus paulo antiquius dixer0, et a vir qu0dam Drtassis sub finem saeculi XV inter primos literarum restauratores, Ciceronis valde studi0s0, animi stilique exercendi causa c0nscriptum dixerim ut p0te quo m0s nimis servilis Cicer0nem s0lum imitandi, qui hic passim elucet, vigebat, et doctissimis etiam hominibus sermo adhuc luculentus uere deprehendebatur. Sic de libri auct0re charmus, qu0cum ejusdem sum sententiae, quamquam l0ngius pr0greSSurus. Novam enim pr0p0uam de libri auct0re e0njecturani, quam ita probabilem judico, ut, si dem0ΠStraVero, perae pretium mihi fecisse videar. Nimirum Scriptam esse consolationem Saeculo XV, attamen n0 Subrauem, Sed p0tius primis saeculi decenniis, arbitr0r, eamque scripsisse videtur Gasparinus Barzigius Berg0masi iunia enim, quae de eo mem0rantur, e0nVeniunt in e0ΠS0lati0nis auct0rem, neque ullum est indicium, qu0 repugnet. Sed pus est testi-m0niis, quae, qu0ad 0tuer0, asseram uu0niam autem rei cujusvis rati tribus maxime cernitur partibus, hanc divisionem cita sequi sustinui, ut istenderem primum,
49쪽
6asparint sic eum nominare modo liceat, modo Barri-Zium, temporibus Cicer0nis scripta maxini imilatus esse eruditos tum Baralgiunt ad stilum ingeniumque exercem dum et Cicer0nis libr0s perite explevisse atque restituisse et per se iteras, quibus eum est imitatus, scripsisse; denique in ipsa ejus scribendi ratiun et libris inesse
argumenta quaedam ad dem0nstrandum ea, quae Volo. Veniam dent, quaes0, Iectores benev0li, si l0ngius repetam rationem; attamen sic faciendum puto. Paucis
jam attigi, Ciceronis libr0 magni fecisse et ut eos praeier alios haberet, peram dedisse Petrarcham, cui Ci-eer0, ut ita dicam, lumen sui el0quentiae maximum idemque ingeni praestantissimus R0manorum script0r, qui non solum larma et lingua, sed etiam argumentis libr0rum omnes superaret ) cujus In Ciceronem studii atque am0ris, eum aetate simul aecrescentis, rauem nun secit Petrarchae m0rs ipse enim discipulis et amicis quasi ealearia adhibuerat, ut Ciceronis libros pro viribus conquirere pergerent, quo ejus praestantiam in dies magis cognoscerent. duae stimulati quam bene cesserit, satis est n0tum neque mihi animus, ut hac de re dicam, nisi quod susscit Ioannem Ravennatem, celeberrimum Petrarchae discipulum, qui n0n minus summo in antiquitatem maximoque in Cicer0nem ard0re iussammatus erat praecept0re, mutum anim0s ad accuratam Ciceronis cogniti0nem concitasse sualem habuerit eventum, meque minus quanto ipse impletus suerit in Ciceronem amore, Leonardi runt discipuli demonstrant verba, Ioannem Jul est ad viros illustr. Vett. lib. p. II pag. 705.
