장음표시 사용
471쪽
tare, et tubicine tuba quid istuc autem sit, quod atticines cantant, homo ingenuae veritatis scire sese neot. 3. Nos autem in Capitonis Attei Conieetaneis invetitamus, siticines appellatos, qui repud sitos canina soliti e aeni, hoc est, vita functos et sepultoa eosque habuisae Proprium genus tubae, qua enuerent, a feterorum tuba-einuta proprietatet differens.
se a nebu/oso nomiine esse, vixerit.
I. Quos sicinistres vulgus dicit, qui rectius Iocuti sunt,s innistas, itera n gemina, dixerunt. a. Sicinnium enim genua veteria a lationis fuit. Saltabundi autem eanebant, quae nune alante eanunt. 3. Posuit hoc ver- humi Attiua posita in Pragmaticia, appellarique εωλ- nises ait nehuωro nomina: redo Propterea nebulato, quod aieinnium eur dieeretur, leti obscurum esset.
I. comoedos quispiam, et tragoedos, et tibicinea dia Ves adolescena, Tauri philosophi discipulus, Iiberos ho-viines in delieii atque in delectamentis hahehat. 2. Id genus autem artissees Graee appellantur ι ἡ τον AMAE-ον VHται. . Eum adolescentem Taurus a sodalitatibua eonvietuque hominum ceni eorum abducere volens, mi ait ei verba haec ex Aristotelis Iibro exscripta, qui Προβληματαυγκυκλια inscriptus est, iussitque, ut ea quotidie Ieetitaret: . in τί o Λιονυσιακοὶ τεχνώ- παι ὁ ἐπὶ τ πολυ πονηροί εἰσιν πιοτι ηκιστα λογου καὶ 'λοσοφία κοινωνουσι δια ταπερὶ τας υναγκαίας μνας αυτῶν τὸ πολυ μέρος του θωυ ιναι καὶ οτι ἐν κρασίαις τον πολυν χρονον εἰσὶν, τε δὲ ἐν απορίαις αμφόνερα δὲ
472쪽
quos, quoniam memoriae mihi forte aderant, Maeripia:
At nune me Genumana per salietamnis raeda rapit citata nanis.
I. etasM. Cieeronia et C. Caesaris praeatanti fama.dia viro paveo habuit doctrinarum autem MIliso mium, variarumque artium, quibus humanita eruditi, est, ulmina habuit M. Varronem et P. Nigidiuvi. Aed Varronia quidem monumenta remam ac disciplin xum, quae peraltera condidit, in propatulo frequenti. sue usu feruntur: 3. Nigidianae autem commentati ne non proinde in vulgus exeunt; et obseuritas a titu easque earum, tanquam parum utilia, dereIieta eat. 4.Sieuti anni, quae paulo ante legimus in Commentariis eius, quo Grammatico inscripsit ex quihua quaedam ad demonatrandum aeripturae genua exempIi gratiammai. I. - eum a natura atque ordine Iiterarem dissereret, qua grammatici seretes appellant, verba hae seripsit, quae reliquimus inenarrata ad exercendam
4 Meaendum, strabit quod e I frae, cum μα-ua me voeais guidem sunt. I. Item ex eodem libro verba haec sunt: uteret eram Ν at G eae alia vis ut in noxiam anguis, et rengaria, et rene oroe et iners at, at in eurrit, et ingsnuus in omnibus enim is non verum ' asa re tieriniam ponitur. Nom non esse, linguminineis eat; nam si ea litera esset, Angus at
tum averet S. Atio deinde in Ioeo ita est aeriptum:
473쪽
Σextus a iuua, in disciplina iuris, atque in legibus
populi Roman noaeentia interpretandisque, scientia, usu, auetoritateque illastri fuit. 2. Α eum forte in aerea Palatina, eum salutationem Caeaaris opperiremur, Philosophus Favorinua aecessit, ollocutuaque est, no-hia multiaque a1ii praesentibus. 3. In illi tune eorum germonibus orta mentio est Iemin Decemviralium, quas Decemviri eius rei gratia a populo ereati composuerunt, Inque duodeeim tabulas conscripserunt. 