장음표시 사용
361쪽
neque enim quis litain lilienter mori postulat. Sed sere erunt liuiusmodi hae species. quasi huc optet et exprobret: alloipi in cum agatur, ex ipsa causa aestimandum, id est ex parte diversa consid randum . qua voluntate quis contra dicat, utrum simpliciter et vere, an vero ei malitiose et astute. Ogotialis status utriusque proprium, quod futuri temporis rationein habet: aquaeritur enim non quid factum sit, sed quid debeat lieri. DE QUALI PATE ABSOLUTA.50. Secundus status qualitatis absolutus vel qualitas absoluta: utroque enim nomine nuncupatur. Huius loci: sinitivum praecedens, quod vicem praescriptionis obtinet: l deinde est locus ipsa qua-iolitas absoluta, quae solvitur ex parte accusatoris aut negatione. ut neget licere, aut opposito, ut dicat, etsi licuerit, non tamen in perniciem oportuisse. Deinde est lorus a summo ad imum, quare nequo iniuriosa nec criminosa videatur. Ponet et ex Sua parte reus aliquando a summo ad imum, cum docebit . Iuthus ex causis et quem ad modum secerit sin- togula. Deinde voluntatis coniectura est et qualitas conclusiva. Ilis locis tractari potest controversia illa: Pauper orator et dives inimici. Divos sortiter fecit: petivit pauperis oratoris linguam praemii nomine. accepit. Postea contionante illo stetit in contione pauper et flevit: lapidatione saeta occisus est dives: reus est pauper coetus et concursus facti se-20cundum legem illam: qui coelum et concursum secerit, capite puniatur. 5 l. Finitivum praecedens et vice praescriptionis, cum dicitur ex rei parte: Concursum sacere est pollulum convocare et turbulenta oratione animos hominum concitare, quorum nihil fecerit pauper. Quod vice praescriptionis est, quia dicitur ex illis demum rebus reum de eo tu et concursu rasteri oportere, in hunc vero crimen hoc cadere noli posse. Deinde est
ipsa qualitas absoluta, ut dicatur huic licuisse in contione stare. stere. Huic occurrit, ut diximus, aut negatio aut aliquid Oppositum: negatio, ut diei possit: non licuit huic flere': oppositum: 'etiamsi licuerit stere, non tamen in hunc essectum . Et sequitur locus a summo ad imum, quod fletus δ' ad hunc essectum contenderit. Hic sane fortasse non solum ita avertet hoc crimen a paupere patronus eius. ut dicat ad illum non pertinere, quid fecerit populus, cum ipsi reo praeter lacrimas nihil possit intendi: sed adiciet defensionem populi, ut doceat recte illum fecisse quod fecerit, ita ut
2 hoc optetJ moriatur, et exprobret, a . ris, qvi eum a subeundae moriis con avio deterrent'. Capp. a uestimandunt C in adnot.i: aestima et B qua P . iiii in D b iitrumque R 9 ninicii patitur B la iniuriosal videtvr aelio deesse, quod Canerennier subaudiri posse eenseι ii iii dentur Γ ei aerat in C exiva n lo ei C: est D li; coiiclusiua P: conclusa est II; qualis . conelusivam
Fortunatianus vocat epilogicam quaestiouem, Hermogenes κοινην ποιοτ sita a. Commu
nem quali tulem . Cupp. Ita invitatione B 20 est et paupor adii. P 25 quia dicit Π, quum dieitur re reus D 26 oporteret, et iunc uero B 2s hille P: hie B 30 quod add. P 3I solum om. re ita ueri et D 33 aed etiam Staver 34 adiueii B
362쪽
aperte pauperis quidem causam, sed oblique populi agere videatur: in quo
erit, de quo diximus, a summo ad imum ex parte rei, an meruerit liae dives. Deinde est voluntatis coniectitra, quae quidem in totam actionem dispersa est. Nam et accusator contendet pauperem ea voluntate Stetisse 5 in contione et stesse. ut seret quod Secutum est, et patronus coni stridet
nihil illum eius nec cogitare nec sperare potuisse. t Conclusiva qualitas. de qua et supra disputatum est, quid iustum . quid utile, quid honestum, damnari pauperem an polius absolvi. eruin seire debemus qualitatem absolutam non rationalem esse . sed 10 legalem. si reus se non naturali loco, sed aliqua lege defendet, ut scilicet dicat sibi lege licuisse. Huius erit illa divisio, ut primus lucus propositio sit criminis, deinde scriptum. in quo erit qualitas absoluta. ex quo scripto licuisse sibi dicat. I ost hos locus erit interpretatio scripti contraria scripto, deinde loci reliqui absolutae qualitatis. i, DE COMPENSATIONE. 52. Sequitur, ut de assumptivae quali latis statibus disputemus.
