장음표시 사용
441쪽
Maris aestus Lunae ductu circumit, Luna totum zodiacum percurrit Solem assequitur. Epicyclum percurrid . A malia. Motus, , annis S gypt ijs. Sol totum Zodiacum conficit anno communi.
Apogarum Solis totum Zod. absoluit. Maeulat totum Solis discum subeunt. Mercurius totum Zodiaeum cum Sole. Epieyelum absoluit. Venus, totum Zodiacum eum Sole.'--- Epicyelum, mensibus 19. de diebus 8. idest.
Epicyclum. Iupiter totum zodiacum.
Epicyelum Comites A, Iouis eirea ipsum hisee periodi suo
luuuntur. Primus, eique propior. i immitSeeundus. -- ita
Quartus. Saturnus totum zodesaeum.
Epieyelum. Comites Saturni adhuc incomperti motus. Inerrantes stellae totum zodiacum obibunt.
Motus pi imi mobilis; seu totius ccidest is regirui Annis. Diebus. Hor.
442쪽
Postremo omnium supra Firmamentum Theologi aliud Ceelum ess
affirmant, nulla quidem praeditum stella, aut motu, sed fael ieem Beatorum mentium sedem , quod Empyreum ab igne , seu elaritate vocant. Hoe tamen ab Astronomis vllo modo cognosci nequit, eum nihil lad nostris sensibus ingeratur.
APPENDIX. De Sphaerae armillaris.
SOLENT nonnulli seriptore eorsim de usu Sphaerae materialis, 3caris miliaris agere, docentes qua ratione per eam inueniamus sequentia; locum Solis in zodiaeo siue,gradum Solis quouis die dato. Secundo. deeli. natIones omnium graduum eclipti ea. Tettio. Aseensionem rectam euius uis dati arcus, necnon gradus eeliptieae. Quarto. Altitudinem Solis supra horizontem. Quinto. Lineam meridianam. Sexto. Poli altitudinem, atq; adeo loci latitudinem. Septimo.. Quatuor mundi plagas, ae ventum flantem. Octauo. Latitudinem ortivam, Oeciduamue Solis. Nono. Aleum semidiurnum, ae diurnum, nocturnumque. Decimo. Qua hora Sol oriarur, sit meridies, & media vox. Undecim. Haram Iabentem interdiu. Duodecimo. Quantitatem Aurorae, seu Crepustuli. Deeimo textio. Diem, di horam aequinoctij. quae omnia, & quidem ni filior aptius saperius suis locis inseruimus, tantum in hune loeum differentes sequens Problema.
Constructio Horologij Italici horizontalis auxilio Sphaerae
materialis. I N T E R eaeteros huius Sphaerae usus egregius ille est, quo Solaria Ηο-rologia eonstrui possunt. idque in hunc modunuOportet primo sphε-ram huic negocio sile adaptare; eleua polum iv xta tuam habitationem νpostea collocato uno Colurorum sub meridiano, obfirma partem Spha rae, quam primum mobile diximus, eum meridiano, & horizonte, ita ut moueri nequeata Sicundo diuide utrumque Tropieum, di AEquatorem in partes, aequales, initio ab horiΣonte Oeeiduo, S procedondo supra horizontem versus orientem ; hae autem diuisiones oportet attingant
443쪽
msam lineam tropiet,&aequatoris, quibus appone numeros horarum isies; in ipso horizonte Oeeiduo iuxta primaS tres diuisiones sint tres nu .a . duo in tropieis, reliquus in aequatione i sic, ternis diui combus secundis, adde tres numeros a 3, duos in tropiciS, reliquum in aequationem. id c motae tertijs, adseribendo illis teri za, eodem modo cum aliis ternis punctis faeies usque adultimum tropici aestiui punctum, quod est supra horizontem, notando ternos numeros , etiamsi puncta aequa toris , aut tropici hyberni, eorrespondentia punctis aestim tropici, sint infra horizontem. Sed hoe Deo addenda est horizonti Ortiuo spOuda qua clam aliquamulum supra ipsum erecta inter tropicos, in cuius summitate notanda sunt puncta, & numeri pro ijs punctis, re numeris aequatoris, di tropici hyberinni, quae infra horiZontem ceciderint; quae scilicet correspondent in eadenumeratione punctis, & numeris tropici aestrui existentibus supra. sunt autem notanda hae ratione, extende filum super treS numeros eiusdem appelletionis a tropico aestino per aequatorem, vique aia hybernum, & ubi hoc filum tetigerit interius spondam , ibi notavis in iummitate spondae