4. Eas Ieges cum Sex. Caeei tua, inquisitis exploratisque innitarum urbauin Iegibus, eleganti atque abaoIuta brevitate verbo--m aeripta diaeret Sit, Inquit, hoc Favorinus, in Pleraque earum Iegum parte, ita uti dieis; non enim minus upide tabula ista duodecim legi, quam illos deeem libros Platonia De Legibus. Sed quaedam istieesse animadvertuntur aut Ohseurianiana, aut dura aut Ievia contra nimis et reinima aut nequaquam ita, ut neriptum est e naistentia. 1. Ohaeuritates, inquit Sex. Caeeillua, non Maignemus ulpae aeribentium, sed in-aeientiae non asequentium. Quanquamii quoque ipsi, qui, quae aeripta sunt, minus percipiunt, espa vacant. o. Nam longa aetas verba atque inore veteres obliter Vit, quibus verbis moribusque sententia legum omprehensa est. . Treeentesimo namque anno post Romam
474쪽
eonditam T viae eompositae aeriptaeque ni re quo tempore ad hunc diem anni esse non longe minus sePlingenti videntur. 7. Dure autem acriptum mae in latia Iegibus quid existimari potest' is duram eane Iegem putas, quae iudicem arbitrumve iure datum, qui oti rem dieendam pecuniam accepisse convictus est, Cupite punit aut quae furem manifestum ei, ut Iurtum ae aest, in ervitutem trauit noctumum autem GTein ius oecidendi tribuit. 8. Die enim, quaeso, die, vir a tentiae studiosissime, an tu aut iudiei ullus perfidiam eo tra omnia iura divina atque humana iusiurandam uiua pecunia vendentia, aut furia manifesti intolerrendam audaciam, aut noetum grassatoris insidiosam vioIentiam, non dignam sae capitia poena existimes s. Noli, inquit Favorinus, ex me quaerere, quid ego existimem. Scis enim, solitiim esse me pro diaciplina seetae, quam colo, inquirere potius, quam decernere. o. Sed non Ievis existimator, neque apernabui eat popuIua Romanus, cui delicta quidem isthaee vindieanda poenae tamen huiuscemodi nimia durae esse visae uni; passu eatenisi eges istas de tam inunodie suppileio, ait atque aenio emori II sicut illud quoque, non humaniter acriptum, improbavit quod, si homo in tua vocatua, morbo ut a late aeger, ad ingrediendum invaIidua est, arcer non ateruitur ae ipse aufertur, et iumento imponitur, auque ex domo sua ad Praetorem in mitium nova saneris faeie effertur. Quam enim ob cauaam morbo in eius, et ad respondendum Pro eae non idoneu2, iumento adhaerens in tua adversario deportatur II. Quod vero dixi, videri quaedam esse impendio moIuora nonne
tibi quoque videtur nimia esse dirutum, quod ita de ini ria punienda acriptum est: SI INIURIAM ALTE
RI FAXIT, VIGINTI UIΝQUE AERIS
POENAE SUNTO. Quia enim erit tam ino , quem ab iniuriae faetendae libidine viginti quinque Rasea deterreant 3 3. Itaque eum eam legem Q. quoque L eo
vester in libris, quos ad duodecim Tabula eo eripsit,
475쪽
non probaret, inquit Luetua Verrisus fuit egregie homo
improbua, atque immani vecordia. Ia pro deIectamento habebat, o hominis liberi manu suae palma verberare. Num servus aequebatur, erumenam plenam assium portitana et quemcunque depalmaverat, numerari statim se- eundum duodeeim Tabula quinque et viginti asaea iube-hat. Propterea, inquit Praetore postea hane aboleaeere et relinqui censuerunt, iniuriisque aestimandi recuperatore ae daturo edixerunt. 4. Nonnuua autem in isti Iegibus ne conanter quidem, sicut dixi, vina sunt velut illa ex talionis euiua verba, nisi memoria ne sauit, haec sunt: SI EΜBRUΜ LIPIT, MCU BO PACIT, ALIO ESTO. 5. Praeter