Quorum unus est compensatio, cum incommodum, quod dicimur attulisse, compensamus vicario commodo. I,oci eius: aliquando l,raescriptivum praecedens, tum propositio criminis, deinde locus commiuiis ex causis, de-rn inde ipsa conssiensatio, cui contulictus est locus a summo ad imum: deinde est conuia ratio, tum translatio, lum voluntas et qualitas conclusiva. Horum locorum vis consideretur per divisionem controversiae huius: Cum exercitus in proelium frequenter inductus in naves semper refugeret. imperator elasso in incendit et eductus ex classe exsertitus vicit. 25 Reus est laesae rei publicae . ompensatio nona esse non dubium, ideo quod, cum dicatur amissione classis laesisse rem publicam compensat incommodum opposito victoriae commodo. Primus locus, praescripti viin praecedens. in hac causa soriagse cessabit: in alia erit . ut dicat reus non in his esse crimen rei publicae laesae. nec posse se hoc nominem reum fieri. Quod hinc fortasse non potest dici, quia damno assecta respublica est. Erit ergo propositio criminis . an laesa res publica, quae subsidium classis necessarium amiserit. Hic Occurrit locus proximus qui est communis ex causis, cum Milicet dicet reus, non oportere Secum tam calumniose agi, ut res ipsa tantum consideretur. cum Omnia quae fiantra vel laeta sint, spectari ex causis suis oporteat, hoc est, ut quaeratur quat aperte P: hae parte B oblique nos addidimus, es. νω. 3δI , I 6: Ialenter add. P 2 de P: eo B 3 lota actione Bo; at v. p. 346, 16 7 damnare ILem. C 9 scire P: seribere B I0 non ratio uali loco C mulebat ii Ioeus reliquis B IT dicimus attulisse, et eompensamus utearios, quontodia n 18 rescriptiuunt Γ 10 prui positio B 20 cui eouieetus D 2l lum translatio om. n, demum transl. add. P; deinde vel tum iransi. eoni. O cum uoluntas B 22 vis allidi: tractatio a M. P 2 3 in naues nos: naue Bo 27 commodo P: quomodo B praeseriptiuam B 28 in hanc causam fortasse eertauit u 28 se addidi 30 hine B: hie PC 32 uecessariae miserit B, necessariae amiserit PC 33 eum Peiune B M ealumniosa B 3b qua ex nos: qtiae ii, qua PC
363쪽
ex causa illud quodctimque sit factum. l Cui loco adiuncta est ipsa compensatio, cum scilicet dicit reus illo, quod sibi detur crimini, se victoriam consecutum: quae locum implebit a summo ad imum. Omnia persequendo quae ante acciderunt, et quem ad modum incommodo incensae classis mutata sit ratio dimicandi, et depulsa infamia fugae victoria evenerit. Se- 5 lititur comparatio: quo loco scilicet in contentionem veniunt, et illud quoil iniuriae dicitur factum, et illud quod commodi dicitur esse quaesitum, et aestimatur quid utilius rei publicae fuerit. Deinde est translatio ex
re, ut dicat accusator, Potius aliud fieri debuisse, vel removeri inde classem, vel aliquid Opponi, ne eo confugeret exercitus: aut ex per Sonais siet, ut dicatur non ipsum ex arbitrio suo sacere, sed referre ad senatum vel ad populum debuisse. Cui sane loco ex contraria parte habebunt defensiones suas. Respondebit enim reus et cum translatione rei, ut dicat non aliud fuisse faciendum, et cum translatione personae, ut dicat imperatorem se habuisse potestatem per se ipsum consulendi. Iam volunta-l5tis locus est, ut supra docuimus, in totam causam disperSus. Nam accusator quidem dat operam, ut ille voluntate laedendae rei publicae secisse videatur: reus contra, ut credatur secisse cupiditate vincendi. Qualitatis conclusivae vim satis Supra docuimus. DE RELATIONE. D53. Relatio est status, qui hoc habet proprium, quod Semper necesse est in aliquem statum praeterea incidere. quod illum, quem accusator defendit, defensor accusat. Loci relationis: propositio criminis, ipsa relatio illic incidens status est loci eius , deinde translatio, tum voluntas et qualitas conclusiva. Potest in exemplum illius accidere actio illa Cice- raronis, quae est pro Milone. Nam hunc statum fecit ipse . cum dixit quaeri, iure an iniuria Clodius fuerit occisus. Relatio est, an iure interemptus sit. cum secisset