장음표시 사용
51쪽
tutum esse . Auctores multas aquarum inundationes memorant . Melitensem autem insulam a Deo in universali rerum productione , creatam fuisse , eo modo , quo nunc se habet sicuti autumare videtur Kircherius ) ego non puto , at
primum non multum super aquas emeriisse : dein vero crevise in elegantem illam , qua nunc apparet , formam . Existimo etiam immunditias maris plures alias , immo innumeras eodem modo insulas efformaste , limi superaddita in si nita propemodum mole , quo mare scatet , quod non caret gravissimorum auctorum testimonio . Per hoc autem plene non solveretur argumentum desumptum ex eo , quod glosso petrae in Melitensi tantum insula , non autem in vicinis littoribus reperiuntur , quae quidem dissicultas mihimet ipsit sucum fecit , quum praefatum montem striatorum conchyliorum plenum in Musor rima prospicerem , mirandum enim sane mihi visum est, nullam penitus in ejus circuitu, qui Melitae ambitum su perat , inveniri . Idem mihi prorsus evenit quum simul conglomeratas viderem in omnibus sere nostris collibus admodum elatis aequoreorum animalium testaS, quas appellamus sui nos , caprinosque pedes, conchylia, cochleas , turbines , bacillos , aliaque innumera , ut videre potes , longe a mari trium milliariorum spatio super montem , Scpraesertim in calle , qui ad Beatae Virginis Boni itineris nuncupatae ducit ; sed quantum videre datum est in praefata rerum collectione , plurium aliarum rerum mixtionem semper detexi , majorem vero partem ejusdem speciei . Quare existimo non casum tantum , sed figurarum qualitatem id , de quo miramur , operari potuisse ; potuit enim casus locum efformare dum nimiae aquae agerent vortices , Sc conchylii figura , aut cujuscumque alius rei potuit earum impetum ,
vel unionem obsecundare . Et ut clarius meam mentem
aperiam , si in cumulo quodam aquarum , ubi multa. adsint impedimenta , ex quibus varii possint Oriri vortices ,
quando aquae illae exagitantur ,. nonnulla o Ua , seu eorum cortices , paleas , conchylia , lapillos , aliasque diversas res varia configuratione praeditas ponemus , credo aquasillas inconcinne , ac violenter exagitatas , & impedimentis
52쪽
38 SCILLA irretitas in se ipsas pluribus in locis circumvolvi , & procul
dubio in puncto quietis atque in centro motus deponeres saltem in magna quantitate ) varias res illas , quae in ipsis aquis natabant secundum earum configurationem ; quin immo res illae non tantum ab aquarum vorticibus colligentur , atque unientur , sed etiam modo huc , modo illuc data opera , ac secundum casus exigentiam , qui in variis propemodum locis vortices illos ei rmavit , relinquentur . Idem prorsus assirmarem de quacumque simili re etiam maxima . Animum ad hoc advertas , amabo te , nam ego in praesentia dicam hoc mei intellectus commentum esse , ac repente exortum , neque adhuc debitis rationibus firmatum , R interim perpendam utrum causa , cur in littoribus proximis glos petrae non appareant , sit terrarum varieta S , qute in Meliten si insula ad eas servandas aptissima est , contra vero in aliis littoribus , quia solutis arenis conflata , potius apta fuerit ad eas consumendas , atterendasque , temporis praecipue circumstantiis consideratis , sive quia
dentes corpora sunt ponderosa , ) quae facile ante alia in
solum desidunt , ideo super nostros montes non inveniuntur , in quibus tamen montibus res innumerae apparent ,
quin facile , 8c suapte natura superfluitant sicuti ista , quae
in Melita reperiuntur , ubi tam paucos dentes invenias . Ego enim quamvis maxima adhibita cura quinque tantum reperi dentes , quorum tres esse eorum cortices interna
substantia carentes apparet , sed levi , tenuique malitia re pletos , contra vero in insula ista plana , A modicae altitudinis facile omnino est , ac parvi momenti ad eum locum devenire , super quo graviora corpora subsiderunt , quod equidem verisi ite admodum mihi videtur , & fortassis hanc meam opinionem , sane non aspernendam , brevi patefaciam , quum spes mihi certa sit , sore ut horum collium radices perquirendo offendam alicujus piscis dentes , istorum magnitudini non absimiles . Causa hujus rei interim putanda 'est litec , nempe eadem , quae conchylia striata in
53쪽
DE CORU RPBUS MARINIS. a Musorrima conclusit , & conchylia , echinos , columellas , pedes caprinos , aliaque hujusmodi pene innumera in collibus Messanensibus , & non alibi , seu circa illos , 8c quae etiam in Melita , non autem in Sicilia res hujusmodi collegit . Hoc autem cum inficiari nequeaS , ex eo concludo ,
quod si Melit ensis insulae glossopetrae aliarum rerum , quae in Musiserrima , & Messanae sunt , eamdem habent causam etaetricem , ac de his postremis adfirmare , quod intra terrae viscera , aut intra saxa ortum duxerint sicuti patebit summae pervicaciae foret , idem ergo de illis dicendum erit, aut saltem investigandum , quomodo naturae in aliquibus locis gignendi facultas sit , non inquam lapides marinis rebus
conformes , sed vera animalia , ac marinorum animalium testas in montibus altilsimis . Illud idem argumentum , quod proponitur ad OVOrtendam meam , ac aliorum opinionem , firmiorem meam
reddit , eique vires addit non modicas , varietas scilicet configurationis , quae in glosi petris inspicitur . Multae enim sunt serratae , multae acuminatae , multat laevigatae , ac denique perplures in modum sagittae , vel trigoni efformatae .