enim ulataeenti acerbitatem ne proeedere quoque exae-entio iustae taIlonia potest. Nam eui membrum ab alio ruptum eat, si ipsi itidem rumpere per talionem velit, quaero, an sicere posai rumpendi pariter membri aequilibrium In qua re primum ea dimeulta est inexplicabilia. s. Quid a quia membrum, inquit, alteri imprudens ruperit Quod enim per impradentiam faetum est, retaliae per imprudentiam debet Ietua quippe fortuitus et consultus non eadunt au eiusdem talioni similitudinem. Quoniam igitur modo imprudentem poterit imitari, qui in exaequenda inuone non Iicentiae ius habet, et imprudentiae II. Sed et a podens ruperit
nequaquam patietur aut aItius ae laedi, aut Ialiua uuodeuiuamodi ubra atque mensura eaveri possit, non reperio. 8. Quin etiam, si quid pius erit, Miterve commissum, ea se ridieulae atrocitatis, ut contraria aetio mutuae talionia oriatur, et adoleaea infinita quaedam reciprocatio taIionum. s. Nam de immanitate iIIa secandi partiendique humani eorporia, at unus ob pecuniam debitam adiudieatu addictusque ait pluribus, non libet meminime; et piget Meere. Quid enim videri potest efferativa, quin ah hominia ingenio diversius, quam quod membra et artus inopia debitoria brevissimo Ianiatu distrahantur, leui nune bona venum diatrahuntur
476쪽
20. Tum Sex. Caeeulus, amplexvis utraque mainu Favorinum: Tu ea, inquit, unus profecto in nostra memoria non Graiae modo, sed et Romanae rei periti imus. Quia enim philoaophorum disciplinae uae Iegea tamaeite atque doete eaIlet, quam leges tu noatra Deeemvirales percalluisti II. Sed, quaeno tecum, tameta digrediare paulisper e curriculis istia disputationum ve- auarum Academieta omiaaoque ludio, quidquia Iihilumeat, arguendi tuendique, eo iderea graviua, uimodiaint ea, quae reprehendisti. II. Nec ideo eontemnas Iemin istarum antiquitates, quod plerisque ipsis iam popuIus Romanus uti deaiverit. Non enim profeeto ignoras, Iegum opportunitates et medelas, pro temPorum, xibus et pro rerum publicarum generibus, ne pro utilit tum praesentium rationibus, Proque vitiomm, quibus medendum est, servoribus mutari atque neelix neque uno statu consistere, quin, ut faeie coeli et maria, ita rerum atque fortunae tempestatibua varientur. P. Quid
salubrius visum est rogatione illa StoIonia iugerum denumero praefinito quid utilius Iehiaeito Voeonio daeoercendia muIterum hereditatibus quid tam necea rhum existimatum ea propuIllandae eivium Iuxuriae, quam Iex Dieinia, et Fannia, aliaequie item Iegea sum-tuariae Omnia tamen haec obliterata et operta uni civitatis opulentia, quasi quibusdam nuctibua exaest antis. 24. Sed cur tibi eas via est inhumana Iex omnium mea quidem sententia humani ima, quae iumentum dari iubet aegro aut aeni in ius vocato P ab Verba sunt
morbum appetiari hie Putas aegrotationem gravem eum febri rapida et quereera, iumentumque diei peeua alia quod unicum tergo vehena ae propterea minus fui e
humanum existimas, aegrotum, domi auae euhantem, iumento impositum in tua rapi II me, mi Favorine
477쪽
LIB. XX. AE A P. I. sesnequaquam ita est. Nam bilua in Iege ista non febri'
eulosus, neque nimium gravis, sed vitium a1iquod imbrieillitatis atque invalentiae demonstratur Non pericu-Iuin vitae ostenditur ceteroqvi morbum vehementi Tem vim graviter nocendi habentem, eguin istarum aeriptores aIio in l6co non per a morbum,aed morbum sonticum appellant. B. Iumentum quoque non id soliam significat, quod nune dicitur ae vectabu Ium etiam, quod adiunctis pecoribus trahebatur veterea enim no- atri tamentum a iungendo dixerunt. 29. Arcera antem vocabatur plostrum tectum undique et munitum, quasi area quaedam magna, vestimenus instrata, qua nimia aegri an aenea portari cubantea solebant. 30. Quaenam iihi igitur acerbitas esse via est, quod in ius vocato paupertino homini. vel inopi, qui aut pedibus sorte aegri esset, aut quo alio eas ingredi non quiret, Io- adium esse dandum enauerunt Neque insterni tamen delicato arceram iusserunt, quoniam antia easet invalido euieuimodi vectabulum. tque id fecerunt, ne auaatioias aegri eorporis perpetuam Mationem staret fidem detrectantibus, rurisque actione d 1inantibus. I. Sed