insidias: hic incidens status est loci eius coniectura cum locis Suis omnibus, per quos scilicet decurrit, ut probet Miloni insidias factas esse per Clodium. Mic illud est, quod supra posuimus: defensor enim Milonis maccusat Clodium. E contrario utique accusator Milonis Clodium purget neceMe est, ut insidias non ille, sed hic secisse videatur. Translatio in hac causa cessat. Non potest enim Miloni dici: si te Clodius volebat occidere, ad iudicium illum potius adducere debuisses. Plerumque autem relationi permixta compensatio est, ut si accusetur asScipio rei publicae laesae, quod Carthaginem solo aequaverit. Hic enim
2 immo dieei se P: seu B 3 impleuit B 4 incommodo ad i. Staver, cf. p. 345. 27 incensae classis B: incensa elassis PC b infamia ne spe Maii-lm 6 Quod loco B 8 aestimatum B s ut om. B inde nos: deinde B, om. li fiet nos: fieri B, Om. PG dicatur nos: dieant f referri RIT uidisse uideatur B 2l Relationis status lioc habet PC 22 quom P: quod B24 relatio illic ineidens status est loci eius: deinde intrepunctum in C 29 scilicet nos: scire B, scite re 33 volebat P: dicebat B 31 illud - debuisse n3b accusatur Bo 36 solam B
364쪽
relatio est . quia dicit literilo illi civitati laoc accidisse, et compensatio. quia dicit bono rei publicae factum. Divilditur ergo huiusmodi causa propositione criminis, an laesa respubliea. eum tantam amiserit civitatem: deinde occurrit ille locus ex compensatione de causis, an nobis non res. I sed causa rei sit consideranda: et hic iam Sequitur et relatio, quia merito illi ad id erit tam infidae civitati et toties rebellanti. et compensatio, quia bono populi Romani lactum, ne ultra necesse habeat in periculum belli venire. Translatio est in hac causa ex relationis et compensationis locis. Nam cum dicet reus merito illi civitati accidisse, transferet accusator, italii ut dicat, Pisi illa merebatur . non ipsum arbitratu suo sacere . sed referre ad senatum dehuisse. Deinde erunt reliqui omnes loci compensationis: comparatio, coniecturalis voluntas et qualitas. DE REMOTIONE.54. Remotio est, cum reus removet a Sic culpam in aliquam necessita- is tem vel in alicuius imperium. Loci eius: propositio criminis. sinitivus praecedens, locus comiti unis ex causis. ipsa remolio, cui Decurritur coniectura vel qualitate: deinde est translatio: translatio autem aut simplex aut comparativa erit: a summo ad imum, ex quacumque parte res dederit et quocumque loco opportunum erit, sive ante sine post translationem: deinde estro voluntas et qualitas conelusiva. Exemplum potest esse in hunc statum causa illa: Imperator militum corpora in proelio perenuitorii in revehebat in patriam: orta tempestate cadavera abiecit: laesae sit reus rei publicae .ute imperatori utique illa defensio est, ut crimen necessitate removeat et avertat. quod dicat abiecisse se illa corpora tempestate cogente. Erit ergore divisio secundum locos. quos supra PrDPOSuimus. Propositio est criminis, an sit laesa res publica, cum tam boniet 4- vasti milites. quibus deberet sepulturae bonum contingere, in prosundum proiecti sint. l Secundum quem proposuimus locum ex causis di videmus . cum non possit hic imiterator primo loco uti finitivo praecedenteast vice praescriptionis. Neque vero nos umquam sugere debebit hic locus, si res omnino patietur. Quippe in nulla causa omittenda praescriptio est, quae tenet locum primum, etiam si descensuri sumus ad alias actiones: ut
3 an P: aut B 4 locus communis ex causis PC nobis non acripsi: nobis B. non PC resp. sed causa rei B li ei tante hiel Om. C fi iam fidae Bei addidi s diceret B transseretJ i. e. utetur statu translutivo . μεταλήψει τῆκατ' αντιπαράστασιν. h. e. per aliquod σπOsuum, ut Aupra dicebat Stimi tua . Capp. 10 ipsa B 12 eouieeturalis C: eonlectura rei fi qualitas . ain. Conclusiun, ut eat p. 3II, 23 et Icta. II. 14 remoueat B II prius aut Om. B 18 e qiiocunque B, et e quocumque Ravius Is sive post Om. B, add. PC ante sive ante 21 eausa illa nos: causa qua B. illa enusn PC 22 laesae fit reus rei p. scripsimus e laesit Rempub. n. accusatur quod laeserit rem p. PC 23 ille B: Huiere 24 aduertat B ngenio BP 2b posuimus PC 2 3 praepositio Bhoni et uasti millies B: honi cines et milites JU 28 Seelii diim - dii iidemus ne Secundum erit in causa, quam proposuimus. loeus ex causis re 29 eum add. P