pvactum,&numerum euadem, qui erat infra horizontem, hic enim nu. merus inseruit pro numero infra existente. in eleuatione Palmensi gr. fere q7, puncta, & numeroS horarum 9, 1 Q, II, Ia, I 3, 1l, I I. tropici Capri-eorni, sunt infra. in aequatore sunt tantu infra hi,9, Io, II. Ia tamen eit in ipso horizonte, sed notandus est in sponda. in tropico autem Cancri Omnes sunt supra. in sponda autem notandi iunt omnes praedicti 9, IO, II, I 2, 13, I , I s. ut inserviant pro existentibus infra, uti per nuper diximus. quarita autem esse debeat a lettudo spondae, usus docebit. Tertio, axis materialis auferatur; poliea filum extende ab ortu, ad occasum in superficie horizontis, quod referat diametrum horizontis ἱ in cuius medio, quod exacte sit centrum hori ZOntis, liue sphaerae,notetur punctum apparenti colore. Q rario, aecipiatur tabella exacte eoplanara, in qua cescribendu est horologium, tantae magnitudinis, Ut pollit Incra sphaerain collocari. e nie-dio eius perpendieulariter erigatur stylus acutus latIS bi euis, quantuS autem debeat effehle stylus , usus pollea cocibit , debet enini cautus el- se, ut radius, de quo mox dicam per apicem eius transiens tabellae cccu rere possit. H ec intra sphaeram collocetur, ita ut sit infra horigonicat, sed
ei tamen aequidiltans, apexque ny li praecise pungat princtum fili medium,
quod sphaerae est centrum, in quo statu tabella obfirmetur, ut dimoueri nequeat. postea filum auferatur. Quinto, accipe situm aeneum subtili 1i. mum, atque rectissimum, qui Solaris radijs vices gerat, tantae lCngitudinis, quanta est sphaerae diameter sitque ex altero capite acuminatu.. Hisce paratis ad linearum horariarn descriptionem v c agg euere velis exempli gratia, horam a I, seu lineam eius in tabclla delineale; mmitte igi ur radium, qua parte acuminatus est, per Puuctum horae ι3, tropici aestiui ,& simul per apicem nyii, donec leuiter punctIm tabellam attingat, ibique in ea punctum notabis. idem fac per punctum horae pariter ι3,ι L Z aquatoris
444쪽
AEquato Ius:notando punctum in tabella; ra em dein fae ad punctum pa-
. riter 2 3. a It laus tropici, notando. rtrem sunctum in tabelva; quae tria punct a, da iacio operatus fueriS, erunt an en e ctuna conss ituta, siu e in recta linea : ciucta igitur postea linea recta per tria haec purctaturit ea linea ho raria li brae 3, codcmbmodo leperie S terna pulicta pro hora aridi pro caeteris omnibu S, quor Lm puncta, dinum et i utriusque troni ei sunt iupra ho-ii Zont . m. At Vero .m litaris quarum puncta, &numeri sunt notata partim
in tropico altius, vel aeq uatore. partim in praedicta iam sponda, assumenda sunt ea. quae signtata sunt in sponda vice eorum, quae sunt infra hori Zonin terra : v. g. in eleuatione nosita boreali gra. 43, sit deserabenda linea h. I 3,imiruta igitur radio per punctum horae I 3, in tropico Cancri, &per verticem styli usque ad tabellae occursum, ibique notato puncto ii di similia ter per punctum a uatoris hO. I 3, inuento secundo puncto in tabella, tandem per punctum hora: II, in sponcia,&per vertieem syli transmissiora, dio, usque ad tabellam notetur tertium punctum e per haec tria puncta trans bit linea recta , quae horam I 3, indicatura est : quod si radius spondam , & styli verticem tangens non occurreret tabellae, sponda trimis humilis esset,&propterea eo usque eleuanda foret, quousque radius styli vetaticem attingens tabellae .accidat. Idem fiat, pro horiS I a, D, Io 9, quae duobus tantum punctis indigeat , uno in tropico supra horizontem , altero in sponda . . Postremo per tri4 puncta, quibus Meridianus secat tropicos, S a qua torem , necnon per vertieem styli immissio radio, reperiantur tria puncta an tabella, quae ita signentur, ut ab alijs dignoscantur , sunt enim pro linea meridiana. His punctorum ternar ijs in tabella notati S, ea extraha tur e sphaera, & quaelibct tria puncta, quae ad eandem horam pertinent, tu gantur lineis rectis. similiter bina puncta horarum Ia, II, IO9, iuΠ-gantur