장음표시 사용
21쪽
an ne, quam Logicae, ac Phusicae nescio quae frustula , vel umbrae, sive imaginis Philosophiae nomine indigna Ρhilosophiam pleno nihilominus ore laudaret Atqui quam late . ac longe sapientia, naturae lumine ubnixa , protenditur ; tami studium ejus, ipsave Philosophia , pateat, necesse est. Sapientia porro, quam nync juventuti Academicae , potissimumque Theologicae , Commendamus rilla est, quam Divinatum , L*massa iamque rerum, tum initiorum, causa umque cujus-qV ei, cognitione, hoc pulcherrimum nomen apud antiquus assecutam, Tullius docet. a) Haec itaque ii n- mensa, ut ita dixerim, naturae totius spatia perlustrans ; atque latebras, recessusque innumeros penetrans ; thesauros , unde scientiae , artesque singulae locupletentur, effodit abditissimos. HaeC magna, haec mediocria , haec parva , haec tenuissima quaeque naturalia persequitur. Rerum haec ipsa cunctarum , si Vecaelestium, sive terrestrium, sive interjacentium, quasialis acta, et vecta conscenden S, descenden S, circumiens, repens , elementa Vestigat, et naturas , et astectiones, et effectus, et CauSas, et Classes, et Caetera. Haec tandem, rerum universitate lustrata, diSCH Sa , perSpecta, Calcata , usque ad ipsius invisibilia Dei per ea, quae facta sunt, intellecta, conspicienda transcendit, et conspicit. bM Cedo mihi scientiam , cedo artem, vel illiberalem, nedum liberalem aliquam , et ingenuam ; cujus Philosophia non parens, non educa'
triae existat. sc)Sed age, vela faciamus: atque praecipuis Philosophiae partibus recensitis; quae ad Theologi institii
3ionem nostri attinent, concludamus. Est autem to
tius Philosophiae quadripartita descriptio tritissimis Lo3icae, Metaphysicae, Ethicae, ac Ρhysicae voca
bulis Comprehensa. Logica ergo, , quae per Omne , , partes sapientiae manat, et funditur, rem definiens,
22쪽
se genera dispertiens sequentia adjun3ens, persecta se concluden S, vera et falsa dijudicans, disserendi ratio, et scientia, sa) Criticam complectitur, siVe artem, quae in discernendis auctorum scrietis Veterum, et novorum tota ferme versatur. Sequitur Philosophia
Ium prima , princepsque omnium , singulis principia suppeditans, ib) Aleta physica : quae sensibilia, et
imaginabilia cuncta supervolans, rem Omnino praeterit nullam , corporis participem , vel expertem, ne- Cessariam , vel fortuitam , sive existentem, siVe praeteri tam , sive futuram, sive demum esse potentem quin eamdem , ut pateat cognituro, subtilissima quadam intelligentiae velut anatomia discindat. Estque duplex, generalis, et specialis. Illa omnia, quae. Sint L Umque universalibus inter semetipsa conciliata rationibus , contemplatur: haec de mentibus, Divina, Angelica , humana , quoad signatum si per nos Pullus Dominici patitur lumen c) inquirit. Utinam , iterlimVtinam, ab studiosa juventute tanti, quanti ipsa est, fiat; aut amplius saltem, et diligentiUS , quam e XLOlitur , excolaturi Deinde Ethica, quae a mOIibus, quibus ipsa moderatur, est dicta unde cognitio, ,, inquit Cicero , virtutis existit: es florescunt genera , , partesque virtutum : invenitur quid sit, quod na- tura spectet eKtremum in honis; quod in malis 6, ultimum : quo referenda sint officia : quae degendae aetatis ratio deligenda. d) Huc Faturae JuspQrtinet , Gentium, Politicum, Patrium. Bestat Phy-
iologia, scientiave universae naturae corporeae: Cui,
4ngelici sententia Doctoris, praeire, cornitarique debent Mathematicae disciplinae; singula nimirum, yytpote in mensura, et numero, et pondere disso ita, f)Wietientes, computantes, et ad stateram ipsam, Vel xysi tinam perpendentes. Atque ut haec de Philosophi -
23쪽
cis hacranus non fusa quidem , sed quasi destillata
doctrina , aliqaantulum tum incrementi , tum perspicuitatis accipiat ; sequantur
i. J V ANCA imperfectaque juventuti, Theolo
picae potissimum , traditur Logica; quae nulla Criticae artis rudimenta Complectitur. II. Aristotelica Facciolati Logica diurna , noctur naque manu eidem Philosophicae juventuti versanda, Opus nempe et rebus , et verbis eximium, ne dicam, suo in genere singulare.