365쪽
si dicat hic imperator, non in his esse crimen rei publicae nec posse dici
rem publicam laesam. tuae nuthim detrimentum possit accipere corporibus abiectis, quae iam commodum asserre non poterant. Deinde erit locus ille, quom diximus ex causis: an nulla res ipsa per se debeat aestimari, sed eae causa cur facta sit, ut, Si voluntate sit factum, plectatur ille qui sece-5rit, sin vero necessitate, non veniat ad poenam hominis culpa fortunae. Et statim sequitur ipsa rum otio: an culpae imperatori esse non debeat, quod tempestas fieri coegerit. t Iic erit iam ille fortasse locus a summo ad imum, cui dubiam sedem seceram. Nimirum enim a summo ad imum ouauia perSequetur reus: quem ad modum voluerit revehere domum cor- Nipora, cum imposuerit in naves, Sed necesse habuerit abicere, ut hi, qui incolumes erant quique vivebant et prodesse rei publicae poterant, ex periculo evaderent. Huic occurri uir, quem ad modum diximus, aut coniectura aut si ualitate: coniectura, Si tum possumus negare tempestatem
fuisse: qualitate, si possumus dicere, etiamsi teliuiestas fuerit, non tamen larem talem et tam impiam fuisse faciendam. Deinde est translatio, quae in hac causa sorsitan cessat, in alia tamen non erit otiosa, si potuerit accusator dicere: etiamsi faciendum erat, referre ulique ad senatum vel ad populum d obuisti, non tuo arbitrio sacere . Sed hanc translationem diximus aut simplicem esse aut comparativam: comparativam autem, ut si di-20 camus omnia potius reum pati debuisse quam sacere liuod fecit. Deinde est voluntas et itu a litas conclusiva, quarum vim supra iam frequenter ostendimus.
Hic quoilue idem illud attendendum est, quod paulo supra in absolutae qualitatis statu monuimus, quod etiam remotio pari ratione legalis raest, cum ipsam remotionem reus i mutuatur ex lege: ut si dicat, se id quod fecerit, secisse legis alicuius imperio. in hac quoque similis orit atque in absoluta qualitate divisio, ut sit propositio criminis, deinde scriptum quo
coactum se reus dicit, deinde interpretatio scripti ex parte accusatoris, deinde ceterae quaestiones ex locis reliquis remotivi status. MDR DEPRECATIONE. 55. Deprecatio est seu veniae petitio, cum de eo, quod intenditur et confitemur scilicet, veniam petimus, praetendentes alispiam facti causam, quare posSit ignosci. Loci eius: propositio criminis, locus communis ex causiS, ipSa deprecatio, a summo ad imum. Dccurritur autem a deprecationi aut puri aut occupatione aut coiitecturali voluntate et qualitate conclusiva. Verum hic status non erit satis firmus in gravioribus causis
I Rei p. B: immo rei p. laesae 4 an ulla BP ex addidi s secerat BP,
em. Capp. nisi quis forte dixerit verba haec: evi dubiam sedem secerat, esse ah aliena manu'. li naves nos: itaue n. nauem PC li bi tum noe: sicut Β, si Ps
Praeteudentes alici iam s. causam Stavero praecedente alitiua s. causa Bu 36
366쪽
atque criminibus, sed in his, in quibus possit ignosci: velut si reus sit
iniuriarum adulescens luxuriosus, quod post cenam aliquem Pulsaverit, et praetendat ebrietatem atque hoc nomine petat veniam. ill autem vim Iocorum Seire possimus, porcurramus ira latum per ipsius huius exemplum. 5 Propositio criminis est, an iniuriarum lege teneatur, quod civem pulsaverit. Locus communis ex causis est, an non per Se res ipsa debeat aestimari . sed qua ex causa facta sit: ut, si consulto et nocendi voluntate sit sacta, severe puniatur: sin vero non culpa hominis, ut sit impune et detur venia: cuius petilio per illa quae sunt a summo ad imum tu perse luenda est: an indigna res venia, cum adulescens post cenam. Cum potandi venisset hora, erraveri l.