Hoc autem evincit eas omnes lamiarum dentes non esse ,
sed variorum piscium , ut cuicumque inspicienti patebit . Evidenter enim intelliget non omnes glossopetras lamiarum dentes fuisse , sed variorum piscium , sive , ut melius dicam , corpora Variorum animalium dentibus simillima . Praeterea in ore canicularum natura variae configurationis
dentes et rinavit , scilicet in modum sagittae , Vel laevigatos , vel acuminatos Vel etiam curvos sicuti pluries perspexi , & si aliquando non possumus quasdam glosso petras naturalibus piscium dentibus comparare , id fortassis nostrae referendum erit inscitiae , quae quorum nam fuerint animλ-lium non intelligit . Si autem si nihil concludit glosi petrarum configuratio , minus quidem confusus ordo earumdem , quo inhaerente tosis , nam si mediocres huc , parvae illuc , nec non alibi pergrandes aliquae reperiuntur casualem penitu Spositionem , ac confusionem inordinatam id offendi , quod autem reperiantur , aut cum radice sursum posita , aut
54쪽
transverse , vel recta , innumerae fractae , omnes denique varia praeditae figura , certiores reddere nos debet , illas infodinis minime exortas fuisse , quod si ita se res haberet , reperiri saltem deberent radice se per deorsum infixa ,
dummodo tamen aliud glossopetris evenire autumandum non sit , ac caeteris aliis rebus , quae humi producuntur , & excrescunt , dum illae incrementum capiunt . At serme ad incitas me redigunt tua haec verba : sudnutem me magis in mea hac sententiu con firmat , illud profecto es , quod zideo glost erras facilius epelli rupibus , si eas
ex superiori parte seu ex earum culmine, vel ex uterihus epeialas, quam ex hos, a qua ePidenter comperimus emanare quamdam, ut ita dicam, radicem aliquando longiorem tuam et glori petra, fur radix in rupem penetrans paulatim in ejus iub-
sanciam transit , absque ulla amplius distractione . At quid rei esset haec radix , i glos petrae dentes Iamiae forent tUerumtamen haec hallucinatio facili negotio evanescit . Quod glosiopetrae , aut dentes tenaciter radice , & non lateribus , aut apice infixi sint rupibus , minime probat illos ita fuisse positos ut a rupe tanquam matris uberibus humorem ad incrementum exsugerent , sed accidit quia quum dentes perpoliti optime essent , ac laevigati in tota eorum superficie a rupe teneri , ac secum uniri non poterant , sicuti ex parte radicis evenit , quae utpote spongiosa magis , ac magis porosa limo tenacius adhaeret . Caeterum nemo est, qui ultimum ipsius radicis terminum prospicere non possit , quia radix nullo modo cum limo coufunditur , ni omnino caecutiam . Si autem momenti alicujus est aliquam videri glossopetram ejus radice minorem , potius putandum. est
eam in ipsins animalis ore exortam , in quo nemo ignorat partes omnes vegetare . Offendam fortasse inferius reperiri in animantibus dentes glossopetrae ad me missae omnino similes , interea certior sum inter multorum animalium dentes nonnulli extra maxillas extantes minoris magnitudinis
esse , quam in ea parte , qua in iisdem maxillis infixi sunt , ut oculis ipsis patet . fateor tamen nonnihil negotii mihi attuliste codicillum
55쪽