III. Philosophica prorsus omnia Genuensis Antonii, Logica videlicet , Critica, Methaphysica, Physica , Ethica, Politica, quin etiam Theologica opus Cula preclarissima. IV. Allieri autem Laurentii Elementa Philosophica , donec commodiora habeantur alia, pro gym nasiis ejuscemodi retinenda quidem arbitror; modo in Musicis, Mineralogicis, Phylologicis , zoologicis, hoc est, ad fossilia, plantas, et animalia pertinentibus, multa, quae ibi desunt, ex Philosophia Bertholdi Hauserit eruditissima suppleantur. V. Opus de variis fossilium generibus, Bernardo Caesio auctore, Philosophis et Theologis utilissimum VI. Sic est Matheseos doctrina cum Ρhysica tem peranda ; ut terminis utriusque Cognitis, nec trani cursis ; illa serviat; haec praesideat: opem illa ferati haec palmam. VII. Physici, Mathematicis adjuti calculis, et mensionibus, proprium est, cum de sono tractatus, Musices tradere fundamenta : in quibus Theologus p re3rinus esse non debet. Νon enim pauca in Scripturis Sa cris claudit et obtegit rerum ignorantia Musicarum. sa)
a August. lib. a. de D. C. c. 26.
24쪽
VIII. Quam est pulchrum , et solidum , et Theo
logis peculiare, opus de cantu, et Mubica Sacra, singula Ecclesiae tempora comprehendens, Martino G cr-berto auctore , Conscriptum lIX. , , Agri Culturae, gubernationis, saltationum, se cursionum , luctaminum , idque generis artium cog- nitio, etsi tenuiter, cursimque , USur Panda e St ta- men ad judicandum : ne omnino nesciamus, quidia Scriptura velit insinuare; cin de his artibus figu- ratas inserit locutiones. a)X. Nemo unus est ad Theologiam, nisi i letha physica praedidicerit, admittenduS. XI. Ad Methaphysicum pertinet de brutorum
anima inquirere: quam esse incorpoream ratio, et auctoritas persuadent. XII. Interest plurimum Academicae juventutis quibus credat scriptoribus; et quos CaVeat: maxime
in rebus ad Religionem , ad Ethicam , ad Politicam
XIII. Eclectica philosophandi ratio cum Onan I-hus , tum Theologis potissimum , necessaria. )XIV. Alia , longe alia libertas est illa, quae ab Eclectica docendi ratione procedit ; atque eorum li-
ntia hominum, et audacia, quos Germani Frey-Geister, Galli autem Foris-Εspriis appellare consuerunt. Illa nimirum recta, sancta , utilis, Ecclesiasticae tandem doctrinae conformis; haec contra prava, iniqua, peβ'tilens diabolica. - . XV. Quare indigna prorsus est, ac intoleranda et ruditas, vel malignitas utramque miscere; Ca, tholicosque viros cum haereticis, atque adeo Athe Istis,
so) Ahxisse. lib. de Doet. Christ- ς. 3 . . ' Ρhilosophiam autem non dico Stoicam, nec Platonicam, ut Epicuream, et Aristotelicam ; sed quaecumque ab his ectis recte dicta sunt, quae docent sustitiam cum pia scien ' ii 3, hoc totum selectum, dico Ph;losophiam. - - clem e H Lib. I. Strom.