Ηuie loco occurri diximuς tribus modis: pari, ut dicamus nihil sacere, ex qua causa hoc securii. cum adaeque iniuriam passus sit ille qui pulsalus est: occupatione, ut dicamuR additamentum esse culpae, non exeu-
i5 Sationem, quod prael nitatur ebrietas: duplicari enim crimen pulsationis crimine ebrietatis: coniectura, si poterimus me ere simultatem nec ebrietatem in causa fuisse: eui cohaeret voluntas coniecturalis, ut dicamus licentiae voluntate pulsatum. 0 ualitas conclusiva est . qua . ut saepe iam diximus. in epilogo vel exaggeratur culpa vel extenuatur. leto 56. Quoniam sere omnia videmur tradidisse . quae de rationalibus stalibus videbantur esse tradenda . non est ab re ali lii id de his controversiis tradere, quorum de statibus plerumque dii hilatur. Ingrati actiones quidam sinitivas arbitrantur. quasi quaeratur quid sit ingratias, sed errare isti videntur. Non enim ratio a nominis definitione pen-25 det. net quaeritur quid sit ingratus, sed serrare dieitur ille qui reus est. Neque vero contra reus ita defenditur, ut et ipse definiat quid sit ingratus, sed utitur forme aut remotione, ut neget se eam gratiam referre potuisse, aut compensatione, ut dicat nec illi ipsi expedire, aut illi oportuisse gratiam reddi. Utetur fortasse et absoluta interim quali ad late, non uti licuisse sibi dicat. sed illo modo gratiam reddi non oportuisse contendat. Erit igitur divisio in huiusmodi causis. ut sit propositio criminis a summo ad imum, quibus commemoret accusator. quae heneficia praestiterit. ipii bus iuverit. quemadmodum ' non potuerit intrare. Deinde erit responsio ex eo si alia. quemctimque illum suggeret causa secundumas locoq status ipsius. 57. Cum quis de moribus reus fit. propemodum status est absolutaeitualitatis: neque enim dubium est lege nulla vetari, quod lege nulla accusatur. Porro autem in qualitate absoluta dicimus licitum, quod in len-4 traetalum per ipsius lilii iis sae. eausae) nox: trac alum ipsius. Huius iraeia -ltim ipsius p r controvorsine liuilis PC T existimari qtra ex nos: qtingi n. luit ilo PC si om. PC η si ii ii ro non eulpa hominis B: si ilini non ii ,- miliis PC s Cui iis petitio B: Depreeatio IT 10 malim an non digna cuni pol ni iti lieni Sset hora scripsi: eui pax lienit horae eui parum uini P ineptet 12 diei mus PC I 6 simultatem supplevinius l8 lie utiae N: nocenui re quae, ut B 2l ratioJ Capp. proponit in adnot. nctio, sed ipse tralaus num haec emendatis necessaria Eit. eum ratio eavsatinum Mis, aeti id propter quod res in iudicium δε- meatur. signiflcare possit. a ct iri de finitione BP 2b erraro B: ingrato so- cisse DC inepte 26 contra reus i in nos: eontraria B, contra reus C 28 potuisse ad componsalionem B illi ipsi J actori se. seu nec satori Clip P. 29 reddi. Uietur C: reddi dicetur H 33 quihus irimierii δε non potuerit intrare Λ: mri potuerit limare P, potuerit non iuuare C parum probabiliter: ne praecedens quidem eor-reelio quibus iuverit satis certa videtur: ipsi tentarimus: liuemaduiodum oportuerit gratiam reddi 34 illum B: fori. illa suggerit 6 35 ipsius, cum quis B; reete perba distinxit C 36 sii B
367쪽
diliar, et ex eo qtiaestio eo pervenit iit quaeratur, an oportuerit id seri. Quod cum oportuit fieri. utique ad crimen morum non pertinet. Potest liuiusmodi causarum et illa esse divisio ex negotialis status locis, ut quaeratur an legitimum sit id quod factum est. an iustum, an utile, an honestum. Ex liis enim poterit aestimari. an peccatum mori latis fuerit, i non blamen ut statum negotialem esSe dicamus, sed absolutam polius qualitatem. ideo quia de facio quaeritur, non de suturo de litteratur. Ei, ut dixi, absolutae qualitatis est proprium, ut quaeratur, recte an perperam Sit sactum. 