quemdam , quem eum quatuor glossopetris a te accepi , &cum earumdem duabus , ut ita dicam radicibus , quae una concreverant : Notasti enim : ) Notandum , quod Brimajores nunquam inveniuntur , quia fortabo me judice sirtus eas producens dispersa jam est . Quasi virtus illa in duobus primis glos petris producendis estoeta , alias postea mi nores , gradatim produxerit ; subtilissima quidem conjeetandi ratio , quam inficiari ausus minime fuissem , ni mihi sese obtulisset dentium compago piscis illius , quem nos columbinam , seu vaccam appellamus , qui caniculae species est , qui a me si imma fuit admiratione perpensus , ac modo eum perdiligenter a servo . In eo uno oculi istu id omne plenissime aspicitur , quapropter tibi mitto ejusdem caniculae maxillam , etsi non integram , in qua inspicere poteris naturae ludificantis e rmationes , necnon ex ea deducere non tantum in Melitensi insula , sed in ore etiam alicujus viventis talia produci a natura ipsa , quae nunquam in sui&Operibus effoeta est , sed fortis semper , & provida in omnibus , 3 ut necessitas postulat , etiam in hujusu odi dentium prodii stione h ) Tandem ostendam in calce hujus
epistolae non solum integri capitis , sed etiam piscis lineamenta , id quod fortasse nemo adhuc praestitit , seu saltem ea , qua par erat , diligentia . Perpendas , amabo te , 3c cogites finem , & usum proprium tot serrarum serrae enim videntur pleraque dentium series , quae pluribus conflatur dentibus sed numero omnino , & figura variis , quum in
Uno , eodemque ore majore , Vel minore acumine praediti sint θ ut videre est in prima tabula . Quod ad reliquum attinet , facile est explicare hac observatione quomodo plures glossispetrae uni , eidemque radici adnexae sint , R etiam clare deprehendemus omni proculdubio , nil aliud fuisse ante quam lapides evaderent nisi dentes caniculae illius speciei , quae eadem omnino est: , ac species aliarum lamiarum, atque canicularum , praeterquam in ratione ac multiplici dentium ordine .
56쪽
42 SCILLA Addis praeterea de glossopetris loquens ἰ Praeterea quod glo Uetrae amiciuntur cr Is qua um , ad colorem ,
sub ontiom dissereuti ab interna materia , guod minime sieri deberet , se dentes fui ent . ii enim intus , exteriusque ejusem sunt substantiar . Si vero a limo produci in forent , ub eodem limi pecie in lapidem conder , peculiari crusia praeditae forent ab interna sub antia diperio . Sed experimentum , ad quod confugi , hanc damnat
praejudicatam opinionem . Quum enim multos non lapidescentes , sed ex ore piscium fregissem erutos dentes , omnes peculiari else cortice circumtectos cognovi , qui instar pellis internae dentis substantiae inseruit , quae in multis eadem est, ac substantia oss1um , sed aliquantulum humidior , in aliis
vero tenerrimae materiei . Quamobrem nil aliud superaddendum est , praeterquam eorum colores parvi admodum faciendos esse , cum exterius plures variaeque maculae potuerint superinduci secundum accidentium diversitatem , quod dici non poterit in glossopetrarum radicibus , in quibus humor lapidescens , ac calor libere agere potuerunt , cum ipsae porosiores sint , ac nullo cortice circumdatae , ac unitis pene coloris , ni aliquoties in locis nonnullis nocular inducantur a te irae limo .