enim ipsum vide, quod iniurias facta quinque et viginti
assibus auxerunt, non omnino omnes, mi Favorine, iu-
Iurias aere isto paue diluerunt tametsi tet haec ipsa
paueitas asium grave pondus aeris fuit; nam librariis nasibus in ea tempestate populus usus est. 32. Sed iniurias atrociores , ut de osse fracto, non liberis modo, verum etiam ervis facias impensiore damno vindicaverunt 33. quibusdam autem iniuriis talionem quoque apposuerunt; quam quidem ii talionem, vix optime, iniquius paulo insectatus es a ne eonsistere quidem di-αisti, lepida quadam sollertia verborum; quoniam ia- Iioni par non sit talio, neque rumpi membrnm incile posuit ad alterius rupturae, ut aia in aequiubrium. 34 Ve-Tum est, mi Favorine, talionem parissimam seri dimeti- Iime; sed Decemvari, minuere atque exatinguere volen
tes huiuseemodi violentiam pulsandi atque laedendi ta-GELmus. Fr
478쪽
lione, eo quoque metu eoercendos esse homine putaverunt: neque eius, qui membrum alteri rupisset, et Daeia ae tamen de taIione redimenda nollet, tantam enae' hendam rationem arbitrati sunt, ut, an prudens imp-denave rupimis , spectandum putarent aut iMionem in eo veI ad amussiin diequipararent, veLindibriu perpe derent sed potius eundem animum, eundemque impetum in eadem parte corporis rumpendi, non eundem quoque allum exigi voIuerunt, quoniam modus voIunt iis praestari posset, easus ictus non posset. 35. Ruod ni ita eat ut dico, et ut ipse aequitatis habitu demo atrat taΙionea illae tuae reciprocae argutiores Profecto, quam veriore fuerunt. 36. Sed quoniam acerbum qu que esse hoc genus Ρoenae putas quae, obsecro te ista
acerbita est, at idem fiat in te, quod tute in alio Leeeris praesertim cum habena multatem paelaoendi et non necesse sit pati talionem, nisi eam tu eIegeris. I. Quod edietum autem praetorium de aestimandis iniurii pr habilius esse his potest Nolo hoc ignores, hane quoque ipsam talionem ad aestimationem iudicia edigi, Maaario olitam. 38. Nam alleus, qui depaeinei nola Tat, iudici talionem imperanti non parebat, aestimata Iute iudex hominem pecuniae damnabat atque ita, irest et paetio gravis, et aeerba talio visa fuerat, evertisad gia ad pecuniae mulctam redibat. s. Restat, ut ei, quod
de sectione partitioneque corporis immanissimum esse tibi visum est, respondeam. Omnibi Is quidem virtutum generibus exercendis colendisque populus Romanus e parva origine ad tantae amplitudinis instar inlevit; sed omnium maxime atque praecipue fidem coluit, anctamque habuit tam privatim, quam publice. 40. Sic cons Iea Iarissimo viros hostibus confirmandae fidei publieae causa dedit. Sic Ιientem in fidem acceptum cari rem haberi, quam propinquos tuendumque esse contra cognatos cenauit. Neque eius n1Ium facinus existim tum est, quam si cui probaretur, clientem divisui habui te I. an autem fidem maiores nostri non modo in
479쪽
omesorum lesbus, sed in negotiorum quoque eontractibus sanxerunt maximeque in peeuniae mutuaticiae usu atque eommercio adimi enim putaverunt subsidium hoe inopiae temporariae, quo communis omnium vita indiget, si perfidia debitorum in gravi poena eluderet.