58. Cum causas mortis voluntariae reddit, putant quidam negotialem statum . quia quaeratur, an ille debeat mori, et quaestio quasi lota sit de insuturo: sed si hoc est. et in iis causis. in qui hiis reus est aliquis, negotialis esse videatur: quaeritur enim et ibi. an debeat ipse damnari. Hic porro de praeterito omnis est quaestio: ex his enim quae praecesserunt aestit nandum est senatui, an petenti dare debeat moriendi potestatem. Videamus num rectius putemus statum liuiusmodi controversiae ex eo quod 15 contra dicitur proponi. Nam liuiusmodi causae pandem naturam habent quam illae . ubi accusator et reus ex diversis partibus consistunt. Nam et qui causas mortis voluntariae reddit. accusatur quodammodo suus est. et ille defensor, qui contra dicit. lnvoniemus igitur aut remotivas esse huiusmodi causas aut deprecativas aut quasvis potius quam negotiales. N59. Abdicationum quoque causas negotialis status quidam arbitrantur, quoniam quaeratur an quis debeat abdicari. Sed hoc tale est . quale et de quo supra locuti sumus. Ergo invenientur hae causae iuridicialitina Statuum, ut sit aut qualitas absoluta aut adsilin plivi alicuius: frequentissima tamen deprecatio. ipioniam actio est contra patres. Generales quidem quaestiο-rines quasdam in abdicationum causis esse scire debemus: ac prima illa quasi Praescriptiva eSi ex patrum parte: an patres ex lege habeant abdicandi potestatem. an possint liberi contra dicere, et an illis relicta sit contra dicendi potestas. Eliam illa quaedam generalis est quaestio et iam propior causae: an merito abdicetur, qui non secerit vel non faciat aliquid ex patris ad voluntate: an vero in quibusdam rebus fas sit non obsequi patris voluntati: neque enim sere abdicatur quisquam . nisi aut voluntatem patris aut alior- utrum parentem impugnare dicatur. Deitule cum perventum fuerit ad speciem. hoc est . ad id quod criminis loco obicietur. in ripiet ex defensione nasci status. qui locis suis erit persequendus. Sed ne i abrupte videamur negare ne- Mgotialis status umqtiam esse causas abdicationum, erunt aliquando fortasse illo modo, si non ob saelum aliquod suum abdicabitur filius: nam ille quidem iiiridiciali, ut proposuimus. actione se defendet, sed fortasse ad illud exem-l oportuerii C: potuerit B 2 cum P: lum B 9 eausas - reddit B: fort.eans.l - redditur; C tamen putat alii luis cogitatione suppleri posite. malim negotialem ι sse statiim l I iis nos: liis B in quibus rebus est, a quis negotialis II 4 existimandum est PC dari I lli num ad i. P eouirouersiae et ex eo nisi contra P: controuersia B dicetur Ire propoui vel poni nosi opponi B, exponi re 18 suus esi ei ille C: usus est ille B 20 negocialeis B . 23 hae deest in C iudicialium BP 24 aut adsumptivi - eontra patres scripsi-inus: aut ex sumptibus alicuius frequentissima , tam deprecatio quam actio est contra patres II, aut assumptivae alicuius partis; cuius freque litissima lam deprecatio. quam actio est contra C; tu extremis in errorem C inductus est vitio operarum in P quam actio e-l eontra partes' 26 scire P: scribere B 2s etiam - esuΨae etiam illa quae generalis est quaestio, etiam propriori eausa II, quae eliam illa g.etieralis est
quaestio proprior causae re 30 faciat nos: siicit no 32 nisi sui Π: nisi qui PC aut alterutrum I : tu altero utrum I 34 fora. nasci iuridicialis status 36 liegociali statu nunquam II. m. C ritu fiam uv ar suus ne abdicatur PUta itidietati δε ε se a G. C in ti inst.
368쪽
plum poterit videri negotialis status. Furentem silium abdicavit, revocavit
Sanatum, abdicavit rursum furentem. Ilic sane non est iuridicialis status: neque enim crimina obicii intur adulescenti, quae ex parte eius erunt perpurganda, sed quasi generaliter quaeritur, an probabilis causa sit abdicandi pro-ο pter surorem. 60. Iniusti repudii actiones sere erunt relativi status: necesse est enim uti is qui neget inii iste repudium datum, ostendat crimen et culpam, quare merito et recte repudiata esse dicatur. Iniustae dementiae actiones quaeritur ad quem Statum pertineant. Nolo bis non dubium videtur in huiusmodi causis coniecturalem esse statum, cessantibus sane primis locis a voluntate et ex facultate: neque enim dubium est, quin et nemo velit demens esse, et tamen possit demens esse: set erit Omnis quaestio a Summo ad imum ex locis insequentibus, quoniam quae in controversia sunt posita, perinde sunt signa dementiae, atque in criminumto causis ex eodem loco signa sunt eriminum.