lineis , quibus ascrioantur numeri horarum, qui eis debentur; erunti enim hae lineae horariae: tria pariter puncta ultimo inuenta per punia a tria Meridian id in ea recta iungantur, haec enim erit linea meridiana, quae scilicet meridiem indicabit. Omnia deinde puncta media, quae scilicet per puncta a quatoris in venta sunt, copulent tir linea , quae erit recta, eratque aequii, octialis linea, quae videlicet a quinoctia indicabit. puncta vero extrema inuenta ex tropic aestiuo, quia non sunt in directu .constituta, iungantur linea punctuali introrsum curua, quae solstitium a stiuum monstrabit, eodem modo destri datur altera linea punctualis per reliqua extrema puncta alterius ti DPimoi, quae brumalis solstit ij et it indicativa. Ex quibus descνiptum erit Horologium horizontale Italicum , ad latitudinem grad. 43. quale sequens figura ostendit , . in qua lineae horarum ex appositi S numeris cognoscun tur. linea E B , cst meridiana. linea C D , est a quinoctialis, quae horari j stransuersa est. Lineae punctuales tropicos referunt:&c. Quod ut C silaios rc cte iungaturo collo eandum est ad libellamu aprico loco, lineaque
445쪽
ipsius meridiana eongruere debetverae lineae meridianae inibi prius inuentae; stylus sit ad meridiem, collucente enim Sole vertex umbrae styli osse det holas Italicas, seu ab occasu, meridiem, aequinoctia, di solstitia , cite facile ipsius figurationem consideranti patere potest.
De Horologijs merticalibus, stu Muralibus.
SI Tabella eolloeetur intra sphaeram, ita ut faciat angulos rectos eum
horizonte, uti faciunt muri eum horiZOtate naturali, & ita ut imitetur situm muri, cui velles Horologium appis gerc; apeaque ii yli attintingat centrum spharae, &pOltea puncta terna, pro ii Suiιs horis reperiantur , ut supra in horiZontali docui, Detum eri t Horologium Murale, quod horas, & caetera ostendet in muro, culus situm intra sphaeram imitabatur. Porro si sphaera astronomice apud mmum assumptum collocetur, eique muto Tabella intra sphaeram existens iit aequa ditians , simulque horizonti perpendicularis , tune optime murum Illum rcferet.
Illud scitu dignum est, ae pariter utile, in eleuatione poli gi. 4 3. quai SL 2 a fere
446쪽
fere est totus Lombardiae tractus, idem Horologium horirontale eommuta ri posse in duo verxieglia, seu muralia prima ja, idest,in unum , quod Meridiem directe aspiciat,& in alterum huic auersum . quod ad Boream pariter directe prospieiat: idque mutatis tantummodo horarum numeris. si igitur istud Horologium, ita muro exacte australi applieeturivi linea meridiana sit horizonti perpendieularis, simulque linea horae is, sit hori Zonti parallela,& hora a 3. appelletur 13; ia appelletur I . a I dieatur is, & sie deineeps usque ad I x. quae in aq.commutanda est pariter tropicus Caneri euadat Capricorni,& contra: factum erit Horologium veristieale di australe primarium. Porro notandum est in hoc Horologio lineas horarum 9, io, II, & similiter parteS horarum 23, 22, a I, quae Omnes sunt supra lineam horae I a , quae modo euasit a 4. esse superfluas: huius figuram inspice.
Horol. δεα merticale aurirale primarium. ad latis. X.
Pro Horologio autem boreali primario, aeeipiatur ea pars Horologii.
horizontalis, quam modo diximus in verticale australi esse superuacanea, atquae haec ita muro boreali applicetur, ut linea horae I 2, quae commutata est in a , in vertieati; fit horizonti parallela, sitque Omnium suprem is unde sequetur lineam meridianam deorsum perpendiculariter cadere, sic autem ipsarum numeri sunt commutandi, hora II, commutatur,ut prius in X q. ho. I I, in 23. I Oin a a. 9.I n a I. hae autem erunt ad partem orientis. portiones vero horarum 23,ar, ΣΙ ,quae remanent infra lineam 2 3,siue ho-ri zontalem, sic immutantur, portio a I. mutantur in s , pQrtio 22. in Is Portio a 3, in II. hae autem sunt ad partem occidentalem, cuius talas est fgura sequens.