25쪽
in circulis, Conviviis , academiis, pulpitis, remota, imo pessumdata caritate, atque veritate, traduCere. XVI, Non omnem Philosophiam verbis illis, Videte, ne quis vos seducat per Philosophiam, ut Lutherus perperam intellexit, Condemnat Apostolus; sed eam solummodo, quam et hic ad Colossenses inanem
fallaciam a) et alias ad Timotheum falsi nominis scientiam nuncupat. b) Ac Philosophicis quidem satis, arbitror, factum. Venio ad J heologica, quae ex priori trina illa nostra opusculi partitione restabant; atque in Deo, ex ipsius revelatione, fide, spe , et caritate colendo, Uni Versa vertuntur. sc) Nempe Theologia in id tota incumbit, ut hunc intelligi , hunc praestari, hunc defendi doceat cultum. d) Revelatio autem illa verbo Dei, itim scripto, tum tradito, et apud Ecclesiam deposito fidelissimam , continetur. Hujusce porro, uniusque malleris, sole amictae Divino; e) et Christo viae, Peritati, Pitae f) sempiterna, et inviolabili fide desponsae; g) de iis prorsus omnibus interest judicare ; quae ad suimet sponsi , a quo et auctoritatem habet, et juge praesidium, agnitionem, timorem,
amorem , honorem spectant: siC nempe , ut quicumque illam, sive docentem, sive interpretantem , Sive prae cipientem, Sive Caventem non audierit, tanquam pu
blicanus, vel ethnicus sit habendus. h) Ille autem ipse cultus tria summa complectitur doctrinae Capita Theologicae r primum de Fide, alterum de Moribus, iii inde Disciplina postremum. Nam et sine fide impossibila est placere Deo: i) et fides sine operibus mortua est: st)et si quis tandem voluerit cootentiosus esse; nos talem 9RSuetudinem non habemus, neque Ecclesia Dei. υ) Fidol
26쪽
ergo. puritate, morum sanctitate , Ecclesiasticique regiminis observantia , verus Dei cultus, Christiana vel eligio, atque adeo Sapientia, Theosophi ave si e Theologia revelata, triplici quasi termino, definitur. Atque fidei articulos Symbolum Apostolicum; Ilorum Dogmata Decalogus, ad Evangelium exactus; disciplinae denique sanctiones Jus complectitur IIcclesiasticum , vel Canonicum. Hinc triplex primum exoritur Christiana Theologia , Symbolica scilicet, Decalogica, atque Ecclesia1tica, Vel Canonica : quarum singulae , pro rerum , qua S COR tinet diversitate multarum , ulteriores subit , easqtie Rptissimas, mea quidem, nec sola, sententia, partitiones. Nam quae leges pro recta Sacrorum interpretatione librorum suppeditat , Interpretatriae Latino, Graeco autem sermone Exegetica nominatur. Quae Rutem fidei dogmata Divinae declarat , confirmat, ζ Ornat, Dogmatica. Quae vero ejusdem fidei contrOVersias adversus Ecclesiae hostes, ut dogmata ab Porum telis vindicet, urget intrepida, Polemica Graece, Latine Bellatriae. Quae porro morum doctrinam Continet , lege Dominica regendorum, Moralis. Quod si iam perfectionis, in virtutibus obtinendae, consiliis Vtiam Evangelicis adhibitis, tradat, a Graecis Ascetica
dicitur; a nobis Ezercitatriet recte, puto, dicetUr. HRm proaei me consequitur Mystica, arcanos, Subli- ης que in hominum mentes Divinitatis illapsus eX-qRirens. Accedit Liturgica, quae Sacris ritibus, si Ve eremoniis, ad Missae Sacrificium, Horas item Ca- ' Dicas, tum reliquas Ecclesiae functioneS, Spectan
xibus , exponendis incumbit. Superest Popularis, ca- stetica Graecis, vel Homi letica, quae in fidei, mo- Vmque doctrina, familiari, vel pueris, Vel populis,