vante de eos, qui audiebant orationes, inllammasse, ut In studia humaniora artesque liberales summa industria iu-eumberent et Cicer0nem imitarentur . Postquam igitur Petrarcha Ciceronem posuit antiquorum temp0rum m0numentum, quod pie revereri deberent omnes quodque nequiret quisquam neque imitari neque oratione assequi: Ravennas longius progressus, Cicer0uem, quem et ipse omnibus vidit superi0rem, exemplum pr0p0sult, quod Solum aemularentur. Neque emortuum est hoc Ciceronem imitandi studium simul eum ejus m0rte jam enim literae in omnes vitae conditiones alias ideas, ut ita dicam,rerrumque notitias induxerant. Antiquitas, qu0ad ipsa, antea occulta et quasi involuta, omni h0nestissimorum virorum studio et diligentia partim erat aperta, partim quotidie magis magisque e tenebris et silentio prosere
batur, summum esse videbatur pulcherrimumque exemplum, quod cognitum habere non sufficeret, cujus cumpr0batio potius et vita et rebus praestanda esset cujusque pretium tum demum recte perspici p0sset, Si quisque quam maximam daret operam, ut nitatio omnium ejus m0numentorum literarumque ad similitudinem re effingeretur. Itaque laetum est, ut limes, qui tum Vivebant, viros uno tenore antiquitatis studia concelebrasse videamus maximaque eura Ciceronem, qui iis quasi t0tius antiquitatis vlevius et lumen qu0ddam exstitit, imitatos esse dispositione, larma, materia, Stilo, maximeque Serm0ne librorum duo autem magis feliciter atque accurate evenit, ut imitando
50쪽
Ciceronis verba et ingeni uim exprimerentur magis script0 quivis p0tuit sperare, 0mpr0bati0nem sibi tribu endam certam lare et magnam 3. Quae quum ita essent, quid facilius inveniri potuit imitandi studi0, quam ut talem tractarent materiam, in qualem ipsius Ciceronis per jam investigata optime
eonvertere p0tuerunt, praesertim quum Petraretia, cujus adm0nitiunes semper sunt sequuti, excitasset anim0s, ut attenderent' n l0cum, ad quem comp0siti0nem atque, ut ita dicam, fabricati0nem annectere p0ssumus c0ns0lati0uis, quae, ut jam breviter commem0ravi, non est a salsario quodam seripta, sed de qua rectius judicaverimus c0 tendentes, eam ad ingenium stilumque exercendum esse
Petrarcha, quum e0ns0lati0nem anxie quaesitam n0n invenisset, iis, qui ipsum sequebantur, neg0tium manda , verat libri quaerendi, et quum nusquam inveniretur, libric0mmem0rati0ne eoque, quod quasi digit e0nspicuum secerat, in Lactanti scriptis inesse cons0lationis reliquias ), subjecerat, ut fragmenta ibi servata pr0pius aspicerentur. Atque ita facile quemquam in e0nsolati0nis1 Liceat mihi hoc loco asserre, quae de illo temp0re paucis, attamen rem optime describentibus verbis dicit Bernaysius: Κlinst-lerischer Gestaliungstrie triti uberes uia libernilichii heru0r; man lautite das egebene sic ers dan angueignen, en manes nachmachte; daher die imitati veterum, das oberste Geseigund die beengende chranke dieser Periode, und alter aucti derAnstos Z so telen nectite Mach erxen, die sicli aus ener Mit besonder in de laieinischen Litteratur ingenisset haben . - est. Ioseph dustus caliger, o Jacob ernays. BerIin 1855.
2 est de ei relig. lib. II pag. 320.
restitutionem incidere potuisse, quum hae re et optime fragmenta illa e0γ0scere p0sset, neque minus aptum Ciceronis stilum ingeniumque imitand0 SSequeretur argumentum, cui Verbis disserendo praeter illa fragmenta aliusqu0que l0c0s ex ejusdem script0ris libris sumpt0s adhibere p08Set jam non est opus exp0nere. Alucinantium autem, ut judicium meum de libr0 aliis reddam verbis, Italorum, quales tot illa aetas tulit, e0n80lati0nis seript0- rem qu0que unum fuisse, quamquam d0eti0rem sane ceteris neque raro Satis acutum, jam satis potest stendere circulatoria libri l0quacitas, qua easdem res terquaterve rec0quere n0 Veretur. - Sed haec missa sa- clanius aliquant enim l0ngius, quam a principi c0nstitui, me video provectum, quam ob rem ad ea redeo,
Eo tempore, qu omnes Cicer0ni sese iradebant, vitam egit asparinus Bargirius, cui a patria c0gn0men erat Berg0mati Cujus de auct0ritate atque gravitate in literarum campo quidquam dicere etsi hujus oci non esse arbitr0r, liceat tamen asserre, quae de eo dixit Furiettus, qui ejus gravitatem ptime agn0Vit. Usque ade0, inquit, Gasparinus provexit, ut ipsae literae 4mnia ei ornamenta reserrent accepta. Nam conquisitis undique Cicer0llis libris, qua in re praestanda nec s0lertia defuit, nec diligentia ratus sui muneris partes esse, ut ii quam castigatissimi legerentur, id temp0ris, qu0 publicis et privatis lecti0nibus habendis n0 tribuebat, qu0dque e0rp0ris quietia aliment n0 concedebat, totum in illis emendandis coll0cabat. Hanc ob causam assidua ac familiari Marci