447쪽
EX praemi sits faeile erit euique studioso, ae industrio, reliqua Floroiagiorum genera ex materiali sthaera describere .' nam pro Astrono-m1eo diui fio tropicorum, & aequatoris in aq, partes, debet a Meridiano incipere , ac in eundem desinere , procedcndo versus Oeeidentem. pro Ba lonico inehoanda est diuisio ab horizonte ortivo , procedendo Q mriae oecasum versu S, eontra quam factum e si in Italico , quia haee duo uorologia sunt alterum alterius inuersum: vade sequitur Horologium Italicum conuerti posse in Babylonicum, hae ratione, Italicum Horologium sit primo constitutum in sua pofitione Astron miea, in qua horas ostendere debet, &postea ita inuertatur, ut pars o eidentalis fiat orientalis, & contra. quς conuersio fiat circa linea meridianam, tanquam axem manentem. Hac lacta cOLuersione lineae omnes erunt
infra, i. in superficie,quae nunc deorsum asipiciet; stylus etiam deorsum iE-det. maginemuriam hasce linea S surium transparere,utilaeerent in sub tiliori charta delineatae. hae lineae sic transparentes adamu1sim represen intabunt horologium Babylonicum. si igitur in parte superiori, ubi tran parent delinee cur,pro ut transparcntutilus', etiam sursum inuertatur,a solutum erit horologium, quod horas ab ortu indicabit. Ruisus hoc horologium Babylonicum si constitutum sit ad latit. gr. 47. commutari potest in duo horologia verticalia primaria,australe, di boreale, commutatis numeri S,& caeteris proportiona liter factis,ut in Italieo. Quapropter eadem opera, qua Italicum construitur, construuntur simul sex horologia, quod sane iucundum,ac mirum est: tria videlicet Italica;& tria itidem Ba-hyloni ea . Haec satis ssint pro instituto. plura alia solers lector ex materiali sphaera deducere potest ex praedictiS. praesertim qua ratione ex ea a Geipi possint altitudines Solis supra horizontem pro singulis hor. in tropi eis,3t aequatore, ex quibuS pollea confici pcciat varia horologiorum ge
448쪽
1. introductio ad Geographiam. 2. Apparatus ad Mathematicarum Studium. 3 , Echomettia. '
AD GEO GR PHIAM. VM animaduertissem quam plurimos post Spha
rae auscultationem, magno iucundiaeque ae utilis Geographiae desiderio teneri, iusto eorum volun tali breui hac Introductione satisfaciendum puta vi: enimuero praeterquam quod per se iueundisi ma est haee totius Terrae descraptio , est etiam ad historicorum, ac poetarum lectionem , nec BCn ad familiaria de reria statu colloquia per necessaria. . . Cosmographia igitur ut nomen indieat , est totius Mundi descriptio , seu totius mundanae Fabricae explicatio , quae perseitur ex descriptione singularum mundi partium, Elementorum .scilicet, & Caelorum, exponendo loca,motus, figuras, magnitudines,& illuminationes singulatum, uti no S fecimus in tertia Sphaerae parte , quam propterea Cosmographiam appellau: mu S. Geographia , ut nomen indicat, & de qua nunc est sermo, est Terrae seu terient globi deseriptio, quae tamen differt ab ea descriptione terrae, quam nos supra in tractatu de Terra exhibuimus, quod haec tantum versatur ei rea supe1 fciem terrestris glcbi describendo omnes terrae parte S, seu Pi ouincias, Insulas, Vrbes, Maria,Lacus, &c. ita ut appareat horum
449쪽
rus respectu caeli , ae proir de totius supra sciet te ira deseriptio, ut infra melius patebit. V horographia, vi ncmen indieat, est alicuius particularis restionis descriptio. mPrimo igitur oportet Geographiae studiosum intellexisse, ae probe tenere ea , quae tradita su , t a nobis in secunda parte Sphdirae de Circulis, videlicet de HoriZonte, Meridiano &e. Seeutido parci sibi globum Geo. grapti cum , sine eo enim male omnia percipi possunt. in eo igitur recognoscat omnes Sphaerae circulos pradictos, eumq; astronomice sciat collocare, ut de Sphaera docuimus in Meridiano. Nune reliquunt est ut ea, quae Geographiae sunt propria breuiter explicemuS, ac Primo.