DE SCRIPTO ET VOLUNTATE. 6 l. Nunc iam ad legales status transeamus, quorum primus Scriptum et voluntas, cum alter utitur Seripto, alter interpretatur scripti ipsius voluntatem contra ac scriptum sit, id est quasi res ipsas opponere. Loci 20 autem eius status: propositio Scripti, interpretatio scripti per eum locum, qui vocatur a summo ad imum: huic contrarius locus par, interim et maius: deinde legislatoris voluntas ex utraque parte, deinde finis, deinde translatio, voluntas et qualitas. Inspiciamus vim istorum per exemplum controverSiae, si placet, talis: Peregrinus murum ne ascendat. Belli tempore, cum hostes ab iam murum ascensuri viderentur, peregrinus ascendit in murum et hostes reiecit: victoria facta sit reus, quod contra legem secerit. Propositio scripti est, an cum lex peregrino interdixerit ne murum ascenderet, teneatur ex lege, quia ascendit in murum. l Interpretatio scripti, an alios peregrinos prohibeat ascendere et pacis tempore vetet M ascendere, hunc non prohibuerit, qui ascenderit, ut civitati subveniret. et ascenderit eo tempore, quo iam civitatem hostis intraret, ascenderit denique. ut ex desperatione tanta pacem et victoriam redderet. Facile est animadvertere posuisse nos et illum locum, quem interpretationi scripti adiunximus, eum scilicet a summo ad imum, cum omnia, quae ab isto facta essent quae-35 que ad defensionem eius pertinerent, singillatim simus persecuti. PoSueramus deinde locum, qui par appellatur, an nihil intersit quo tempore vel qua
causa ascendisse dicatur. Sequitur maius, an vel magis etiam inlicituni su-
erit belli tempore id fieri, quod prohibitum est, ut adversus belli pericula caveretur. Deinde est i e g i s l a t o r i s voluntas, quid senserit ille qui legem
40 serebat. Id illi idem raro quaeritur separatim. sed saepius cum ipsius scripti interpretatione permixtum est: utrum prorsus peregrinum non admittendum
2 iudicialis BP I utilis ui is re ostendet B 8 esse dicatur P: Quaeritur B; an esse uideatur 3 10 statum. Cessantibus fio l2 set erit omnis nos: merito omnis Bu 18 alter- scriptum sit Cr niter contra interpretatur scripti ipsius uoluntatem scriptum sit B Is malim scriptum est id estJ hic aliquid deesse sensit C. ipse supplena id est scripto nititur, conatur; ad sententiam suffleere videtur ut scribas: illeSt conatur quasi etc. 23 qualitas ac. conclusiva 24 ne ascendat belli tempore. Cum hostes iam murum ascensuri belli tempore uid strentur B 2, 3 ascendit murum PC 26
uictoria tacta fit nos: uictoria lacia B, uietor fit PC 29 peregrinus B 30 qui ascenderet B 32 est P: sest enim B 33 potuisse I adiunxerimus Ru 35 sumus persecuti Bu posueramus B: posuimus m ait pari 'vulsto argumentum a pari . Capp. 37 maius Pt magis n etiam licii uni B
369쪽
iii muros esse censuerit. an non admittendum eum, qui perniciosus esset suturus. Sequitur sinis, anne sit iste peregrinus. qui praestiterit operam Optimi civis. Est et translatio. ut diximus, an, ut ei liceret lio e lacere, auctoritalem publicani relictere debui rit. cum aliter non liceret. Deinde est voluntas. quo animo secerit. Deinde qualitas conclusiva. quale sit factum. Iam de sistis locis duobus ubique incuriosius dicemus, quoniam saepe iam dictum est. I, E LEGIBUS CONTRARII S. 62. Legum contrariarum statu S est, cum duo Scripta contraria iniser Se pugnare videntur, ulide et status nomen accepit: et est sere quasi duplex scripti et voluntatis status. quia utrorunii lue scriptorum interpi etatio est. Ergo loeliam loci hi sunt: propositio scripti et interpretatio Scripti. Propositio ulterius scripti et interpretatio scripti; deinde utriusque legis voluntas, quae, ut iam supra in altero statu diximus. ad liturimum permi ta est cum interpretatione ipsius scripti, alii lualido lamen habebit et Separali in fortasse tractatum: deinde est sinis in utraque parte, qui