Denique objicis : Ad concolia , turbines , ossa perte-hras edic. veniamus , quae omnia poti mum demo Irare pidentur peros mile esse Diin olim res in lapides coupersus . Duo , ut mihi videtur , sunt , quae te impediunt , ne visui fidem praestes , primum est immanis quantitas echinorum , alterum similium speciei echinorum inopia in nostro mari ; utrique satisfaciam difficultati . Sint sane echini spatagi rarissimi uti sentiunt Imperatus , & Mattiolus , quid ad nos Z ) Sufficit mihi eos in rerum natura repCriri ,
caeterum opinari debemus in aliis maris partibus ita frequentes esse spatagos , ut sunt in nostro mari echini . Et nihilominus tot , tantique adeo elegantis speciei spatagi reperiuntur , ut minore unius horae spatio in Messanae portu
57쪽
sexcenti capti ex iis fuerint , 5 quum id omne illuvio quadam inordinata antiquitus evenisse autumem , nihil adeo facile est , quam e mari in littora projici potui se , echinos hujusmodi . Quinimmo locus ab ipsis Occupatus , scilicet
littus argumento esse potes s ad meam sententiam confirmaniadam , ii enim cum graves non sint , sicut caetera majori gravitate donata corpora , quae facili potuerunt negotio subsidere , ac in littore quiescere , & cum talis sunt figurie , ut facilius una cum aquarum fluctibus exagitati superfluitent , littora circumeuntes , seorsim , ac divisi in insulae circuitu pene innumeri quieverunt in propatulo expositi . De his nonnihil delibare inferius oportebit . Ad alia igitur me convertam , Verumtamen elegantem , ac studiosum laborem Salas commentum potiuS , quam Verum systema reputo . Universale mundi diluvium , uti a Mose narratur , ego credo , & credam pariter , quod diluvii aquae Omnia supertexerunt , & quod Reperiae iunt aquar de terra , & quod serima die meisis a parueriant cetc minu montium : sed illorum montium , e quibus potuit Columba evellere , ac adserre : Riaraum olipae virentibus foliis in ore o , scilicet e montibus , qui prius erant , & postea perstiterunt . Id omne neque opinioni innititur , neque hypothes ex ingenio esset e , sed inconcussae veritati ,
quare male equidem rebus considerem meis , si hac re-ltina veritate ad praefati autoris commenta in C con VCriCrem . Ut igitur mihi hoc suadeas , minime tibi insudandum est , ego enim abhorreo ab hujusmodi phantasticis rationibus , ut sumn opere mihi displicuerit levissimas aliorum opiniones altingere , qui statuunt in rupium visceti-bUS aut astrorum vi 1 tute , aut ob aquas e mari ad Venientes , nescio quibus Ostracodermis resertas , aequoreorum
animantium tellas gigni pose , R produci . Id autem , quod ab Agricola refertur , quod ramen nunquam Vidi , Veros mile prorsus , ac facile sa 'tu mihi videtur , scilicet reperiri in lapidibus busones , anques , ac etiam nonnullOScanes , sicut placet Guillelmo Neobrigensi , ibique progrestu te poris in lapidem conversos obriguisse . Quod
58쪽
autem haec sententia tibi minime arrideat , quia , ut ais , etiam nunc ea animantia in mediis saxis Vi Va invenirentur , nihil omnino probat ; sufficit enim , quod alibi reperiantur viva in suis caveis sub terra , & quod aliquando quadam ratione fuerint conclusa , & in petraS conversa una cum limo aliisque rebus , quae omnia in rupem monti S confluxerint . Quod autem multa lapidescant dua confesso est etiam apud te, quamvis addas hoc per rarissime evenire neque posse hujus modi rationem ad innumeras petrarum figuras , quae in ista insula effodiuntur , aptari . ) Hoc tamen tam raro accidere minime diceres , quotiescumque tecum ipse in mentatem revocares innumeras historias a praefato Ioanne Daniele
que enim elenchum hujusmodi esse Ribus resertissimum collegerunt . Sat mihi tamen est ita solere , & posse Naturam operari , quod reliquum est , equidem nescio quomodo aristari possit , ac imminui ejus virtus , quin immo arbitror ipsam in petreta stione unius conchylii tantum virium insumere quantum in petrefactione montis insumeret , dummodo eadem subalternis causis , quae ipsius admi nistra: sunt , & rationem , Sc normam hujus petrefactionis praestet , Hae autem non possunt , ut puto , ita consulto agere , ut partem aliquam non lapidescentem relinquant . Itaque quomodonam tibi , aliisque , qui in contrariam sontentiam eunt , satisfaciam nescio . Dico tamen pluribus in locis , qui non sunt dispositi ad corpora petrefacienda , nulla ibi corpora petrefacta remanere , at in locis, in quibus adfuit illa virtus omnia corpora penitus in lapidem Versa fuerunt , ac tempo- Te eodem . Uerumtamen tuo desiderio me spero satisfacturum , Sc non solum ad te nonnulla conchylia omnino pe-trefacta mittam ; sed aliqua etiam partim tantum petrefacta cum anima i intra se incluso ; quae quidem admodum rara . De ossibus , vertebris Scc. dicam inferius; nunc vero aliquid de turbinibus , ac de bugardis dicamus. , non quid sint di
59쪽
fint , omni enim procul dubio existimo ex verorum turbinum , bugardarum corticibus coaluisse , sed ut ad illud respondeam , scilicet cur conchae nigrae , vel cinericii coloris , itidemque turbines tantum in argilla inveniantur , nunquam vero in rupibus , in quibus albae solum reperiuntur .