kζrmone tradenda, versatur. Symbolicae gemis quod-4 m Theologiae praetermitto longe utilissimae, et Ρ tribus celeberrimae; D) Divina quamplurima , per
27쪽
figuras, imagi nes, symbola, Deo in Scripturis Sacris attributa , tractantis: quam ad Eregeticam , cujus in terest, relegamus. Sint jam igitur
i. 'I'Heologiae studium revelatae, rerum discen
darum multitudine longum , sublimitate difficile , Ob- Scuritate periculosum , a) auditorem sibi vendicat, maturitate, perspicacitate, docilitate denique proba tissimum. II. Cum verbum divinitus revelatum, Ecclesia judicante , rationeque famulante, Theologicam verita tem conficiat universam; dubitari non potest , quia disquisitio Theologiae quaelibet, praeclara illa Augus
lini sententia, contra rationem nemo sobrius , colit a Scripturam nemo Christianus, contra Ecclesiam nemo pa
ci lcus senserit, b) dirigi debeat, et finiri. III. Theologiae professoris refert, brevem quam dam , perspicuam , solidam discipulis tradere Historia Theologicae summam, semel saltem in studii Theo logici quadriennio: quod in prima, suo Theologiaς Dictionario praefixa , Dissertatione Prosper ab Aquil δexplevit eximie. IV. Quaestio autem illa, neque indigna tractatili
Gerberto ) aliis disputata: utrum praestet alteri, professore Sne sua auditoribus scripta dictare; an aucto rem quempiam , publicis typis expressum, ipsis expo nere: sic mihi, in Theologica praesertim instituti Oης
28쪽
pro posteriori modo videtur esse solvenda ; ut priore tamen posterior, ubiubi oportuerit, suppleatur. V. Fuit semper, estque adhuc, atque, donec saecula con Summentur, erit in Ecclesia Catholica arcani doctrina Secretior; quam piaculum sit temere in Vulgus Spargere; auribusve, non satis fidelibus, purgatis , idoneis prodere. )
I. Quapropter Τheologici Magistri esse constituo , discipulos nimis redundantes; et supereffluentes juvenili quadam dicendi proclivitate, reprimere: a C, ne de quibuslibet apud quoslibet disserat, providere. a)VIL Asceticae, Mysticaeque , solidae inquam,
et verae, doctrina non est a Moralis traditione Theologiae separanda : nec vero Liturgicae, atque Ecclesiasticae , vel Canonicae.
VIII. Nec Hebraeus Veteris , aut Graecus Novi Foederis Codex in rebus fidei, vel morum CorruptUS est: nec a Tridentino Concilio Vulgatae Editioni Latinae postpositus. IX. Quae cum ita sint; imo vero etiam si alia ter quidem essent) a Doctore, . Scripturae interpretationi Divinae praesecto, praeteriri non debent. Ad quod sane haud parum Sebastiani See milieri, Sacrae Theologiae Licenciati, ac Professoris, nec non Canonici Regularis Pollingant, Hermeneuticam Sacriam, addita Commentatione de Studio linguae Hebraicae cum Theologia conjungendo , arbitror juvaturam. Accedit
hanielis Christophori Riesii Chrestomathia Biblica Anabi a Polyglootta.
X. Theologicae ejus auctoris Institutiones, qui Rut, defendendo, studium partium fovet; aut refel-D lendo,
, , Quoniam iis, qui non sunt probati, non facile potest
, , exhiberi ejusmodi ministerium ; nonnulla consulto prae-η, term tto , timens scribere, quae etiam cavi dicere: iis, , metuens , qui in ca inciderent , ne in aliam forte partem accipientes laberentur et puero gladium juxta proverbium, , praebere inveniremur. Ciam. Alea. Stro1n. L.