EXplieatis Sphaerae eireulis, facile est intelligere quidnam sint Zonae , quisue earum usuS. Lonae enim sunt quinque laseiae: Πωνη enim fasciam significat ) quae totum eatium , ac terram circuncingunt. omnesque inter quatuor circulos aequatori parallelos continentur. Εἰ quae Torrida appellatur inter utrunque Tiopicum contenta, mundum, ambit,
Semper Sese rubens , ct torrida semper ab igne.
Duae vero Temperatae huic utrinque assident, continenturque intrae Tropi eos, & PotareS circulos Latinorum ; quorum una est borealis, altera australis. ν', quibus eura Deid emperiemque a dii mixta eum frigore flamma.. Reliquet duae Ei igidae, improprie Zonae dicuntur, cum enim Vna eontiinneatur Intra Circulum potarem borealem, altera intra australem , ter inminenturque eorum peripherijs, sequitur eas nullatenus Tonae fiauram
Carulea glaeie coneretae, atque imbribus atris. Geographia apparet, terrestris enim globus secundum caelestes zonas , ac polos, distinguitur, & insigimur. a qualitatibuS autem Zonarum, Id est, a calore , temperie, frigore, etiam e .uum habitatores, animalia, plantae. &c. assiciuntur, ut in tractatu de Habitatiouibus meliuS patebit. .
450쪽
G Sographive adhue melius Terram cognitam in partes distribueret,
praeter praedictos circulos, & Tonas, alios eireulos,& zonulas etia, seu climata exemitarunt. Ptolemaeus igitur designauit in superficie tedi, Tae circulos quosdam aequatori parallelos, eosque proe edendo ab aequatore versus boream, tanto sipatio inter se distantes, quantum requiritur. vi maxima dies unius differat quadrante horae a maxima die alterius paralleli proxime sequentis. Porro recentiores plures parallelos constitu ut quam Ptolemaeus , quod maior portio terrae nune cognita, pluribus distinguenda sit parallelis; neque omnes in hoc numero conueniunt. plurespouunt q8. parallelos, quorum ultimus distat ab aequatore gra. 66l siue habet poli eleuationem quod 66- ubi videlicet dies maximus est horarum a ; quare ultimus hie parallelus coincidit cum circulo potari arctico, qui confinium eli Losiae temperatae & frigidae. Ali; parallelos usquoad polum extendunt ; quos solent in meridiano globi Geographi ei describere: vel ad margines Mapparum uniuersalium. subjjciam autem Tabellam Parallelos , ae Climata continentem, in qua descripti erunt
68 paralleli praedicti, una eum maxima die eorum, altitudine poli , &locis insignioribus, per quae incedunt.
C Lima est zonula quaedam aquatori parallela duobus ei reulis aquaistori puallelis terminata totam terram circunc ingens , cuius latitudo tanta fit, ut a termino ipsius australi ad borealem, dies maxima exere uerit per semihoram .eum autem dictum sit unum parallelum ab altero sequenti differre per horae quadrantem, sequitur ad Clima unum Constituendum tres parallelos mauenire, duos quidem ipsum terminantes, tertium vero eorum medium per ipsum incedens , qui diei Hir parat, Ieius per medium Climatis: non quod bifariam id omnino seeet. magis enim distant ab inuicem paralleli versus Austrum, quam versus Boream quemadmodum etiam Climata angustiora sunt, quanto Borealiora; sed quoniam disterentia temporis, quae est inter primum, & seeundum , seu medium parallelum, aequal1s est differentiae, quae est inter eundem mediu,& tertium . nam vitrobique est hociae quadrans. i. medius hic paralle Ius diuidit bifariasi tempus illud semihorae, quo extremi paralleli Clima termiuantes ab inuicem discrepant. In Tis sila porro sequenti intueri poteris non solum parallelos, sta etiam Climata ipsis connexa: quorum prima septem sunt etiam antiquis Geographis usitata : reliqua a recentioribus