Respondeo , quia sicuti jam dixi , iiqi , qui in limo sunt ,
non sunt veri turbines , aut vera conchylia , sed ipsorum formae , & illae , quae rupibus infixae cernuntur verae sunt , turbinorum , & conchyliorum testae bene admodum compa- ω , & in saxeam materiem immutatae . Optime id suadet unus ex turbinibus , quem ad me misisti , hic enim cum sit talis formae , ut in se ipsum vergat , circumpositum corticem defendere non valens , asservavit , sed in lapidem versam partem illam turbinis , quae in internis voluminibus circumdata fuit luto in lapidem obdurato . Credo nullam for oborituram dubitandi rationem , quia si nonnulli putarunt glosiopetras excrescere ex propriis radicibus , bugardiae , dc turbines eodem plane modo minime potuerunt crescere , Ut pote qui ab omni saxo secreti , & unde quaque molli , tenuique limo circumdati deprehenduntur , ni velimus dicere turbines interna vi , ac sermentatione excrescere ad magnitudinem grandium bugardiarum, cujus penes me Veros corti ces servo , quamvis huic ultimae opinioni minime adhaeream , Dicam igitur ea omnia potius , quae a te turbines , dc bugar dis appellantur , illius semper fuisse magnitudinis , quam eisdem verae animantium testa tribuerunt , nec unquam nisi saxa fuisse in externo typo formata . Quis nam igitur poterit pacato animo credere hujus terram insulae non convertisse in petram , ac servasse , sed produxisse gloisopetras , si ve , ut melius dicam , tot variorum animalium dentes , echinos , ossa , vertebras , aliaque hujusmodi , quum id totum sophisticis subtilitatibus , aut debilibus argumentis innixum esse dignoscatur , mea autem sententia firmissimis innixa sit argumentis , quibus addi posset doctissimorum hominum auctoritas tVerumtamen magis consentaneum est veritati , red que rationi in eorumdem corporum inspectione laborem in-
60쪽
sumere quam in adducendis scriptorum auctoritatibus ; 3c
veritatis potius apparere amatores , quam librorum notitiam jaectare , & non aliorum draetis , sed solummodo e Xperimentis acquiescere . Quapropter nemo sanae mentis auctoritati acquiescet illorum,qui in corporum gen Cratione autumant noces ario concurrere debere seminalem Virtutem cujuscumque partis animalis geniti, quasi in ipsius semine nece flario inesse deberet portio qua dam , quae nasum , alia , quar oculum , alia quae auriculam , alia quae manum , & sic quamcumque lingularem partem efformaret . Id equidem nullus concedet , validissi-nJa enim contraria sunt argumenta , quae hujusmodi destri runt Commentum . Quis praeterea in eorum poterit sententiam descendere , qui per quamdam partium similarium , ac undique solutim vagantium congestionem fieri posse credunt hujusmodi rerum productionem Z Sed concedatur inesse ubique semen aliquod , per quod res similes ubique efformentur , sed integrae tamen , k in terra integrum marinum animal , in mari vero integrum terrestre , seu arborem quamdam
produci ; ast non poterit etiam hujusmodi rerum pars aliqua, R sola produci , nam semen debet necessario integrum producere corpus quum naturali progressione generet , oc producat animalis partes gradatim , non autem per saltum . Minima illa Democriti corpuscula mirabiles omnino effectus in hac integra corporum pro lustione suadent , credibile tamen est quod cum coalescunt, aliquod e Xerant motus principium , atque eorum sermentatione nobis exhibere integrum aliquod compositum , aut integri animalis , Vel integrie arboris . Uerumtamen quamdam speciem in minimis ipsis reperiri minimorum , quae A in quocumque composito , R extra
illud possint ex se producere vel solium cujusdam arboris ,
vel humanum membrum , vel animalis dentem , vel vertebram , aut corticem , sive os aliquod , a ratione alienum
est , quia huiusmodi partium productio alias pene innumeras compositi partes necessario subsequitur , nec illa: ex se possunt consistere , quia ab aliis pendent . Rem clarius explanabo . Sint partes nonnullae similes , aut minimorum cor-