42. Conseas igitur aeris ac debiti iudieatis triginta dissisunt dati, conquirendae pecuniae ausa, quam dissoIv .rent 43. eosque dies Decemviri iustos appellaverunt, veIut quoddam iustitium, ideat iuria inter eos quasi interatisionem quandam et oessationem quibus diebus ni-hu euin his agi iure posset M. post deinde, nisi dissoI- erant, ad Praetorem vocabantur et ab eo, quibus erant iudieati, addieebantur, nervo quoque aut compedibus vinciebantur. 45. Sisenim sunt, opinor, Verba Iegis:
AERIS CONFESSI REBUS RUE IURE IUDICATIS, TRIGINTA DIES IUSTI SUNTO. POST DEINDE A ΝUS INIECTIO ESTO, IN IUS DUCITO, NI IUDICATU FACIT: AUT QUI ENDO II IURE VIΝDICIT SECUM DUCITO, VINCITO, AUT ERVO AUT COΜPEDIBUS QUINDECIM PONDO, E MINORE AUT SI VOLET, AIORE VINCITO SI VOLET, SUO VIVIT D. N SUO NUIT, QUI E VINCTU HABEBIT, LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO SI UOLET, PLUS DATO. 46. Erat antem ius intereas eiaeendi; ae, nisi paeti forent, habebantur in in Itadie sexaginta. I. Inter eos diea, trinis nundinis continuis ad Praetorem in Comitium producebantur, qu-taeque pecuniae iudicati ement praedicabatur. Tertita autem nundinis capite poena dabant, aut trans Tiberim peregre venum ibant. 48. Sed eam capitis poenam sa etendae, sicut dixi, fidei gratia, horrifieam atrocitatis ostentu, novisque terr ibus metuendam reddiderunt Nam si plures forent, quibus reus esset iudieatus, me
re, si vestent, atque partiri corpua addicti sibi hominis permiserunt. 49. Et quidem verba ipsa legis diem, ne
480쪽
existimes invidiam me istam forte formidare TER
TIIS, inquit, UNDIUS PARTIS SECAΝTO: SI PLUS INUS E SECUERUNT, SE
FRAUDE ESTO. 50. Nihil pro laeto immitiua, nihil immanius nisi ut re ipsa apparet, eo consilio tanta immanitas poenae denuntiata est, ne ad eam unquam perveniretur. I. Addici namque nune et vineiri multo videmus, quia incuIorum poenam deterrimi homines contemnunt. 52 Dissectum esse antiquitu nemunem equidem neque legi, neque audivi quoniam aevutia ista poenae eontemni non quit eat. 53. in Putas, Favorine, si non illa etiam ex duodeeim Tatiuita derim alimonii salaia poena aboIevisset et si nunc quoque, ut antea, qui fiasum testimonium dixisse convictu easet, e saxo Tarpeio deiiceretur, mentituro fulsae pro testia monio tam multos, quam videmus 3 eerbitas PIemn que Iciscendi maleficii, bene atque aut vivendi diaetipIta est. 14. Historia de Metto Fullatio Albatio nobis
quoque, non admodum numero istiusmodi 1ibros Ieetitantibus, ignota non est qui, quoniam pactum atque eondictum eum rege populi Romani perfide ruperat, hianis quadrigia vinctus in diversa nitentibu Iaeeratus eat; novum atque asperum supplicium, quis negat Sed, quid elegantissimus Poeta dicat, vide: At tu distis, mane, maneres. 15. ae taliaque alia ubi Sex. CaeciIius, omni a qui admant, ipso quoque Favorino approbante atque Iaudante, disseruit, nuntiatum est, Caesarem iam naIutari: et aeparati sumus.
ea rum ieieinum in M. Catonis Oratione is a signi eL I. astanea scriptum est in. orationem Catonis, quae inscribitur: e imperium ait veteri, abi novus venerit. Sisicines, inquit, et luscines, et tubie nos. 2. Sed Caesellius Vindex in Commentarii Leetionum Antiquarum scire quidem ae ait, Iitieinea lituo ean-