et ipse aliquando interpretationi scripto- la, rum permixtus est: inde est romparatio vel legum ipsarum vel rerum, de quibus disceptatur: erit aliquando translatio: deinde voluntas et qualitas.l 'ercurraniuκ hos locos sub exemplo controversiae illius: Qui templum Cereris intraverit, oculos amittat: qui parenti auxilium non tulerit, capite puniatur. Uuidam, cum mater eius in templo Cereris vapularet, tu gressus Nest templum. Opilulatus ost matri: petitur ad poenam lege, quae iubet ex-raecari eum. qui templum Cereris intraverit . t Primum illud scire debemus. quod aptissimum erit in causis contrariarum legum incipere ab adversarii scripto, illi lue ex diversa parte proponere et interpretatione rebusque dissolvere: lum eius legis scriptum proponere, qua nitemur ipSi. tametsi haec lex rasupererit quodammodo . cum alterius scriptum fuerit interpretatione subversum. Invenio tamen nostrum scriptum non inconi mode priore loco poSse proponi. ut proponamus et certationem, qua utitur adversarius: hoc in eam partem pro nobis erit, quod iam certo nostro iure poterimus scriptum illius inter prelatione dissolvere, cum in consessum venerit illud scriptum ad inter- Napretationem descendere. Sed ut sit illa divisio, quam supra coepimus tradere illa enim magis placet j. erit locus primus ex parte accusaturis i ropositio illius scripti, quo reus nititur: an possit reus lieri, ilui legi fuerit obsecutus et matri suerit auxilio : huic adiuncta statim interpretatione, an frustra sibi esse putet ex lege de sensionem, qui matri tulerit auxilium adversus iniuriam aciverberum, tunc tamen cum ita res ageretur, ut silio iion liceret id facere. Hunc locum a summo ad imum oportebit implere: quis ille locus fuerit SULPIT ii v ICTO uis institutioitu in oratoriarum ad M. Silonem finis.
3 auctoritatem publieam nom. auctoritate publien H; auctoritate publica rem petere coni. C b lacerii nos: suerit B lo uirumque I P li seripti, siue interpretatio Lyle utrius iue C: utrius B l8 hos P: quos B 21 iubet exeaeeati eum P: iuuet ei Cereri et ei B 22 intraverit. Quia primum B; quia gelandum esse C vidit 24 rebusqtiel quas testulator aionideare nolueries. Capp. 25 ciam eius legas B qiua nitemur ipsi, tametsi haec lex aeripsi titis: quae iiii et mir. Ipsi in men etiam liaee lex D2s ii uini C: quo B 30 ad iliter pr. descendereJ h. e. benignae inter 'relationi esse Obnoxium, leniyna esse interpretatione leniendunH. Capp. 35 auxilium - non lieeret scripsi: auxilium. non tamen aduersus iniuriam uerbei uni: lunc tamen cum ita res agi re-iur, ut lilio liceat B; auxilium adversus injuriam verberum. sed tum lautum, cum ita res ageretur. ut silio lumen non liceret coni. C in adnot. 37 Post merit add. iii DC: Desideruntur caetera de statu legum contrariarum, collectionis et ambiguitatis.
370쪽
Q. Horatii meri sermonum libri duo. Gomani eo reddidit et triginta eo neum
recens collatomitu grammatico im veterum omnium tuo M torum adhuc noriis adhibitorum ope librorumque potiorum a primordiis artis typogr hi cau quo nil hiule diem editorum loeti ovibus exeu is meminuit apparatu criti infitiuxit et eoinruolitario illi travit C. K in xxii. Pars I fretios clim nppi ratu eritico continens. gr. 8. 18M. golia 2 I bir.
institutionum synopsin, Ulpiani libratin singularem regularum, Pauli fietiteri taurum delectum, tabulas systema infititutionum iuris Romani illustrantes, praemissi8 duodecim tabularum fragmontis. Edidit et bovi antiolati tuo in Moaxit Rc t ruus GNEi et . U. I. Ian. gr. 8. 18b h. i a bir. 10 N .
don Noctes Atticae. Desonderer Abii mich rens dem drii ten Supplementi, do
Plauti. T. Maeel. Omoediae. Ex rocei tono et eum ni paratu erit leo Fuit Enici Ririci Lii. Aeeedunt prologomotin do rutionibus criticis gruinuinti eis priuM,-diacis metricis emendatio iis Plautitiae. Tomus i. it. III pars l. 2. gr. 8.