29쪽
iendo, modestiae, caritatis, justitiae terminos transilit; longe sunt a gymnasiis Academicis removendae. XI. Novem Μartini Gerberti Theologiae, Eze-getica , Dogmatica , Symbolica 'Moralis, Mystica , Sacramentaria , Liturgica , Canonica , Scholastica , totidem OCtavis minoribus tomis contentae; tractatus item de Radiis Divinitatis in operibus naturae, proVidentiae, et gratiae; de vera insuper Religione 'Ecclesi que de m0nstratis ; tum L apparatu ad eruditionem Theologicam pro. tironibus, quatuor tomis similibus comprehensi; aptiora mihi esse videntur opuscula ; quam ut ipsi carere ullus Theologiae debeat candidatus. XII. Quamdam Theologicorum velut bibliothecam librorum, juventuti Academicae perutilium, atque viginti septem tomis octavis majoribus contentorum, edidit Dominicus Schramus, Benedictinus: a quibus ex ordine recensendis abstineo, ne longius, quam pax
XIII. Volumen de optima legendorum Ecclesiae Patrum methodo, a Bonaventura Argonensi, Char- tu Siano Monacho concinnatum, recth , ac merito Ma
billonius a) pro Theologi institutione Commendat. XIV, Meminerit Theologus, quod a Facundo
Hermianensi facunde simul, ac docte monetur: Patrum errores luminarium esse defectus: quae licet nosi nunquam splendoris sui detrimenta sustineant; non tam a
amittunt luminaria esse, quod sunt. b)XV. Sed nulli tamen, sive Doctori, sive etiam Patri, sic est licitum adhaerere; ac si Deus, ut ita dicam, aliquis esset; ipsiusque scripta cum Divinis, seu Canonicis conferenda. Absint igitur ab Academiae Theologis contentiones ejusmodi: Ego quidem sum Augustini: Ego autem Damasceni: Ego vero Thoma : Ego tandem Scoti. Omnia enim nostra sunt, SiVζAugustinus, sive Damascenus, sive Τhomas, SivζScotus: imo sive Paulus, sive Apollo, sive Cepha
omnia a De Stua. Monait. P. a. e. 3. b Lib. . pag. 6 a
30쪽
mlita quidem nostra sunt: nos autem Christi: Christus
autem Dei. a XVI. Quamvis Τheologica Doctoris Angelici
Summa non modo sit Aristotelicae Philosophiae accommodata ; Variarumque rerum, quae postea conti gere , notitiis destituta ; sed etiam productior , atque Sublimior, quam ut eam vel quadriennium Theologiae destinatum, vel ingenia vulgaria capere possint: tamen ita est solida, ordinata, propria denique Τheologorum ; ut cuilibet, sive Doctori, sive discipulo, magno usui esse in suis exercitationibus possit. Quibus sane omnibus, expositis hactenus, et pro positis, abundanter me arbitror, pro scripturae Santem hujuscemodi conditione , de discendorum ad Theologiam Ordine, ac natura dixisse: nescio an illum in ape etiam , et solide: quod judicent quidem alii; Sed utinam non invidiae, aut malevolentiae livore ; at candore benevolentiae , et caritatis affecti l
DE STUDIO , IN THEOLOGICAeXercitatione locando, CAPUT II.
R dinem excipit Studium , quod ad rerum, Theologi cognitione dignarum, genus penitus triplex,
φῖ imarum, mediocrium jac tenuium , est, Ut alias '0nuimus, quasi ad perpendiculum , exigendum. Ma Rima autem a me appellata fuisse dogmatica memi 'ς itis; in quibus, propterea quia potiora sunt cae 'ui principalis item est opera conterenda . que-lydmodum in adi phoris, vel, ut Tullius reddit, in- qisserentibus , vel ambiguis, Go quae vulgus nus Cupat